ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
ТУУЛАЙН БИОЛОГИЙН ОНЦЛОГ
Лекц6
 Тэжээвэр малтагчин зоологийн ангиллаар сүүн
тэжээлтэний анги, туулай хэлбэртний баг, туулайн
язгуур, малчтагчны төрөлд багатна.
 Малтагчинг зэрлэг туулайн адил мэргэч амьтан гэж
тооцдог байлаа.
 Гэтэл гаднаас нь харахад энэ 2 төстэй боловч,
биологийн ялгаатай.
 2. туулай малтагчинг бодвол биеэр том, толгой хүнд,
хойд хөл урттай, чих урт, арьс нь нимгэн, хэврэг,
амархан цуурч ургадаг.
 Үс нгоолуураар нь нарын эсгий хийж болно.
 Гэтэл малтагчны арьс бат бөх тул үслэг эдлэлд
тохирно.
туулайн биологийн онцлог
туулайн биологийн онцлог
 Туулайн мах бараан, хатуу шингэц муутай байдаг бол
малтагчных цагаан маханд тооцогдох ба ийм мах
сувилалын чанараар өндөр.
 3. Зэрлэг туулай гүн нүхэнд амьдардаг бол малтагчин
газар дээр амьдарна.
 4. Малтагчин богино хугцаанд хээлээ тээдэг бол
зэрлэг туулай 48-51 хоног хээлээ тээнэ.
 Малтагчины бүжин төрөхдөө нүдээ аньсан, үсэн
бүрхүүлгүй нүцгэн гараад сар орчим эхийн эвээлд
байдаг.
 Зэрлэг туулайн бүжин нүд нь хараатай төрж, өтгөн
үсэн бүрхүүлтэй байна.
 Анхны өдрөөсөө эхлэн бие даан хөдөлж сүүнээс
гадна бусад тэжээл идэх чадвартай байна.
туулайн биологийн онцлог
туулайн биологийн онцлог
 Үүнээс үзэхэд зэрлэг туулай байгаль цаг уурын
орчиндоо дасан зохицон амьдрах чадвартай.
 Туулай малтагчин 2 бие биедээ дайсагнадаг.
 5. Зэрлэг малтагчин 1,5-20 кг жинтэй, биеийн урт 40см
байснаа тэжээвэр болсон үедээ 8-10 кг жинтэй, 80 см
урт биетэй ашиг шим нт нэмэгджээ.
 6. Тэжээвэр малтагчин үсний урт богино үүдлрийнх
15-20 мм ноолуурын үүлдрийнх нь үсний урт 85-100
мм хүрнэ.
 7. Зэрлэг малтагчин бор шаргал өнгийн зүстэй, гэдэс
хэвлий, сүүл, хөлийн дотор тал, хүзүү, эрүүний доод
талд цайвардуу байхад тэжээвэр нь хар хүрэн хөх,
