Lezing: Naar een coherent toekomstbeeld
Download as pptx, pdf0 likes252 views
ACW - Vlaamse Sociale Week 2011 18 november: "Naar een coherent toekomstbeeld", lezing door Hans Bruyninckx (HIVA)
Lezing: Naar een coherent toekomstbeeld
- 1. Naar een coherent toekomstbeeld 64ste Sociale Week, November 2011 鏤Design Charles & Ray Eames - Hang it all 息 Vitra Hans Bruyninckx
- 2. Coherente toekomstvisie Wiens toekomstvisie? Toekomst voor wie? Schaal en ambitie? Tijdsdimensie: 2100; 2050, 2020, volgende verkiezingen, volgende peiling, morgenvroeg (in Belgi谷) Traditie of mislukkingen? 22-11-2011 2
- 3. Nood aan denken over de toekomst kent een opmars. Waarom? Belang (voor ACW) in Vlaamse context? Bouwstenen voor een toekomstvisie Opentrekken debat: Langeterijndenken: 2020, 2050 Duurzaamheid Globalere visie: Lissabon Agenda, MDG, KAS 22-11-2011 3
- 4. Nood en opmars van toekomstdenken Aantal crisissen Financi谷le crisis Economische crisis Crisis van de democratie? Crisis van internationale besluitvorming Ecologische crisis: meest fundamentele!? => Wat komt er na de crisis? Hoe pakken de toekomst beter aan? Fundamentele niet-duurzaamheid van een aantal systemen Produceren en consumeren Pensioenen; (inkomens)ongelijkheid; armoede (in de wereld); internationale migratie; => Hoe bouwen we een meer duurzame toekomst? 22-11-2011 4
- 5. Enkele fundamentele evoluties Materi谷le context voor DO Impact = F(Population * Affluence * Technology) Paul Ehrlich
- 6. Impact F(Population * Affluence * Technology)
- 7. 7 ..... 50 ..... 11
- 8. 8
- 9. 9
- 11. Impact F(Population * Affluence * Technology)
- 14. 14
- 15. % obesitas 15
- 16. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1985 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 17. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1986 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 18. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1987 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 19. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1988 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 20. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1989 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 21. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1990 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 22. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1991 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 23. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1992 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 24. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1993 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 25. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1994 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 26. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1995 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 27. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1996 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 28. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1997 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% 20% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 29. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1998 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% 20% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 30. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1999 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% 20% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 31. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2000 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% 20% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 32. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2001 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% 20%24% 25% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 33. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2002 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% 20%24% 25% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 34. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2003 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% 20%24% 25% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 35. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2004 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% 20%24% 25% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 36. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2005 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% 20%24% 25%29% 30% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 37. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2006 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% 20%24% 25%29% 30% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 38. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2007 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% 20%24% 25%29% 30% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 39. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2008 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% 20%24% 25%29% 30% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 40. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2009 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% 20%24% 25%29% 30% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 41. Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2010 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10%14% 15%19% 20%24% 25%29% 30% Source: Behavioral Risk Factor Surveillance System, CDC.
- 44. 8 ha 2 ha
- 45. 45
- 46. 46
- 47. 47
- 48. 48
- 49. 49
- 50. 50
- 51. 51
- 52. 52
- 53. 53
- 54. 54
- 55. 55
- 56. 56
- 58. Impact F(Population * Affluence * Technology)
- 59. technologische systemen voedsel transport wonen - energie nood aan fundamentele verandering
- 64. Impact F(Population * Affluence * Technology)
- 70. welvaartscreatie ontkoppeling materiaal- en energie-input pollutie biodiversiteit
- 71. Bouwstenen voor een andere toekomst? Fundamentele principes Methode?
- 72. Transitiedenken als methode? 5 jaar geleden relatief onbekend concept Vooral Nederlands Gekaderd in duurzaamheidsdenken Maakbaarheid van de samenleving Beperkt tot enkele deelaspecten van duurzame ontwikkeling 2 TM processen in Vlaanderen met enige maturiteit: DuWoBo en Plan C 22-11-2011 72
- 73. Ondertussen snelle beleidscarri竪re: Vlaamse Strategie DO: alle (!) Vlaamse beleidsdomeinen ViA: 13 strategische transities Nieuw Industrieel Beleid Van groot belang voor ACW-themas! Bovendien: EU, OESO 22-11-2011 73
- 74. Systeemdenken als basis Fundamentele wijzigingen op systeemniveau noodzakelijk om tot oplossingen voor hardnekkige problemen te komen Mobiliteitsproblemen Energieprobleem Klimaatproblemen Systeem bestaat uit: Structuur: instituties, materi谷le infrastructuur, economische realiteit, technologie Cultuur: dominante beelden, waarden, paradigmas Werkwijzen: routines, normaal systeemgedrag
- 75. Uitgangspunt: gewoon beleid volstaat niet Lopend/standaard beleid (zelfs in zijn betere middellangetermijn variant) is onvoldoende Marktwerking is onvoldoende Consensus die incrementeel verder bouwt op huidige systemen is onvoldoende Dit is een radicaal uitgangspunt in beleidsdenken! Denken en handelen buiten de lijnen van de huidige/dominante systemen 22-11-2011 75
- 76. Internationale milieuakkoorden Toestand van het leefmilieu
- 78. Magere resultaten! 20 jaar klimaatonderhandelingen Visserijverdragen 30 jaar onderhandelen over bossen 20 jaar onderhandelen over biodiversiteit
- 80. Het effectiviteitsvraagstuk Als er geen beleid was Design fouten? Implementatie fouten? Geef het nog wat tijd? Andere oorzaken?
