�ݺ�ߣ

राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरि-२०२०
अंमलबजाविी मधील णशक्षकांची
भूणमका
प्रा.डॉ.उदय णशंदे
वाणिज्य णवभाग प्रमुख
सदाणशवराव मंडणलक महाणवद्यालय, मुरगूड
1

राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरिाच्या (NEP)
अंमलबजाविीमध्ये णशक्षकांची भूणमका महत्त्वाची
आहे. NEP हे भारतीय णशक्षि व्यवस्थेत पररवततन
घडवून आिण्यासाठी णडझाइन क
े लेला
सवतसमावेशक आराखडा आहे, जो णवद्याथी क
ें णित
दृणष्ट्कोनावर भर देतो आणि सवाांगीि णवकासाला
चालना देतो. NEP प्रभावीपिे लागू करण्यासाठी,
णशक्षक णवणवध स्तरांवर महत्त्वपूित भूणमका
2

भूणमका -
१. NEP उणिष्ट्े समजून घेिे आणि आत्मसात करिे:
3

२. णवद्याथी क
ें णित णशक्षिाची सुणवधा णनमाति
करिे
1. गट प्रकल्पांसह सहयोग वपढवणे 2. ववद्यपर्थ्पांनप सपमग्री
ववकवसत करू द्यप
3. स्टेज सपदरीकरण 4. स्पर्पा ठे वप
5. वपदवववपद करप 6. Gamify विक्षण
7. समस्यप वनमपाण करप 8. भूवमकप करप
9. मांथन 10. डेमो करप
4

३. बहुणवद्याशाखीय आणि समग्र /सवतव्यापी
दृणष्ट्कोन स्वीकारिे
१.एकात्मत्मक णशक्षिाची सुणवधा णनमातता
२.णिणिकल णथंणक
ं ग आणि समस्या सोडविे बाबतचे
मागतदशतन
३.अनुभवात्मक णशक्षिाला प्रोत्साहन देिे
४.जीवन कौशल्ये आणि मूल्यांना प्रोत्साहन देिे
५.णवद्याथी-क
ें णित दृष्ट्ीकोनांशी जुळवून घेिे:
६. सतत व्यावसाणयक णवकास
७. समग्रपिे मूल्यांकन करिे
5

4. सजतनशीलता आणि णनिातयक णवचारांना
प्रोत्साहन देिे
1.प्रश्न णवचारिे
2.णवश्लेषि आणि समस्या सोडविे
3.मंथन आणि कल्पनांचे मूल्यांकन
4.णनयमांच्या मूल्यावर चचात करिे
5. एकत्र काम करिे
6. पररिामांचे मूल्यांकन करून तक
त शास्त्र कौशल्ये
णवकणसत करिे
6

५.२१ व्या शतकातील कौशल्य णवकणसत
करिे
7

६. णशक्षकांचा व्यावसाणयक णवकास
अद्ययपवत विक्षण पद्धती, तांत्रज्ञपनपचे एकत्रीकरण आवण बदलत्यप
िैक्षवणक टरेंडसह अद्ययपवत रपहण्यपसपठी विक्षकपांसपठी सतत
व्यपवसपवयक ववकपस महत्त्वपचप आहे. NEP प्रभपवी विक्षक प्रविक्षण
कपयाक्रम तयपर करण्यपस प्रोत्सपहन देते.
बदल वटकवून ठे वण्यपसपठी सतत विकणे महत्त्वपचे आहे आवण NEP
लप सवा विक्षकपांनप प्रपदेविक, स्थपवनक आवण रपष्ट्र ीय कपयािपळपांमर्ून 50
तपस व्यपवसपवयक ववकपसपलप सपमोरे जपवे लपगेल . यपव्यवतररक्त, NEP
विक्षकपांच्यप व्यपवसपवयक ववकपसपत प्रगती करण्यपसपठी तांत्रज्ञपनपचप
लपभ घेण्यपची गरज प्रस्तपववत करते. झपपट्यपने बदलणपऱ्यप जगपिी
तपळमेळ रपखण्यपसपठी विक्षकपांनी जपणूनबुजून विकणे आवण स्वतःचे
कौिल्य वपढवणे आवश्यक आहे; डॉक्टर, वकील आवण व्यपवसपवयक
8

