�ݺ�ߣ

Polska powojenna 1944-1952 Ustrój państwa w okresie kształtowania nowego systemu władzy (1944-1948) Naczelne organy władzy państwowej. Administracja terenowa, wymiar sprawiedliwości Teoria prawna i polityczna praktyka funkcjonowania instytucji publicznych.

Ograniczona suwerenność Porozumienia Wielkiej Trójki Teheran, Jałta, Poczdam Proces ,,wyzwalania’’ ziem polskich Akcja ,,Burza’’ Utworzenie KRN i działalność PKWN Powstanie warszawskie, rozwiązanie AK. Polityka faktów dokonanych ( proces s zesnastu) Uzależnienie od ZSRR, sytuacja geopolityczna Okupacja specjalna Obecność wojska radzieckich na terytorium Polski Funkcjonariusze radzieccy na najwyższych stanowiskach w państwie Wywóz ,,ruchomości’’ przez Rosjan z Ziem Odzyskanych Narzucenie rozwiązań radzieckich w ustroju władzy, w systemie politycznym, społecznym i gospodarczym

Państwo i ludność Rzeczpospolita Polska. Konstytucja marcowa z 1921 r. Powierzchnia 312 tys. km kw. Ludność 24 mln Starty wojenne 22 % obywateli, 20 % terytorium, 38 % majątku nar. 600 tys. inwalidów wojennych; 1 mln sierot; 1 mln chorych Dochód narodowy w 1945 r. wynosił 40 % dochodu z 1938 r. Skutki uboczne wojny : emigracja, reemigracja, repatriacja, przesiedlenia, autochtoni Ograniczony charakter mniejszości narodowych. Podział administracyjny: 14 województw, 303 powiaty, 2 miasta wydzielone 27 powiatów grodzkich Utworzenie nowych województw w 1950 r. Korekty graniczne. Gwarancje granic.

Deklaracje i akty prawne 1944 r.: O co walczymy KRN O co walczy Naród Polski – RJN Manifest PKWN 1944 Rząd Arciszewskiego 1945 r. Powstanie RT i TRJN, koniec działalności RJN i D. Rządu n/K. Panorama polityczna Polski powojennej : PPR, PPS, SL, SD, SP PSL. WiN, podziemie polityczne, rząd w Londynie, Kościół, stow. katol. Referendum ludowe 1946 r. - niedemokratyczny charakter Wyniki w %: pierwsze pytanie: 68( 27 ); drugie 77( 42 ); trzecie: 91( 67 ) Ordynacja wyborcza do Sejmu z 1947 r.: wysoki cenzus wieku (21 i 25 lat); możliwość pozbawienia przez PKW biernego prawa wyborczego osobom, które przeciwdziałały walce zbrojnej z okupantem. Niedemokratyczne wybory; wyniki: 80%BD, 10%PSL, 5%SP Mała Konstytucja z 1947 r. (tymczasowy charakter) Ustawa o terenowych organach administracji państwowej - 1950 r. Konstytucja PRL–1952 r.– recepcja radzieckiego modelu ustawowego

Mała Konstytucja z 1947 Sejm Ustawodawczy, jako organ władzy zwierzchniej Narodu Polskiego, deklaruje uroczyście, iż w swych pracach konstytucyjnych i ustawodawczych oraz przy wykonywaniu kontroli nad działalnością Rządu i ustalaniu zasadniczego kierunku polityki Państwa - będzie kontynuować realizację podstawowych praw i wolności obywatelskich, jak: a) równość wobec prawa bez względu na narodowość, rasę, religię, płeć, pochodzenie, stanowisko lub wykształcenie, b) nietykalność osobistą, ochronę życia i mienia obywateli, c) wolność sumienia i wolność wyznania, d) wolność badań naukowych i ogłaszania ich wyników oraz wolność twórczości artystycznej,

Mała Konstytucja cd. e) wolność prasy, słowa, stowarzyszeń, zebrań, zgromadzeń publicznych i manifestacji f) prawo wybierania i wybieralności do organów władzy państwowej, g) nienaruszalność mieszkania, h) tajemnicę korespondencji oraz innych środków porozumienia, i) prawo wnoszenia skarg, petycji i podań do właściwych organów władzy państwowej, j) prawo do pracy i wypoczynku, k) prawo do zabezpieczenia w przypadku niemożności zarobkowania, l) prawo do nauki, ł) opiekę nad rodziną oraz nad matką i dzieckiem, m) ochronę zdrowia i zdolności do pracy. Równocześnie Sejm stwierdza, iż wyzyskiwaniu praw i wolności obywatelskich do walki z demokratycznym ustrojem Rzeczypospolitej Polskiej winny zapobiegać ustawy.

