More Related Content
Similar to perjanjian anglo dutch untuk subejk sejarah (20)
Recently uploaded (7)
perjanjian anglo dutch untuk subejk sejarah
- 1. Belanda dan British merupakan dua kuasa besar yang datang ke Kepulauan Melayu untuk meluaskan kuasa mereka selain mencari peluang untuk meningkatkan keuntungan mereka daripada pelbagai sektor ekonomi. Sejak abad ke-17 lagi, hubungan Belanda dan British mempunyai konflik yang tegang yang mana berpunca daripada dasar perdagangan yang berbeza keduanya. Belanda melaksanakan dasar perdagangan yang lebih ketat dan monopoli manakala British pula mengamalkan dasar ekonomi yang lebih terbuka iaitu laissez-faire yang mana aktiviti perdagangan tidak dikawal dan disekat oleh kerajaan. Menurut Sivachandralingam Sundara Raja dalam artikelnya Laissez-Faire In The Malay Archipelago: A Western Concept? pada tahun 2014 yang menyatakan dasar laissez-faire ini merupakan perkataan daripada Perancis yang bermaksud bebas daripada sekatan perdagangan. Ini bermakna dasar kerajaan yang memberi kebebasan kepada pedagang atau peniaga untuk menjalankan urusan jual beli tanpa menggugat ketenteraman negara. Ini jelas menunjukkan perbezaan ketara sekaligus menunjukkan ketidaksamaan daripada ideologi antara kedua buah negara. Belanda melalui Syarikat Hindia Timur Belanda (VOC) telah menempatkan pos-pos ketenteraan dan rondaan laut di seluruh Nusantara bagi memastikan wilayah-wilayah lain bergantung kepada Jawa, yang menjadi pusat ekonomi utama pada waktu itu manakala British pula telah meneroka kawasan perdagangan sekitarnya khusus di Pulau Pinang dan Melaka serta kemuncaknya pelabuhan Singapure yang mana menjadi saingan kepada Belanda kerana para pedagang sentiasa menjadi pusat perdagangan yang mengamalkan dasar yang lebih terbuka. Ini memberikan tekanan kepada Belanda kerana mereka khuatir British akan menguasai keseluruhan Kepulauan Melayu dan memberi saingan hebat kepada kekuasaan Belanda terutama di Kepulauan Maluku dan Kepulauan Jawa. Penubuhan Singapura sangat signifikan kerana ia membuka peluang perdagangan bagi peniaga tempatan dan antarabangsa tanpa perlu tunduk kepada kawalan ketat Belanda. Singapura segera menjadi pusat perdagangan utama, menarik kapal dari seluruh Nusantara termasuk dari kaum Bugis, pedagang Cina, dan pedagang Arab yang mencari pelabuhan tanpa sekatan cukai yang tinggi. Kehadiran Singapura memberi kesan besar kepada monopoli Belanda. Pedagang tempatan yang dahulu terpaksa berdagang di bawah kawalan Belanda kini beralih ke Singapura, di mana mereka dapat berdagang dengan lebih bebas.Sebagai
- 2. balasan, Belanda membuka pusat perdagangan di Riau dengan kadar cukai yang lebih rendah, namun masih tidak dapat menaingi kepopularan Singapura yang menjadi lebih pesat pada ketika itu. Pada pendapat saya, kewujudan Singapura waktu itu melalui beberapa perjanjian ditandatangani misalnya Perjanjian antara Temenggung Abdul Rahman dan Stamford Raffles (30 Januari 1819); Perjanjian Raffles, Sultan Hussain dan Temenggung Abdul Rahman (7 Jun 1823) merupakan titik peralihan kuasa besar British di Tanah Melayu dan usaha memecahkan monopoli Belanda di Nusantara serta perpecahan Empayar Johor telah bermula. Konflik kedua-dua buah kuasa besar ini semakin memuncak apabila kedatangan pegawai Belanda seperti Jan Peterszoom dan Van der Capellan manakala bagi mewakili British pula iaitu Stamford Raffles. Persaingan yang berterusan itu membawa kepada Perjanjian Anglo-British 1824 yang memberi kesan mendalam serta berpanjangan kepada Negeri-Negeri Melayu. Antara intipati yang menarik di dalam perjanjian ini ialah pembahagian wilayah Nusantara kepada dua pengaruh kolonial iaitu British dan Belanda. Belanda menguasai kawasan-kawasan meliputi Pulau Jawa, Sulawesi atau lebih tepatnya di semua gugusan Kepulauan Melayu di selatan Selat Singapura, manakala British menguasai Singapura, Melaka, dan semua daerah lain di Tanah Melayu. Ini memberikan kesan berpanjangan seperti sempadan politik, budaya, ekonomi, antara Nusantara khususnya Tanah Melayu dan Indonesia. Kemudian, melalui perjanjian ini juga memberi peluang kepada British untuk memperkukuhkan kuasanya ke atas negeri-negeri Melayu khususnya seperti Pulau Pinang, Melaka dan Singapura. Malah dengan perjanjian ini, berlaku juga pemisahan dalam Kesultanan Johor-Riau. Sebelum perjanjian, Kesultanan Johor-Riau merangkumi kawasan Johor (di Semenanjung Tanah Melayu) dan kepulauan Riau-Lingga (di Sumatera). Perjanjian ini menyebabkan pemisahan kawasan kesultanan tersebut. Johor dan kepulauan di utara Selat Melaka diakui sebagai berada di bawah pengaruh British, manakala Riau-Lingga jatuh di bawah kawalan Belanda dan secara tidak langsung berlakulah titik tolak perubahan lanskap politik. Bermula dengan tindakan Stamford Raffles yang bijak menggunakan helah dan mengambil kesempatan dengan kekacauan politik dalam Kesulatanan Johor telah menyebabkan Singapura jatuh ke tangan British. Melalui perjanjian ini juga telah menjadikan British lebih bebas mengatur perdagangan politik mereka di Semenanjung Tanah Melayu tanpa campur tangan Belanda sehingga
- 3. pengenalan kepada Negeri-Negeri Selat, Negeri-Negeri Melayu Bersekutu dan Negeri-Negeri Melayu Tidak Bersekutu. Konflik antara Tengku Ali dan Temenggung Ibrahim telah menarik perhatian British yang bimbang dengan kedudukannya di Singapura dan akhirnya telah membawa kepada perjanjian 1855 dengan pembahagian kawasan dan mengakui Sultan Alinamun Temnggung Ibrahim lebih menjadi pro-British untuk mengawasi ekonomi Johor. Kesimpulannya, perbezaan geopolitik di Kepulauan Melayu pada hari ini ialah kesan daripada perjanjian yang berusia lebih 200 tahun ini.