ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
Сэдэв:
Экосистемийн үндсэн ойлголт



            Биологи 10-р анги
Экосистем гэж юу вэ?

Популяци сав ертөнцийн хүчин зүйл
хоѐр популяцийн систем, бүлгэмдэл
дээр мөн түүнийг нэмбэл экосистем
болно.




                                           биом



                                      экосистем


                          бүлгэмдэл



               популяц
         бодьгал и
Экосистем бол өөр
хоорондоо тэжээлийн
хэлхээгээр холбогдсон бүх
амьд бие, тэдгээрийн
бодисын солилцоо энергийн
хувиралд оролцох орчин
тойрны амьгүй бүрэлдэхүүн
хэсгүүдийн нэгдмэл
тогтолцоо юм.
Английн эрдэмтэн          Оросын эрдэмтэн В.Н.Сукачев
А.Г.Тенсли




 Тэрээр экосистем гэх
 нэр томьѐог анх 1935   Тэрээр 1942 онд биогеценоз гэх нэр
 онд экологийн          томьѐог дэвшүүлсэн бөгөөд энэ нь
                        үндсэндээ экосистемтэй ойролцоо
 шинжлэх ухаанд         утгатай юм.
 оруулжээ.              Биогеоценоз (сав шим бүлгэмдэл)
                        нь дэлхийн шим мандлын тархалтын
                        эгэл нэгж бөгөөд ургамал
                        бүлгэмдлийн (фитоценозын) эзлэх
                        талбайгаар тодорхойлогддог байна.
Дэлхийн хэмжээний
                                    томоохон дэвсгэр
                                    нутгийг ургамалшлын
                                    төлөв байдал,
                                    онцлогоор нь биомууд
                                    буюу тусгай бүлгүүд
                                    болгон ангилдаг.


          Сэрүүн бүсийн   саванн
тундр
          ой
          чапараль        Мөнх ногоон ой
Ой хөвч

Сэрүүн    цөл             Өндөр уулын
бүсийн
хээр
Экосистемийн бүтэц бүрэлдэхүүн.

Экосистемийн бүтэц нь: Орон зайн тогтоц,
 үйл ажиллагааны тогтоц гэсэн хоёр талтай
 байдаг.
Орон зайн тогтоц нь: Бүрэлдэхүүн хэсгүүд,
 бүтэц байгууламж, харилцаа холбооны
 нийлэмж гэсэн гурван янзаар
 илэрхийлэгдэнэ.
Экосистемийн бүтэц.
Экосистемийн бүтцийг тэжээлийн
 бүрэлдэхүүн, мөн нөхөн сэргээгдэх чадвар,
 амьтан организмын хооллох арга, хэв
 шинжийг үндэслэн хоѐр ангилдаг.

                Экосистемийн
                    бүтэц




                                 Газрын
      Усны                     гадаргын
    экосистем                  экосистем
Усны экосистем
Дэлхийн усан бүрхэвч нь амьдралын байдалд нөлөөлөх олон чухал шинжүүдтэй.
   Усанд хүчилтөрөгч бага, том амьтад шууд амьсгалахад хүрэлцдэггүй зэрэг нь
   амьсгалын системийн эволюцийн гол хүчин зүйл болдог. Усны тунгалаг шинж
   чанараас плактон, нектон организмын өнгө хамаардаг. Усны шинж чанар нь
   ургамал, амьтдын үржил, тоос хүртээх, гаметуудыг тараах, авгалдайг
   амьдруулах зэргээр нөлөөлдөг.
Усны гүнд нарны гэрэл харинцан адилгүй нэвтэрдэг, гүнээс хамааран даралт янз
   бүр, хуурай газар хэрхэн байрласан зэргээс хамааарч усанд амьдрагч
   организмууд зарим нь гүнд, нөгөө хэсэг нь гадаргууд ойр амьдардаг.
Ус нь дуу чимээг агаараас илүү хурдан дамжуулдаг, усан орчинд амьтад
   амьдралын өргөн хязгаарт амьдардаг. Усын тунгалагжилт, гэрэл нэвтрүүлэх
   чадвар, урсах хурд, давсжилт, ууссан хийн агууламж зэрэг шинж чанарууд ч
   нөлөөлнө.
Усны объектын онцлог нь усны термодинамикийн шинж чанараар
   тодорхойлогддог. Энэ нь усны хувийн дулаан шингээлт агаараас их нуугдмал
   хайлуулах дулаан ихтэй байдаг. Үүнд:
1кг мөс хайлуулхад ЗббДж дулаан шаардана.
1кг ус ууршуулхад 2.24х 10 Дж дулаан шингээнэ.
+4С гэхэд хамгийн их нягт байдаг.
Газрын гадаргын экосистем
Газрын гадаргуу дээрх экосистемийн нэг адил олон эгнээтэй юм.
  Газрын гадаргуу өндөршлөөс хамаарч түүний ургамлын
  бүрхэвч хэрхэн өөрчлөгдөж байгааг энгийн нүдээр харж болно.
  Эгнээ бүрийн өөрчлөлтөөр энд амьдрагчдын ургамал, амьтан
  хоорондын ялгаа гарч байдаг. Газрын гадаргуу дээрх
  биогеоценозын хэвтээ бүтцийг синуз гэж нэрлэдэг. Газрын
  гадаргуун биогеоценозод зөвхөн доминант байхаас гадна
  орчны температур, чийгшил, гэрэлтүүлэг, хөрсний нөхцлийг
  өөрчлөх үүрэг гүйцэтгэдэг ба үүнийг "эдификатор" гэж
  нэрлэдэг.

