More Related Content
What's hot (20)
Presentation 8 zoonosis 2Presentation 8 zoonosis 2batsuuri nantsagӨвчний тодорхойлолт, үүсгэгч шалтгаан, эмгэг жам, эмнэл зүйн шинж тэмдэг, эмгэг хувиралт, эмчилгээ, тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ Presentation 7 zoonosis 1Presentation 7 zoonosis 1batsuuri nantsagӨвчний тодорхойлолт, үүсгэгч шалтгаан, эмгэг жам, эмнэл зүйн шинж тэмдэг, эмгэг хувиралт, эмчилгээ, тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ Similar to гамшигийн Presentation (17)
гамшигийн Presentation
- 2. Үхрийн вируст диарей гэдэг нь:
ам, хамрын салст бүрхүүл улайж, үрэвсэх,
буйл, тагнай, завьж болон тэжээл
боловсруулах замын эрхтний салст
бүрхүүлд шархлаа,яршил үүсэх,халуурах,
нус шүлс, нулимс гоожих, цус залхагтай
чацга алдах шинжээр илэрдэг цочмог
халдварт өвчин юм.
- 3. Шүлс , нус,
нулимс
гоожих
Ам хамрын
салст
бүрхүүл
улайж
үрэвсэх
Үхрийн
диарей
өвчин
Цус
залхагтай
чацга алдах
Тэжээл
боловсруул
ах эрхтний
салст
бүрхүүл
ярших
халуурах
Буйл,
тагнай,
завьж
ярших
- 6. Эфир, хлорформ,
трипсинд идэвхгүйжнэ.
Вирус хэт хүчиллэг (pH 3.0)
орчинд амархан
идэвхгүйжих ба саармаг
орчинд (pH 7.0-7.4) идэвхт
чанараа хадгалах бол
-200С-д нэг жил хүртэл
хугацаанд амьд байна.
Үүсгэгчийн тэсвэрт чанар:
Өвчилсөн болон
эдгэрсэн мал нь 56-200
хоног вирус тээгч болдог
учир үүсгэгч баас, шээс,
нус, шүлс, хөлсөөр
гадагшлуулж гадаад
орчныг бохирдуулна
Цус, уушиг, дэлүү, тунгалгийн
зангилаа зэрэг эмгэгт
материалд -150 С-д 6 сар
хүртэл хадгалагдах ба 370 С-д
5 хоногийн дараа, 560 С- д 15
минут, нарны шууд гэрэл
болон хэт ягаан туяанд 1,5-3
цаг, натрийн шүлт, формалины
1-3%-ийн уусмалд шууд
идэвхээ алдана
- 7. Халдвар тархах зам
Үүсгэгч агаар дусал, хавьталын болон бохирдсон тоног
хэрэгсэл, онгоц, услуур, ус, өвс тэжээлээр дамжин
халдварлана. Мөн өвчтэй малтай харьцаж байсан хүний
хувцас, гутал хэрэглэж байсан тоног хэрэгслээр дамжиж
болно. Халдварын эх булаг нь өвчтэй буюу өвчлөөд
эдгэрсэн мал, амьтан байна. Энэ өвчнөөр бүх нас, хүйс,
үүлдэр, насны үхэр өвчлөх боловч цэвэр, эрлийз
үүлдрийн болон өсвөр насны буюу 8–24 сарын настай
үхэр, сарлаг их мэдрэмтгий, хүнд явцтай өвчилнө
- 9. Эмнэлзүйн шинж тэмдэг
Өвчний нууц үе 2-6 хоног үргэлжлэх ба
цочмог, цочмогдуу, архаг явцтай
тохиолдоно.
Цочмог явцтай өвчилсөн үхрийн биеийн
халуун гэнэт 39.5–42С хүрч тэжээлдээ
дургүй бнлж ноомойрох ба хамраас их
хэмжээний шингэн гоожиж аажимдаа
өтгөрч хамрын толион дээр хатаж тав
үүсгэнэ.
- 10. Амьсгалын тоо (48–90) олшрох, зүрхний хэм
алдагдаж (80–120) байнга хэвтэнэ. Баас шингэрч
хар өнгөтэй, цус залхагтай байна. Дээрх шинж
тэмдгүүд 7 хоногийн турш ажиглагдах ба
шингэн чацга их хэмжээгээр алдана. Чацга
алдалт хэдэн өдрөөс хэдэн долоо хоногийн
турш үргэлжилнэ. Чацга нь хөөстэй, усан,
муухай үнэртэй, салс, залхагтай байна. Өвчин
хүндрэх тутам чацган дахь цусны хольц
нэмэгдэнэ. Чацга алдаж усгүйжснээс биеийн
жингийн 15–25 хувийг алдана. Сүү татрах, гүзээ
агшихгүй болох шинжүүд мөн ажиглагдана.