- 81. Noodzaak om de juiste vragen te stellen Geen vragen over beleid, maar over systeem! Wat zijn de fundamentele dynamieken? Wat zijn de driving forces van niet-duurzaamheid? Wat zijn de kenmerken die een ander systeem zou moeten hebben? Wie is bereid en in staat om binnen andere denkkaders en handelingspatronen over systeeminnovatie mee te denken en te handelen? 22-11-2011 81
- 82. Gestileerd verloop van een transitie 22-11-2011 82
- 83. Maar ook andere mogelijkheden! 22-11-2011 83
- 84. Dynamiek van transities Huidige regime Dominante structuur, cultuur en werkwijzen Systeem spelers, macht Niche Afwijkende structuur, cultuur en werkwijze Regime veranderen is het doel Wie moet er bij betrokken zijn? Mislukt wanneer enkel regimespelers betrokken zijn Enkel nichespelers volstaat niet Nichespelers en veranderingsgezinde regimespelers zijn noodzakelijk 22-11-2011 84
- 85. Dynamiek van transities Transitiearena Vrijplaats voor experimenten Deelnemers vertegenwoordigen de maatschappelijke uitdaging van systeeminnovatie en transities Deelnemers zijn koplopers, vernieuwers, mensen en organisaties die buiten de huidige regimegrenzen (kunnen) denken (en dus niet de grootste of belangrijkste regimespelers) Hoop is dat dit leidt tot de ontwikkeling van mogelijkheden om naar een ander systeem te evolueren Belang van een langetermijnvisie! Geeft richting aan het denken en maakt de uitdaging concreter Vermijd focus op loutere effici谷ntieverbeteringen Vb: Low Carbon Society 2050 22-11-2011 85
- 86. Link met regulier beleid Regulier beleid blijft noodzakelijk! Vb: milieu en RO: afbakeningsbeleid Liefst met sterke middenlangetermijnvisie Koppelen van beleidsplanning aan macro- transitiedoelstellingen: vb: Low Carbon Society 22-11-2011 86
- 87. Overwegingen Wat TM wordt genoemd, zou ook best TM zijn Anders beter gewoon MLTbeleid noemen Duidelijkheid over ambities en inbedding: gaat het echt over systeeminnovatie? Rol van de Overheid? Afstemming rond transities binnen de overheid is positief (VSDO, ViA) Mogelijke bedreigingen: Te veel overheidsprocessen (mmv anderen) Methodiek is te veel gewone beleidsdynamiek Andere actoren zouden dragend-betrokken moeten zijn. Dit is niet hetzelfde als de SARs zijn betrokken 22-11-2011 87
- 88. Overwegingen (2) Governance/sturing van Vlaams TM Vaststelling: Nogal wat loshangende processen: vb: transitiearena middenveld Bottom-up initiatieven staan nogal los van de huidige dynamieken Wat is nodig? Wie gaat dit doen? Wat is wenselijk? Up-scaling: middelen? Procesbegeleiding? Beleidsimplicaties? Wetenschappelijke ondersteuning? 22-11-2011 88
- 89. Principes Teveel onbekenden voor toekomstvoorspelling China; klimaatverandering; Itali谷; Iran; Daarom vertrekken van: Aantal relatieve zekerheden: demografie, energieschaarste, verstedelijking Aantal principes en toetsstenen Sociaal-rechtvaardige duurzaamheid 22-11-2011 89
- 90. Normen en waarden Sociale rechtvaardigheid (on)gelijkheid Menswaardigheid Legitimiteit van het proces Participatie Vermaatschappelijking ipv vermarkting Economisch leefbaar (quid groei? Zie eerste punt) Ecologische duurzaamheid Geen externalisering (anderen, elders, later) 22-11-2011 90
- 91. Ethiek! Persoonlijke ethiek Verontwaardiging Verantwoordelijkheid: rechten en plichten Impact van persoonlijke keuzes op anderen en de samenleving Logic of sufficiency (genoeg-mimetische begeerte) Publieke ethiek Politiek Economie 22-11-2011 91