Konstytucja z 1952 r. Polska Rzecz-plita Ludowa jest republiką ludu pracującego. PRL nawiązuje do najszczytniejszych postępowych tradycji Narodu Polskiego i urzeczywistnia idee wyzwoleńcze polskich mas pracujących. �� Polski lud pracujący pod przewodem bohaterskiej klasy robotniczej, opierając się na sojuszu robotniczo-chłopskim, walczył dziesiątki lat o wyzwolenie z niewoli narodowej, narzuconej przez pruskich, austriackich i rosyjskich zaborców-kolonizatorów, tak samo jak walczył o zniesienie wyzysku polskich kapitalistów i obszarników. W okresie okupacji Naród Polski toczył nieustępliwą, bohaterską walkę z krwawym najazdem hitlerowskim. Historyczne zwycięstwo ZSRR nad faszyzmem wyzwoliło ziemie polskie, umożliwiło polskiemu ludowi pracującemu zdobycie władzy i stworzyło warunki narodowego odrodzenia Polski w nowych, sprawiedliwych granicach. Na wieczne czasy powróciły do Polski Ziemie Odzyskane.

Konstytucja z 1952 r. cd. Wcielając w życie wiekopomne wskazania Manifestu PKWN z dnia 22 lipca 1944 r. i rozwijając jego zasady programowe, władza ludowa - dzięki ofiarnym i twórczym wysiłkom polskiego ludu pracującego, w walce z zaciekłym oporem rozbitków starego ustroju kapitalistyczno - obszarniczego - dokonała wielkich przeobrażeń społecznych. W wyniku rewolucyjnych walk i przemian obalona została władza kapitalistów i obszarników, utrwaliło się państwo demokracji ludowej, kształtuje się i umacnia nowy ustrój społeczny, odpowiadający interesom i dążeniom najszerszych mas ludowych. Zasady prawne tego ustroju ustanawia Konstytucja PRL. Podstawę obecnej władzy ludowej w Polsce stanowi sojusz klasy robotniczej z chłopstwem pracującym. W sojuszu tym rola kierownicza należy do klasy robotniczej jako przodującej klasy społeczeństwa, opierającej się na rewolucyjnym dorobku polskiego i międzynarodowego ruchu robotniczego, na historycznych doświadczeniach zwycięskiego budownictwa socjalistycznego w ZSRR, pierwszym państwie robotników i chłopów.

Konstytucja z 1952 r. cd. Wypełniając wolę Narodu Polskiego i zgodnie ze swym powołaniem - Sejm Ustawodawczy Rzeczypospolitej Polskiej uchwala uroczyście niniejszą Konstytucję jako ustawę zasadniczą, którą Naród Polski i wszystkie organy władzy polskiego ludu pracującego kierować się winny w celu: �� umacniania państwa ludowego jako podstawowej siły, zapewniającej najpełniejszy rozkwit Narodu Polskiego, jego niepodległość i suwerenność, przyśpieszania rozwoju politycznego, gospodarczego i kulturalnego Ojczyzny oraz wzrostu jej sił, pogłębiania uczuć patriotycznych, jedności i zwartości Narodu Polskiego w walce o dalsze polepszenie stosunków społecznych, o całkowite zniesienie wyzysku człowieka przez człowieka, o urzeczywistnienie wielkich idei socjalizmu, �� zacieśniania przyjaźni i współpracy między narodami, opartych na sojuszu i braterstwie, które łączą dziś Naród Polski z miłującymi pokój narodami świata w dążeniu do wspólnego celu: uniemożliwienia agresji i utrwalenia pokoju światowego.

Naczelne zasady ustrojowe KONSTYTUCJA PRL PRL jako republika ludu pracującego Geneza PRL powiązana z oceną przeszłości państwowości i narodu polskiego Polityczne podstawy ustroju: sojusz robotniczo-chłopski ; kierownicza rola klasy robotniczej ; dyktatura proletariatu Uznanie jednego systemu wartości, brak pluralizmu Ustrój polityczny, społeczny i gospodarczy: Fundamentalna rola własności społecznej Planowanie społeczno-gospodarcze Ludowładztwo System przedstawicielski Praworządność ludowa Współdziałanie mas w rządzeniu państwem Zasada centralizmu demokratycznego

