![10
Literatura e shfryt谷zuar
[1] James B. Pick (2005). Geographic Information Systems in Business.
[2] Wiley, Edited by Mikhail Kanevski (2008). Advanced Mapping of Environmental Data.](https://image.slidesharecdn.com/gis-171108074336/85/Gis-10-320.jpg)
More Related Content
Featured (20)
Gis
- 1. UNIVERZITETI SHTETROR I TETOVS PUNIM SEMINARIK Lnda:Etika n谷 TI Tema:Sistemet gjeografike te informacionit Punoi:Valdete Sherifi Kumanov,dhjetor 2015 Mentori:Mefail Tairi
- 2. 2 P谷rmbajtja Hyrje ...........................................................................................................................................3 Konceptet e GIS........................................................................................................................... 4 Komponent谷t e nj谷 GIS................................................................................................................. 5 Paraqitja e objekteve dhe t谷 dh谷nave n谷 GIS................................................................................... 6 Perfundim ....................................................................................................................................9 Literatura e shfryt谷zuar............................................................................................................... 10
- 3. 3 Hyrje Ky punim ka p谷r q谷llim q谷 t谷 studioj谷 rolin q谷 ka GIS (Sistemi i Informacionint Gjeografik) n谷 ndihm谷n p谷r mb谷shtetjen e planifikimit dhe vendim-marrjes n谷 fusha t谷 ndryshme t谷 zhvillimit dhe qeverisjes.
- 4. 4 Konceptet e GIS Nj谷 Sistem Informacioni Gjeografik (GIS) 谷sht谷 nj谷 program kompjuterik q谷 b谷n t谷 mundur manaxhimin, p谷rpunimin, analizimin dhe vizualizimin e t谷 dh谷nave t谷 cilat jan谷 t谷 referuara n谷 hap谷sir谷n e tok谷s. GIS 谷sht谷 nj谷 mjet me t谷 cilin t谷 dh谷nat mund t谷 ndahen n谷 shtresa dhe n谷 t谷 nj谷jt谷n koh谷 t谷 paraqes谷 nj谷 hart谷 baz谷 t谷 zon谷s ku ndodhen t谷 dh谷nat. Harta baz谷 mund t谷 p谷rb谷het nga rrjeti transportit, nd谷rtesat, parcelat e tok谷s, imazhi i terrenit, etj. T谷 dh谷nat mund t谷 paraqiten si shtresa individuale, si objekte t谷 ve巽ant谷, ose mund t谷 kombinohen me shtresat e tjera p谷r paraqitje dhe analiza t谷 ndryshme. N谷 thelb nj谷 aplikim GIS e b谷n k谷t谷 n谷 m谷nyra shum谷 m谷 t谷 sofistikuara. Vizualizimi i disa shtresave t谷 informacionit hapsinor mund谷son mjetet e analiz谷s p谷r t谷 eksploruar mardh谷niet e ndryshme midis vet谷 t谷 dh谷nave tabelare. P.sh. nj谷 hart谷 q谷 tregon vet谷m vendodhjet e t谷rmeteve dhe asnj谷 lloj tjet谷r t谷 dh谷ne mund t谷 mos tregoj谷 asgj谷. Por vendodhja e t谷rmeteve mund t谷 kombinohet me qendrat e banuara, rrjetin e transportit, etj Duke siguruar n谷 k谷t谷 m谷nyr谷 mund谷sin谷 e analiz谷s midis mardh谷nieve t谷 k谷tyre element谷ve n谷 hap谷sir谷, si p.sh. cilat jan谷 qendrat e banuara q谷 rrezikohen m谷 shum谷 nga r谷nia e nj谷 t谷rmeti specifik, cilat jan谷 rrug谷t q谷 mund t谷 d谷mtohen nga pasojat e nj谷 t谷rmeti, etj.
