ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
ХҮНСНИЙ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГАЧЛАЛ                                                      ЛЕКЦ 6

                          АНАЛИЗЫН ПОЛЯРОГРАФИЙН АРГА

       Полярографийн арга нь ажлын электродын туйлшралын төрх ба электрод дүрсэн уусмалын
найрлага буюу концентрацийн хоорондох хамаарал дээр тулгуурлана. Туйлшруулагч гүйдлийн
хүч-электродын потенциалын туйлшралын муруй буюу полярограммаар электродын урвалд орж
байгаабодисын шинж чанар ба түүний концентрацийг тодорхойлоход аргын мөн чанар оршино.

       Энэ аргыг чехийн эрдэмтэн нобелийн шагналтан Я. Гейровский 1922 онд анх
боловсруулсан ба тэрээр энэхүү нээлтээрээ Нобелийн шагнал хүртжээ. Полярографийг физик
химийн судалгаанд хэрэглэснээр электрохимийн гомоген болон гетерогений урвалын кинетик,
электродын процессын механизм, уусмал дахь ионы диффузи, фазын үүсэх хурд, бодисын уусах
чанар, комплекс нэгдлийн найрлага, шинж чанарыг судлах болон физик химийн янз бүрийн
тогтмолуудыг тодорхойлж байна. Нөгөө талаар органик ба органик бус бодисын чанарын болон
тооны найрлагыг тодорхойлоход өргөн хэрэглэж байна.

       Энэ арга усан ба усан биш уусмал, хайлмал дотор тодорхойлолт хийж полярограммын
тооцоогоор хэдэн валенттай ямар ион , уусмалд хэдий хэмжээтэй байгааг тодорхойлох боломжтой
юм. Полярографийн арга нь мэдрэх чадвар, тодорхойлолтын нарийвчлал сайтай, хурлан, энгийн
арга юм. Энэ аргаар 10-5-10-6 моль/л концентрацийн хэмжээний бодисыг буюу 1 см3 уусмал дахь
грамм бодисын саяны хэмжээг тодорхойлж болно.

   Полярографийн аргын давуу талууд:

       Бодисын чанарын болон тооны найрлагыг нэгэн зэрэг тогтоодог
       Урьдчилан ялгахгүйгээр олон ионыг хамтад нь тодорхойлох
       Нэг дээжийг ашиглан олон тодорхойлолтыг дахин давтан хийх боломжтой.
Тогтмол гүйдлийн полярографийн аргыг үндсэнд нь 4 хуваана.

       Полярографийн шууд арга. Ионы хольцын анализын үед ион бүрд хязгаарын диффузийн
гүйдлийн тодорхой талбай харгалзах полярографийн спектрийг буюу шулуун полярограмм
буулгах дээр тулгуурлана. (i~   ) Полярограммын долгионы өндөр нь бодисын концентрацийг, тэр
өндрийн хагаст харгалзах потенциал нь уг бодисын хагас долгионы потенциал болно.

       Полярографийн дифференциаль арга. Энэ арга нь дифференциаль муруй буулгах дээр
үндэслэнэ. Полярографийн энэ муруй хурц максимумтай байх ба хэвтээ тэнхлэг дээрх түүний
байрлал хагас долгионы потенциалыг, максимумын өндөр нь судалж байгаа бодисын
концентрацийг тодорхойлно.



                                                                                            1
ХҮНСНИЙ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГАЧЛАЛ                                                  ЛЕКЦ 6

       Полярографийн ялгаврын арга. Энэ аргад дуслын мөнгөн устай 2 электродтой 2 ижил
электролизер хэрэглэх ба нэг нь цэвэр фоны нөгөө нь судалж байгаа бодис бүхий фоны уусмалыг
агуулна. Мөнгөн усны дусах давтамж ижил байна. Хоѐр электролизийн хоорондын гүйдлийн
ялгааг хэмжин, судалж байгаа бодисын үүсгэж байгаа долгионыг буулгана. Энэ арга нь мэдрэх
чадварыг 10-7 моль/л болтол ихэсгэнэ.

       Полярографийн инверсийн арга. Маш бага хэмжээний бодисыг тодорхойлоход хэрэглэнэ.
Судалж байгаа бодисыг урьдчилан электролизоор хуримтлуулж дараа нь түүний полярограммыг
буулгана. Уг аргын мэдрэх чадвар нь полярографийн бусад аргуудтай харьцуулахад 2-3 эрэмбээр
илүү байна.

