Μνημεία που σώζονται στην Κωνσταντινούπολη από την εποχή του Μ. Κωνσταντίνου ...Δήμητρα ΤζίνουΕργασία της μαθήτριας του 3ου Γυμνασίου Περιστερίου Κορίνας Ξενογιάννη
Βυζαντικά και μεταβυζαντινά μνημεία του τόπου μας - 1Thodoris KartsiotisΠαρουσίαση ερευνητικής εργασίας της Α' λυκείου του ΓΕΛ Κάτω Μηλιάς με θέμα "Βυζαντικά και μεταβυζαντινά μνημεία του τόπου μας"
Μυστράς,Μάριος ΣαγιάςIliana KouvatsouΟ Μυστράς αποτελεί τη ζωντανότερη και μακροβιότερη επιβίωση βυζαντινού οικισμού. Αυτό και πραγματεύεται συνοπτικά και συνολικά ο μαθητής, ακολουθώντας την ιστορική και καλλιτεχνική πορεία του πάλαι ποτέ δοξασμένου Μυζηθρά ή Μυστρά.
Μνημεία που σώζονται στην Κωνσταντινούπολη από την εποχή του Μ. Κωνσταντίνου ...Δήμητρα ΤζίνουΕργασία της μαθήτριας του 3ου Γυμνασίου Περιστερίου Σουγλέ Σοφίας
2. Η στρατηγική του θέση
Η ιστορία του
Τα μέρη του
Η ζωή και ο πολιτισμός του
3. Η στρατηγική του θέση
Tο κάστρο της Ρεντίνας δεσπόζει σε κορυφή
λόφου, στην είσοδο των κατάφυτων στενών της
Ρεντίναςή "μακεδονικών Τεμπών"
Έλεγχε την πορεία τηςΕγνατίαςοδού μέσω της
κοιλάδας τουΡήχιου ποταμού και συνεπώς την
κίνηση εμπορευμάτων και στρατευμάτων μεταξύ
Θεσσαλονίκης και Κωνσταντινούπολης
4. Από τους βορινούς πρόποδες του λόφου
διερχόταν η ρωμαϊκή Εγνατία οδός.
Σε ένα χαμηλό πλάτωμα απέναντι ακριβώς
και ΝΔ του λόφου απλωνόταν η ιστορική
πόλη της Μυγδονίας Αρέθουσα, όπου
φιλοξενήθηκε στα χρόνια του βασιλιά της
Μακεδονίας Αρχέλαου ο μεγάλος ποιητής
Ευριπίδης και όπου, κατά την παράδοση,
κατασπαράχθηκε από τα σκυλιά και τάφηκε
στο ίδιο μέρος
6. Το κάστρο από τη Βόλβη, διακρίνεται το πλάτωμα
της Αρέθουσας και τα στενά του Ρήχιου(κλεισούρα)
7. Το κάστρο από τη Βόλβη, διακρίνεται το πλάτωμα
της Αρέθουσας και τα στενά του Ρήχιου(κλεισούρα)
12. Η ιστορία
Ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στο λόφο μαρτυρούνται
από ευρήματα της νεολιθικής ακόμη εποχής. Η
κατοίκηση συνεχίζεται αδιάλειπτα ως την ύστερη
αρχαιότητα. Τότε, και συγκεκριμένα περί το450
μ.Χπραγματοποιείται η πρώτη οχύρωση.Είναι σχεδόν
βέβαιο πως σε αυτό συνετέλεσε η εποίκηση από
κατοίκους της Αρέθουσας, η οποία καταστράφηκε μετά
από διαδοχικέςβαρβαρικές επιδρομές(Γότθοι
254,258,267,269 μ.Χ, Βησιγότθοι 380, Έρουλοι
475,479 μ.Χ).
13. Αργότερα, ο αυτοκράτοραςΙουστινιανός(527-565) (εικ.)
