ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
Хичээлийн төлөвлөгөө
1. Байгалийн нөөц баялаг
2. Тусгай хамгаалалттай газар нутаг
3. Экологийн мониторинг
Байгалийн нөөц баялаг
Байгалийн нөөц баялаг
• Хүн төрөлхтөний үйлдвэр, аж ахуйн
хэрэгцээнд ашиглаж байгаа манай дэлхийн
бүхий л зүйлсийг байгалийн нөөц баялаг
гэнэ.
• 20-р зууны ш/у болон техникийн үсрэнгүй
хөгжил нь хүний олон талын хэрэгцээг
хангаж байгаа ч байгаль орчинд асар их
сөрөг нөлөөг үзүүлж байна.
Resourse-байгалийн нөөц баялаг
Байгалийн нөөц баялаг
Байгалийн нөөц баялагт хүний өөрийн
гараар бий болгоогүй бүхий л зүйлс орно.
Жишээ нь:
Нарны гэрэл
Ус
Агаар
Хөрс
Ургамал
Амьтан
Ашигт малтмал гэх мэт
Байгалийн нөөц баялаг нь
дараахь байдлаар ашиглагдана
1. Шууд хэрэгцээний юмс. (агаар, ус, гэх мэт)
2. Шууд бус хэрэгцээний юмс
– Нийгмийн үйлдвэрлэл явуулахад
хөдөлмөрийн хэрэгсэл болох зүйлс (Газар.
Усан зам)
– Бараа бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч түүхий эд.
(материаллаг бодисууд)
– Эрчим хүчний эх үүсвэрүүд. (нар, салхи, усны
эрчим хүч, шатамхай ашигт малтмалууд)
Байгалийн нөөц баялагийг
ашиглах байдлаар нь
1. Үйлдвэрлэлийн
2. Эрүүлийг хамгаалах
3. Гоо зүйн
4. Шинжлэх ухааны гэж дөрөв ангилна.
Байгалийн ямар нэг бүрдэл хэсэгт
хамрагдах байдлаар нь
• Газрын
• Усны
• Ойн
• Эрдэсийн
• Эрчим хүчний
• Агнуурын
• Ургамлын
Байгалийн нөөц баялагийн
ангилал
1. Шавхагдашгүй байгалийн нөөц баялагт
• Нарны гэрэл
• Огторгуйн уудмын
• Уур амьсгалын
• Далайн усны
1. Шавхагдах байгалийн нөөц баялагийг
• Нөхөн сэргээгдэх
• Нөхөн сэргээгдэхгүй гэж ангилана.
Нарны гэрэл
Нөхөн сэргээгдэх нөөц баялаг
• Хөрс
• Ургамал
• Амьтан
• Ой мод
• Зарим зүйл эрдэс (кали, азот)
• Зарим зүйл бодис (ус, )
Шатсан ой мод
Огтолсон ой модод
Нөхөн сэргэж байгаа тахь
Нөхөн сэргээгдэхгүй нөөц баялагт
• Газрын хэвлийн бүхий л зүйлс орно
– Алт
– Нефть
– Байгалийн хий
– Зэс
– Жонш
– чулуулгууд гэх мэт
Нүүрс олборлож байгаа нь
Хүний буруутай үйл
ажиллагаанаас болсон үзэгдэл
• Хүн төрөлхтөн хөгжилийнхөө түүхэнд “МАНАЙ
ГАРИГ”-ийн
– 2/3 ойг огтолсон
– 200 гаруй зүйл амьтан ургамал устгасан
– Агаар мандал дахь хүчилтөрөгчийн нөөцийг 10
миллиард тонн-оор багасгаж
– 200 сая га эдэлбэр газрыг үгүй болгосон байна.
Тусгай хамгаалалттай газар нутаг
• Олон улсын болон аль нэг улс үндэстэний
хүрээнд хууль зүйн дагуу хамгаалагдсан,
тухайн экосистемийн дүр төрхийг илтгэн
харуулахуйц, тодорхой хил хязгаарын
доторх байгалийн цогцолбор юмуу ховор
амьтан ургамал геологийн өвөрмөц тогтоц,
түүх, соёл, ш/у-ны үнэт обьект бүхий хэсэг
газар нутгийг Т.Х.Г.Н гэнэ.
