Het vernieuwde gebouw Atlas op de campus van de TU Eindhoven is op 21 maart officieel geopend. Dankzij intelligente
oplossingen is het pand op basis van het ontwerpcertificaat een van de meest duurzame gerenoveerde onderwijsgebouwen
ter wereld, met de hoogste BREEAM-NL score Outstanding.
Een lege plek in de stad opnieuw waarde geven. Dat is Kraaijvangers streven met de bouw van het nieuwe stadhuis van Almelo. Het vakblad 'Stedenbouw' publiceerde een uitgebreid artikel over het ontwerp. Het stadhuis staat aan een waterboulevard en is omringd door groen. De transparante plint begeleidt de route van de binnenstad naar het station.
Bij duurzaam ondernemen hoort ook duurzaam bouwen. Luchtdicht bouwen of passiefbouwen lijkt misschien wel een hype of een nieuwe bouwstijl maar is nu inzetten om de komende twintig jaar zo duurzaam mogelijk te profiteren van je gebouw.
21 juni 2010 organiseerden Booosting en St. Living Daylights samen de activiteit Innovaties uit de kas(t). Louis Jongeleen van Raam en deur ging hierover in gesprek met initiatiefnemer Atto Harsta, verbonden aan beiden netwerken.
Nederlands Wamtepomp Congres 2016 Sessie Mohammed Bachri Integrale aanpak en ...Warmtepompen
油
Om tot verduurzaming van de woningvoorraad te komen, staan woningcorporaties vaak voor belangrijke beslissingen. Welke duurzame technieken ga ik inzetten en hoe kom ik tot een juiste keuze die uiteindelijk leiden tot een goed resultaat, zowel ten aanzien van het comfort, de exploitatie en het uiteindelijk energiegebruik. Dit vraag om een goede samenwerking, overleg en afstemming tussen partijen, maar vooral ook om kennis van zaken die in de voorbereidingsfase van cruciaal belang zijn.
2k. Van gas los in de praktijk: ik krijg stadswarmte! - Saskia Wantia (Het Co...Het ConsultancyHuis
油
"Van gas los" is een belangrijk thema, sinds is besloten dat de gaskraan in Groningen dicht moet en we onze CO2-uitstoot willen beperken. Het aansluiten van bestaande woningen op stadswarmte is 辿辿n van de mogelijkheden om dit te doen. Maar wat is stadswarmte, hoe duurzaam is het en wat betekent de overgang van gas naar warmte voor de bewoners zelf? Kom luisteren voor een inkijkje in de wereld van warmte!
Saskia Wantia (Het ConsultancyHuis)
Knowledge Sessie @ Het ConsultancyHuis, Utrecht 7 mei 2019
Nederlands Warmtepomp Congres 2016 - Jos Lichtenberg: een blik op de toekomstWarmtepompen
油
Jos Lichtenberg zal vanuit trends en visies een praktische vertaalslag maken naar wat dit betekent voor o.a. de toepassing van warmtepompen. Daarbij gaat hij niet alleen in op markttrends m.b.t. de (woning)bouw in het algemeen resp. ontwikkelingen in relatie tot energiebesparing en nieuwe inzichten m.b.t. duurzaamheid, maar gaat hij meer specifiek ook in op gezondheid en comfort in woningen en bouw- en renovatieconcepten die daarop inspelen.
Van een gedateerd onderkomen naar een duurzaam en dynamisch gebouw. Dat was kort door de bocht de transitie die KWR voor ogen had toen het onderzoeksinstituut zijn
verhuisplannen openbaar maakte. Ruim twee jaar na oplevering kan wel gezegd worden dat het instituut geslaagd is in zijn opzet. Zo werd het nieuwe KWR-gebouw door de Bond van Nederlandse Architecten uitgeroepen tot meest stimulerende omgeving van Nederland. Dat is mede te danken aan de innovatieve installatietechniek.
Op bedrijventerrein Ekkersrijt in Son ontwikkelt Dok Vast het logistieke centrum New Logic VI voor Rhenus Logistics. Achter de markante gevel van dit duurzame pand gaan niet alleen tienduizenden vierkante meters aan opslagruimte schuil, maar ook innovatieve technieken om het gebouw optimaal te laten functioneren.