७. परीक्षा सुधारिा
• फॉमेवटव्ह असेसमेंट – कपहीतरी वनवित हपती लपगणपरे मुल्यपांकन
• क्षमतप-आर्पररत मूल्यपांकन
• परीक्षेचप तपण कमी करणे
• कौिल्य आर्पररत मूल्यपांकन
• मूल्यपांकनपचे अनेक प्रकपर वपपरणे
• तांत्रज्ञपन एकत्रीकरण व वपपर
• समपवेिक मूल्यमपपन पद्धती वपपरणे
• िैक्षवणकगुणप पलीकडे मूल्यपांकन करणे
• वडवजटल मुल्यपांकन कौिल्ये आत्मसपत करणे
9

८. सामाणजक आणथतक दरी कमी करिे
• सवतसमावेशक णशकवण्याच्या पद्धती:
• वैयत्मिक
ृ त णशक्षि
• एक सहाय्यक णशक्षि वातावरि तयार करिे
• लणनांग गॅप्स संबोणधत करिे
• संसाधनांमध्ये समान प्रवेश
• पालक आणि पालकांना गुंतवून ठे विे
• संवेदनशीलता आणि सहानुभूती
• अभ्यासिमेतर उपिमांना प्रोत्साहन देिे
• कररअर मागतदशतन आणि समुपदेशन
• समुदाय आणि स्वयंसेवी संस्थांचे सहकायत
10

९. पालक व समाज यांचा सहभाग
1.पपलक-विक्षक पररषद 2. खुली घरे आवण
िपलेय कपयाक्रम
3. पपलक कपयािपळप आवण सेवमनपर 4. स्वयांसेवप सांर्ी
5.पपलक-विक्षक सांघटनप 6.पपलक सांप्रेषण
अॅप्स
7.गृहभेटी 8.सपमुदपवयक पोहोच
कपयाक्रम
11

१०.तंत्रज्ञानाचा अंतभातव व अंगीकार
• पाठणनयोजन मध्ये तंत्रज्ञान एकत्रीकरि
• णडणजिल सामग्री णनणमतती
• त्मिप क
े लेला वगत
• ऑनलाइन मूल्यांकन आणि अणभप्राय
• णमणित णशकण्याचा दृष्ट्ीकोन:
• वैयत्मिक णशक्षिास समथतन देिे
• व्हच्युतअल कोलॅबोरेशन्सची सुणवधा
• EDTECH मध्ये व्यावसाणयक णवकास
• णडणजिल साक्षरता सुणनणित करिे:
• णडणजिल णडव्हाईड णिणजंग
12

११.संशोधन व नवणनणमतती 13
 संशोधनाची मानणसकता जोपासिे
 अध्यापनामध्ये संशोधन एकत्र करिे:
 मूळ णवचारांना प्रोत्साहन देिे
 मेंिोरआणि मागतदशतक
 संशोधन आणि नवणनणमतती क्लब तयार करिे
 व्यावसाणयक णवकासात भाग घेिे
 संशोधन संस्थांसोबत सहकायत
 संसाधन उपलब्ध करून देिे
 नवोपिम ओळखिे आणि प्रोत्साणहत करिे
 उद्योग व्यवसायाशी संबंध णनमाति करून देिे.

१२. सवतसमावेशक णशक्षिाचे
समथतन करिे
• सवतसमावेशक वगाांची णनणमतती
• णवभेणदत सूचना
• युणनव्हसतल णडझाइन फॉर लणनांग (UDL):
• णवशेष णशक्षकांचे सहकायत
• वैयत्मिक णशक्षि योजना (IEP)
• अडथळ्ांची वेळीच ओळख आणि हस्तक्षेप
• णशकण्यातील अडचिी लक्षात घेिे
• वगाततील मुलांच्या णवणवधतेबाबत संवेदनशीलता दाखविे
• परस्पर सहकायत आणि सहयोगाला चालना देिे
• पालक आणि काळजीवाहूना णशक्षि प्रणियेत सामावून घेिे
14

�ݺ�ߣ

Role of a Teacher in NEP 2020.pptx

Recommended

More Related Content

Featured (20)

Role of a Teacher in NEP 2020.pptx