Тусгай хамгаалалттай газар нутгийг
байгуулах зорилго, ач холбогдолтой
• Байгаль орчинг хамгаалж буй тод жишээ
юм. Байгалийн унаган төрхийг хэвээр нь
хадгалж үр хойч үедээ өвлүүлэн үлдээх
гэсэн гол зорилготой.
• Ш/у-ны судалгаа шинжилгээ хийх танин
мэдэхүйн асар өндөр ач холболгдолтой.
(газар зүй, геологи, геофизик, биологийн
зүй тогтолуудыг танин мэдэх)
Тусгай хамгаалалттай газар
нутгийн ангилал
Монгол улсад байгаа тусгай
хамгаалалттай газруудыг 4 ангилна.
• Дархан цаазат газар
• Байгалийн цогцолбор газар
• Байгалийн нөөц газар
• Байгалийн дурсгалт газар
Монгол орны тусгай
хамгаалалттай газар нутаг
Монгол улсын тусгай хамгаалалтанд
авсан газар нутгийн түүхэн хуанли
№ Он Нийт тоо Нийт талбай
/ГА/
Улсын нутаг
дэвсгэрт эзлэх
хувь
1 1778 1
2 1818 2
3 1957 2 24.926 0.016
4 1965 8 203.738 0.13
5 1975 9 5.515.468 3.53
6 1977 10 5.581.388 3.5
Монгол улсын тусгай хамгаалалтанд
авсан газар нутгийн түүхэн хуанли
№ Он Нийт тоо Нийт
талбай
/ГА/
Улсын нутаг
дэвсгэрт эзлэх
хувь
7 1978 11 5623039 3.59
8 1979 19 8802263 5.63
9 1993 26 12498744 7.99
10 1996 35 16334132 10.44
11 1997 38 17420028 11.13
12 1999 42 18251706 11.67
Монгол улсын тусгай хамгаалалтанд
авсан газар нутгийн түүхэн хуанли
№ Он Нийт
тоо
Нийт
талбай
/ГА/
Улсын нутаг
дэвсгэрт эзлэх
хувь
13 2000 48 20530588 13.1
14 2004 51 20616608 13.18
15 2006 60 21518895 13.7
Тусгай хамгаалалттай газар нутагт
тавигдах шалгуур
1. Тухайн бүс нутгийн зонхилох экосистемийн төлөв
байдлыг бүрэн төлөөлж чадахуйц байх
2. Ховор амьтан ургамал зэрэг биологийн төрөл
зүйлийн оршин тархсан нутаг байх
3. Байгалийн үзэсгэлэн төгс газар, ховхр сонин
тогтоц олдвороор баялаг байх
4. Түүх соёлын эрт эдүгээгийн дурсгал, булш бунхан,
чулууны бичээс, барилга байгууламж, чулуун
зэвсгийн үеийн ул мөр зэргийг хадгалж үлдсэн
байх зэрэг болно.
Эдгээр шалгуурыг биелүүлж байвал тухайн газар
нутгийг тусгай хамгаалалтанд авдаг байна.
Тусгай хамгаалалттай газар
нутгийн доторх хорио
• Жишээ: Богд хан
уулын дархан цаазат
газар
• Онгон бүс
• Хамгаалалтай бүс
• Хязгаарлалтын бүс
• Орчны бүс
Тусгай хамгаалалттай газар нутаг
• Дэлхий нийтийн хэмжээнд газар нутгийг тусгай
хамгаалалтанд авч хамгаалах асуудал гол зорилго
болж байна. Учир нь байгаль хамгаалж чадаж буй
сонгодог арга болсон юм.
• 2000онд Монгол оронд нийт 48 тусгай
хамгаалалттай газар байгаа бөгөөд 20’530’588 га
талбайг хамарсан байна.
• 2006 оны байдлаар 60 тусгай хамгаалалттай
газартай болж талбайн хэмжээ нь 21518895 га
талбайг хамарсан байна.