More Related Content

What's hot (20)

тархины бүтэц
тархины бүтэцтархины бүтэц
тархины бүтэц
Enkhbold1211
менделийн хууль 1
менделийн хууль 1менделийн хууль 1
менделийн хууль 1
byambka1
Эволюцийн онол
Эволюцийн онолЭволюцийн онол
Эволюцийн онол
Ts. Bayarkhuu, Murun, Khuwsgul, Erdmiin dalai complex school
ДНХ- ийн нийлэгжилт
ДНХ- ийн нийлэгжилтДНХ- ийн нийлэгжилт
ДНХ- ийн нийлэгжилт
Ts. Bayarkhuu, Murun, Khuwsgul, Erdmiin dalai complex school
мейоз хуваагдал цахим хичээл
мейоз хуваагдал цахим хичээлмейоз хуваагдал цахим хичээл
мейоз хуваагдал цахим хичээл
tuuguu_0201
Lecture 14 15
Lecture 14 15Lecture 14 15
Lecture 14 15
telmenten
экосистем
экосистемэкосистем
экосистем
davaa627
эсийн онол,эсийн ангилал
эсийн онол,эсийн ангилал эсийн онол,эсийн ангилал
эсийн онол,эсийн ангилал
Oidov Tungaa
химийн урвалын хурд
химийн урвалын хурдхимийн урвалын хурд
химийн урвалын хурд
Baterdene Solongo
нийгмийн институт
нийгмийн институт нийгмийн институт
нийгмийн институт
Amgaa Amgalan

Viewers also liked (8)

экологийн суварга
экологийн суваргаэкологийн суварга
экологийн суварга
Sugar Gonchigdanzan
Байгалийн нөөц баялгийг зохистой ашиглах замаар тогтвортой хөгжлийг дэмжих нь
Байгалийн нөөц баялгийг зохистой ашиглах замаар тогтвортой хөгжлийг дэмжих ньБайгалийн нөөц баялгийг зохистой ашиглах замаар тогтвортой хөгжлийг дэмжих нь
Байгалийн нөөц баялгийг зохистой ашиглах замаар тогтвортой хөгжлийг дэмжих нь
Ankhbileg Luvsan
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7
E-Gazarchin Online University
Байгалийн нөөц баялгийг зохистой ашиглах замаар тогтвортой хөгжлийг дэмжих нь
Байгалийн нөөц баялгийг зохистой ашиглах замаар тогтвортой хөгжлийг дэмжих ньБайгалийн нөөц баялгийг зохистой ашиглах замаар тогтвортой хөгжлийг дэмжих нь
Байгалийн нөөц баялгийг зохистой ашиглах замаар тогтвортой хөгжлийг дэмжих нь
Ankhbileg Luvsan
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-7
E-Gazarchin Online University

Similar to экосистемийн үндсэн ойлголт (20)

биоценоз
биоценозбиоценоз
биоценоз
davaa627
биоценоз
биоценозбиоценоз
биоценоз
davaa627
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-4
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-4"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-4
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-4
E-Gazarchin Online University
Lekts 6
Lekts 6Lekts 6
Lekts 6
bhishgee
Lekts 5
Lekts 5Lekts 5
Lekts 5
bhishgee
суурьшлын экологи
суурьшлын экологисуурьшлын экологи
суурьшлын экологи
davaa627
ургцуёөамал судлалын шинжлэх ухаан хөгжсөн түүх
ургцуёөамал судлалын шинжлэх ухаан хөгжсөн түүхургцуёөамал судлалын шинжлэх ухаан хөгжсөн түүх
ургцуёөамал судлалын шинжлэх ухаан хөгжсөн түүх
swsaraa
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-3
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-3"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-3
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-3
E-Gazarchin Online University
амьд биеийн бүтэц зохион байгуулалтын түвшин
амьд биеийн бүтэц зохион байгуулалтын түвшинамьд биеийн бүтэц зохион байгуулалтын түвшин
амьд биеийн бүтэц зохион байгуулалтын түвшин
Oyuka Oyu
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-2
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-2"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-2
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-2
E-Gazarchin Online University
популяци
популяципопуляци
популяци
davaa627