мөнгөлөг саарал, цагаан, бор зэрэг олон зүс
зонхилно.
 8. Малтагчин хурдан өсөлттэй, үсэн
бүрхүүлгүй төрсөн бүжин төрсөн өдрөө толгой
дээр нь үс ургаж 3 хоноход бие нь 1 мм үсээр
бүрхэгдээд 5 хоногтойгоосоо ноолуур нь
ургаад туг үсний урт нь 5-6 мм болж, сар
болоод үсэн бүрхүүл гүйцнэ.
 .
9. МАЛТАГЧИН СҮҮ САЙТАЙ
15%
20%
2.5%
huvi
uurag
toslog
chiher
 10. Тэжээлийн ханлуун нөхцөлд байлгавал
бүжингийн жин 3,5-3,8 сартайдаа 2,6-2,8 кг
хүрч байхад ердийн нөхцөлд ийм хэмжээний
уинд 4-5 сартайдаа хүрнэ.
 11. Малтагчин ургамлаар хооллох бөгөөд
ходоод нь ганц тасалгаатай, гэхдээ багтаамж
сайтай, шүүслэг тасралтгүй ялгаруулж байдаг
болохоор тэжээлийг шингээх чадвараар илүү.
 Нас гүйцсэн туулай 26-28 шүдтэй /үүдэн шүд
4-6 , хуурамч араа 10, араа 12/
туулайн биологийн онцлог
туулайн биологийн онцлог
туулайн биологийн онцлог
 Гэдэс нь биеийнхээ уртаас 8-10 дахин урт
идсэн тэжээл нь хоол боловсруулах эрхтэнээр
72 цаг ийн турш явж өнгөрдөг.
 Малтагчин нэг онцлог нь шөнийн цагт
ялгарсан зөөлхөн, нойтон хорголоо буцааж
иддэг.
ИДСЭН БҮДҮҮН ТЭЖЭЭЛИЙН
хүчин тэжээл
40%
шүүст тэжээл
70-90%
Sales
МАЛТАГЧИН ТУУЛАЙН БИЕ БЯЛДАР, ГАЛБИРЫН ҮНЭЛГЭЭ.
 Малтагчин чийрэг бие цогцостой, их бие,
толгой нь тухайн үүлдрийн хэв шинжийг
хадгалсан байвал зохино.
 Ясны хөгжил сайтай, чих нь босоо
байрлалтай, цээж өргөн гүнзгий, нуруу шулуун
өргөндүү, ууц ташаа өргөн урт, өгзөг нь
махаар дүүрэн хөл бадриун, зөв тавилттай.
туулайн биологийн онцлог
МАЛТАГЧНЫ БИЕ ЦОГЦОС
Малтагчин
Чийрэг
Эмзэг
болхи
хөвсгөр
ЧИЙРЭГ
 Өөх багатай толгой урт, яс хөнгөн, цээж гүн,
өргөн нуруу шулуун өгзөг.
 Бие урт байна.
 Арьс нь уян зөөлөн, нийлээд нягт хөрстэй.
 Энэ хэвшил нь тэжээлийг сайн шингээдэг
 Үржилийн сүрэг сэлбэхэд энэ хэвшилийг
ашиглана.