Formalne organy władzy 1945-1947 TRJN – organ wykonawczy 6 przedstawicieli PPR, 4 z grupy Mikołajczyka, 2 SL, 2 SD, 1 bezpartyjny. KRN - nieformalny organ ustawodawczy. W lipcu 1945 KRN składała się z 273 posłów (PPR-97, PPS-77, SL-56, SD-17, niezrzeszeni-26), w grudniu 288 (w tym 55 z PSL i 15 ze Stronnictwa Pracy), w październiku 1946, po ,,otworzeniu się na nowe środowiska" do KRN zaczęli dołączać działacze innych ugrupowań (głównie środowisk PSL), m.in. z powodu prześladowania politycznych działaczy PSL przez PPR za pomocą aparatu bezpieczeństwa, liczyła już 444 członków (tyle ile polski Sejm przedwojenny) w tym: PPR-135, PPS-111, SL-62, PSL-57, SD-37, SP-14, mniejszość żydowska, niezrzeszeni. Uzupełniała swój skład w drodze kooptacji. Organami KRN w terenie były wojewódzkie, powiatowe i gminne rady nar. 1947-1952 Sejm Ustawodawczy, Rada Państwa z Prezydentem, rząd. Możliwość wydawania dekretów z mocą ustaw przez RP lub rząd. Od 1950 r. wzrost znaczenia Prezydium Rządu na czele z Prezydentem.

Władza w Konstytucji PRL Jednoizbowy Sejm System w y b o r c z y: ograniczenie prawa wybieralności gdyż jedynie organizacje polityczne i społeczne są uprawnione do zgłaszania kandydatów na posłów. Rada Państwa: emanacja Sejmu. Wybrana przez Sejm spośród posłów. W okresie między sesjami Sejmu RP miła decydujące znaczenie: ustalała powszechną wykładnie ustaw, sprawowała nadzór nad radami narodowymi, mogła wprowadzić stan wojenny (nadzwyczajny), reprezentowała państwo na zewnątrz, ratyfikowała umowy międzynarodowe, stosowała prawo łaski, mogła ogłosić częściową mobilizację, nadawała ordery, tytuły. Władza wykonawcza : premier, wicepremierzy, ministrowie, szefowie komitetów. Inne organy władzy: Biuro Kontroli 1944-1949 podległe KRN ;NIK 1949-1952 Ministerstwo Kontroli Publicznej 1952-1957

Samorząd terytorialny Po II wojnie światowej w Polsce zlikwidowane zostały odrębności regionalne samorządu, a rady narodowe nie pochodziły na ogół z wyborów powszechnych lecz były wyłaniane poprzez delegowanie oraz kooptowanie członków organizacji i zrzeszeń legalnie istniejących. Dawało to przewagę PPR i kontrolowanym przez tę partię organizacjom politycznym, zawodowym, społecznym. Organem wykonawczym wojewódzkiej rady narodowej był wydział wojewódzki wybrany przez radnych WRN . Przewodniczącym wydziału był wojewoda. Wydział nadzorował władze nad prezydentami i zarządami miast wydzielonych oraz nad wydziałami powiatowymi, które były organami wykonawczymi powiatowych rad narodowych. Przewodniczącym wydziału powiatowego był starosta. Poniżej tej hierarchii były miejskie rady narodowe z burmistrzami i zarządami oraz gminne rady narodowe z wójtami i zarządami. Wójtom podlegali sołtysi wybrani przez zgromadzenie.

Nadzór nad radami Hierarchiczne podporządkowanie Planowanie działalności publicznej (sprawozdawczość) Podwójny system zależności organów wykonawczych Ustrojoznawca Michał Pietrzak pisał: Przeciętny obywatel przywiązywał większe znaczenie do form ustrojowych, znanych mu z II Rzeczypospolitej, które kojarzyły się w jego świadomości z władzą polską, niż do nowej treści społecznej, jaką te stare instytucje były wypełniane. Praktyka funkcjonowania nowego systemu wskazywała na to, że realnymi ośrodkami władzy w każdym powiecie był lokalny Urząd Bezpieczeństwa i komitet Polskiej Partii Robotniczej. Szef miejscowego UB oraz I sekretarz partii byli najbardziej wpływowymi osobami w lokalnym środowisku. Ustawa z 1950 o terenowych organach jednolitej władzy państwowej Likwidacja pojęcia samorząd terytorialny Rady narodowe organami władzy państwowej Nacjonalizacja mienia komunalnego

System polityczny PSL – ogólnonarodowa partia opozycyjna PPR – partia hegemonistyczna Ugrupowania ,,lubelskie’’: PPS, SL, SD, PSL, ,,Nowe Wyzwolenie’’ stowarzyszenie PAX Opozycja ,,miękka’’: SP, środowiska katolickie Powstanie PZPR = PPR + PPS Powstanie ZSL = SL + część PSL Włączenie SP do SD Bloki wyborcze: Front Narodowy Unifikacja życia politycznego i społecznego.

