More Related Content
Similar to P1 Alfons Marcoen: De meerwaarde van ouderen in onze maatschappij (20)
More from VIGeZ (20)
P1 Alfons Marcoen: De meerwaarde van ouderen in onze maatschappij
- 1. Symposium Gezondheidspromotie 2010 GEZOND OUDER WORDEN Congrescentrum Lamot, Mechelen 16 november 2010 De meerwaarde van ouderen in onze maatschappij Alfons Marcoen
- 2. OUD(ER) WORDEN Lichamelijk verouderen Senior worden Op hogere leeftijd zijn leven persoonlijk zin en vorm geven
- 3. OUD(ER) WORDEN = overkomt ons = wordt ons geschonken wordt ons aangedaan = doen we zelf, het is ons werk Het ouder worden als een taak zien en tot een positieve ervaring maken in een derde en een vierde leeftijd.
- 4. OUD(ER) WORDEN Lichamelijk verouderen Senior worden Het leven als opgave, als ontwikkelingstaak
- 6. SUCCESVOL OUDER WORDEN (Rowe & Kahn, 1997) Ouder worden met het behoud van een - laag risico op ziekte en handicaps GEZOND - hoge mentale en fysieke functionele status ALERT - MOBIEL - actief engagement in het leven ACTIEF
- 7. M.R. Crowther, M.W. Parker, W.A. Achenbaum, & H.G. Koenig (2002) POSITIEVE SPIRITUALITEIT is de VERGETEN FACTOR van het SUCCESVOL OUDER WORDEN
- 8. SUCCESVOL OUDER WORDEN (Rowe & Kahn, 1997; Crowther et al., 2002) 1. risicos op ziekte en daarmee samenhangende1. risicos op ziekte en daarmee samenhangende handicaps zoveel mogelijk vermijdenhandicaps zoveel mogelijk vermijden GEZONDGEZOND 2. fysieke en mentale vaardigheden maximaliseren2. fysieke en mentale vaardigheden maximaliseren MOBIEL en ALERTMOBIEL en ALERT 3. zich engageren in een actief leven3. zich engageren in een actief leven ACTIEFACTIEF 4. een positieve spiritualiteit maximaliseren
- 9. Succesvol ontwikkelen en ouder worden (Baltes & Baltes, 1990) Het optimaliseren van de verhouding tussen WINST en VERLIES van ADAPTATIEVERMOGEN, m.a.w. het maximaliseren van de WINST en het minimaliseren van het VERLIES.
- 10. SUCCESVOL OUDER WORDEN (Baltes & Baltes, 1990) 1. het optimaliseren van de verhouding tussen winst en verlies aan adaptatievermogen, m.a.w. het maximaliseren van de winst en het minimaliseren van het verlies 2. een voortgezette succesvolle ontwikkeling nastreven door het bereiken van waardevolle doelen 3. het behouden van de lichamelijke en mentale functionele status 4. het herstellen van verlies in belangrijke levensdomeinen 5. slagen in verliesverwerking en verliesregulatie
- 11. E. H. ERIKSON
- 12. Levensloopfasen volgens Erikson Fasen Normatieve crisis: antinomie Kracht of deugd 0-1 Vroege kindsheid Fundamenteel vertrouwen vs fundamenteel wantrouwen Hoop 1-3 Peuterleeftijd Autonomie vs schaamte en twijfel Wilskracht 3-6 Kleuterleeftijd Initiatief vs schuldgevoel Doelgerichtheid 6-12 Basisschoolleeftijd Vlijt en inspanning vs minderwaardigheid Competentie 12-22 Adolescentie Identiteit vs rolverwarring Trouw 22-40 Vroege volwassenheid Intimiteit vs isolement Liefde 40-65 Middelbare volwassenheid Generativiteit vs stagnatie Zorg 65+ Late volwassenheid Integriteit vs wanhoop Wijsheid Alfons Marcoen - 2001
- 13. vertrouwen wantrouwen HOOP autonomie schaamte en twijfel WILSKRACHT initiatief schuldgevoel DOELGERICHTHEID vlijt minderwaardigheid COMPETENTIE ego-identiteit identiteitsverwarring TROUW intimiteit isolement LIEFDE baby peuter kleuter schoolkind adolescent vroege volwassenheid
- 14. Generativiteit >< Stagnatie volwassenheid 40 65 jaar kinderen - productieve deskundigheid gezin en werk ZORG BEZORGD ZORGZAAM
- 15. Ego-integriteit >< Wanhoop 65 jaar levenseinde ouderdom het nageslacht in ruime zin WIJSHEID
- 16. = zich steeds meer ge誰ntegreerd weten en voelen in een universum van orde en zin = onvoorwaardelijk d辿 mens (dit is in principe alle mensen) liefhebben = zijn eigen unieke levenscyclus aanvaarden; = tevreden zijn met wat men geworden is; = zijn ouders als de oorspronkelijke bedding van zijn eigen levensloop liefhebben; EGO-INTEGRITEIT WIJSHEID
- 17. = loyaal aanvaarden dat er vroeger hier, en nu elders, anders geleefd werd en wordt, dat andere levensstijlen zinvol kunnen zijn voor andere mensen of zinvol waren in andere tijden = zijn eigen levensstijl in eer houden en tegen elke bedreiging verdedigen omdat men beseft dat men mens is in een welbepaalde historische context die gekenmerkt is door een eigen integriteitstijl EGO-INTEGRITEIT WIJSHEID
- 18. VRUCHTEN AAN DE BOOM VAN HET LEVEN HOOP WILSKRACHT DOELGERICHTHEID COMPETENTIE TROUW LIEFDE ZORG WIJSHEID