ενισχύει τις οχυρώσεις και επανιδρύει το κάστρο-
πρόκειται για τοφρούριο Αρτεμίσιονπου αναφέρει ο
Προκόπιος
Από το 570 οι Σλάβοι διασχίζουν το Δούναβη προς νότον
και καθ'όλη τη διάρκεια του 7ου αιώνα, δεν αρκούνται
πλέον σε επιδρομές, αλλά εγκαθίστανται σε μεγάλες
ομάδες στην ερημωμένη ύπαιθρο.
Δημιουργούν νησίδες πληθυσμού, τις Σκλαβηνίες οι
οποίες έχουν δική τους οργάνωση και ηγεσία. Tην
κοιλάδα του Ρήχιου επικοίζει το βαρβαρικό φύλο
τωνΡηγχίνων, οι οποίοι όμως πιθανότατα ήταν βλάχικης
καταγωγής και συμπαρασύρθηκαν από την κάθοδο των
Σλάβων, καθώς αναφέρονται επανειλημμένα και ως
"Βλαχορηγχίνοι".
14. Επόμενος σταθμός στην ιστορία της Ρεντίνας, ο
οποίος φανερώνει και την ουσιαστική καμπή στη ζωή
του κάστου, είναι η ανακήρυξή της σεέδρα
επισκοπήςπερί το 900
Κατά το10ο αιώνατα τείχη επισκευάζονται, πύργοι
επανακτίζονται εκ βάθρων, δημιουργείται το
υπόσκαφο κλιμακοστάσιο και ανοικοδομείται ο κύριος
όγκος των κατοικιών και των δημοσίων κτιρίων
15. Το κάστρο ακολουθεί την ιστορική πορεία της
Μακεδονίας κατά τη μεσοβυζαντινή περίοδο.
Το1204καταλαμβάνεται από τους Φράγκους
σταυροφόρους ιππότες και θα αποτελέσει ένα από τα
δυναμάρια του φράγκικου Βασιλείου της
Θεσσαλονίκης ως πριν το 1224, οπότε και περνά στα
χέρια του Δεσποτάτου της Ηπείρου.
Μετά τη μάχη της Κλοκοτίνιτζας (1230) ο γιος του
Θεόδωρου, Ιωάννης Δούκας Κομνηνός ανακηρρύσει
εαυτόν δεσπότη Θεσσαλονίκης. Η φρουρά του θα
εγκαταλείψει τη Ρεντίνα, μόλις πληροφορηθεί πως
καταφθάνει στην περιοχή μεγάλο εκστρατευτικό σώμα
της Νίκαιας με επικεφαλής τον αυτοκράτοραΙωάννη
Βατάτζη
16. Ακριβώς έναν αιώνα αργότερα (1342), κατά το
δεύτερο βυζαντινό εμφύλιο, το φρούριο
καταλαμβάνει οΙωάννης Καντακουζηνόςκαι
εγκαθιστά φρουρά. Ακολούθως εκπολιορκεί το
κάστρο ο Συργής, κεφαλή των Σερρών,
συλλαμβάνει αιχμαλώτους τους στρατιώτες και
τους άρχοντες του κάστου που συνεργάστηκαν
με τον Καντακουζηνό, τους φυλακίζει και τους
βασανίζει.
17. Κατά τηνπαλαιολόγεια περίοδοο οικισμός γνωρίζει
ανάπτυξη, χτίζονται και επισκευάζονται οχυρώσεις,
καθώς και ο μικρόςναός με τρούλο, ερείπια του
οποίου σώζονται σήμερα.
Η Ρεντίνα πέφτει διαδοχικά
στουςΣέρβους(π.1345), στουςΈλληνες(1371)
στουςΤούρκους(1383) ,ξανά στους Έλληνες(1402)
και οριστικά στους Οθωμανούς (πριν το 1423).
Με την τελική κατάκτηση από τους Τούρκους
αρχίζει η παρακμή του κάστου που θα οδηγήσει
στην οριστική εγκατάληψή του. Στην περιοχή
εγκαθίστανται Γιουρούκοινομάδες και το διοικητικό
κέντρο μετατοπίζεται στοΜπεσίκι(σημ.Βόλβη).
