More Related Content
What's hot (20)
Similar to д.баярмаа (20)
д.баярмаа
- 1. УРАН ЗОХИОЛЫН ХИЧЭЭЛ 10-Р АНГИ БАГШ: Д.БАЯРМАА “Эрдмийн өргөө” цогцолбор сургууль
- 2. ӨМНӨХИЙГ ДАВТАХ Өрнө, дорно, эрт эдүгээгийн яруу найраг
- 3. ТАВАН МЭДРЭХҮЙН УЯНГА ЯРУУ НАЙРАГ БА ДУУ ХӨГЖИМ Д.РАВЖААГИЙН ТОВЧ НАМТАР “ҮЛЭМЖИЙН ЧАНАР” ЗОХИОЛЫН ТУХАЙ
- 4. Зорилго Уран зохиолын хэл найруулгын онцлогтой танилцаж, уран зохиолоор дамжуулан урлаг уран сайхны мэдрэмжтэй бүтээлч сэтгэлгээтэй, эх хэлнийхээ яруу сайхнаар бахархах үзэл бодолтой иргэн болж төлөвших
- 5. Зорилт -Зохиолчийн намтар уран бүтээлтэй танилцах, зохиолыг уншаад агуулга, гол санааг ухааран ойлгон задлан шинжлэх -Зохиолын уран сайхныг мэдэрч, уран яруу унших -Шүлгийн адилтган жиших аргыг дуурайн 4 мөрт шүлэг зохиох
- 6. ТОВЧ НАМТАР Д.Равжаа бол 19-р зууны дунд үеийн монголын нэрд гарсан яруу найрагч, жүжгийн зохиолч,найруулагч, соён гэгээрүүлэгч хүн юм. 1803 оны харагчин гахай жил хуучин Түшээт хан аймгийн Говь Мэргэн вангийн хошууны нутагт ядуу ард Дулдуйтын гэрт төржээ. Одоогийн Дорноговь аймгийн Хөвсгөл сумын нутагт 7 настайгаасаа шүлэг бичиж эхэлсэн бөгөөд сэргэлэн цовоо, сод ухаантай авьяаслаг хүү байсан учир олонд алдаршиж, тэдний хүндэтгэл итгэл үнэмшлийг хүлээж удалгүй Говийн ноён хутагтын 5-р дүрээр өргөмжлөгджээ.
- 7. Д.Равжаагийн уран бүтээлийг бүхэлд нь үнэлж академич Ц.Дамдинсүрэн бичихдээ: Бурхан шашны лам бөгөөд хутагт, шашны шүлэгч, иргэний шүлэгч, урлагийн зүтгэлтэн, жүжгийн зохиолч, дууны аялгуу зохиогч зэрэг олон мэргэжлийг биедээ багтаасан ийм нэг зохиолч монголын говь нутагт байж феодлын бүчим нийгэмд яруу дуу хангинуулж бүх нойрмог амьдралыг сэргээн долгилуулж байсан юм гэж үнэлсэн билээ.
- 8. Буддын гүн ухаанд суралцан Төвдийн нэрт шүлэгч Ронбо Галданжамцын зохиосон дуу шүлгийг судлаж, гүн ухаан номлол сургаалтай танилцан ертөнцийн амьдрал эрээн барааны зах зухыг олж мэдсэн. Зохиосон дуу шүлэг нь гүн ухааны онолын үндэстэй нарийн сэтгэмжтэй байдаг. Мөн эртний Энэтхэгийн уран зохиолын онолч Дандиний яруу найргийн онолыг үндэс болгон бичсэн” Үлэмжийн чанар” ” Найман үгтээ” “ Тунгалаг толинд” зэрэг шүлэгт буй.
- 9. Д.Равжаа нь бурхны шашны улааны салбарыг эрхэмлэн шүтэх учраас эхнэр авах, найр наадамд оролцох зэрэг ертөнцийн аливаа явдлаас жигшдэггүй байжээ. Түүний амьдрал ахуй нь их олон талтай, ээдрээ зөрчилтэй, мөрдөх ёс, загнах зан, сэтгэл санаагаараа тухайн үеийн нийгэм орчинтойгоо зохицохгүй гадуурхагдан хавчигдаж гайхал, галзуу Равжаа, согтуу Равжаа гэж хочлуулж явжээ.
- 10. Д.Равжаа бол шашны зүтгэлтний дундаас гарсан яруу найрагч мөн.Тэрээр шашин уран бүтээлийн ажлыг хослон оролдож” Саран хөхөө”хэмээх дуулалт жүжиг зохион тоглуулж өөрийнхөө намтрыг бичиж, яруу найргийг голлон туурвисан бөгөөд монгол хэлээр бичсэн170 гаруй, төвд хэлээр бичсэн 200 шахам шүлэг олдоод байна.
- 11. Равжаагийн уянгын яруу найрагт хүмүүсийн хайр сэтгэл, хүндэтгэл, янаг амрагийн сэдэв томхон байр эзэлдэг. Энэ сэдэвт уянгын шүлэг нь ардын дууны төрлийг бүтээлчээр хөгжүүлсэн.”Үлэмжийн чанар” Саруул тунгалаг” “Эрт насны ерөөл” “Төвшин сайхан сэтгэлт” зэрэг шүлэг дуу зохиосон.