- 11. Халуурах, чацга алдах шинж тэмдэг
илэрснээс ам, хамрын толио, үтрээний салст
бүрхүүлд цус ихдэлт болж 5–30 мм
хэмжээтэй шархлаа үүснэ. Амны хөндий
гэмтснээс их хэмжээний шүлс гоожно.
Өвчний үед үений үрэвслээс болж ихэнх мал
доголно. Өвчний цочмог явц нь 2–6 долоо
хоног үргэлжлэх ба ихэнх малын өвчлөл
архаг явцад шилжинэ.
- 12. Архаг явцтай үед тэжээлийн дуршилгүй болж
биеийн өсөлт зогсож турж эцэх ба биеийн
халуун үе үе нэмэгдэнэ. Сааль сүү татрах,
баас нь шингэрэх шинж ажиглагдана. Өвчний
шинж тэмдэг тод бус илэрдэг учир
оношлоход амаргүй байдаг.
Цочмогдуу явц ихэвчлэн тугалд ажиглагдана.
Зарим тохиолдолд үнээ хээл хаяж болно.
- 13. Эмгэг бие бүтцийн хувиралт:
Гол эмгэг хувиралт нь тэжээл боловсруулах зам,
тунгалгийн зангилаанд гарна.
Тэжээл боловсруулах замд шархлаа, яршил үүснэ.
Салст бүрхүүл хавагнаж цус харвалт, цус ихдэлт
болно. Эдгээр хувиралт нь хучуур эдэд тод
ажиглагдана. Амны хөндий, хамрын таславч, толион
дээр 1 мм–ээс том шархлаа үүснэ. Энэ гэмтэл улаан
хоолойд үргэлжлэн үүссэн байна. Ходоодны салст
бүрхүүлд цус харвалт, цус ихдэлт ажиглагдана.
Цутгаланд үхжсэн, цусархаг хувиралт үүснэ. Ихэнх
тохиолдолд залгиур, төвөнх, мөгөөрсөн хоолойн салст
бүрхүүлд цус ихдэлт, салсархаг шингэнтэй байна.
- 14. Онош
Эпизоотологийн байдал, эмнэл зүйн
шинж тэмдэг, эмгэг бие бүтцийн
хувиралт зэргийг үндэслэн урьдчилсан
онош тогтоох бөгөөд
оношийг лабораторийн шинжилгээгээр
баталгаажуулна.
- 15. Ялгаварлан оношлох
Вируст диарей өвчний үед
амны хөндийд үүссэн
шархлаат гэмтэл их байх
боловч хэлний дээд тал
гэмтэх нь бага байдгаар
салстын өвчнөөс ялгагдана.
Салстах өвчний үед шүлс их
гоождог бол вируст диарейн
үед харьцангуй бага гоожно.
Салстахын өвчний үед эмгэг
бие бүтцийн хувиралт их тод
илэрнэ.
Хорт салст халуурал өвчний
эхний шатанд андуурах
тохиолдол байж болно.
Мэдрэлийн шинж, нүдний
үрэвсэл, халдварлалтын
хувь бага байх, үхлийн хувь
өндөр байх зэргээр хоорондоо
ялгагдана.
Иж сүрьеэ өвчнөөс
халдварлалтын хувь бага байх,
архаг явц, баас, салст
бүрхүүлийн хусдаснаас хүчилд
тэсвэртэй нян илрэх зэргээр
ялгагдана.
- 16. Эмчилгээ: Энэ өвчний үед
илэрч буй шинж тэмдэгт
үндэслэн биеийн
эсэргүүцлийг сайжруулах,
шингэн нөхөх зорилгоор
төрөл бүрийн шингэн нөхөх
бэлмэлүүдийг хэрэглэхийн
дээр хоёрдогч халдвараас
сэргийлэх зорилгоор
малын эмийн улсын
бүртгэлд бүртгэгдсэн
окситетрациклин, пенстреп,
нитокс, фармазин зэрэг
антибиотикийг зааврын
дагуу хийнэ.
- 17. Тэмцэх, сэргийлэх
арга хэмжээ: Үхрийн
вируст диарей
гарсан хот айл,
саалийн фермд мал
эмнэлгийн
байгууллагын
дүгнэлтийг үндэслэн
дүүрэг, сумын Засаг
даргын
захирамжаар
хязгаарлалтын
дэглэм хэрэгжүүлнэ.
