Kanceri i gjirit
- 4. fakte te rendesishme qe duhet ti dini 1. ne adoleshencen e vone & ne fillimet te njezetave ju keni noduj,fryrje dhe dhimbje ne gjoks sepse trupi juaj eshte ne rritje 2.kokerra mund te formohen nga ndryshimet hormonale gjate ciklit menstrual dhe zakonisht zhduken ne fund te asaj periudhe te muajit 3.fibroadenoma eshte nje shkak i shfaqes se nodujve ne rinin e hershme . nuk eshte kanceroze.
- 5. nje mas e palpueshme ne gji/mosha mosha<30 vjec fibroadenoma biopsi ekscizionale mosha:30-45vjec semundja fibrocistike . u/s mosha>50 vjec kancer shkaqet me te shpeshta te mases per cdo grupmoshe.
- 6. te gjtha grate jane ne risk incidenca rritet me moshen kanceri i dyte per nga nr i vdekjeve ( tek femrat qe pijne duhan) i pari tek femrat qe nuk pijne duhan mund te prek edhe meshkujt risku per zhvillimin e kancerit rritet shume nese nje femer trashegon mutacionin BRCA1 & BRCA2.(5 - 10%)
- 8. TIPET E KANCERIT TE GJIRIT krcinoma duktale shtrirja 1. i lokalizuar (intraduktal) 2. invaziv zakonisht zbulohet me mamografi. me i shpeshte karcinoma lobare shtrirja 1. i lokalizuar ( intralobar) 2. invaziv takohet rralle
- 9. klasifikimi 1. inflamator 2. medular 3. mucinoz 4. semundja paget 5. tumori phyllodes 6. tubular 7. sarkoma 8. limfoma
- 12. faktoret e rriskut gjinia: femer (meshkujt 1%) rraca: preken me shume te bardhet mosha:rrisku rritet me moshen te afer me kancer:motra,nena histori menstruale:menarke e hershme , menopauze e vone. lindjet:femija ipare pas 30 vjec ose te qenit nulipare , rrit rriskun shtatezania dhe ushqimi me gji i femijes jane mbrojtese
- 14. ulin riskun per kancer
- 15. faktore te tjere rrisku obeziteti dieta:alkoli, yndyrnat mungesa e aktivitetit fizik stresi ekspozimi ndaj radiacionit histori per kancer:gjiri, mitre, qafes se mitres, ovarit. hormonet:estrogjeni(KO;TZH) gjenetika me shume se 70% nuk kane faktore rrisku
- 17. simptomat shfaqen ne kancerin e avancuar. keto simptoma perfshijne ndryshime te gjirit, lekures, thithit gjiri i semuregjiri i semure me i vogel me larte i fiksuar ne paret (kur eshte infiltruar muskuli pektoral ose pareti torakal lekura gropezim fiksim ulcerim simptomi i kores se portokalles noduj satelit thithi rrafshim futje brenda spostim ulcerim sekrecione
- 19. KANCERI I GJIRIT MUND TE ZBULOHET KUR ESHTE I LOKALIZUAR DHE NE STAD TE AVANCUAR. MBIJETESA NDRYSHON NE MENYRE DOMETHENESE.
- 21. 1. stadi 0 gjendje prekanceroze karcinoma duktale in situ semundja paget 2.stadi 1 tumor<2cm pa perfshirje te limfonodujve 3.stadi 2 A:< 2cm me prekje te 1-3 limfonodujve axilar <5cm pa perfshirje te limfonodujve axilar B:>2cm me prekje te 1-3 limfonodujve axilar >5cm paperfshrje te limfonodujve axilar stadet
- 22. stadi 3 A <5cm 4-9 limfonoduj aksilar >5cm 1-9 limfonduj B murin parietal dhe lekuren (te infiltruara) 9 limfonoduj aksilar C tumor i cdo permase 10 ose me shume limfonoduj aksilar 1 limfonodul regjional ca inflamator stadi 4 tumor i cdo permase metastaza ne largesi
- 23. testet diagnostike vetekzaminimi i gjirit mamografi biopsi kirurgjikale/ ultrasonografi ct scaner i kockave vleresim i prezences se receptoreve te progesteronit dhe estrogjenit
- 25. vetekzaminimi(cdo muaj) fillon qe ne moshen 20 vjec. behet pas menstruacioneve shikohet per simetrine e gjirit. palpohet gjiri nga periferia ne qender ne forme rrethore.( kur zbulohet ne palpim kanceri eshte nje nodul afersisht 2cm,i forte, i padhimbshem.) eshte i keshillueshem ne menyre qe kanceri te kapet sa me heret. megjithate: studime te ndryshme ne SHBA kane treguar qe vetekzaminimi nuk ndikon ne mortalitet.
- 28. MAMOGRAFIA perdorimi i rrezeve X me energji te ulet per examinimin e gjirit. perpara moshes 35 vjec gjiri eshte shume i pasur me ind adipoz . kjo ul ne maksimum cilesine e mamografise ndaj ajo nuk perdoret para kesaj moshe. si test depistues:1.zbulon kancerin ne stade fllestare( nodul me pak se 1 cm)2. ul mortalitetin.3. pas moshes 40 vjec indikohet te behet cdo vit vendos dignozen ne paciente asimptomatike ne paciente simptomatike: zbulon nese kanceri eshte1. bilateral.2multifokal
- 31. biopsi : 1. sakteson dianozen.2. percakton graden3. ndihmon ne stadifikim
- 32. diagnoza paciente simptomatike examinimi fizik mamografia biopsi/fine needle aspiration vertetohet/perjashtohe t kanceri i gjirit si shkak i ankesave. paciente asimptomatike vetekzaminimi ekzaminim fizik mamografia zbulon kancerin e gjirit ne faze paraklinike
- 33. depistimi fillon ne moshen 30- 35 vjec perdorimi i tamoxifenit ne keto paciente ka dhene rezultate pozitive mastektomi bilaterale oophoroektomi(keto paciente kane nje rrisk me te larte se rrisku i pergjithshem per shfaqen e kancerit te ovareve.) profilaksi(paciente BRCA1&BRCA2)
- 34. trajtimi kanceri i gjirit eshte: semundje lokale semundje sistemike kirurgji radioterapi kemioterapi hormonoterapi
- 35. trajtimi trajtimi kirurgjikal synon te jete sa me konsevativ mastektomia radikale e modifikuar kursen muskujt pektorale kuadrantektomi/lumpektomi(heqja e tumorit) kirurgji konservative. biopsia e limfonodulit sentinel pozitive = diseksion i limfonodujve&kemioterapi adiuvante negative= nuk behet diseksion i limfonodujve aksilare.
- 38. pacientet qe nuk kerkojne kemioterapi paciente ne post menopauze tumor primar<1cm ER/PR pozitiv pacientet pa prekje te limfonodujve ER/PR pozitv: keta paciente perfitojne nga trajtimi sistemik me tamoxifen, letrozole tamoxifeni/kemioterapia/kirurgjia ulin mortalitetin