- 5. 5 Komponent谷t e nj谷 GIS Nj谷 sistem GIS ka kat谷r komponente; pajisjet (hardware), aplikimet (software), njer谷zit dhe t谷 dh谷nat. Minimumi i nevojsh谷m p谷r pajisjet 谷sht谷 nj谷 kompjuter desktop apo portab谷l. Gjithashtu pajisjet p谷r nj谷 GIS mund t谷 perfshijn谷 periferik谷 t谷 tjer谷 si printer, ploter ose skaner. K谷tu mund t谷 p谷rfshihen dhe pajisje GPS p谷r mbledhjen e t谷 dh谷nave n谷 fush谷 dhe sinkronizimin e tyre n谷 nj谷 database q谷ndrore. P谷rdorimi i aplikimeve GIS n谷nkupton kombinimin s谷 bashku n谷 kompjuter t谷 skedar谷ve q谷 p谷rmbajn谷 t谷 dh谷nat e nevojshme dhe p谷rpunimin e tyre, formulimin e pyetjeve mbi to (query), lidhjen e tyre, shtimin e t谷 dh谷nave t谷 reja dhe p谷rgatitjen p谷r paraqitjen e tyre. Kjo do t谷 thot谷 q谷 aplikimi GIS k谷rkon njer谷z t谷 trajnuar q谷 t谷 jen谷 n谷 gjendje t谷 ekzekutojn谷 k谷to teknika. Gjithashtu ata duhet t谷 ken谷 aft谷si t谷 krijojn谷 analiza hapsinore dhe pastaj t谷 interpretojn谷 dhe komunikojn谷 rezultatet n谷 m谷nyr谷 t谷 kuptueshme p谷r t谷 gjith谷 t谷 interesuarit. T谷 dh谷nat q谷 mund t谷 p谷rdoren n谷 aplikimet GIS duhet t谷 ken谷 nj谷 referenc谷 gjeografike si nj谷 lloj kodi identifikues (p.sh. kodi postar, numri i zon谷s kadastrale, kodi i qendr谷s s谷 banimit, etj.), adresa rrug谷sh ose koordinata X,Y n谷 m谷nyr谷 q谷 t谷 b谷het e mundur q谷 k谷to t谷 dh谷na t谷 lidhen n谷 nj谷 paraqitje hartografike. T谷 dh谷nat t谷 cilat jan谷 t谷 ruajtura n谷 SQL Server, PostgreSQL, Excel, Access, etj ose n谷 巽far谷do sistemi tjet谷r manaxhimi database, jan谷 nj谷 fillim shum谷 i mir谷 p谷r tu p谷rdorur n谷 nj谷 aplikim GIS.
- 6. 6 Paraqitja e objekteve dhe t谷 dh谷nave n谷 GIS GIS p谷rdor tre m谷nyra t谷 ndryshme p谷r paraqitjen e objekteve: pika, vija dhe poligone. Pikat jan谷 objekte t谷 cilat mund t谷 p谷rfaq谷sohen n谷 hap谷sir谷 vet谷m nga nj谷 koordinat谷 X, Y (dhe Z n谷se ka). Pikat mund t谷 p谷rfaqesohen nga nj谷 njoll谷 (dot) ose nga 巽far谷do simboli tjet谷r. P.sh. vendodhja e shkollave mund t谷 tregohet me simbolin ose m谷 mir谷 se sa me nj谷 njoll谷 t谷 thjesht谷. Vijat (q谷 gjithashtu njihen si polyline) jan谷 segmente t谷 drejt谷 q谷 bashkojn谷 dy pika. Nj谷 vij谷 q谷 paraqet nj谷 hark apo rreth n谷 t谷 v谷rtet谷 p谷rb谷het nga nj谷 seri segmentesh t谷 drejt谷. Forma dhe vendodhja e vij谷s mund t谷 p谷rfaqesohet nga koordinatat e fillimit dhe fundit t谷 saj (X, Y dhe Z n谷se ka) .Vijat n谷 aplikimin GIS mund t谷 paraqiten me simbologji t谷 ndryshme (p.sh. me vij谷 t谷 nd谷rprer谷 apo vazhduar), ngjyr谷 dhe gjer谷si t谷 ndryshme. Disa nga shtresat, objektet e t谷 cilave mund t谷 paraqiten me vij谷, jan谷 rrug谷t, lumenjt谷, linjat e autobusit etj. Poligonet jan谷 sip谷rfaqe t谷 mbyllura, perimetri i t谷 cilave p谷rfaq谷sohet nga nj谷 vij谷. N谷 t谷 nj谷jt谷n m谷nyr谷 si vijat, forma dhe vendodhja e poligonit jepet nga koordinatat e pikave t谷 fillimit dhe mbarimit (q谷 n谷 k谷t谷 rast jan谷 identike) dhe nga koordinatat e vertekseve t谷 vij谷s q谷 percakton perimetrin