More Related Content

What's hot (20)

9 р ангийн жишиг даалгавар
9 р ангийн жишиг даалгавар9 р ангийн жишиг даалгавар
9 р ангийн жишиг даалгавар
Delger Nasan
5 монгол угсааны хаант улсууд
5 монгол угсааны хаант улсууд5 монгол угсааны хаант улсууд
5 монгол угсааны хаант улсууд
Ariuntulga Byambadorj
сургамжит өгүүллэг
сургамжит өгүүллэгсургамжит өгүүллэг
сургамжит өгүүллэг
nsuren1
намуугийн овог – Papavarecacae
намуугийн овог – Papavarecacaeнамуугийн овог – Papavarecacae
намуугийн овог – Papavarecacae
Нандинбаяр Хашбазар
Идэвхтэй сургалтын аргаас
Идэвхтэй сургалтын аргаасИдэвхтэй сургалтын аргаас
Идэвхтэй сургалтын аргаас
chemistry teacher
бариа засал
бариа засалбариа засал
бариа засал
batkhuyag nyamsuren
багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал"
багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал" багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал"
багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал"
Gb Gb
5 r angi onsigo
5 r angi onsigo5 r angi onsigo
5 r angi onsigo
Shagaishuu Xoo
Найруулгын алдаатай өгүүлвэрүүд.pptx
Найруулгын алдаатай өгүүлвэрүүд.pptxНайруулгын алдаатай өгүүлвэрүүд.pptx
Найруулгын алдаатай өгүүлвэрүүд.pptx
uuree5
хичээлийн судалгаа гэж юу вэ
хичээлийн судалгаа гэж юу вэхичээлийн судалгаа гэж юу вэ
хичээлийн судалгаа гэж юу вэ
Baterdene Tserendash
Чингис хааны есөн өрлөгийн товч танилцуулга
Чингис хааны есөн өрлөгийн товч танилцуулгаЧингис хааны есөн өрлөгийн товч танилцуулга
Чингис хааны есөн өрлөгийн товч танилцуулга
TergelOchir1
Амьтны сэтгэц ба зан үйл
Амьтны сэтгэц ба зан үйлАмьтны сэтгэц ба зан үйл
Амьтны сэтгэц ба зан үйл
А. Итгэл
Mongol ornii baigaliin busiin tuhai
Mongol ornii baigaliin  busiin tuhaiMongol ornii baigaliin  busiin tuhai
Mongol ornii baigaliin busiin tuhai
BBBB11
туулайн биологийн онцлог
туулайн биологийн онцлогтуулайн биологийн онцлог
туулайн биологийн онцлог
Otgonjargal Purev
хэрэгсу1
хэрэгсу1хэрэгсу1
хэрэгсу1
sumka79
Шагайг Аялалд ашиглах нь
Шагайг Аялалд ашиглах ньШагайг Аялалд ашиглах нь
Шагайг Аялалд ашиглах нь
Begzsuren Jamsranjav
8. ж.нэр бүтэх арга
8. ж.нэр бүтэх арга  8. ж.нэр бүтэх арга
8. ж.нэр бүтэх арга
oogii553
9 р ангийн жишиг даалгавар
9 р ангийн жишиг даалгавар9 р ангийн жишиг даалгавар
9 р ангийн жишиг даалгавар
Delger Nasan
5 монгол угсааны хаант улсууд
5 монгол угсааны хаант улсууд5 монгол угсааны хаант улсууд
5 монгол угсааны хаант улсууд
Ariuntulga Byambadorj
сургамжит өгүүллэг
сургамжит өгүүллэгсургамжит өгүүллэг
сургамжит өгүүллэг
nsuren1
Идэвхтэй сургалтын аргаас
Идэвхтэй сургалтын аргаасИдэвхтэй сургалтын аргаас
Идэвхтэй сургалтын аргаас
chemistry teacher
багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал"
багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал" багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал"
багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал"
Gb Gb
Найруулгын алдаатай өгүүлвэрүүд.pptx
Найруулгын алдаатай өгүүлвэрүүд.pptxНайруулгын алдаатай өгүүлвэрүүд.pptx
Найруулгын алдаатай өгүүлвэрүүд.pptx
uuree5
хичээлийн судалгаа гэж юу вэ
хичээлийн судалгаа гэж юу вэхичээлийн судалгаа гэж юу вэ
хичээлийн судалгаа гэж юу вэ
Baterdene Tserendash
Чингис хааны есөн өрлөгийн товч танилцуулга
Чингис хааны есөн өрлөгийн товч танилцуулгаЧингис хааны есөн өрлөгийн товч танилцуулга
Чингис хааны есөн өрлөгийн товч танилцуулга
TergelOchir1
Амьтны сэтгэц ба зан үйл
Амьтны сэтгэц ба зан үйлАмьтны сэтгэц ба зан үйл
Амьтны сэтгэц ба зан үйл
А. Итгэл
Mongol ornii baigaliin busiin tuhai
Mongol ornii baigaliin  busiin tuhaiMongol ornii baigaliin  busiin tuhai
Mongol ornii baigaliin busiin tuhai
BBBB11
туулайн биологийн онцлог
туулайн биологийн онцлогтуулайн биологийн онцлог
туулайн биологийн онцлог
Otgonjargal Purev
хэрэгсу1
хэрэгсу1хэрэгсу1
хэрэгсу1
sumka79
Шагайг Аялалд ашиглах нь
Шагайг Аялалд ашиглах ньШагайг Аялалд ашиглах нь
Шагайг Аялалд ашиглах нь
Begzsuren Jamsranjav
8. ж.нэр бүтэх арга
8. ж.нэр бүтэх арга  8. ж.нэр бүтэх арга
8. ж.нэр бүтэх арга
oogii553

Viewers also liked (7)