- 12. ҮЛЭМЖИЙН ЧАНАР Үлэмжийн чанар төгөлдөр Өнгө тунамал толь шиг Үзэсгэлэнт царайг чинь Үзвэл лагшин төгс маань Үнэхээр сэтгэлийг булаанам зээ
- 13. Таван тахил-Үлэмжийн чанар хэмээх дууны эхний бадагт, хүний нүдэнд, тусах эмэгтэйн гаднах өнгө үзэмж, үзэсгэлэн дүрсийг дүрсэлдэг.
- 14. Хөшүүн сэтгэлийг уяруулагч Хөхөө шувууны эгшиг шиг Хөөрхөн эелдэг үг чинь Хүүрнэн суухад урамтай Хөөрхөн аальт мину зээ
- 15. 2-р бадагт гоо бүсгүйн сэтгэлд хоногшим яруу дууг, хөхөө шувууны эгшигтэй адилтгасан.
- 16. Учирмагц сэнгэнэсэн Уран гол шиг бие чинь Угаас хамт бүтсэн Улаан зандны үнэр шиг Улмаар сэтгэлийг хөдөлгөм зээ
- 17. 3-р бадагт гоо бүсгүйн сэтгэл татах сайхан үнэрийг анхилам зандантай адилтгасан.
- 18. Бадмын дундаас дэлгэрсэн Балын амт адил Баясгалант ааль чинь Бахдаж ханашгүй Баярыг улам арвитгана зээ
- 19. 4-р бадагт амтыг, зөгийн дурыг татагч бал бурмын амттай адилтгасан
- 20. Хүний энэ насанд Хүссэн хэргээ бүтээгээд Хүсэлт тэнгэрийн эдлэл мэт Хөлгүй жаргалангийн далайд Хөвж хамт жаргая
- 21. 5-р бадагт эмэгтэй хүний уян зөөлөн байдлыг дүрсэлсэн нь нарийн дэс дараатай, зохиомж сайтай, уран яруу дүрсэлсэн.
- 22. Равжаагийн “Найман зүгтээ”, “Тунгалаг огторгуйд”, “Тунгалаг толинд” зэрэг шүлэг дуу нь “Үлэмжийн чанар” дуутай адил хүслийн таван эрдмээр гоо бүсгүйг магтсан байдаг.
- 23. Хүслийн таван эрдэм тухайлбал дүрс, дуу, үнэр, амт, хүрэлцэхүй тавыг тус бүр үгийн чимэг болгон магтаж болно гэсэн уран зохиолын онолтой зохицуулан хүслийн таван эрдмээр жишээ болгож гоо бүсгүйг магтаж “Үлэмжийн чанар” гэдэг гайхамшигт шүлэг дуугаа зохиосон байна.
- 24. “Үлэмжийн чанар” гэсэн таван дагинасыг баясгасан шүлгээ сэтгэлтэй бүсгүй Дадишуарийдаа зориулан зохиосон ба аяыг нь Дадишуарий өөрөө зохиожээ.
- 25. Сайн охины ёс нь: Сайн сайхан гоо зүстэй бөгөөд санаа сэтгэл нь номхон дөлгөөн,саруул ухаантай охин лугаа нэг Эхийн сургаалаар явагч, эгч дүүтэйгээ эетэй, эсгэх оёход уран, эрхэм сайн охин лугаа хоёр. Алиа наадангуйд дургүй, аху биеэ хичээн хадгалаад, ахас ихсийг зэргээр хүндлэгч, уур хилэнгүй, ааль сайтай охин лугаа гурав болно.
- 26. Дүгнэлт Д.Равжаа хүн нийгмийн амьдралыг ертөнцийн юмс үзэгдийн мөн чанартай аль болохоор холбож үзэхийг хичээж байсан нь энэ таван мэдэрхүйд хүртэх шинжээр шүлэглэсэн “Үлэмжийн чанар” шүлгээс үзэхэд улам ч тодорхой байна. Дорно дахины яруу найрагт эртний Энэтхэгээс нэвтэрсэн эмэгтэй хүнийг магтах шүлгийн онолын зарчим болсон хүслийн таван эрдэм буюу хүний нүд, чих, хамар, хэл, бие таван эрхтнээр сэрэн мэдэх дүрс, дуу, үнэр, амт, хүрэлцэх, хүслийн таван эрдмийг илэрхийлэх аргаар дүрсэлсэн нь өвөрмөц зохиомжтой үлэмж сонирхолтой болж чаджээ.
- 27. , Гэрийн даалгавар Үлэмжийн чанар шүлгийг чээжилж, дуулж, сурах, бичих
- 28. Эх зохиол уншихад анхаарах санамж 1. Амандаа үглэж, хэлээ хөдөлгөхгүй байх 2. Нэг удаа харахдаа хэд хэдэн үгийг багтаан харж унших 3. Өдөр бүр өөрийн сонирхсон зүйлээ тогтмол уншиж хэвших 4. Өөрийгөө урамшуулж, өөртөө итгэлтэй байх 5. Чимээ шуугиан багатай орчинд өөр зүйл анхаарахгүйгээр унших 6. Уншихын өмнө унших зүйлээ төсөөлөн бодох Жич: Дээрх санамжаар өдөр бүр 20-30 миниутыг зөв хурдан уншиж сурах дадлага хийх хэрэгтэйг анхаарна уу!