Ons industrieterrein echt duurzaam veranderd! Waarmee, hoe, waarom... Grad van Heck
油
Stel je je eens voor: jouw gebouw en terrein is toonaangevend op het gebied van duurzaam en flexibel bouwen. Leidend in de aanpak van energieverbruik, ruimtelijke aanpak. Dienstverlenend, oplossingsgericht en vol eigen initiatief. Zuinig in gebruik en goed leefbaar.
Hoe, waarmee, welk doel? Het is gelukt.
Als er een plek is waar energiebesparing niet ten koste mag gaan van comfort, is het wel een vijfsterrenhotel. Steeds nadrukkelijker wordt van hotels naast meer comfort ook gevraagd hoe duurzaam ze zijn. Gaat dit samen?
21 juni 2010 organiseerden Booosting en St. Living Daylights samen de activiteit Innovaties uit de kas(t). Louis Jongeleen van Raam en deur ging hierover in gesprek met initiatiefnemer Atto Harsta, verbonden aan beiden netwerken.
Nederlands Wamtepomp Congres 2016 Sessie Mohammed Bachri Integrale aanpak en ...Warmtepompen
油
Om tot verduurzaming van de woningvoorraad te komen, staan woningcorporaties vaak voor belangrijke beslissingen. Welke duurzame technieken ga ik inzetten en hoe kom ik tot een juiste keuze die uiteindelijk leiden tot een goed resultaat, zowel ten aanzien van het comfort, de exploitatie en het uiteindelijk energiegebruik. Dit vraag om een goede samenwerking, overleg en afstemming tussen partijen, maar vooral ook om kennis van zaken die in de voorbereidingsfase van cruciaal belang zijn.
2k. Van gas los in de praktijk: ik krijg stadswarmte! - Saskia Wantia (Het Co...Het ConsultancyHuis
油
"Van gas los" is een belangrijk thema, sinds is besloten dat de gaskraan in Groningen dicht moet en we onze CO2-uitstoot willen beperken. Het aansluiten van bestaande woningen op stadswarmte is 辿辿n van de mogelijkheden om dit te doen. Maar wat is stadswarmte, hoe duurzaam is het en wat betekent de overgang van gas naar warmte voor de bewoners zelf? Kom luisteren voor een inkijkje in de wereld van warmte!
Saskia Wantia (Het ConsultancyHuis)
Knowledge Sessie @ Het ConsultancyHuis, Utrecht 7 mei 2019
Nederlands Warmtepomp Congres 2016 - Jos Lichtenberg: een blik op de toekomstWarmtepompen
油
Jos Lichtenberg zal vanuit trends en visies een praktische vertaalslag maken naar wat dit betekent voor o.a. de toepassing van warmtepompen. Daarbij gaat hij niet alleen in op markttrends m.b.t. de (woning)bouw in het algemeen resp. ontwikkelingen in relatie tot energiebesparing en nieuwe inzichten m.b.t. duurzaamheid, maar gaat hij meer specifiek ook in op gezondheid en comfort in woningen en bouw- en renovatieconcepten die daarop inspelen.
Van een gedateerd onderkomen naar een duurzaam en dynamisch gebouw. Dat was kort door de bocht de transitie die KWR voor ogen had toen het onderzoeksinstituut zijn
verhuisplannen openbaar maakte. Ruim twee jaar na oplevering kan wel gezegd worden dat het instituut geslaagd is in zijn opzet. Zo werd het nieuwe KWR-gebouw door de Bond van Nederlandse Architecten uitgeroepen tot meest stimulerende omgeving van Nederland. Dat is mede te danken aan de innovatieve installatietechniek.
Op bedrijventerrein Ekkersrijt in Son ontwikkelt Dok Vast het logistieke centrum New Logic VI voor Rhenus Logistics. Achter de markante gevel van dit duurzame pand gaan niet alleen tienduizenden vierkante meters aan opslagruimte schuil, maar ook innovatieve technieken om het gebouw optimaal te laten functioneren.
Ons industrieterrein echt duurzaam veranderd! Waarmee, hoe, waarom... Grad van Heck
油
Stel je je eens voor: jouw gebouw en terrein is toonaangevend op het gebied van duurzaam en flexibel bouwen. Leidend in de aanpak van energieverbruik, ruimtelijke aanpak. Dienstverlenend, oplossingsgericht en vol eigen initiatief. Zuinig in gebruik en goed leefbaar.