монгол хэл 4 ц.өлзийсайхан
монгол хэл 4 ц.өлзийсайханмонгол хэл 4 ц.өлзийсайхан
монгол хэл 4 ц.өлзийсайхан
saruulkaa
шувууны анатоми
шувууны анатомишувууны анатоми
шувууны анатоми
Ziyakhan Raimbek
днх ийн нийлэгжил
днх ийн нийлэгжилднх ийн нийлэгжил
днх ийн нийлэгжил
Ulziitugs Ariunbat
хүн байгаль 4-р анги
хүн байгаль 4-р ангихүн байгаль 4-р анги
хүн байгаль 4-р анги
Хөвсгөл аймаг Боловсролын газар
ДНХ- ийн нийлэгжилт
ДНХ- ийн нийлэгжилтДНХ- ийн нийлэгжилт
ДНХ- ийн нийлэгжилт
Ts. Bayarkhuu, Murun, Khuwsgul, Erdmiin dalai complex school

Similar to туулайн биологийн онцлог (20)

Hicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтадHicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтад
otgoo80
Cup
CupCup
Cup
BuyannemekhGanbaatar
Cup
CupCup
Cup
BuyannemekhGanbaatar
Hicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтадHicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтад
Changmi Rose
Hicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтадHicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтад
Uuganaa_9x9
идлэг шонхор Falco cherrug
идлэг шонхор Falco cherrugидлэг шонхор Falco cherrug
идлэг шонхор Falco cherrug
Tseegii Tseegii
Pig
PigPig
Pig
BuyannemekhGanbaatar
55.12-Амьд-зулзага-төрүүлдэг-амьтад.ٳ
55.12-Амьд-зулзага-төрүүлдэг-амьтад.ٳ55.12-Амьд-зулзага-төрүүлдэг-амьтад.ٳ
55.12-Амьд-зулзага-төрүүлдэг-амьтад.ٳ
uranaabestfriend
65 сургууль газар зүй хичээл Багш Бат-Амгалан
65 сургууль газар зүй хичээл Багш Бат-Амгалан 65 сургууль газар зүй хичээл Багш Бат-Амгалан
65 сургууль газар зүй хичээл Багш Бат-Амгалан
Batamgalan Rentsendorj
эхийн хэв маяг
эхийн хэв маягэхийн хэв маяг
эхийн хэв маяг
sainzaya68
говь цөлийн амьтан
говь цөлийн амьтанговь цөлийн амьтан
говь цөлийн амьтан
Chimeg Tsetseg
говь цөлийн амьтан
говь цөлийн амьтанговь цөлийн амьтан
говь цөлийн амьтан
Chimeg Tsetseg