Экологийн мониторинг
• Зорилго
– Байгаль хамгаалах болон экологийн аюулгүй
байдлыг хангах удирдлагын тогтолцоог хүн
төрөлхтөний үйл ажиллагааны улмаас байгальд
учирч болзошгүй сөрөг үр дагаврын талаарх
урьдчилсан мэдээллээр шуурхай хангах явдал
нь экологийн мониторингийн үйл ажиллагааны
үндсэн зорилго болно.
Экологийн мониторингийн үр
дүнд
• Хүрээлэн буй орчны төлөв байдалд бодит үнэлгээ
өгөх
• Түүний өөрчлөлтийн чиг хандлагыг урьдчилан
оношлох
• Цаашид авах шаардлагатай арга хэмжээг төлөвлөх
үндсэн нөхцөл бүрдэнэ.
үүнээс харахад экологийн мониторинг нь олон
зорилтот мэдээллийн систем юм.
Экологийн мониторинг
Экологийн мониторингийн үйл ажиллагааны явцад
шаардлагатай мэдээлэл хуримтлагдсанаар
Хүний нөлөөгөөр байгаль орчинд учирч буй сөрөг үр дагаврыг
илрүүлэн, шалтгааныг тогтоож тухайн цаг үеийн төлөв
байдлыг тодорхойлно
Экологийн системийн төлөв байдалд үнэлгээ өгөх
Хүний аж төрөх орчин нөхцөлийн талаар үнэлэлт өгч дүгнэлт
гаргах
Цаашид үүсч болзошгүй сөрөг нөлөөллөөс урьдчилан
сэргийлэх
Үүссэн сөрөг үр дагаврыг засч сайжруулах арга хэмжээ авах
зэрэг боломжууд бүрддэг байна.
Анхаарал тавьсан та
бүхэнд баярлалаа

More Related Content

What's hot (20)

экологийн тулгамдсан асуудал
экологийн тулгамдсан асуудалэкологийн тулгамдсан асуудал
экологийн тулгамдсан асуудал
davaa627
Уран зохиол
Уран зохиол Уран зохиол
Уран зохиол
ssuser8ad4021
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7
E-Gazarchin Online University
Lekts 3
Lekts 3Lekts 3
Lekts 3
bhishgee
Хүхдийн эрх
Хүхдийн эрх Хүхдийн эрх
Хүхдийн эрх
Амжилтаас Амжилт
биет ба биет бус өв
биет ба биет бус өвбиет ба биет бус өв
биет ба биет бус өв
ulziiiiiiii
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёлМанжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
П. Эрдэнэсайхан
уур амьсгалд нөлөөлөх хүчин зүйл
уур амьсгалд нөлөөлөх хүчин зүйлуур амьсгалд нөлөөлөх хүчин зүйл
уур амьсгалд нөлөөлөх хүчин зүйл
Gantulga Batmunkh
нийгмийн институт
нийгмийн институт нийгмийн институт
нийгмийн институт
Amgaa Amgalan
ёс зүй нийгмийн хариуцлага
ёс зүй нийгмийн хариуцлагаёс зүй нийгмийн хариуцлага
ёс зүй нийгмийн хариуцлага
Munkhtur Davaanyam
дөрвөн улирлын мэндлэх ёс
дөрвөн улирлын мэндлэх ёсдөрвөн улирлын мэндлэх ёс
дөрвөн улирлын мэндлэх ёс
zulalazu
№5 Найруулгын алдаа түүнийг ангилах
№5 Найруулгын алдаа түүнийг ангилах№5 Найруулгын алдаа түүнийг ангилах
№5 Найруулгын алдаа түүнийг ангилах
Хотгойд Шанж Болдбаатар Ууганбаяр
дэлхийн улсуудын хэл
дэлхийн улсуудын хэлдэлхийн улсуудын хэл
дэлхийн улсуудын хэл
BMunguntuul
Lecture 7 8.
Lecture 7 8.Lecture 7 8.
Lecture 7 8.