Hoe, waarmee, welk doel? Het is gelukt.
Als er een plek is waar energiebesparing niet ten koste mag gaan van comfort, is het wel een vijfsterrenhotel. Steeds nadrukkelijker wordt van hotels naast meer comfort ook gevraagd hoe duurzaam ze zijn. Gaat dit samen?
De kunststofindustrie: 3x van energievreter naar energiewinner Colt International
油
Het binnenklimaat in de kunststofindustrie kenmerkt zich door vrijkomende warmte, stof, tocht en een hoog energieverbruik. Niet het meest ideale werkklimaat, denk je wellicht. En ook niet de meest duurzame sector. Dat valt niet te ontkennen. Maar diezelfde problemen cre谷ren ook weer enorme kansen op het gebied van duurzaamheid. Wat kun je bijvoorbeeld doen met al die vrijkomende warmte?
In deze Innovatiecatalogus verzamelde bestuurslid Peter Fraanje (BRBS) in willekeurige volgorde 40 innovaties en bouwproducten die bijdragen aan een circulaire bouweconomie.
De grizzlyberen in het Canadese British
Colombia kunnen hun buiken steeds lastiger
vol eten. De reden: door de opwarming van
de aarde zijn er minder wilde zalmen.
Vijf bouwteams met architecten en regionale
mkb-bouwpartijen hebben samen met de
toekomstige bewoners een duurzame woonen
leefomgeving gebouwd. Het initiatief van
ecowijk De Kiem in Arnhem is afkomstig van
DNA in de Bouw (De Nieuwe Aanpak). De 61
woningen wekken allemaal hun eigen energie
op en voldoen nu al aan de BENG-eisen (Bijna
Energie Neutraal Gebouwen), die pas volgend
jaar van kracht worden.
Verwarmen en koelen met de techniek van
thermoakoestiek. Twee innovatieve Nederlandse
bedrijven laten zien dat het kan. Soundenergy
is sinds 2017 bezig met hun eerste project: een
school in Delden. Blue Heart Energy zit nog
in de testfase, maar heeft al wel een aantal
ge誰nteresseerde warmtepompleveranciers
waarmee ze hopen samen te werken.
BREEAM-NL bestaat tien jaar in Nederland. Een mooi moment om terug te blikken, maar ook vooruit te kijken. We keren
terug naar de plek waar het allemaal begon: de Zuidas, voor een interview met Maarten van Casteren, Projectbureau Zuidas,
onderdeel van de gemeente Amsterdam.
De WELL Building Standard (WELL) is populair in Canada. Op dit moment lopen er zon veertig WELL-projecten. Twaalf hiervan zijn gecertificeerd. Een paar jaar geleden gebruikten Canadese bedrijven WELL met name om zich te onderscheiden
van concurrenten. Met hun gezonde werkomgeving hoopten ze vooral hoogopgeleide professionals aan te trekken. Inmiddels is bekend dat werknemers die in een WELLgecertificeerd
gebouw werken veel gelukkiger zijn, dat hun productiviteit stijgt en het ziekteverzuim daalt.
Reinier van den Berg is gestopt met zijn werk bij
MeteoGroup. Als gevolg daarvan schrijft hij ook
niet langer voor Het Weer Magazine. Jammer,
maar meteen een goede reden om deze weerman
eens in het zonnetje te zetten. We blikken terug
op de afgelopen 32 jaar en we kijken vooruit, want
Reinier heeft grote plannen.
Rigo Verffabriek produceert al veertig jaar milieuvriendelijke verfproducten. Dit heeft geresulteerd in Aquamaryn: een professionele lijn schildersverven met een technische duurzaamheid, die past binnen het regulier onderhoudsschema van vastgoedbeheerders. De nieuwste ontwikkeling is verf op basis van Hollandse lijnolie.