туулайн биологийн онцлог

  • 2.  Тэжээвэр малтагчин зоологийн ангиллаар сүүн тэжээлтэний анги, туулай хэлбэртний баг, туулайн язгуур, малчтагчны төрөлд багатна.  Малтагчинг зэрлэг туулайн адил мэргэч амьтан гэж тооцдог байлаа.  Гэтэл гаднаас нь харахад энэ 2 төстэй боловч, биологийн ялгаатай.  2. туулай малтагчинг бодвол биеэр том, толгой хүнд, хойд хөл урттай, чих урт, арьс нь нимгэн, хэврэг, амархан цуурч ургадаг.  Үс нгоолуураар нь нарын эсгий хийж болно.  Гэтэл малтагчны арьс бат бөх тул үслэг эдлэлд тохирно.
  • 5.  Туулайн мах бараан, хатуу шингэц муутай байдаг бол малтагчных цагаан маханд тооцогдох ба ийм мах сувилалын чанараар өндөр.  3. Зэрлэг туулай гүн нүхэнд амьдардаг бол малтагчин газар дээр амьдарна.  4. Малтагчин богино хугцаанд хээлээ тээдэг бол зэрлэг туулай 48-51 хоног хээлээ тээнэ.  Малтагчины бүжин төрөхдөө нүдээ аньсан, үсэн бүрхүүлгүй нүцгэн гараад сар орчим эхийн эвээлд байдаг.  Зэрлэг туулайн бүжин нүд нь хараатай төрж, өтгөн үсэн бүрхүүлтэй байна.  Анхны өдрөөсөө эхлэн бие даан хөдөлж сүүнээс гадна бусад тэжээл идэх чадвартай байна.
  • 8.  Үүнээс үзэхэд зэрлэг туулай байгаль цаг уурын орчиндоо дасан зохицон амьдрах чадвартай.  Туулай малтагчин 2 бие биедээ дайсагнадаг.  5. Зэрлэг малтагчин 1,5-20 кг жинтэй, биеийн урт 40см байснаа тэжээвэр болсон үедээ 8-10 кг жинтэй, 80 см урт биетэй ашиг шим нт нэмэгджээ.  6. Тэжээвэр малтагчин үсний урт богино үүдлрийнх 15-20 мм ноолуурын үүлдрийнх нь үсний урт 85-100 мм хүрнэ.  7. Зэрлэг малтагчин бор шаргал өнгийн зүстэй, гэдэс хэвлий, сүүл, хөлийн дотор тал, хүзүү, эрүүний доод талд цайвардуу байхад тэжээвэр нь хар хүрэн хөх, мөнгөлөг саарал, цагаан, бор зэрэг олон зүс зонхилно.
  • 9.  8. Малтагчин хурдан өсөлттэй, үсэн бүрхүүлгүй төрсөн бүжин төрсөн өдрөө толгой дээр нь үс ургаж 3 хоноход бие нь 1 мм үсээр бүрхэгдээд 5 хоногтойгоосоо ноолуур нь ургаад туг үсний урт нь 5-6 мм болж, сар болоод үсэн бүрхүүл гүйцнэ.  .
  • 10. 9. МАЛТАГЧИН СҮҮ САЙТАЙ 15% 20% 2.5% huvi uurag toslog chiher
  • 11.  10. Тэжээлийн ханлуун нөхцөлд байлгавал бүжингийн жин 3,5-3,8 сартайдаа 2,6-2,8 кг хүрч байхад ердийн нөхцөлд ийм хэмжээний уинд 4-5 сартайдаа хүрнэ.  11. Малтагчин ургамлаар хооллох бөгөөд ходоод нь ганц тасалгаатай, гэхдээ багтаамж сайтай, шүүслэг тасралтгүй ялгаруулж байдаг болохоор тэжээлийг шингээх чадвараар илүү.  Нас гүйцсэн туулай 26-28 шүдтэй /үүдэн шүд 4-6 , хуурамч араа 10, араа 12/
  • 15.  Гэдэс нь биеийнхээ уртаас 8-10 дахин урт идсэн тэжээл нь хоол боловсруулах эрхтэнээр 72 цаг ийн турш явж өнгөрдөг.  Малтагчин нэг онцлог нь шөнийн цагт ялгарсан зөөлхөн, нойтон хорголоо буцааж иддэг.
  • 16. ИДСЭН БҮДҮҮН ТЭЖЭЭЛИЙН хүчин тэжээл 40% шүүст тэжээл 70-90% Sales
  • 17. МАЛТАГЧИН ТУУЛАЙН БИЕ БЯЛДАР, ГАЛБИРЫН ҮНЭЛГЭЭ.  Малтагчин чийрэг бие цогцостой, их бие, толгой нь тухайн үүлдрийн хэв шинжийг хадгалсан байвал зохино.  Ясны хөгжил сайтай, чих нь босоо байрлалтай, цээж өргөн гүнзгий, нуруу шулуун өргөндүү, ууц ташаа өргөн урт, өгзөг нь махаар дүүрэн хөл бадриун, зөв тавилттай.
  • 20. ЧИЙРЭГ  Өөх багатай толгой урт, яс хөнгөн, цээж гүн, өргөн нуруу шулуун өгзөг.  Бие урт байна.  Арьс нь уян зөөлөн, нийлээд нягт хөрстэй.  Энэ хэвшил нь тэжээлийг сайн шингээдэг  Үржилийн сүрэг сэлбэхэд энэ хэвшилийг ашиглана.