       Полярографийн онолын үндэс. Электолизын үед электрод орчим электролитийн
концентрацийн өөрчлөлт бий болох ба энэ өөрчлөлт нь диффузээр жигдэрч болно. Гэвч диффузи
хязгаартай явагдах тул концентрацийн бүрэн жигдрэлт явагдаж чадахгүй. Ийнхүү электрод
орчмын ба уусмалын ерөнхий концентрацийн ялгааны үндсэн дээр электродын туйлшрал бий
болох бөгөөд ийм маягийн туйлшралыг концентрацит туйлшрал гэнэ. Энэ туйлшралыг уусмалыг
хутгах замаар арилгаж болох боловч электрод орчмын диффузийн үе үлдэх бөгөөд        энэ үе
шингэний нийт хөдөлгөөнд оролцдоггүй.

       Гаднаас өгч байгаа ц.х.х / хүчдэл/ электролизын үед бодисын задралын хүчдэлийн
хэмжээнд хүрсний дараа түүнийг цаашид өсгөхөд процессын хурдыг илэрхийлж байгаа гүйдлийн
хүч буюу гүйдлийн нягтыг ихэсгэнэ. Электрод орчмын концентраци тэгт дөхөх тусам
концентрацийн ялгаа нь уусмалын ерөнхий концентрацитай бараг тэнцэнэ. Энэ үеийн диффузийн
гүйдэл хязгаартаа хүрч, уусмалын ерөнхий концентрацитай шууд хамааралтай болно. Энэ үед
гадны цахилгаан орны хүчдэлийг дахин нэмэгдүүлэхэд ионы электрод руу очих хурд хязгаартаа
хүрсэн учир гүйдлийн хүч өсдөггүй. Энэ гүйдлийг хязгаарын диффузийн гүйдэл гэнэ.
Электролизийн үе дэх гүйдлийн хүчний цахилгаан орны хүчдэлээс хамаарах хамаарлыг графикаар
дүрслэн харуулж болох ба үүнийг туйлшралын муруй буюу полярограмм гэнэ.




                                                                                         2

More Related Content

What's hot (17)

101 11-elektrolit ba bish
101 11-elektrolit ba bish101 11-elektrolit ba bish
101 11-elektrolit ba bish
Xaz Bit
анализын физик химийн аргууд
анализын физик химийн аргууданализын физик химийн аргууд
анализын физик химийн аргууд
davaa627
эсийн хими шинж
эсийн хими шинжэсийн хими шинж
эсийн хими шинж
Ts. Bayarkhuu, Murun, Khuwsgul, Erdmiin dalai complex school
#Ca0 e g0=0@k= ¯@62m@
#Ca0 e g0=0@k= ¯@62m@#Ca0 e g0=0@k= ¯@62m@
#Ca0 e g0=0@k= ¯@62m@
tungalag
Himiin holboo 3
Himiin holboo 3Himiin holboo 3
Himiin holboo 3
zenhee
уусах чанарын үржвэр
уусах чанарын үржвэруусах чанарын үржвэр
уусах чанарын үржвэр
Davaakhuu Purevjav
Hemjigdehuun negj hicheel1
Hemjigdehuun negj hicheel1Hemjigdehuun negj hicheel1
Hemjigdehuun negj hicheel1
zenhee
Hemjigdehuun 2
Hemjigdehuun 2Hemjigdehuun 2
Hemjigdehuun 2
zenhee
101 4-yeleh huuli
101 4-yeleh huuli101 4-yeleh huuli
101 4-yeleh huuli
Xaz Bit
101 6.7-himiin holboo
101 6.7-himiin holboo101 6.7-himiin holboo
101 6.7-himiin holboo
Xaz Bit
Stahim hereglegdehuun1 td
Stahim hereglegdehuun1 tdStahim hereglegdehuun1 td
Stahim hereglegdehuun1 td
enhee_92
каогуляци
каогуляцикаогуляци
каогуляци
davaa627
химийн холбоо 8 анги
химийн холбоо 8 ангихимийн холбоо 8 анги
химийн холбоо 8 анги
Togoo Battuya

Similar to поляраграфийн арга (11)