- 19. De negende fase: het verweer tegen de negatieve emoties wantrouwen schaamte en twijfel schuldgevoel minderwaardigheid identiteitsverwarring isolement en eenzaamheid stagnatie en egocentrisme wanhoop
- 20. JOAN ERIKSON: Een negende fase? Op hoge leeftijd wordt de persoon bedreigd de negatieve dimensies van de antinomie谷n uit de acht levensfasen. Dan moeten alle verworven deugden gemobiliseerd worden om vooruitgang te boeken op de weg die leidt naar gerotranscendentie
- 21. Vervulling van de laatste levensfase = bewust zich terugtrekken uit een wereld gericht op snelheid en competitie, = vrede en zelfaanvaarding vinden in het alleen zijn, = meer en meer mens worden, = almaar meer worden wat men in zijn leven gegeven heeft, = zonder angst in het aanschijn van de dood, vurig, maar nederig, met al zijn zintuigen betrokken blijven op de realiteit. Joan Erikson over gerotranscendentie
- 22. Succesvol, positief, constructief, productief, optimaal ouder worden
- 23. De meerwaarde en het humaan kapitaal van senioren zien, aanspreken, benutten, verzilveren, . ter bevordering van welvaart, welbevinden en waardigheid van zoveel mogelijk mensen.
- 24. Meerwaarde van senioren vanuit een economisch perspectief door zo lang mogelijk professioneel actief te blijven, te consumeren en geld uit te geven, te sparen en te investeren. Maar de maatschappij ziet niet altijd de talenten van de senioren biedt soms geen passend werk aan biedt vaak helemaal geen werk aan moet de armoedegrens bewaken
- 25. Succesvol en constructief ouder worden in het verlengde van de middelbare leeftijd actief en creatief zijn in het beroep en de vrije tijd de familie- en vriendenkring de buurt de bredere sociale context
- 26. MEERWAARDE EXPERTISE IN ZORG EN ZINGEVING SUCCESVOL en CONSTRUCTIEF OUD
- 27. Expertise in zorg en zingeving ZELFZORG ZORG voor: naasten dichtbij en veraf het materieel en immaterieel erfgoed de aarde ZIN ZOEKEN, ZIEN en VINDEN: in dagelijkse activiteiten levensprojecten dromen
- 28. Expertise in zorg: Troeven van senioren in onze samenleving ervaring persoonlijke geschiedenis tijd om te getuigen levensverhaal (narratieve identiteit) levensidee谷n heilzame kennis (wijsheid) klankbord voor jongeren verleden geven, toekomst krijgen
- 29. Expertise in zorg: Troeven van senioren in onze samenleving kennis en ervaring op de werkvloer Levende Menselijke Schatten (UNESCO) affiniteit met cultureel erfgoed verreikende altru誰stische tendensen formele en informele vrijwillige inzet zorg voor de zorgverleners
- 30. Pioniers van de zingeving in de derde en de vierde leeftijd er bestaan geen algemeen geldende scenarios zelf zinvolle invulling geven aan uren, dagen, weken en jaren de meeste ouderen slagen daar ook in, ook in het aanschijn van de dood ze ondersteunen daardoor het zin zien en zin realiseren door wie hen omringen
- 31. Het hangt ook van de maatschappij af of senioren het potentieel aan menselijke meerwaarde realiseren. Door de materi谷le en immateri谷le levensomstandigheden van de senioren te optimaliseren (voldoende inkomen, gezondheidszorg en vormingsmogelijkheden voor iedereen) verzekert de maatschappij zich van een reservoir van vrijwillige inzet (permanente informeel zorgpotentieel) en een permanente bron van levenswijsheid (getuigenis van zingeving).
- 32. Natuurlijk worden niet alle volwassenen succesvol of constructief ouder tot op het einde van hun leven. Ook deze ouderen behouden hun meerwaarde in onze maatschappij door wat ze in hun leven gedaan en gezegd hebben. Zelfs als ze door ziekte en onomkeerbare aftakeling als het ware in zichzelf verzinken en onbereikbaar worden blijven ze unieke personen die in de samenleving een spoor hebben nagelaten. Het is aan de zorgverleners om het onvervreemdbaar mens blijven van deze ouderen te respecteren, hun verdiensten te waarderen en in herinnering te brengen, en hun uniciteit en autonomie te erkennen in liefdevolle bejegening. Dat geldt ook voor wie nooit volledig zelfredzaam zijn geweest en altijd hebben moeten rekenen op de zorg van anderen. Ook zij hebben sporen nagelaten niet alleen in de agendas maar ook in de harten van zorg- en hulpverleners die hun appel voor aandacht en zorg hebben beantwoord.
- 33. Hebben ouderen een meerwaarde in onze maatschappij?
- 34. IK DANK U VOOR UW AANDACHT
Editor's Notes
- #13: tabel 1 van Erikson