Presentaci坦n sobre a unidade did叩ctica sobre o cami単o dos arrieiros dende Ribadavia ata Pontevedra. Os contidos desta unidade desenvolvidos na hora de proxecto interdisciplinar do IES de Ponte Caldelas. Este traballo foi premiado pola Conseller鱈a de Educaci坦n como unha realizaci坦n innovadora en decembro de 2008.
REVISTA FASCAS 2023
Revista escolar en lengua gallega del Instituto de Ense単anza Secundaria IES Xes炭s Taboada Chivite de Ver鱈n (Ourense - Espa単a) en la que se recogen las actividades m叩s importantes de la vida del Instituto durante el curso 2022/23
Proxecto intercultural que levamos a cabo no CRA Boqueix坦n- Vedra dende a clase de ingl辿s con motivo do d鱈a de Europa para valorar todas as linguas e crear "cidad叩ns do mundo"
Proxecto intercultural que levamos a cabo no CRA Boqueix坦n- Vedra dende a clase de ingl辿s con motivo do d鱈a de Europa para valorar todas as linguas e crear "cidad叩ns do mundo"
1. PROXECTO DE INNOVACIN EN DINAMIZACIN LINGSTICA: Non s坦 辿 lume
Informe das actividades desenvolvidas dende o Departamento de Xeograf鱈a e Historia
Neste informe, comentarei as actividades organizadas dende o noso departamento, en relaci坦n co
proxecto Non s坦 辿 lume, consistentes, basicamente, no traballo nas aulas e na realizaci坦n dunha
sa鱈da escolar cos alumnos de 3尊 da ESO.
Traballo na aula
En primeiro lugar, tratamos diferentes cuesti坦ns relacionadas coa tem叩tica do proxecto dende as
propias sesi坦ns de clase, aproveitando as unidades did叩cticas dedicadas 叩s actividades agrarias e 坦
sector primario, as鱈 como as de demograf鱈a, para traballar contidos relacionados co despoboamento
rural e outros problemas nas zonas rurais.
Estas actividades desenvolv辿ronse logo dunha previa exposici坦n oral polo docente, empregando,
como material de apoio, imaxes, v鱈deos e presentaci坦ns, para que os alumnos adquirisen unha base
sobre a que traballar, e poder, deste xeito, asimilar mellor os conceptos clave.
Entre as actividades realizadas polos alumnos, podemos destacar a realizaci坦n de mapas
demogr叩ficos, empregando aplicaci坦ns como Mapchart, sobre cuesti坦ns como a densidade de
poboaci坦n por provincias, por comunidades aut坦nomas e por concellos, inclu鱈ndo as 叩reas m叩is
poboadas e as m叩is despoboadas de Espa単a e Galicia.
Dous exemplos dos mapas demogr叩ficos realizados polo alumnado coa aplicaci坦n Mapchart
2. Sa鱈da escolar
En segundo lugar, realizamos unha actividade complementaria de gran interese como foi unha sa鱈da
坦 entorno de Noia, onde visitamos unha aldea abandonada, a antiga aldea de Xei. Deste xeito,
tratamos cuesti坦ns xa vistas como o despoboamento e o abandono do rural; as actividades agrarias
tradicionais e a s炭a crise e, nalg炭ns casos, desaparici坦n; a vexetaci坦n invasiva, moitas veces
composta por especies pir坦fitas; e a relaci坦n destas cuesti坦ns coa proliferaci坦n de incendios nas
炭ltimas d辿cadas.
Con car叩cter previo 叩 sa鱈da, aproveitamos a falarlles, como recordatorio e engadindo algunhas
cuesti坦ns puntuais que vi単an 坦 caso, do despoboamento tanto en Galicia como en Espa単a,
recordando alg炭ns aspectos como as s炭as preocupantes magnitudes, conceptos presentes nos medios
como o da Espa単a baleirada ou despoboada, ou as s炭as graves consecuencias. Tam辿n comentamos,
aproveitando a situaci坦n particular na costa, da aldea abandonada que iamos visitar, algunhas
din叩micas propias das zonas da costa.