Een leegstaand pand hergebruiken is tegenwoordig niet vreemd meer. In Nederland worden regelmatig oude gebouwen opgeknapt en omgetoverd tot prachtige woon- en
werkplekken. In Canada pakken een paar goede vrienden het iets rigoureuzer aan. Zij hebben hun huis opgepakt en verplaatst. Recycled homes, noemen ze dat. Bij het
opnieuw opbouwen van de woning gebruiken ze voornamelijk gebruikte materialen.
1. 38 BREEAM-NL MAGAZINE - NR 6 2019
Dat de TU/e voor renovatie heeft gekozen in plaats van
nieuwbouw, toont wel aan dat duurzaamheid hoog op de
agenda staat binnen de organisatie. Dat geldt zowel voor de
bedrijfsvoering als voor onderwijs en onderzoek binnen de TU/e.
Practice what you preach is dan ook het motto. De TU/e heeft
onder meer veel gedaan aan het aspect kennisdeling, meldt
duurzaamheidsspecialist Thijs Meulen van Dienst Huisvesting.
Er is bijvoorbeeld veel informatie beschikbaar gemaakt over
de toegepaste technieken.
Thijs is trots op het behaalde BREEAM-NL predicaat. Als straks
het BREEAM-NL oplevercertificaat is afgegeven, staat het pand
in de top drie van de meest duurzame gebouwen in Nederland,
knikt hij. Ik vind het geweldig dat je met een ouder gebouw
de hoogste score op duurzaamheid kunt halen. We bewijzen
hiermee dat de vernieuwing en herontwikkeling van een vijftig
jaar oud gebouw als Atlas absoluut loont.
Het vernieuwde gebouw Atlas op de campus van de TU Eindhoven is op 21 maart officieel geopend. Dankzij intelligente
oplossingen is het pand op basis van het ontwerpcertificaat een van de meest duurzame gerenoveerde onderwijsgebouwen
ter wereld, met de hoogste BREEAM-NL score Outstanding.
Atlasgebouw gaat voor
Outstanding
Door Ingrid Rompa
2. 39BREEAM-NL MAGAZINE - NR 6 2019
Voorbeeldgedrag
In Nederland moet echt iets veranderen op het gebied van
duurzaamheid, meent hij. Universiteiten zouden hierbij
perfect het voortouw kunnen nemen. Een zo duurzaam
mogelijk hoofdgebouw past daar goed in. Voorbeeldgedrag
is ook heel belangrijk. De TU/e laat zien dat een gebouw uit
1963 perfect gasloos kan worden gerenoveerd. Dit biedt een
enorm perspectief voor andere oudere gebouwen. Waarom
afbreken als door renoveren grondstoffen bespaard kunnen
worden?
De belangrijkste uitgangspunten waren een gezonde en
comfortabele werkomgeving voor de gebruikers, het voorkomen
van energetische verspilling en hergebruik van materialen. Enkele
genomen maatregelen zijn de aansluiting op de warmte en
koude installatie WKO, slimme en volledig transparante gevels
die het klimaat reguleren met een bijzonder ramensysteem, en
een intelligent systeem met Power over Ethernet LED-verlichting
(Smart Energy Saving Lighting). Deze technieken zijn dusdanig
innovatief dat hiermee de nodige innovatiepunten zijn behaald
om tot zon hoge BREEAM-NL score te komen, licht Thijs toe.
Rode trap
De renovatie duurde in totaal twee jaar. Voordat het bouwproces
van start ging is het pand duurzaam gesloopt tot op de draag-
structuur. Eerst werd het gebouw gestript tot op het betonskelet;
pas daarna startte de heropbouw met hoofd-, tussenvloeren
Tijdens de totstandkoming van dit magazine was het
Atlasgebouw nog bezig met het behalen van het
oplevercertificaat.
3. 40 BREEAM-NL MAGAZINE - NR 6 2019
en vides. De nieuwe, zeer zichtbare rode trap die door het
gebouw loopt, verbindt de compartimenten met elkaar.
De oorspronkelijke trappenhuizen zijn intact gebleven, maar
het aantal liften is uitgebreid vanwege de hogere bezetting en
benutting dan voorheen. Atlas moet weer een levendige en
inspirerende plek worden, waar mensen onderzoeken, leren,
delen, samenwerken, ontmoeten en ontdekken. Dat is het
doel van dit project. De rode trap stimuleert interactie,
ontmoetingen en beweging, vertelt Thijs. Dit bevordert
de gezondheid van gebruikers en beperkt het energiegebruik
van liften.
