More Related Content
What's hot (20)
модны мэлхий
- 1. Сэдэв:Модны мэлхий-”Hyla japonica“ Бэлтгэсэн:Биологи-Экологи 2 Б.Сугарсайхан 2015 он
- 2. Ангийн нэр: Хоёр нутагтан Багийн нэр:Сүүлгүй хоёр нутагтны баг Овгийн нэр:Модны мэлхийн овог Амьтны нэр: Модны мэлхий Латин нэр:Hyla japonica
- 3. Тодорхой шинж чанар Тархалт Тоо толгой Экологийн онцлог Ховордох болсон шалтгаан Аврах зохистой үйл ажиллагаа
- 4. Áèå ãүéöñýí àìüòíû áèåèéí óðò 42,3 ìì-ýýñ èõãүé æèæèã ìýëõèé. ªðãºí, õàâòãàé òîëãîéòîé, óðò íü èõ áèåèéí óðòûí 1/3-òýé òýíöүүү. Ñîíñãîëûí õýíãýðýã òîä èëýðñýí,õýìæýýãýýð íүäíýýñ áàãà. Çóóâàí äóãóé õýëáýðèéí áүëòãýð íүäòýé. ªìíºò ìºчèä,òýäãýýðèéí õóðóóíû õºãæèë ñàéí. Õàðèí ñýëýõ ñàðüñ ºìíºä õºëèéí õóðóóíóóäûí çºâõºí óã îðчèìä ë үëäýãäýë òºäèé àæèãëàãäàíà Õîéä õºë óðò, òүүíèéã áèåèéí òóóш äàãóó óðàãø ñóíãàâàë òàâõàé íü õýíãýðãèéí ñàðüñ þìóó çàðèì áîäãàëüä íүäíèé àðûí ºíöºг хүðíý. Ñýëýõ ñàðüñ õºãæ뺺ð ñóë, òүүíèé óðò äºðºâäүãýýð õóðóóíû ãóðàâ äàõü үåä õүðýõãүé. Õóðóóíû õàæóóãààð àðüñàí ñýðòýíòýé. Áүõ õºëèéí õóðóóíóóäûí ºíäºã íü íààëäàìõàé çýýðýíöýã õýëáýðòýé õºõëºãòýé.
- 5. Àðüñ íü ãºëãºð, ñîíñãîëûí õýíãýðãèéí äýýãүүðõ àðüñ õóíèàñ үүñãýñýí. Õýâëèéí õýñýãæèæèã ìºõëºãòýé. Íóðóóí òàë öàéâàð íîãîîíîîñ õàð íîãîîí çүñòýé. Õààÿà õүðýí çүñòýé áîäãàëü òààðàëäàíà. Õýâëèé öàãààí þìóó öàéâàð øàðãàë, õàðèí ãýäýñíèé õîéä õýñýã, äóíä ÷ºìºãíèé äîòîð ãàäàðãóó ñààðàëäóó áàðààâòàð ºíãºòýé. Ýð àìüòíû õîîëîé õàð ñààðàë. Òîëãîé, öýýæíèé õî¸ð õàæóóãààð òîä õүðýí ºíãèéí íàðèéí ñóäàë õàìðûí ñүâýýñ ýõëýí íүä, ÷èõíèé õýíãýðãèéã äàéðàí ìºð õүðýõ áà öààø áèåèéí äîîä õàæóó, õýâëèéí çààãààð үðãýëæèëíý. Áèåèéí õàæóóãèéí áàðààí çóðâàñíû çàõ òýãø áóñ, äîëãèîíòñîí. ªìíºò õºëèéí øóóíû äàãóó ìºí áàðààí ºíãèéí íàðèéí ñóäàëòàй.
- 6. Модны мэлхий их төлөв гол мөрний сав дагуу, уулс хоорондын хөндий, хотсын ус намгархаг нутгуудаар идээшин амьдарна. Орхон-Сэлэнгийн бэлчир, Шаамарын Их, Бага Бүүрэг Толгой, Ерөө, Хараа гол, Булган аймгийн Тулгатын даваа зэрэг газраас тэмдэглэжээ. Шаамар орчимд далайн түвшинээс дээш 600 метрт тохиолдоно. Энэ зүйл Монгол оронд нийт 19,980 км2 талбайд тархсан хэмээн үнэлэв.