O roteiro sub鱈molo a Wikiloc quedando, deste xeito, dispo単ible para outros usuarios
A sa鱈da desenvolveuse do seguinte xeito:
s 10:15 comezamos o reconto de alumnos e a subida 坦 autob炭s
s 10:30 sa鱈mos cara Noia no autob炭s, chegando sobre as 10:50. Unha vez al鱈, reun鱈monos no
punto inicial do roteiro, ubicado na Ponte de Traba. Antes de comezar a marcha, comentamos
alg炭ns aspectos hist坦ricos relacionados con esta ponte medieval do s辿culo XIV, situada sobre outra
anterior, no que foi un posible paso da calzada romana chamada v鱈a XX, per Loca Mar鱈tima que
un鱈a Br叩cara Augusta con Ast炭rica Augusta pasando pola costa.
A continuaci坦n, fixemos unha segunda parada, nunha zona onde destacan algunhas construci坦ns
antigas dedicadas a actividades tradicionais relacionadas co aproveitamento da auga. En concreto
unha antiga curtidor鱈a un lavadoiro e un mu鱈単o.
3. Logo desta parada, proseguimos o roteiro ata a aldea abandonada.
Polo cami単o ti単an que ir identificando a vexetaci坦n a trav辿s dunha aplicaci坦n chamada Plantnet.
Antes de chegar 叩 aldea, fixemos unha posta en com炭n das especies identificadas e aproveitamos a
explicarlles algunhas cuesti坦ns sobre a vexetaci坦n de ribeira e sobre algunhas especies invasoras
presentes, como a acacia e o eucalipto. Neste punto, tam辿n lles falamos das especies pir坦fitas como
favorecedoras da propagaci坦n dos incendios.
Sobre as 12:00, chegamos a antiga aldea mui単eira de Xei.
4. Unha vez chegamos a Xei, fixemos reflexionar 坦 alumnado sobre como ser鱈a a vida nesa aldea
mui単eira a principios do s辿culo XX, momento no que ter鱈a o seu m叩ximo poboacional, e
coment叩moslles a importancia econ坦mica dos mu鱈単os pero tam辿n o seu papel na cultura popular
como lugar de reuni坦n, de contos e de moitas historias que xurdiron 坦 redor deles e que forman
parte da tradici坦n popular.
Tam辿n, como ir鱈a decaendo dende os anos 60, unha vez que proliferan as f叩bricas de fari単as, o que
incidir鱈a na progresiva decadencia da aldea, que ser鱈a abandonada nos anos 70 do s辿culo XX.
Igualmente, intentamos que recrearan e contrastaran esas d炭as imaxes, a dunha aldea chea de vida,
con outra posterior, na que, tras o progresivo avellentamento da aldea, foi quedando s坦 poboaci坦n
anci叩 ata o seu abandono definitivo.
A partir de a鱈, fixemos unha analox鱈a coa situaci坦n de tantos n炭cleos de poboaci坦n que foron
quedando abandonados tanto en Galicia como na Espa単a despoboada, charlando de maneira
interactiva co alumnado sobre as causas e as consecuencias derivadas desta situaci坦n e lig叩ndoa coa
problem叩tica dos incendios.
5. Sobre as 12:00 da ma単叩 volvimos para Noia a鱈nda que polo cami単o fixemos unha pequena parada
de 10 minutos para comer e repo単er forzas.
Despois de continuar o cami単o e entrar no casco antigo de Noia, fixemos unha nova parada no
barrio de Pedrach叩n, onde o alumnado puido observar unha zona cun importante valor patrimonial
relacionado tam辿n co aproveitamento da auga.
Puideron ver antigos mu鱈単os rehabilitados coas s炭as canles e un gran lavadoiro, construci坦ns que
conforman un conxunto patrimonial de grande interese etnogr叩fico. Neste punto, aproveitamos a
falarlles sobre a industria tradicional situada antigamente nesa parte da vila.
6. Tras esta parada, dirix鱈monos cara a alameda de Noia para esperar o bus de volta, pasando antes por
diante da igrexa de Santa Mar鱈a a Nova, exemplo do chamado g坦tico mari単eiro, moi co単ecida pola
colecci坦n de laudas gremiais que se expo単en no seu interior.
Finalmente, chegamos de novo 坦 centro, sobre as 14:00 dando remate 叩 actividade.
Nunha clase posterior fixemos unha posta en com炭n e os alumnos responderon unhas preguntas tipo
test sobre o aprendido, a trav辿s da aplicaci坦n Quizziz.
Como conclusi坦n, dicir que a experiencia dos participantes no desenvolvemento destas actividades,
organizadas polo Departamento de Xeograf鱈a e Historia 坦 aveiro do proxecto Non s坦 e lume, foi
moi positiva e consideramos que repercutiron dunha maneira proveitosa no alumnado.