Een duurzaam gebouw is een gezond gebouw. Om die reden
staat ook comfort centraal in het gerenoveerde pand. Hoe
prettiger en gezonder de leefomstandigheden in een gebouw,
hoe productiever de gebruikers, meldt Thijs. Een gedeelte van
de winst op de BREEAM-NL score zit hem vooral in de zachte
factoren (organisatie), maar dus ook op het gebied van comfort.
Mensen willen daarnaast grip hebben op hun werkomgeving.
Ze vinden het bijvoorbeeld prettig als ze zelf de ramen kunnen
open zetten. In het ontwerp is daarom veel aandacht besteed
aan zaken als thermisch comfort, uitzicht, daglichtbeleving,
luchtkwaliteit en akoestisch comfort.
Glazen vliesgevel
Bijzonder aan het Atlasgebouw is de nieuwe glazen vliesgevel,
vertelt Thijs enthousiast. Die is voorzien van een drievoudige
(triple) zonwerende beglazing met aan de binnenkant een zon-
wering. s Nachts kan de binnen-zonwering worden neergelaten,
zodat de thermische waarde van de gevel vergelijkbaar is met
een ge誰soleerde spouwmuur. Door de toepassing van dit type
vliesgevel kon de bestaande (gevel)constructie behouden blijven
(duurzaam en kostenbesparend), terwijl ruimschoots wordt
voldaan aan de eisen voor wat betreft energieverbruik, daglicht
en uitstraling. Het zonwerende doek kan naar wens van de
gebruiker worden ingesteld. Het effect van een slim gebruik
van deze regeling is een visueel comfortabele ruimte, waarbij
het gebruik van kunstlicht kan worden geminimaliseerd.
De rode trap
stimuleert interactie,
ontmoetingen en
beweging
4. 41BREEAM-NL MAGAZINE - NR 6 2019
Een deel van de gevel is uitgevoerd met PAF ramen (Parallelle
Aussets Fenster). Doordat de ramen parallel aan de gevel open
gaan kan de wind niet rechtstreeks naar binnen en daardoor is
er minder tot geen tocht. In de zomermaanden, net voor zonsop-
gang, worden de ramen volledig open gezet. Door de natuurlijk
ventilatie kan dan met de buitentemperatuur de binnentemperatuur
worden geregeld en de CO2
-concentratie kan worden terugge-
bracht tot buitenniveau. Tot halverwege de ochtend hoeft dan
niet mechanisch te worden geventileerd.
In de diverse ruimten zijn klimaatplafonds geplaatst, die op basis
van straling de ruimte koelen en verwarmen. Daarnaast maken
ze gebruik van water als energietransportmedium, wat heel
energie-effici谷nt is. Het gebouwbeheersysteem wordt bovendien
gekoppeld aan een smartphone-applicatie. Gebruikers kunnen
individueel, naar wens met een app, het licht dimmen. Deze
toepassing is gereed voor de toekomst en wordt aangevuld met
nieuwe nog te innoveren toepassingen.
Atlas is 16 november 2018 opgeleverd. In januari werd het gebouw
in gebruik genomen. Het gerenoveerde pand bestaat nu uit twee
compartimenten. In de bovenbouw zijn de faculteiten Industrial
Design en Industrial Engineering Innovation Sciences, en (staf)
diensten van de TU/e en onderwijszalen gehuisvest.
In de onderbouw van Atlas zijn behalve grote onderwijszalen
en studieplekken een zogenaamde foodcourt en de University
Club aangebracht. Ook het College van Bestuur is gehuisvest
in de onderbouw van Atlas.
Het Atlasgebouw was op 16 april 2019 het decor van het
derde Nationaal BREEAM Congres. De dag stond volledig
in het teken van CO2
-reductie, circulariteit, gezondheid,
en klimaatadaptatie, themas die ook van belang waren
bij de totstandkoming van het gebouw. Onder anderen
Shamir Ghumra (director BRE) en Andy van den Dobbel-
steen (Hoogleraar Climate Design Sustainability) leverden
een bijdrage aan het event dat door 350 aanwezigen werd
bijgewoond.