Ge Go
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
Kun Martice
Yндсэн хуульт төр ба төрийн эрх мэдлийн хуваарилалт
Yндсэн хуульт төр ба төрийн эрх мэдлийн хуваарилалтYндсэн хуульт төр ба төрийн эрх мэдлийн хуваарилалт
Yндсэн хуульт төр ба төрийн эрх мэдлийн хуваарилалт
Ariunbayar Bazarvaani
Монгол орны байгаль, уур амьсгал
Монгол орны байгаль, уур амьсгалМонгол орны байгаль, уур амьсгал
Монгол орны байгаль, уур амьсгал
Ganzorigt Dorjderem
өмч ба өмчийн харилцаа
өмч ба өмчийн харилцааөмч ба өмчийн харилцаа
өмч ба өмчийн харилцаа
Khongor Bukhtsooj
экологийн тулгамдсан асуудал
экологийн тулгамдсан асуудалэкологийн тулгамдсан асуудал
экологийн тулгамдсан асуудал
davaa627
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7
E-Gazarchin Online University
биет ба биет бус өв
биет ба биет бус өвбиет ба биет бус өв
биет ба биет бус өв
ulziiiiiiii
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёлМанжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
П. Эрдэнэсайхан
уур амьсгалд нөлөөлөх хүчин зүйл
уур амьсгалд нөлөөлөх хүчин зүйлуур амьсгалд нөлөөлөх хүчин зүйл
уур амьсгалд нөлөөлөх хүчин зүйл
Gantulga Batmunkh
нийгмийн институт
нийгмийн институт нийгмийн институт
нийгмийн институт
Amgaa Amgalan
ёс зүй нийгмийн хариуцлага
ёс зүй нийгмийн хариуцлагаёс зүй нийгмийн хариуцлага
ёс зүй нийгмийн хариуцлага
Munkhtur Davaanyam
дөрвөн улирлын мэндлэх ёс
дөрвөн улирлын мэндлэх ёсдөрвөн улирлын мэндлэх ёс
дөрвөн улирлын мэндлэх ёс
zulalazu
дэлхийн улсуудын хэл
дэлхийн улсуудын хэлдэлхийн улсуудын хэл
дэлхийн улсуудын хэл
BMunguntuul
Lecture 7 8.
Lecture 7 8.Lecture 7 8.
Lecture 7 8.
Ge Go
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
Kun Martice
Yндсэн хуульт төр ба төрийн эрх мэдлийн хуваарилалт
Yндсэн хуульт төр ба төрийн эрх мэдлийн хуваарилалтYндсэн хуульт төр ба төрийн эрх мэдлийн хуваарилалт
Yндсэн хуульт төр ба төрийн эрх мэдлийн хуваарилалт
Ariunbayar Bazarvaani
Монгол орны байгаль, уур амьсгал
Монгол орны байгаль, уур амьсгалМонгол орны байгаль, уур амьсгал
Монгол орны байгаль, уур амьсгал
Ganzorigt Dorjderem
өмч ба өмчийн харилцаа
өмч ба өмчийн харилцааөмч ба өмчийн харилцаа
өмч ба өмчийн харилцаа
Khongor Bukhtsooj

Similar to Resourse-байгалийн нөөц баялаг (20)

"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл - 5
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл - 5"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл - 5
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл - 5
E-Gazarchin Online University
хичээлийн тодорхойлолт
хичээлийн тодорхойлолтхичээлийн тодорхойлолт
хичээлийн тодорхойлолт
davaa627
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-10
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-10"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-10
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-10
E-Gazarchin Online University
Газарзүй 9 байгаль хамгаалалт.pptx
Газарзүй 9 байгаль хамгаалалт.pptxГазарзүй 9 байгаль хамгаалалт.pptx
Газарзүй 9 байгаль хамгаалалт.pptx
Enkh Tseba
9 r angi-mongol_orny_baigaliin_nokhtsol_noots
9 r angi-mongol_orny_baigaliin_nokhtsol_noots9 r angi-mongol_orny_baigaliin_nokhtsol_noots
9 r angi-mongol_orny_baigaliin_nokhtsol_noots
enkhsaruulsukhochir
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7
E-Gazarchin Online University
Khicheeliin tuluvluguu
Khicheeliin tuluvluguuKhicheeliin tuluvluguu
Khicheeliin tuluvluguu
bhishgee
Khicheeliin tuluvluguu
Khicheeliin tuluvluguuKhicheeliin tuluvluguu
Khicheeliin tuluvluguu
bhishgee
8 р анги байгаль хамгаалал
8 р анги байгаль хамгаалал8 р анги байгаль хамгаалал
8 р анги байгаль хамгаалал
Tsekeel Tsekee
New microsoft office power point presentation
New microsoft office power point presentationNew microsoft office power point presentation
New microsoft office power point presentation
munxjin
Ашиглалт хамгаалал.