e tij. Poligoni 谷sht谷 nj谷 objekt solid i cili mbulon zon谷n q谷 p谷rfaq谷son. Poligoni mund t谷 mos jet谷 vet谷m nj谷 sip谷rfaqe uniforme, por n谷 raste t谷 ve巽anta, poligoni mund t谷 ket谷 boshll谷qe brenda zon谷s q谷 mbulon q谷 n谷 terminologjin谷 e GIS quhen ishuj (island). Shtresat, objektet e t谷 cilave mund t谷 paraqiten me poligone jan谷, liqenet, ndarjet administrative, lumenjt谷 e m谷dhenj, etj. Ky informacion q谷 p谷rshkruan ve巽orit谷 e objekteve hapsinor谷, ruhet n谷 tabela atributesh. P.sh. tabela e atributeve p谷r objektet pik谷 q谷 p谷rfaq谷sojn谷 vendodhjen e shkollave, mund t谷 p谷rmbaj谷, emrin e shkoll谷s, llojin e shkoll谷s, adres谷n, etj. Ve巽oria e tabel谷s s谷 atributeve 谷sht谷 q谷 巽do rresht i saj (record) i p谷rgjigjet t谷 pakt谷n nj谷 objekti n谷 hart谷. Objektet dhe ve巽orit谷 e tyre n谷 tabel谷n e atributeve jan谷 t谷 lidhura me nj谷ra-tjetr谷n n谷 m谷nyr谷 t谷 till谷, q谷 kur nj谷 pik谷, vij谷 apo poligon 谷sht谷 i zgjedhur n谷 hart谷, automatikisht zgjidhen dhe
- 7. 7 atributet e tij n谷 tabel谷 dhe anasjelltas. Figura1.Lidhja mes objektit pike dhe tabel谷s s谷 atributeve Figura 2.Lidhja midis objektit polygon dhe tabel谷s s谷 atributeve
- 8. 8 Tabelat e atributeve mund谷sojn谷 shum谷 funksione themelore t谷 GIS si: Tabelat organizojn谷 dhe manaxhojn谷 t谷 dh谷na p谷rshkruese p谷r objektet gjeografik谷. Tabelat p谷rdoren p谷r llogaritjen dhe ruajtjen e statistikave p谷r t谷 dh谷nat. Tabelat mund谷sojn谷 kryerjen e veprimeve aritmetike dhe logjike mbi rreshtat (rekordet) dhe kolonat (fushat) p谷r zgjedhjen e objekteve gjeografike dhe llogaritjen e informacionit t谷 ri p谷r ta. Tabelat mund谷sojn谷 lidhjen e informacioneve t谷 tjera p谷r objektet gjeografike
- 9. 9 P谷rfundim Themeli i 巽do database GIS 谷sht谷 do objekt n谷 tok谷 mund t谷 gjeo-referencohet. Database 谷sht谷 nj谷 koleksion informacioni mbi objektet dhe lidhjet midis tyre. Gjeo-referenca 谷sht谷 pozicioni i nj谷 shtres谷 apo mbulese n谷 hap谷sir谷, i p谷rcaktuar nga nj谷 sistem koordinativ referenc谷. Nj谷 GIS 谷sht谷 nj谷 sistem kompjuterik i dizenjuar t谷 punoj谷 me t谷 dh谷na t谷 referencuara nga koordinatat hapsinore/gjeografike, q谷 谷sht谷 si nj谷 sistem database me aft谷si specifike p谷r t谷 dh谷na referenc谷 hapsinore ashtu dhe nj谷 grup mjetesh q谷 punojn谷 me k谷to t谷 dh谷na. Ai shpesh konsiderohet si hartografi e nivelit t谷 lart谷. Tekonologjia e GIS integron funksione database si query dhe analiza statistikore me vizualizimin unik dhe p谷rfitimet e analiz谷s gjeografike q谷 ofrohet nga hartat. K谷to karakteristika e dallojn谷 GIS nga sisteme t谷 tjera dhe e b谷jn谷 t谷 vlefsh谷m p谷r nj谷 gam谷 t谷 gjer谷 profesionist谷sh p谷r t谷 shpjeguar ngjarjet, parashikuar rezultatet dhe strategjit谷 e planifikimit.
- 10. 10 Literatura e shfryt谷zuar [1] James B. Pick (2005). Geographic Information Systems in Business. [2] Wiley, Edited by Mikhail Kanevski (2008). Advanced Mapping of Environmental Data.
- 11. 11