каогуляци 15
каогуляци 15каогуляци 15
каогуляци 15
davaa627
каогуляци
каогуляцикаогуляци
каогуляци
davaa627
P.k.tsahilgaan himi 8
P.k.tsahilgaan himi 8P.k.tsahilgaan himi 8
P.k.tsahilgaan himi 8
davaa627
дс физик хими шинж 13
дс физик хими шинж 13дс физик хими шинж 13
дс физик хими шинж 13
davaa627
Сэдэв: Электрофорезийн арга болон түүний ажиллах зарчим хэрэглээ
Сэдэв: Электрофорезийн арга болон түүний ажиллах зарчим хэрэглээСэдэв: Электрофорезийн арга болон түүний ажиллах зарчим хэрэглээ
Сэдэв: Электрофорезийн арга болон түүний ажиллах зарчим хэрэглээ
TuyaaLkhagva
спе.ٳ
спе.ٳспе.ٳ
спе.ٳ
AriunzayaMygmar
кристалаас үүсэх-дифракцийн-аргууд
кристалаас үүсэх-дифракцийн-аргуудкристалаас үүсэх-дифракцийн-аргууд
кристалаас үүсэх-дифракцийн-аргууд
Баянжаргал Үнэнбат
Lekts 14
Lekts 14Lekts 14
Lekts 14
ssuserd92713
каогуляци 15
каогуляци 15каогуляци 15
каогуляци 15
davaa627
каогуляци
каогуляцикаогуляци
каогуляци
davaa627
P.k.tsahilgaan himi 8
P.k.tsahilgaan himi 8P.k.tsahilgaan himi 8
P.k.tsahilgaan himi 8
davaa627
дс физик хими шинж 13
дс физик хими шинж 13дс физик хими шинж 13
дс физик хими шинж 13
davaa627
Сэдэв: Электрофорезийн арга болон түүний ажиллах зарчим хэрэглээ
Сэдэв: Электрофорезийн арга болон түүний ажиллах зарчим хэрэглээСэдэв: Электрофорезийн арга болон түүний ажиллах зарчим хэрэглээ
Сэдэв: Электрофорезийн арга болон түүний ажиллах зарчим хэрэглээ
TuyaaLkhagva

More from davaa627 (20)

экологи, байгаль хамгаалал хичээлийн тэмцээн
экологи, байгаль хамгаалал хичээлийн тэмцээнэкологи, байгаль хамгаалал хичээлийн тэмцээн
экологи, байгаль хамгаалал хичээлийн тэмцээн
davaa627
экологи, байгаль хамгаалал хичээлийн тэмцээн
экологи, байгаль хамгаалал хичээлийн тэмцээнэкологи, байгаль хамгаалал хичээлийн тэмцээн
экологи, байгаль хамгаалал хичээлийн тэмцээн
davaa627
эрлийзжилт
эрлийзжилтэрлийзжилт
эрлийзжилт
davaa627
эрлийзжилт
эрлийзжилтэрлийзжилт
эрлийзжилт
davaa627
органик химийн урвал
органик химийн урвалорганик химийн урвал
органик химийн урвал
davaa627
физик коллоид химийн тэмцээн
физик коллоид химийн тэмцээнфизик коллоид химийн тэмцээн
физик коллоид химийн тэмцээн
davaa627
физик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогууд
физик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогуудфизик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогууд
физик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогууд
davaa627
физик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогууд
физик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогуудфизик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогууд
физик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогууд
davaa627
физик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогууд
физик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогуудфизик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогууд
физик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогууд
davaa627
хичээлийн тодорхойлолт Or
хичээлийн тодорхойлолт Orхичээлийн тодорхойлолт Or
хичээлийн тодорхойлолт Or
davaa627
хичээлийн тодорхойлолт
хичээлийн тодорхойлолтхичээлийн тодорхойлолт
хичээлийн тодорхойлолт
davaa627
хичээлийн тодорхойлолт Pk
хичээлийн тодорхойлолт Pkхичээлийн тодорхойлолт Pk
хичээлийн тодорхойлолт Pk
davaa627