Ашиглалт хамгаалал.Ашиглалт хамгаалал.
Ашиглалт хамгаалал.
М. Мөнхжавхлан
Intro lsa lss bio_threat_landscapes_mon_ol
Intro lsa lss bio_threat_landscapes_mon_olIntro lsa lss bio_threat_landscapes_mon_ol
Intro lsa lss bio_threat_landscapes_mon_ol
GeoMedeelel
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл - 5
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл - 5"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл - 5
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл - 5
E-Gazarchin Online University
хичээлийн тодорхойлолт
хичээлийн тодорхойлолтхичээлийн тодорхойлолт
хичээлийн тодорхойлолт
davaa627
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-10
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-10"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-10
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-10
E-Gazarchin Online University
Газарзүй 9 байгаль хамгаалалт.pptx
Газарзүй 9 байгаль хамгаалалт.pptxГазарзүй 9 байгаль хамгаалалт.pptx
Газарзүй 9 байгаль хамгаалалт.pptx
Enkh Tseba
9 r angi-mongol_orny_baigaliin_nokhtsol_noots
9 r angi-mongol_orny_baigaliin_nokhtsol_noots9 r angi-mongol_orny_baigaliin_nokhtsol_noots
9 r angi-mongol_orny_baigaliin_nokhtsol_noots
enkhsaruulsukhochir
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7
E-Gazarchin Online University
Khicheeliin tuluvluguu
Khicheeliin tuluvluguuKhicheeliin tuluvluguu
Khicheeliin tuluvluguu
bhishgee
Khicheeliin tuluvluguu
Khicheeliin tuluvluguuKhicheeliin tuluvluguu
Khicheeliin tuluvluguu
bhishgee
8 р анги байгаль хамгаалал
8 р анги байгаль хамгаалал8 р анги байгаль хамгаалал
8 р анги байгаль хамгаалал
Tsekeel Tsekee
New microsoft office power point presentation
New microsoft office power point presentationNew microsoft office power point presentation
New microsoft office power point presentation
munxjin
Intro lsa lss bio_threat_landscapes_mon_ol
Intro lsa lss bio_threat_landscapes_mon_olIntro lsa lss bio_threat_landscapes_mon_ol
Intro lsa lss bio_threat_landscapes_mon_ol
GeoMedeelel

Resourse-байгалийн нөөц баялаг

  • 1. Хичээлийн төлөвлөгөө 1. Байгалийн нөөц баялаг 2. Тусгай хамгаалалттай газар нутаг 3. Экологийн мониторинг
  • 3. Байгалийн нөөц баялаг • Хүн төрөлхтөний үйлдвэр, аж ахуйн хэрэгцээнд ашиглаж байгаа манай дэлхийн бүхий л зүйлсийг байгалийн нөөц баялаг гэнэ. • 20-р зууны ш/у болон техникийн үсрэнгүй хөгжил нь хүний олон талын хэрэгцээг хангаж байгаа ч байгаль орчинд асар их сөрөг нөлөөг үзүүлж байна.
