2. 07/25/13
P谷rmbajtja e kapitullit
Vler谷simi i Natyr谷s s谷 Mjedisit
Njohja dhe Parashikimi i Influencave t谷
Mjedisit
Zgjedhja e variablave kritik谷 t谷 mjedisit
Klasifikimi i mjedisit t谷 larg谷t
Analiza PEST
Parashikimi i mjedisit
Metoda e skenar谷ve
Analiza e riskut
Planifikimi i rastit
Analiza e mjedisit konkurrues
Mjedisi i af谷rt i organizat谷s
3. 07/25/13
Procesi i manaxhimit strategjik
Planifikimi strategjik
Krijimi i
filozofis谷 s谷
organizat谷s
P谷rcaktimi i
misionit t谷
organizat谷s
Kapitulli II
Zgjedhja dhe
vler谷simi i
alternativave
strategjike
Kapitulli VI
Studimi dhe
parashikimi
i mjedisit
Analiza
konkurru-
ese
Analiza e
mjedisit t谷
brendsh谷m
Kapituli III
Kapitulli IV
Formuli
mi i
objek-
tivave
dhe
identifiki
mi i
alternati
vave
strategji
ke
Kapit. V
Zbatimi i
strategjis谷
Kapitulli VII
Kontrolli i
strategjis谷
Kapitulli VIII
Manaxhimi i
ndryshimeve
Kapitulli IX
Zbatimi dhe vleresimi i strategjis谷
Feedback
4. 07/25/13
Figura 3.1: Identifikimi i fuqive, dob谷sive, shanseve dhe k谷rc谷nimeve
Njohja dhe
parashikimi i
mjedisit
Analiza
konkurruese
Analiza e
brendshme
organizacionale
Shanset dhe
k谷rc谷nimet ndaj
organizat谷s
Fuqit谷 dhe
dob谷sit谷 e
organizat谷s
5. 07/25/13
Vler谷simi i natyr谷s s谷 mjedisit
Njohja dhe parashikimi i influencave
Identifikimi i forcave kyce konku-
rruese p谷rmes analiz谷s
strukturore
Identifikimi i pozicionit
strategjik p谷rmes analiz谷s
Identifikimi i shanseve
dhe k谷rc谷nimeve
Pozicioni
strategjik
t谷 mjedisit
s谷 mjedisit t谷 af谷rt
Figura 3.2. Stadet e influencave t谷 mjedisit
6. 07/25/13
Vler谷simi i Natyr谷s s谷 Mjedisit
Sa i pasigurt 谷sht谷 mjedisi?
Cilat jan谷 ar谷syet e k谷saj pasigurie?
Sa mundemi ne ta kontrollojm谷 k谷t谷
pasiguri?
Figura 3.4: Rritja e pasiguris谷 n谷 var谷si t谷 natyr谷s s谷 mjedisit
Kondita
statike
Nivel i ul谷t
pasigurie
Rritja e
pasiguris谷
7. 07/25/13
Shkalla e ndryshimit
Stab谷l Dinamik
Ithjesht谷
Kutiza 1
Mjedis i q谷ndruesh谷m dhe i
parashikuesh谷m
Mjedis me pak komponent谷
Komponent谷t jan谷 t谷 ngjash谷m
dhe mbeten t谷 njejt谷
Pak nevoj谷 p谷r p谷r studim t谷
thelluar t谷 komponent谷ve
Kutiza 2
Mjedis dinamik dhe i
paparashikuesh谷m
Mjedis me pak komponent谷
Komponent谷t jan谷 t谷 ngjash谷m
por n谷 proces ndryshimi t谷
vazhduesh谷m
Pak nevoj谷 p谷r p谷r studim t谷
thelluar t谷 komponent谷ve
Shkallaekompleksitetit
kompleks
Kutiza 3
Mjedis i q谷ndruesh谷m dhe i
parashikuesh谷m
Mjedis me shum谷 komponent谷
Komponent谷t nuk jan谷 t谷
ngjash谷m dhe mbeten t谷 njejt谷
Nevoj谷 shum谷 e madhe p谷r p谷r
studim t谷 thelluar t谷
komponent谷ve
Kutiza 4
Mjedis dinamik dhe i
paparashikuesh谷m