экосистемийн үндсэн ойлголт

  • 2. Экосистем гэж юу вэ? Популяци сав ертөнцийн хүчин зүйл хоѐр популяцийн систем, бүлгэмдэл дээр мөн түүнийг нэмбэл экосистем болно. биом экосистем бүлгэмдэл популяц бодьгал и
  • 3. Экосистем бол өөр хоорондоо тэжээлийн хэлхээгээр холбогдсон бүх амьд бие, тэдгээрийн бодисын солилцоо энергийн хувиралд оролцох орчин тойрны амьгүй бүрэлдэхүүн хэсгүүдийн нэгдмэл тогтолцоо юм.
  • 4. Английн эрдэмтэн Оросын эрдэмтэн В.Н.Сукачев А.Г.Тенсли Тэрээр экосистем гэх нэр томьѐог анх 1935 Тэрээр 1942 онд биогеценоз гэх нэр онд экологийн томьѐог дэвшүүлсэн бөгөөд энэ нь үндсэндээ экосистемтэй ойролцоо шинжлэх ухаанд утгатай юм. оруулжээ. Биогеоценоз (сав шим бүлгэмдэл) нь дэлхийн шим мандлын тархалтын эгэл нэгж бөгөөд ургамал бүлгэмдлийн (фитоценозын) эзлэх талбайгаар тодорхойлогддог байна.
  • 5. Дэлхийн хэмжээний томоохон дэвсгэр нутгийг ургамалшлын төлөв байдал, онцлогоор нь биомууд буюу тусгай бүлгүүд болгон ангилдаг. Сэрүүн бүсийн саванн тундр ой чапараль Мөнх ногоон ой Ой хөвч Сэрүүн цөл Өндөр уулын бүсийн хээр
  • 6. Экосистемийн бүтэц бүрэлдэхүүн. Экосистемийн бүтэц нь: Орон зайн тогтоц, үйл ажиллагааны тогтоц гэсэн хоёр талтай байдаг. Орон зайн тогтоц нь: Бүрэлдэхүүн хэсгүүд, бүтэц байгууламж, харилцаа холбооны нийлэмж гэсэн гурван янзаар илэрхийлэгдэнэ.
  • 7. Экосистемийн бүтэц. Экосистемийн бүтцийг тэжээлийн бүрэлдэхүүн, мөн нөхөн сэргээгдэх чадвар, амьтан организмын хооллох арга, хэв шинжийг үндэслэн хоѐр ангилдаг. Экосистемийн бүтэц Газрын Усны гадаргын экосистем экосистем
  • 8. Усны экосистем Дэлхийн усан бүрхэвч нь амьдралын байдалд нөлөөлөх олон чухал шинжүүдтэй. Усанд хүчилтөрөгч бага, том амьтад шууд амьсгалахад хүрэлцдэггүй зэрэг нь амьсгалын системийн эволюцийн гол хүчин зүйл болдог. Усны тунгалаг шинж чанараас плактон, нектон организмын өнгө хамаардаг. Усны шинж чанар нь ургамал, амьтдын үржил, тоос хүртээх, гаметуудыг тараах, авгалдайг амьдруулах зэргээр нөлөөлдөг. Усны гүнд нарны гэрэл харинцан адилгүй нэвтэрдэг, гүнээс хамааран даралт янз бүр, хуурай газар хэрхэн байрласан зэргээс хамааарч усанд амьдрагч организмууд зарим нь гүнд, нөгөө хэсэг нь гадаргууд ойр амьдардаг. Ус нь дуу чимээг агаараас илүү хурдан дамжуулдаг, усан орчинд амьтад амьдралын өргөн хязгаарт амьдардаг. Усын тунгалагжилт, гэрэл нэвтрүүлэх чадвар, урсах хурд, давсжилт, ууссан хийн агууламж зэрэг шинж чанарууд ч нөлөөлнө. Усны объектын онцлог нь усны термодинамикийн шинж чанараар тодорхойлогддог. Энэ нь усны хувийн дулаан шингээлт агаараас их нуугдмал хайлуулах дулаан ихтэй байдаг. Үүнд: 1кг мөс хайлуулхад ЗббДж дулаан шаардана. 1кг ус ууршуулхад 2.24х 10 Дж дулаан шингээнэ. +4С гэхэд хамгийн их нягт байдаг.
  • 9. Газрын гадаргын экосистем Газрын гадаргуу дээрх экосистемийн нэг адил олон эгнээтэй юм. Газрын гадаргуу өндөршлөөс хамаарч түүний ургамлын бүрхэвч хэрхэн өөрчлөгдөж байгааг энгийн нүдээр харж болно. Эгнээ бүрийн өөрчлөлтөөр энд амьдрагчдын ургамал, амьтан хоорондын ялгаа гарч байдаг. Газрын гадаргуу дээрх биогеоценозын хэвтээ бүтцийг синуз гэж нэрлэдэг. Газрын гадаргуун биогеоценозод зөвхөн доминант байхаас гадна орчны температур, чийгшил, гэрэлтүүлэг, хөрсний нөхцлийг өөрчлөх үүрэг гүйцэтгэдэг ба үүнийг "эдификатор" гэж нэрлэдэг.