гол органик химийн урвалын тэгшитгэлүүд
гол органик химийн урвалын тэгшитгэлүүдгол органик химийн урвалын тэгшитгэлүүд
гол органик химийн урвалын тэгшитгэлүүд
davaa627
гол органик химийн урвалын тэгшитгэлүүд
гол органик химийн урвалын тэгшитгэлүүдгол органик химийн урвалын тэгшитгэлүүд
гол органик химийн урвалын тэгшитгэлүүд
davaa627
органик химийн тэмцээн
органик химийн тэмцээнорганик химийн тэмцээн
органик химийн тэмцээн
davaa627
органик химийн тэмцээн
органик химийн тэмцээнорганик химийн тэмцээн
органик химийн тэмцээн
davaa627
физик коллоид химийн тэмцээн
физик коллоид химийн тэмцээнфизик коллоид химийн тэмцээн
физик коллоид химийн тэмцээн
davaa627
бие даалт
бие даалтбие даалт
бие даалт
davaa627
экологи, байгаль хамгаалал хичээлийн тэмцээн
экологи, байгаль хамгаалал хичээлийн тэмцээнэкологи, байгаль хамгаалал хичээлийн тэмцээн
экологи, байгаль хамгаалал хичээлийн тэмцээн
davaa627
экологи, байгаль хамгаалал хичээлийн тэмцээн
экологи, байгаль хамгаалал хичээлийн тэмцээнэкологи, байгаль хамгаалал хичээлийн тэмцээн
экологи, байгаль хамгаалал хичээлийн тэмцээн
davaa627
эрлийзжилт
эрлийзжилтэрлийзжилт
эрлийзжилт
davaa627
эрлийзжилт
эрлийзжилтэрлийзжилт
эрлийзжилт
davaa627
органик химийн урвал
органик химийн урвалорганик химийн урвал
органик химийн урвал
davaa627
физик коллоид химийн тэмцээн
физик коллоид химийн тэмцээнфизик коллоид химийн тэмцээн
физик коллоид химийн тэмцээн
davaa627
физик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогууд
физик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогуудфизик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогууд
физик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогууд
davaa627
физик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогууд
физик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогуудфизик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогууд
физик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогууд
davaa627
физик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогууд
физик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогуудфизик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогууд
физик коллоид химийн хичээлийн бие даалтаар бодох бодлогууд
davaa627
хичээлийн тодорхойлолт Or
хичээлийн тодорхойлолт Orхичээлийн тодорхойлолт Or
хичээлийн тодорхойлолт Or
davaa627
хичээлийн тодорхойлолт
хичээлийн тодорхойлолтхичээлийн тодорхойлолт
хичээлийн тодорхойлолт
davaa627
хичээлийн тодорхойлолт Pk
хичээлийн тодорхойлолт Pkхичээлийн тодорхойлолт Pk
хичээлийн тодорхойлолт Pk
davaa627
гол органик химийн урвалын тэгшитгэлүүд
гол органик химийн урвалын тэгшитгэлүүдгол органик химийн урвалын тэгшитгэлүүд
гол органик химийн урвалын тэгшитгэлүүд
davaa627
гол органик химийн урвалын тэгшитгэлүүд
гол органик химийн урвалын тэгшитгэлүүдгол органик химийн урвалын тэгшитгэлүүд
гол органик химийн урвалын тэгшитгэлүүд
davaa627
органик химийн тэмцээн
органик химийн тэмцээнорганик химийн тэмцээн
органик химийн тэмцээн
davaa627
органик химийн тэмцээн
органик химийн тэмцээнорганик химийн тэмцээн
органик химийн тэмцээн
davaa627
физик коллоид химийн тэмцээн
физик коллоид химийн тэмцээнфизик коллоид химийн тэмцээн
физик коллоид химийн тэмцээн
davaa627
бие даалт
бие даалтбие даалт
бие даалт
davaa627