Mjedis me shum谷 komponent谷
Komponent谷t nuk jan谷 t谷
ngjash谷m dhe ndryshojn谷
vazhdimisht
Nevoj谷 shum谷 e madhe p谷r
studim t谷 thelluar t谷
komponent谷ve
8. 07/25/13
Figura 3.3 Tri llojet e mjedisit t谷 jasht谷m t谷 organizat谷s
Mjedisi i larg谷t
Ekonomik
Social
Teknologjik
Politik
Ekologjik
Mjedisi i industris谷
K谷rc谷nimi i hyr谷sve t谷 rinj
Fuqia e furnitor谷ve potencial谷
Fuqia e bler谷sve potencial谷
Produktet z谷vend谷suese
Rivaliteti konkurrues
Mjedisi Operues
Konkurrent谷t
Kreditor谷t
Klient谷t
Puna
Furnitor谷t
FIRMA
9. Forcat ekonomike: sh谷mbuj t谷
variablave q谷 duhen monitoruar
Forcat ekonomike: sh谷mbuj t谷
variablave q谷 duhen monitoruar
T谷 ardhurat disponib谷l
Normat e interesit
Norma inflacionit
Tendencat e papun谷sis谷
Nivelet e taksave
Konditat ekonomike jasht谷 vendit
Ciklet e biznesit
Tendenca e GNP-s谷
Oferta e paras谷
10. Forcat politike, qeveritare dhe ligjore: sh谷mbuj
t谷 variablave q谷 duhen monitoruar
Forcat politike, qeveritare dhe ligjore: sh谷mbuj
t谷 variablave q谷 duhen monitoruar
Rregullat dhe vendimet e qeveris谷
Tarifat speciale
Ligjet e mbrojtjes s谷 mjedisit
Relacionet me vendet e huaja
Rregullat e import eksportit
Zgjedhjet lokale dhe qendrore
Legjislacioni i monopoleve
Politika e taksave
Ligji mbi treg谷tin谷 e jasht谷me
Ligji i pun谷simit
Stabiliteti i qeveris谷
11. 07/25/13
Faktor谷t politik谷
Ekzistojn谷 kat谷r opsione baz谷.
Mos b谷j asgj谷
Dil nga biznesi apo tregu
Modifiko strategjin谷 e kompanis谷.
P谷rpiqu t谷 influencosh mbi faktor谷t
politik谷.
12. Forcat sociale, kulturore, demografike, dhe
mjedisore: sh谷mbuj t谷 variablave q谷 duhen
monitoruar
Forcat sociale, kulturore, demografike, dhe
mjedisore: sh谷mbuj t谷 variablave q谷 duhen
monitoruar
Ndryshimet demografike sipas mosh谷s,
racave dhe zonave
Q谷ndrimet ndaj koh谷s s谷 pushimit
Niveli mesatar i edukimit
Ndryshimet rajonale n谷 shije dhe preferenca
Interesat p谷r mjedisin natyror
Shp谷rndarja e t谷 ardhurave
Ndryshimet e ciklit t谷 jet谷s
Shkalla e konsumimit
13. 07/25/13
Mjedisi Teknologjik
Shpenzimet e qeveris谷 n谷 k谷rkime
P谷rpjekjet teknologjike t谷 qeveris谷 dhe
industris谷
Zhvillimet dhe zbulimet e reja
Shpejt谷sia e transferimit t谷 teknollogjis谷
Ritmet e vjet谷rimit
14. 07/25/13
Faktoret teknologjike t谷 mjedisit
Cil谷n teknologji t谷 p谷rdorim dhe kur ta
p谷rdorim at谷.
Si t谷 manaxhojm谷 tranzicionin nga nj谷
teknologji n谷 tjetr谷n.
Si t谷 p谷rgatitim kompanin谷 p谷r
ndryshime teknologjike.
15. 07/25/13
1. Cil谷t faktor谷 t谷 mjedisit po ndikojn谷 n谷 organizat谷n ton谷?
2. Cil谷t prej k谷tyre faktor谷ve paraqesin m谷 tep谷r r谷nd谷si sot?
po n谷 vitet e ardhshme?