  • 5. Байгалийн нөөц баялаг Байгалийн нөөц баялагт хүний өөрийн гараар бий болгоогүй бүхий л зүйлс орно. Жишээ нь: Нарны гэрэл Ус Агаар Хөрс Ургамал Амьтан Ашигт малтмал гэх мэт
  • 6. Байгалийн нөөц баялаг нь дараахь байдлаар ашиглагдана 1. Шууд хэрэгцээний юмс. (агаар, ус, гэх мэт) 2. Шууд бус хэрэгцээний юмс – Нийгмийн үйлдвэрлэл явуулахад хөдөлмөрийн хэрэгсэл болох зүйлс (Газар. Усан зам) – Бараа бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч түүхий эд. (материаллаг бодисууд) – Эрчим хүчний эх үүсвэрүүд. (нар, салхи, усны эрчим хүч, шатамхай ашигт малтмалууд)
  • 7. Байгалийн нөөц баялагийг ашиглах байдлаар нь 1. Үйлдвэрлэлийн 2. Эрүүлийг хамгаалах 3. Гоо зүйн 4. Шинжлэх ухааны гэж дөрөв ангилна.
  • 8. Байгалийн ямар нэг бүрдэл хэсэгт хамрагдах байдлаар нь • Газрын • Усны • Ойн • Эрдэсийн • Эрчим хүчний • Агнуурын • Ургамлын
  • 9. Байгалийн нөөц баялагийн ангилал 1. Шавхагдашгүй байгалийн нөөц баялагт • Нарны гэрэл • Огторгуйн уудмын • Уур амьсгалын • Далайн усны 1. Шавхагдах байгалийн нөөц баялагийг • Нөхөн сэргээгдэх • Нөхөн сэргээгдэхгүй гэж ангилана.
  • 11. Нөхөн сэргээгдэх нөөц баялаг • Хөрс • Ургамал • Амьтан • Ой мод • Зарим зүйл эрдэс (кали, азот) • Зарим зүйл бодис (ус, )
  • 15. Нөхөн сэргээгдэхгүй нөөц баялагт • Газрын хэвлийн бүхий л зүйлс орно – Алт – Нефть – Байгалийн хий – Зэс – Жонш – чулуулгууд гэх мэт
  • 17. Хүний буруутай үйл ажиллагаанаас болсон үзэгдэл • Хүн төрөлхтөн хөгжилийнхөө түүхэнд “МАНАЙ ГАРИГ”-ийн – 2/3 ойг огтолсон – 200 гаруй зүйл амьтан ургамал устгасан – Агаар мандал дахь хүчилтөрөгчийн нөөцийг 10 миллиард тонн-оор багасгаж – 200 сая га эдэлбэр газрыг үгүй болгосон байна.
  • 18. Тусгай хамгаалалттай газар нутаг • Олон улсын болон аль нэг улс үндэстэний хүрээнд хууль зүйн дагуу хамгаалагдсан, тухайн экосистемийн дүр төрхийг илтгэн харуулахуйц, тодорхой хил хязгаарын доторх байгалийн цогцолбор юмуу ховор амьтан ургамал геологийн өвөрмөц тогтоц, түүх, соёл, ш/у-ны үнэт обьект бүхий хэсэг газар нутгийг Т.Х.Г.Н гэнэ.
  • 19. Тусгай хамгаалалттай газар нутгийг байгуулах зорилго, ач холбогдолтой • Байгаль орчинг хамгаалж буй тод жишээ юм. Байгалийн унаган төрхийг хэвээр нь хадгалж үр хойч үедээ өвлүүлэн үлдээх гэсэн гол зорилготой. • Ш/у-ны судалгаа шинжилгээ хийх танин мэдэхүйн асар өндөр ач холболгдолтой. (газар зүй, геологи, геофизик, биологийн зүй тогтолуудыг танин мэдэх)
  • 20. Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн ангилал Монгол улсад байгаа тусгай хамгаалалттай газруудыг 4 ангилна. • Дархан цаазат газар • Байгалийн цогцолбор газар • Байгалийн нөөц газар • Байгалийн дурсгалт газар
  • 22. Монгол улсын тусгай хамгаалалтанд авсан газар нутгийн түүхэн хуанли № Он Нийт тоо Нийт талбай /ГА/ Улсын нутаг дэвсгэрт эзлэх хувь 1 1778 1 2 1818 2 3 1957 2 24.926 0.016 4 1965 8 203.738 0.13 5 1975 9 5.515.468 3.53 6 1977 10 5.581.388 3.5