- 8. Ìîíãîë îðíû óìàðä õýñãèéí ãîë, ìºðäèéí ñàâ äàãóó, ºíäºð ºâñò òàòìûí íóãà, íàìàã,ìîä, áóò áүõèé óñ íàìãàðõàã, ÷èéãëýã ãàçðûã øүòýí àìüäàðíà. Áóðãàñ, Óëèàñ, øèíýñ,үõðèéí íүä çýðýã ìîä, áóòíû íàâ÷, ìº÷èð, òàðèàëàíãèéí òàëáàéä òîõèîëäîíî. Áîðîîíû äàðàà õàä, ÷óëóóí äýýãүүð îëíîîð ÿâæ òààðíà. ªâºð бàéãàëüä õèéñýí ñóäàëãààãààð ìîäíû ìýëõèé 9 ñàðûí ñүүëèéí õàãàñò è÷ýýëýí, 4 ñàðûí ýöýñ, 5 ñàðûí ýõýýð è÷ýýíýýñ ãàðäàã áàéíà. Ìýðýã÷äèéí íүõ, õàä ÷óëóó, ìîä, áóò, õºâõíèé äîîðõè õîíãîë õºíäèé, àí çàâñàð çýðýã íü ìîäíû ìýëõèéí è÷ýýëýõ àÿ òóõòàé îð÷èí áîëíî. Хортон ÷èéãèéí óëààí õîðõîé, õóóðàé ãàçðûí äóíãóóä, ýëäýâ çүéëèéí ààëç, õà÷èã, òºðºë áүðèéí øàâüæ (ñîíî, ýðâýýõýé, ýëäýâ öîõ, øîðãîîëæ, ÿëàà)çýðýã ñýýð íóðóóãүéòíèé ÿíç áүðèéí áүëãèéí àìüòäûí áàðüæ èäíý.
- 9. Áèå ãүéöñýí ìîäíû ìýëõèé èõ òºëºâ áүðýíõèé øºíèéí èäýâõèòýé. Øààìàð îð÷èìä ìîäíû ìýëõèé áүðýíõèéãýýñ үүð ãýãýýðòýë âààãëàíà. Ãýõäýý õàìãèéí èäýâõèòýé үå íü 21-22 öàãèéí îð÷èìä òîõèîíî. Õàðèí ìîäíû ìýëõèéíàâãàëäàé ºäðèéí èäýâõèòýé áºãººä òýä çºâõºí óðñãàë óñàíä àìüäàð÷ óñíû ãàäàðãóó îð÷ìîîð èäýýøëýíý.Óìàðä Ìîíãîëä ìîäíû ìýëõèé 5 ñàðûí äóíäààñ 6 ñàðûí ýõíèé õàãàñò òºðöºº øàõíà. Æèëä íýã óäàà òóñ áүð 2 ìì õýìæýýòýé 760 õүðòýë òîîíû ºíäºã ãàðãàíà. 6 ñàðûí òºãñãºëººð øàíàãàíöàðóóä ¿çýãäýæ ýõýëíý. Äүðñ õóâèðëûí ¿үéë ÿâö 7 ñàðûí òºãñãºëººñ 8 ñàðûí ýöýñ õүðòýë үðãýëæëýõ áºãººä ýíý үåýýñ çàëóó áîäãàëèóä õóóðàé ãàçðûí àìüäðàëä øèëæèíý. Äүðñ õóâèðëûí äàðààõ çàëóó çóëçàãàí ìýëõèéí áèåèéí õýìæýý 20 ìì-ýýñ õýòðýõãүé.
- 10. Äýëõèéí õýìæýýíä ýíý çүéë íýëýýä ýëáýã ÷ Ìîíãîë áîëîí ªâºð бàéãàëèéí íóòàãò õîâîð õýìýýí үçäýã (Conservation International, and NatureServe, 2006). Ìîíãîë óëñûí õýìæýýíä õÿçãààðëàãäìàë òàðõàëòòàé ýíý çүéëèéí (Terbish íàð, 2006) Ìîíãîë äàõü íèéò ïîïóëÿöèéí òîî òîëãîéí үíýëãýý áîëîí ÷èã õàíäëàãûí òàëààðõ ìýäýý áàéäàãã¿é (Ë.Áîðêèí, Õ. Òýðáèø, àìàí ìýäýý). Îðõîí ãîëûí ñàâ, Øààìàðûí Èõ Áүүðýã îð÷èìä 1965 îíä õèéñýí ñóäàëãààãààð 1,000õ3 ìåòð òàëáàéä 30 áîäãàëü, 1968 îíä ìºí äýýðõ íóòàãò, àäèë õýìæýýíèé òàëáàéä 23 áîäãàëü òóñ òóñ òîîëñîí áàéíà (̺íõáàÿð, 1976; Áîðêèí íàð, 1988). 1984 îíä õèéñýí ñóäàëãààãààð Øààìàð îð÷ìûí ÿíç áүðèéí óñàí ñàíãèéí 1000ì2 òàëáàéä 6,8-60 áîäãàëü òýìäýãëýæýý (Áîðêèí íàð,1988). Çàðèì ãàçàð 100-500 õүðòýë òîëãîéãîîð òîõèîëäîíî (Áîðêèí íàð, 1988он).