поляраграфийн арга

  • 1. ХҮНСНИЙ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГАЧЛАЛ ЛЕКЦ 6 АНАЛИЗЫН ПОЛЯРОГРАФИЙН АРГА Полярографийн арга нь ажлын электродын туйлшралын төрх ба электрод дүрсэн уусмалын найрлага буюу концентрацийн хоорондох хамаарал дээр тулгуурлана. Туйлшруулагч гүйдлийн хүч-электродын потенциалын туйлшралын муруй буюу полярограммаар электродын урвалд орж байгаабодисын шинж чанар ба түүний концентрацийг тодорхойлоход аргын мөн чанар оршино. Энэ аргыг чехийн эрдэмтэн нобелийн шагналтан Я. Гейровский 1922 онд анх боловсруулсан ба тэрээр энэхүү нээлтээрээ Нобелийн шагнал хүртжээ. Полярографийг физик химийн судалгаанд хэрэглэснээр электрохимийн гомоген болон гетерогений урвалын кинетик, электродын процессын механизм, уусмал дахь ионы диффузи, фазын үүсэх хурд, бодисын уусах чанар, комплекс нэгдлийн найрлага, шинж чанарыг судлах болон физик химийн янз бүрийн тогтмолуудыг тодорхойлж байна. Нөгөө талаар органик ба органик бус бодисын чанарын болон тооны найрлагыг тодорхойлоход өргөн хэрэглэж байна. Энэ арга усан ба усан биш уусмал, хайлмал дотор тодорхойлолт хийж полярограммын тооцоогоор хэдэн валенттай ямар ион , уусмалд хэдий хэмжээтэй байгааг тодорхойлох боломжтой юм. Полярографийн арга нь мэдрэх чадвар, тодорхойлолтын нарийвчлал сайтай, хурлан, энгийн арга юм. Энэ аргаар 10-5-10-6 моль/л концентрацийн хэмжээний бодисыг буюу 1 см3 уусмал дахь грамм бодисын саяны хэмжээг тодорхойлж болно. Полярографийн аргын давуу талууд: Бодисын чанарын болон тооны найрлагыг нэгэн зэрэг тогтоодог Урьдчилан ялгахгүйгээр олон ионыг хамтад нь тодорхойлох Нэг дээжийг ашиглан олон тодорхойлолтыг дахин давтан хийх боломжтой. Тогтмол гүйдлийн полярографийн аргыг үндсэнд нь 4 хуваана. Полярографийн шууд арга. Ионы хольцын анализын үед ион бүрд хязгаарын диффузийн гүйдлийн тодорхой талбай харгалзах полярографийн спектрийг буюу шулуун полярограмм буулгах дээр тулгуурлана. (i~ ) Полярограммын долгионы өндөр нь бодисын концентрацийг, тэр өндрийн хагаст харгалзах потенциал нь уг бодисын хагас долгионы потенциал болно. Полярографийн дифференциаль арга. Энэ арга нь дифференциаль муруй буулгах дээр үндэслэнэ. Полярографийн энэ муруй хурц максимумтай байх ба хэвтээ тэнхлэг дээрх түүний байрлал хагас долгионы потенциалыг, максимумын өндөр нь судалж байгаа бодисын концентрацийг тодорхойлно. 1
  • 2. ХҮНСНИЙ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГАЧЛАЛ ЛЕКЦ 6 Полярографийн ялгаврын арга. Энэ аргад дуслын мөнгөн устай 2 электродтой 2 ижил электролизер хэрэглэх ба нэг нь цэвэр фоны нөгөө нь судалж байгаа бодис бүхий фоны уусмалыг агуулна. Мөнгөн усны дусах давтамж ижил байна. Хоѐр электролизийн хоорондын гүйдлийн ялгааг хэмжин, судалж байгаа бодисын үүсгэж байгаа долгионыг буулгана. Энэ арга нь мэдрэх чадварыг 10-7 моль/л болтол ихэсгэнэ. Полярографийн инверсийн арга. Маш бага хэмжээний бодисыг тодорхойлоход хэрэглэнэ. Судалж байгаа бодисыг урьдчилан электролизоор хуримтлуулж дараа нь түүний полярограммыг буулгана. Уг аргын мэдрэх чадвар нь полярографийн бусад аргуудтай харьцуулахад 2-3 эрэмбээр илүү байна. Полярографийн онолын үндэс. Электолизын үед электрод орчим электролитийн концентрацийн өөрчлөлт бий болох ба энэ өөрчлөлт нь диффузээр жигдэрч болно. Гэвч диффузи хязгаартай явагдах тул концентрацийн бүрэн жигдрэлт явагдаж чадахгүй. Ийнхүү электрод орчмын ба уусмалын ерөнхий концентрацийн ялгааны үндсэн дээр электродын туйлшрал бий болох бөгөөд ийм маягийн туйлшралыг концентрацит туйлшрал гэнэ. Энэ туйлшралыг уусмалыг хутгах замаар арилгаж болох боловч электрод орчмын диффузийн үе үлдэх бөгөөд энэ үе шингэний нийт хөдөлгөөнд оролцдоггүй. Гаднаас өгч байгаа ц.х.х / хүчдэл/ электролизын үед бодисын задралын хүчдэлийн хэмжээнд хүрсний дараа түүнийг цаашид өсгөхөд процессын хурдыг илэрхийлж байгаа гүйдлийн хүч буюу гүйдлийн нягтыг ихэсгэнэ. Электрод орчмын концентраци тэгт дөхөх тусам концентрацийн ялгаа нь уусмалын ерөнхий концентрацитай бараг тэнцэнэ. Энэ үеийн диффузийн гүйдэл хязгаартаа хүрч, уусмалын ерөнхий концентрацитай шууд хамааралтай болно. Энэ үед гадны цахилгаан орны хүчдэлийг дахин нэмэгдүүлэхэд ионы электрод руу очих хурд хязгаартаа хүрсэн учир гүйдлийн хүч өсдөггүй. Энэ гүйдлийг хязгаарын диффузийн гүйдэл гэнэ. Электролизийн үе дэх гүйдлийн хүчний цахилгаан орны хүчдэлээс хамаарах хамаарлыг графикаар дүрслэн харуулж болох ба үүнийг туйлшралын муруй буюу полярограмм гэнэ. 2