- 18. Төрийн
захиргааны
байгууллаг
ын
гүйцэтгэх
үүрэг:
Хязгаарлалтын дэглэм
тогтоосон үед малын
шилжилт, хөдөлгөөнийг
хязгаарлах, үзэсгэлэн
худалдаа зохион
байгуулах, сааль сүү,
ашиг шим ашиглах
зорилгоор малыг нэг
дор олноор
бөөгнөрүүлэхийг
хязгаарлах
Тогтоосон хязгаарлалтын
дэглэмийг өвчилсөн сүүлчийн
мал эдгэрснээс хойш 14
хоногийн дараа бүх
малд эмнэл зүйн үзлэг, өвчтэй
малд хэрэглэж байсан тоног
хэрэгсэл, хашаа, байр зэрэгт
эцсийн халдваргүйжүүлэлт
хийсний дараа мал эмнэлгийн
байгууллагын дүгнэлтийг
үндэслэн хязгаарлалтын
дэглэм тогтоосон
байгууллага, албан
тушаалтны шийдвэрээр татан
буулгана.
- 20. Мал
эмнэлгийн
байгууллага,
малын
эмчийн
үүрэг
Орон нутгийн Засаг
даргын захирамжийн
дагуу хязгаарлалтын
дэглэмийг хэрэгжүүлэх,
аж ахуйн нэгж, мал бүхий
иргэд, малчдад өвчний
талаар анхааруулга,
сэрэмжлүүлэг өгөх ажлыг
зохион байгуулах, өвчний
тархалт, хүрээ, авч
хэрэгжүүлж байгаа арга
хэмжээний талаар хил
залгаа аймаг, сум, багийн
малын эмч нарт мэдэгдэх,
харилцан мэдээлэл
солилцох;
Бүх малд нэг бүрчлэн
эмнэл зүйн үзлэг хийж
өвчтэй малыг ялган
тусгаарлаж малын эмийн
улсын бүртгэлд
бүртгэгдсэн эм,
бэлдмэлийг ашиглан
ийлдсийн болон шинж
тэмдгийн эмчилгээ хийх;
- 21. • 8.3.3 Эмнэл зүйн үзлэгийг тогтмол
хийж байх;
Өвчин гарсан хот айл, фермд
малын шилжилт, хөдөлгөөн хийлгэхгүй
байх;
Өвчтэй малын арчилгаа,
маллагаа, тэжээлийн нөхцлийг
сайжруулах;
Өвчтэй мал байсан хашаа
саравч, байр, хэрэглэсэн ус,
тэжээлийн онгоц, тоног хэрэгслийг
малын эмийн улсын бүртгэлд
бүртгэгдсэн халдваргүйжүүлэх бодис,
бэлдмэлүүдийг ашиглаж
халдваргүйжүүлэх;
Өвчний улмаас үхэж хорогдсон
малын хүүр, сэг зэмийг
халдваргүйжүүлэх бодис, бэлдмэлээр
халдваргүйжүүлж булах юм шатааж
устгах;
Өвчний эпизоотологи, тархалтыг
үндэслэн урьдчилан сэргийлэх арга
хэмжээг төлөвлөж вакцин ийлдсийг
захиалж байх;
Эмнэл зүйн шинж илрээгүй,
халуунгүй эрүүл малд сэргийлэх
вакциныг зааврын дагуу тарих;
- 22. ;
Мал бүхий аж ахуйн нэгж,иргэн, малчны гүйцэтгэх үүрэг
Малын эмчийн
зааварчлагын дагуу
өвчтэй малын бууц,
баас, шээс,
тэжээлийн
үлдэгдлийг шатааж
устгах буюу
биотермийн аргаар
халдваргүйжүүлэх
Өвчний шинж тэмдэг,
сэжиг илэрсэн тухай
өөрийн харьяалах мал
эмнэлгийн байгууллага
болон малын эмчид
албан ёсоор мэдэгдэх;
Өвчтэй малын
арчилгаа, маллагаа,
тэжээлийн нөхцлийг
сайжруулж өдөр тутмын
арчилгаа, маллагаа,
сувилгааг малын эмчийн
зааварчилгаа дор гардан
гүйцэтгэх;
Эрүүл, өвчтэй малыг
хооронд холих, малын
эмчийн
зөвшөөрөлгүйгээр
шилжилт, хөдөлгөөн
хийхгүй байх; Дүүрэг,
сумын засаг даргын
захирамж, мал
эмнэлгийн
байгууллага, малын
эмчийн шаардлагыг
бүрэн биелүүлэх;