- 11. Модны мэлхийн тоо толгой цаг агаарын төлөв байдлаас хамаарч ихээхэн хэлбэлзэнэ. Өвөл их хүйтэрсэн юмуу хур бороо бага жил модны мэлхийн тоо толгой эрс хорогддог. Мөн элдэв махчид тэдний тоо толгойд мэдэгдэхүйц сөрөг нөлөө үзүүлнэ. Хөдөө аж ахуй, хот суурин газрын гаралтай бохир ус, элдэв хог хаягдлын нөлөөгөөр усан орчин бохирдон, амьдрах орчин нь доройтолд орж болзошгүй байна. Сүүлийн жилүүдэд үлэмж эрчимжиж буй байгалийн нөөцийн олборлолтын (алт олборлол) улмаас амьдрах орчин эвдэрч, хомсдолд орох магадлалтай.
- 13. Монгол улсын Улаан номны хоёр дахь хэвлэлд ховор зэрэглэлээр орсон (Мөнхбаяр, Тэрбиш, 1997) хамгаалтанд оруулах санал тавьсан. Модны мэлхийн тархац нутаг улсын тусгай хамгаалалтанд ороогүй (Terbish нар, 2006; UNEP-WCMC, 2006).
- 14. Õ.̺íõáàÿð, Õ.Òýðáèø (1997) íàð ýíý çүéëèéã Ìîíãîë îðíû õîâîð àìüòäûí æàãñààëòàíä îðóóëàõ ñàíàë äýâøүүëñýí áàéíà. Ýíý çүéëèéí òàðõàö íü Øèâýð ãүëìýðèéí òàðõàöòàé äàâõàöäàã ó÷ðààñ ìîíèòîðèíãèéí ñóäàëãàà áîëîí õàìãààëëûí үéë àæèëëàãààã õàìòàä íü õèéõ øààðäëàãàòàé. Ñýëýíãý ìºðíèé ñàâûí íàì äîð áóñ íóòàãò ìîäíû ìýëõèéí òàðõàö, àíãèëàë çүé, áèîëîãè, ýêîëîãè, àìüäðàëûí ýðãýëò, õîâîðäëûí øàëòãààí,õàìãààëàõàä øààðäàãäàõ àðãà õýìæýýã õàìàðñàí ñóäàëãàà ÿâóóëàõ. Òóñãàé õàìãààëàëòàé ãàçàð íóòãèéã áàéãóóëæ ýêîëîãèéí ñóäàëãàà ÿâóóëàõ. Îäîî ìºðäºæ áóé õàìãààëëûí ýðõ çүéí áàðèìò áè÷ãèéí çààëòûã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ, òºãºëäºðæ¿үзүүëýõ.
- 15. Á.Àëòàíòóÿà, Ë.Áîðêèí, À.Áÿìáàñүðýí, E.Clark, Ý.Õүðýëáààòàð. Æ.̺íõáàò, Á.̺íõ÷óëóóí, Á.Îþóíòóÿà, Õ.Òýðáèø, Æ.Óðàíñàéõàí. ̺íõáàÿð Õ. (1976). Ìîíãîë îðíû õî¸ð íóòàãòàí, õýâëýýð ÿâàã÷èä. Óëààíáààòàð, ÓÕ¯167õ. ̺íõáàÿð Õ., Òýðáèø Õ. (1997). Õî¸ð íóòàãòàí, ìºëõºã÷èä. Ìîíãîë óëñûí óëààí íîì.III, IV á¿ëýã. Óëààíáààòàð. 133-150. Ñåìåíîâ, Ä. Â., Ìóíõáàÿð, Õ. (1996). Êëàññû Çåìíîâîäûå è ïðåñìûêàþùèåñÿ (Amphibiaet Reptilia). Ðåäêèå æèâîòíûå Ìîíãîëèè (Ïîçâîíî÷íûå) Ãëàâà II, Ìîñêâà. 40-71. http://siteresources.worldbank.org/ mn.wikipedia.org