Kościół katolicki Odrzucenie konkordatu przez władze PRL Likwidacja prasy i wydawnictw katolickich, likwidacja głównej organizacji charytatywnej Kościoła ,,Caritas’’, upaństwowienie majątków ziemskich Działalność Urzędu ds.. Wyznań Działalność Stowarzyszenia ,,PAX i Księży Patriotów Prymasi August Hlond (do 1948 r.) i Stefan Wyszyński Porozumienie między przedstawicielami Rządu RP i przedstawicielami Episkopatu z 1950 r. Kościół zobowiązał się, że będzie zwalczać zbrodniczą działalność podziemia i będzie piętnował i karał konsekwencjami kanonicznymi duchownych winnych udziału w jakiejkolwiek akcji podziemnej i antypaństwowej. Problem Ziem Odzyskanych w administracji kościelnej.

Planowa gospodarka Nacjonalizacja i centralizacja gospodarki (likwidacja Rocznika Statyst.) 3-letni Plan Odbudowy Gospodarczej Początek planu 6-letniego 1950-55 Kolektywizacja wsi Administracja gospodarcza: m. przemysłu ciężkiego, m. przemysłu lekkiego, rolno-spożywcze, m. górnictwa i energetyki, m. handlu wewnętrznego, m. handlu zagranicznego. Bitwa o handel. Liczba prywatnych firm handlowych spadła z 131 tys. w 1947 r. do 58 tys. w 1949 r. Wymiana pieniędzy w 1950 r. Przodownicy pracy.

System stalinowski Fasadowy charakter instytucji demokratycznych Deklaratywny charakter swobód i praw obywatelskich Ograniczenie kontaktów międzynarodowych obywateli Inwigilacja i cenzura Ingerencja państwa w życie prywatne obywateli Reglamentacja kultury i nauki Terror wobec faktycznych i potencjalnych przeciwników politycznych Upowszechnienie oświaty, uprzemysłowienie elektryfikacja, przyspieszony awans społeczny

MBP – podstawa ustroju Rozbudowanie struktur organów ścigania i przymusu: Gabinet ministra * Inspektorat ministra (inspekcje zalecane przez ministra) Departamenty : I kontrwywiad II Technika operacyjna, lustracja korespondencji III walka z podziemiem zbrojnym IV ochrona gospodarki narodowej przed wrogą działalnością V społeczno-polityczny VI więziennictwa VII wywiad zagraniczny VIII zabezpieczenie przed wrogą działalnością w transporcie IX ochrona przemysłu ciężkiego i specjalnego X walka z tzw. prowokacją w ruchu robotniczym XI walka z wrogą działalnością w związkach wyznaniowych * D. Śledczy * D. Ochrony Rządu * D. Kadr * D. Szkolenia *D. Łączności * D. Organizacji i Planowania * D. Ogólno-Administracyjny * D. Finansowy * D. Zaopatrzenia * D. Służby Zdrowia * D. Kwaterunkowo-Budowlany * Biuro Paszportów Zagranicznych * Biuro Wojskowe (sprawy mobilizacyjne) * Biuro Kontroli (kontrola finansowo-gospodarcza) *Biuro Prawne * Biuro Socjalne * Biuro do Spraw Funkcjonariuszy (kontrola funkcjonariuszy) * Biuro C (szyfry) * Wydział A (obserwacja zewnętrzna) * Wydział Kadr przy Generalnym Dyrektorze ds. Zaopatrzenia * Służba BO (przeciwdziałanie wrogiej propagandzie radiowej) * Centralne Archiwum * Kwatermistrzostwo Centralnych Jednostek MBP (zaopatrzenie centrali MBP) * Komendantura (ochrona gmachów i obiektów MBP) * Dowództwo Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego * Dowództwo Wojsk Ochrony Pogranicza *Zarząd Informacji Wojsk Wewnętrznych * Komenda Główna Milicji Obywatelskiej Liczebność: 41 000 żołnierzy KBW 57 500 funkcjonariuszy MO 32 000 funkcjonariuszy WOP 10 000 funkcjonariuszy SW125 000 członków ORMO

�ݺ�ߣ

Hupp 11

Recommended

More Related Content

What's hot (20)

Viewers also liked (10)

Similar to Hupp 11 (20)

More from p_andora (20)

Hupp 11