3. IBAIAK
 Landareek eta animaliek behar dute ura
bizitzeko eta lurrean ur asko badago ere ur
kantitate txiki bat besterik da ur geza , hau da
gizaki bizidunek behar duguna .
 Ura mugitzen da gainazalen eta atmosferaren
artean eta prozesu hori .URAREN ZIKLOA
deitzen zaio itsasoko , ibaietako , lakuetako ,
lurzoruko eta landare ura lurrundu egiten da
beroa egiten duelako , eta zeruan igortzen da
eta gero , hoztean hodeiak sortzen dira . Ur
kantitate bat itsasora joaten duenean eta
errekara joaten da ere eta azkenik gainerakoa
lurrundu egite da .
4.  Landareak ere ura
behar dute.
 Ugaztunak eta
animaliek ere bai
behar dute ura
bizitzeko, edateko...
5. IBAIAK, LAKUAK ETA URTEGIAK
 Gainazaleko ur kantitatea ibaian , lakuan eta
urtegietan biltzen dira. Beti dago ura
mugimenduan. Sistema hori ur lasterreko
sistema deitzen zaio
 Lakuek putzu eta urtegi naturalak egiten
dute ur geldoa dituztelako.
 Ibaiak eta bere inguruko lur-eremuak, ibai-
ibilgua deiturikoa osatzen dute.
7. IBAIAK , TRADIZIOZ ETA KULTUR
ONDASUNA
 Ibaiak beti egon dira gure bizitzarekin lotuta.
 Ibaiak erabiltzen dira gauzak
desberdinetarako: edateko, ura
eskuratzeko, komunikabide gisa, energia
sortzeko, arrantzako, aisialdirako.
9. ARROAREN JATORRIA ETA
FORMA
 Ibabide batean ezaugarri desberdinak daude.
 Goiko tartea edo goi-ibarra: ibaiak jaiotzen diren
tokia da. Ura hotza egoten denean oxigeno asko
izaten du .
 Erdiko tartea: uraren abiadura lasaitu egiten da.
Euri asko egiten duenean, ibaiaren inguruko
zelaiak ur azpian geratzen dira.
 Beheko tartea: ibaia itsasoarekin elkartzen da eta
itsasadarra deitzen zaio. Bizkaian oso ibai gutxi
dituzte ezaugarri hauek, Butroeko azken tartean.
10. IBAIAK, BIZI-ITURRIA
Ibaietako ekosistema oso garrantzitsua da,
ibaietan landare eta animali asko bizitzen
dutelako. Edozein ibai batean kutsadura
badago, ondorioak egongo dira eta hori
nabaritzen da.
12. NERBIOI IBAIA
Guztira dauka 55 km, jaiotzen da Arabako Gillarte
Mendilerroan. Elkartzen da Ibaizabal Itsasadarrarekin. Bien
artean Bizkaiko ur erdi baino gehiago daukate.
Nerbioi ibaia hasieran lur azpitik joaten da.
Urduñako Harkaitzetan sortzen du 100m baino gehiagoko ur-
jauzia du.
Urduñako Haranetik pasatzen da Bizkaian eta
Araban sartzen da berriz Laudio ingurutik. Murga
Menditik, eta ezkerraldetik, Larruneko ura jasotzen du.
Nerbioi ibai ertzetan beti industriak egon dira.
13. Ibaiaren ibilgua aldatu da lekuz uholde
arriskuak zeudelako.
Lehen hondakin guztiak botatzen ziren
ibaietara eta oso zaila zen bakteriak
kentzea, horregatik zegoen hain oxigeno
gutxi.
Lan garrantzitsuak egin dira fauna eta
flora kolonizatzeko berriz pixkanaka-
pixkanaka.
15. IBAIEN BOST ARAZO HANDIAK
1. Ur-kontsumoa: ibaiek bizirauteko ur gutxi behar
dute.
2. Kutsadura: Etxeetan ur asko kutsatzen dugu:
platerak garbitzen, hortzak garbitzen, etab.
3.Basoen desagerpena: zuhaitz asko daudenean
basoetan, ibaiak ezin dira bideratu orduan,
egiten dutena da zuhaitzak moztea ibaiak
itsasoraino ailegatzeko.
16. 4. Aldaketak ibilguan: presak, urtegiak, etab.
5. Lurraren higadura eta uraren uhertasuna:
ibaiertzeko basoak desagertzen ari dira
eta berarekin lurra eramaten dute eta,
horrez gain, ura ez dago hain gardena.
18. ETA ZER EGIN DEZAKEZU ZUK?
1. Aurreztu ura… baina nola? Gomendio
hauek lagungarriak izango dira:
 Hortzak garbitzen duzun bitartean, itxi
iturria.
 Dutxatu, ez bainatu.
 Gaur egun asmatu dira bi bonba
desberdinak: bat kakarako eta beste bat
txizarako. Ez zeudenean urez beteriko
botila bat bonba barruan ipintzen zen ur
gutxiago gastatzeko.
19.  Iturrietan ura apurtzeko gailuak ipini, ura
nahasten delako airearekin eta horrela ez
da jaisten bakarrik ura, ere jausten da
airea. Berari esker % 50 aurrezten dugu.
 Garbigailua ipini beteta dagoenean.
 Ura zaindu behar da leku guztietan
21. 2. Gutxiago kutsatu :
 Birziklatu behar da eta gauzak berrerabili
behar dira. Etxeetan arduratu zaborra
zakarrontzi desberdinetan botatzeaz.
 Komunetik ura kutsatu ahal duena ez
bota.
 Garbi eduki herria.
 Natura errespetatzen duten garbigarriak
erabili.
22. 3. Errespetatu ingurumena :
 Naturan zaudenean ez utzi hondakinak
botata, eraman zurekin.
 Ez oihukatu animaliei eta errespetatu
zuhaitzak eta landareak.