21. Διακρίνονται:
Το τείχος
Πύργοι (τετράγωνοι και
κυκλικοί)
Η πύλη
Η ακρόπολη
Ναοί (βασιλική 10ος αιω.
και σταυροειδής)
Κινστέρνες (δεξαμενές
νερού)
Σπίτια
Υπόγεια (κρυφή)
σήραγγα που οδηγεί σε
υπόγειες δεξαμενές
22. Τείχος και πύργοι
Ο οικισμός περιβάλλεται από
εξωτερικότείχοςτο οποίο ενισχύεται
μεπύργουςή προβόλους. Ήταν καλά
αρμολογημένο και επιχρισμένο μελευκό
κονίαμα, κάτι που προσέδιδε λευκωπή όψη
στο κάστρο. Έναδίδυμο τείχοςτων
παλαιολόγειων χρόνων διαχωρίζει εγκάρσια
την οχυρωμένη έκταση σε δύο τμήματα
30. Η ακρόπολη
Στην κορυφή του
λόφου βρίσκεται η
τειχισμένηακρόπολη
και στο υψηλότερο
σημείο της τρίκλιτη
ξυλόστεγη βασιλική
του 10ου αιώνα
χτισμένη πάνω σε
κινστέρνα. Αυτός
ήταν οεπισκοπικός
ναός.
31. Ναοί
Σώζονται 3 ναοί
Α)τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική του 10ου αιώνα
(στην ακρό)πολη
Β) Στα Α δεσπόζει ο μικρόςτρουλλαίος
παλαιολόγειος ναόςσε σχήμα σταυρού
Γ) Έναςτρίτος ναόςεντοπίστηκε ΝΔ έξω
απ΄το τείχος
32. Στην κορυφή του λόφου βρίσκεται η τειχισμένηακρόποληκαι στο
υψηλότερο σημείο της τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική του 10ου αιώνα
χτισμένη πάνω σε κινστέρνα. Αυτός ήταν οεπισκοπικός ναός
34. Στα Α δεσπόζει ο μικρόςτρουλλαίος παλαιολόγειος
ναόςσε σχήμα σταυρού. Σπαράγματα τοιχογραφιών
μαρτυρούν πως είχε ιστορηθεί.
40. Κινστέρνες και υπόγεια σήραγγα
Τέσσεριςκινστέρνεςεξασφάλιζαν την
υδροδότηση του οικισμού. Επιπλέον σε
περίοδο πολιορκίας, το σκοπό αυτό
εξυπηρετούσε συγκρότημα αιθουσών
στους πρόποδες επί του ποταμού, το
οποίο συνδεόταν μευπόσκαφη μυστική
κλιμακωτή σήραγγαμε το κάστρο.
47. Το μεγαλύτερο μέρος των κατοικιών και των
εργαστηρίων χτίστηκε κατά το 10ο αιώνα και
βρίσκεται στο ΝΔ τμήμα. Τασπίτιαείναι απλά
και συχνά μονόχωρα.
50. Από τιςανασκαφέςπου διενεργήθηκαν υπό τον
καθηγητήΜουτσόπουλο, ήρθαν στο φως
πλήθος ευρημάτων τα οποία φωτίζουν την
καθημερινή ζωή και την ιστορία της περιοχής
και των βυζαντινών οχυρωμένων οικισμών της
περιόδου γενικότερα.
Μέρος των ευρημάτων εκτίθεται στοΜουσείο
Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης,στην
μόνιμη έκθεση"το βυζαντινό Κάστρο".
56. Πολλές ευχαριστίες στον ακούραστο
καθηγητή κ Μουτσόπουλο που
ανέδειξε την ιστορία και τον πολιτισμό
του τόπου μας
Τα βιβλία του για τη Ρεντίνα
αποτέλεσαν την πηγή για την εργασία
αυτή