  • 23. Монгол улсын тусгай хамгаалалтанд авсан газар нутгийн түүхэн хуанли № Он Нийт тоо Нийт талбай /ГА/ Улсын нутаг дэвсгэрт эзлэх хувь 7 1978 11 5623039 3.59 8 1979 19 8802263 5.63 9 1993 26 12498744 7.99 10 1996 35 16334132 10.44 11 1997 38 17420028 11.13 12 1999 42 18251706 11.67
  • 24. Монгол улсын тусгай хамгаалалтанд авсан газар нутгийн түүхэн хуанли № Он Нийт тоо Нийт талбай /ГА/ Улсын нутаг дэвсгэрт эзлэх хувь 13 2000 48 20530588 13.1 14 2004 51 20616608 13.18 15 2006 60 21518895 13.7
  • 25. Тусгай хамгаалалттай газар нутагт тавигдах шалгуур 1. Тухайн бүс нутгийн зонхилох экосистемийн төлөв байдлыг бүрэн төлөөлж чадахуйц байх 2. Ховор амьтан ургамал зэрэг биологийн төрөл зүйлийн оршин тархсан нутаг байх 3. Байгалийн үзэсгэлэн төгс газар, ховхр сонин тогтоц олдвороор баялаг байх 4. Түүх соёлын эрт эдүгээгийн дурсгал, булш бунхан, чулууны бичээс, барилга байгууламж, чулуун зэвсгийн үеийн ул мөр зэргийг хадгалж үлдсэн байх зэрэг болно. Эдгээр шалгуурыг биелүүлж байвал тухайн газар нутгийг тусгай хамгаалалтанд авдаг байна.
  • 26. Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн доторх хорио • Жишээ: Богд хан уулын дархан цаазат газар • Онгон бүс • Хамгаалалтай бүс • Хязгаарлалтын бүс • Орчны бүс
  • 27. Тусгай хамгаалалттай газар нутаг • Дэлхий нийтийн хэмжээнд газар нутгийг тусгай хамгаалалтанд авч хамгаалах асуудал гол зорилго болж байна. Учир нь байгаль хамгаалж чадаж буй сонгодог арга болсон юм. • 2000онд Монгол оронд нийт 48 тусгай хамгаалалттай газар байгаа бөгөөд 20’530’588 га талбайг хамарсан байна. • 2006 оны байдлаар 60 тусгай хамгаалалттай газартай болж талбайн хэмжээ нь 21518895 га талбайг хамарсан байна.
  • 28. Экологийн мониторинг • Зорилго – Байгаль хамгаалах болон экологийн аюулгүй байдлыг хангах удирдлагын тогтолцоог хүн төрөлхтөний үйл ажиллагааны улмаас байгальд учирч болзошгүй сөрөг үр дагаврын талаарх урьдчилсан мэдээллээр шуурхай хангах явдал нь экологийн мониторингийн үйл ажиллагааны үндсэн зорилго болно.
  • 29. Экологийн мониторингийн үр дүнд • Хүрээлэн буй орчны төлөв байдалд бодит үнэлгээ өгөх • Түүний өөрчлөлтийн чиг хандлагыг урьдчилан оношлох • Цаашид авах шаардлагатай арга хэмжээг төлөвлөх үндсэн нөхцөл бүрдэнэ. үүнээс харахад экологийн мониторинг нь олон зорилтот мэдээллийн систем юм.
  • 30. Экологийн мониторинг Экологийн мониторингийн үйл ажиллагааны явцад шаардлагатай мэдээлэл хуримтлагдсанаар Хүний нөлөөгөөр байгаль орчинд учирч буй сөрөг үр дагаврыг илрүүлэн, шалтгааныг тогтоож тухайн цаг үеийн төлөв байдлыг тодорхойлно Экологийн системийн төлөв байдалд үнэлгээ өгөх Хүний аж төрөх орчин нөхцөлийн талаар үнэлэлт өгч дүгнэлт гаргах Цаашид үүсч болзошгүй сөрөг нөлөөллөөс урьдчилан сэргийлэх Үүссэн сөрөг үр дагаврыг засч сайжруулах арга хэмжээ авах зэрэг боломжууд бүрддэг байна.