1. HOLISTYCZNE ZDROWIE
PERSPEKTYWA SOCJOLOGII MEDYCYNY
z Zakadu Socjologii Medycyny i Rodziny
Instytutu Socjologii UMCS
kierownik:
prof. nadzw. dr hab. Wodzimierz Pitkowski
z Samodzielnej Pracowni Socjologii Medycyny
Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
kierownik:
prof. nadzw. dr hab. Wodzimierz Pitkowski
13. Choroby cywilizacyjne perspektywa socjologiczna
acuch etiologiczny chor坦b
(Saxon Graham 1974)
POZIOM RODOWISKOWY
Czynniki rodowiska przyrodniczego (ekologicznego): klimat, uksztatowanie terenu, promieniowanie
Sytuacja spoeczna: klasa spoeczna, zaw坦d, warunki mieszkaniowe
Wzory zachowa: sposoby od甜ywiania, wpyw przepracowania
POZIOM JEDNOSTKOWY
Cechy genetyczne: podatno na wystpienie chor坦b, dziedziczenie chor坦b
Historia fizjologiczna organizmu: przebyte choroby, doznane urazy, zu甜ycie organizmu
Cechy socjo-psychologiczne: spos坦b penienia r坦l spo., stres i radzenie sobie
CZYNNIKI POREDNICZCE
ZMIANY PATOLOGICZNE
14. Kategorie chor坦b Styl 甜ycia / zachowania (X ryzyko, XX wysokie ryzyko)
Niewaciwa
dieta
Picie alkoholu Palenie tytoniu Brak ruchu Stres psychiczny Zanieczyszczenie
rodowiska
Choroby ukadu kr甜enia
Choroby serca
XX XX XX XX
Wylew
XX XX X XX XX
Nadcinienie
XX XX X XX XX
Nowotwory
Dolny odcinek przewodu pokarmowego
XX
Gardo
XX X
Jama ustna
X XX
纏odek
X
Choroby ukadu pokarmowego
XX
Marsko
XX
Cukrzyca
XX XX XX XX
Osteoporoza
XX XX X XX
Schorzenia zwizane z od甜ywianiem
XX X XX
Choroba wrzodowa
XX XX XX XX
Uszkodzenie podu
XX XX X
15. Co sprawio, 甜e Polacy rzadziej umieraj na serce?
2
3
3
6
9
12
0 2 4 6 8 10 12 14
37% poprawa jakoci leczenia w tym:
leczenie niewydolnoci
serca za pomoc
nowoczesnych lek坦w
ratowanie 甜ycia
pacjentom z zawaem
leki podawane po
zawale, by nie dopuci
do kolejnego incydentu
operacje w stabilnej
chrobie wiecowej, np.
bajpasy
leki obni甜ajce poziom
cholesterolu
leki na nadcinienie
-4
-2
10
11
39
-10 0 10 20 30 40 50
54% zmiana trybu 甜ycia w tym:
ni甜sze st甜enie
cholesterolu zwizane z
diet o ni甜szej
zawartoci tuszcz坦w
zwierzcych
ograniczenie palenia
rekreacyjne uprawianie
sportu
nadwaga i otyo
cukrzyca
店r坦do: Uniwersytet Medyczny w Gdasku i Instytut Kardiologii w Warszawie
16. KULTURA
BIOSFERA
Spoeczno
Styl 甜ycia
rodowisko stworzone przez
czowieka
Biologia
czowieka
rodowisko
fizyczne
Zachowanie
czowieka
rodowisko
psycho-
spo-ekon.
System
medyczno
spoeczny
opieki nad
chorym
Praca
Rodzina
Ciao Intelekt
Hart ducha
Mandala zdrowia model
ekosystemu czowieka
店r坦do: Soska Z. Promocja zdrowia. Zarys problematyki. W: Promocja Zdrowia. Nauki Spoeczne i Medycyna 1994. 1 / 2.
17. Czynniki warunkujce zdrowie jednostki wedug
koncepcji p坦l zdrowia M. Lalondea
53
21
16
10
Styl 甜ycia
rodowisko
Czynniki genetyczne
Opieka medyczna
19. Jak mdrze dba o wasne zdrowie
1. Poznaj sw坦j organizm. Wsuchaj si w jego potrzeby. Obserwuj r坦甜ne
powtarzajce si reakcje, charakterystyczne objawy
2. Nie ukrywaj przed bliskimi osobami swoich problem坦w ze zdrowiem
3. Znajd添 lekarza, kt坦ry bdzie mia czas, 甜eby Ci wysucha, do kt坦rego bdziesz
miaa pene zaufanie
4. Badaj si systematycznie. Nie odwlekaj wizyt u lekarza
5. Nie b坦j si wizyty u lekarza. Nie krpuj si opowiedzie o swoich dolegliwociach
6. Myl pozytywnie. Odganiaj czarne myli. Postaraj si nie bagatelizowa, ale i nie
wyolbrzymia swoich problem坦w zdrowotnych
7. Ustal z lekarzem przyczyn dolegliwoci. Pytaj lekarza, tak dugo, a甜 zrozumiesz,
na czym polegaj Twoje problemy ze zdrwiem i jak lekarz zamierza Ci leczy.
8. Zanim zrobisz skomplikowane badania, podejmiesz decyzj o sposobie leczenia,
sprawd添 diagnoz u kilku specjalist坦w
9. Nie eksperymentuj z lekami, diet, r坦甜nymi metodami leczenia. Jeli zdecydujesz
si na jaki rodzaj terapii, staraj si zachowa konsekwentnie
10. Powtarzaj sobie, 甜e Twoje zdrowie jest najwa甜niejsze i dlatego warte wszelkiego
wysiku, powicenia, cierpliwoci.
22. System ochrony zdrowia analizy i interpretacje
socjologiczne
Relacje midzy:
Nadsystemem spoeczno-cywilizacyjnym a systemem medycznym
wg Z. Bizonia Wzorce adaptacji systemu medycznego do zmian spoecznych (1976)
Nadsystem spoeczno-cywilizacyjny
- Funkcjonalno
- Zdolnoci adaptacyjne
Nadsystem
spoeczno-cywilizacyjny
Ekonomia System
medyczny
Prawo
Religia
24. Contemporary transformations in health and medicine
DISEASE
HOSPITAL
ACUTE
CURE
INTERVENTION
TREATMENT
PATIENT
HEALTH
COMMUNITY
CHRONIC
PREVENTION
MONITORING
CARE
PERSON