Politik/ligjor
Legjislacioni i monopoleve
Ligjet mbi mbrojtjen e
mjedisit
Politika e taksave
Ligji mbi treg谷tin谷 e
jasht谷me
Ligji i pun谷simit
Stabiliteti i qeveris谷
Ekonomik
Ciklet e biznesit
Tendenca e GNP-s谷
Normat e interesit
Oferta e paras谷
T谷 ardhurat q谷 disponohen
Kosto e energjis谷
Social/kulturor
Demografia e popullsis谷
Shp谷rndarja e t谷 ardhurave
Ndryshimet e ciklit t谷 jet谷s
Sjellja n谷 pun谷 dhe pushim
Shkalla e konsumimit
Nivelet e edukimit
Teknologjik
Shpenzimet e qeveris谷 n谷
k谷rkime
P谷rpjekjet teknollogjike t谷
qeveris谷 dhe industris谷
Zhvillimet dhe zbulimet e reja
Shpejt谷sia e transferimit t谷
teknollogjis谷
Ritmet e vjet谷rimit
Pasqyra 3.1: Analiza Pest
16. 07/25/13
PEST
Politike: zhvillimet politike lokale, komb谷tare dhe
nd谷rkomb谷tare si dhe n谷 巽far谷 m谷nyre do t谷
ndikojn谷 ato mbi organizat谷n?
Ekonomike: cilat jan谷 problemet ekonomike
kryesore si komb谷tare ashtu edhe
nd谷rkomb谷tare q谷 mund t谷 ndikojn谷 mbi
organizat谷n?
Sociale: cilat jan谷 tendencat sociale t谷 zhvillimit
q谷 mund t谷 ndikojn谷 n谷 m谷nyr谷n si operon
organizata dhe 巽far谷 ato n谷nkuptojn谷 p谷r t谷
ardhmen?
Teknologjike: sa ndryshimi i teknologjis谷 mund t谷
ndikoj谷 n谷 ndryshimin e avantazhit konkurrues!
17. 07/25/13
Influencat ky巽e t谷
jasht谷me
Konkurent谷t
A B C
Jet谷 e shkurt谷r
teknollogjike
+ +
shpenzime n谷 k谷r-
kim zhvillim dhe
pjes谷 e lart谷 tregu
_ _
nivel i ul谷t investi-
mesh n谷 k谷rkim
zhvillim dhe pjes谷
e ul谷t tregu
+
shpenzime n谷
k谷rkim zhvillim
dhe pjes谷 relati-
visht e mir谷 tregu
Konvergimi i
k谷rkesave t谷
klient谷ve
+ +
planifikim i p谷r-
q谷ndruar i produ-
ktit
_ _
produkte t谷 ndry-
shme nga shum谷
SBU
+ +
planifikim i p谷r-
q谷ndruar i pro-
duktit
Hyrja e furni-
zimeve dhe
specialist谷ve nga
vende t谷 ndry-
shme
_
poltika t谷 gjetjes
(t谷 k谷rkimit) t谷
p谷rq谷ndruara
+
rrjete m谷 t谷 gj谷ra
t谷 nj谷sive operuese
_ _
politika t谷 gjetjes
(zbulimit) t谷 p谷r-
q谷ndruara.
Tradicionalisht
sigurimi i stafit
brenda vendit
Pasqyra 3.2: Analiza e ndikimit
18. 07/25/13
Matrica e prioritetit t谷 faktor谷ve
Nj谷 m谷nyr谷 p谷r t谷 identifikuar dhe analizuar zhvillimet n谷
mjedisin e jasht谷m 谷sht谷 p谷rdorimi i matric谷s s谷
prioritetit t谷 faktor谷ve. N谷 k谷t谷 m谷nyr谷:
Identifiko nj谷 num谷r tendencash q谷 kan谷 lindur n谷
mjedisin e larg谷t. N谷se k谷to tendenca ndodhin,
p谷rcaktojn谷 profilin e kompanis谷 n谷 t谷 ardhmen.
Vler谷soni probabilitetin e ndodhjes s谷 k谷tyre
tendencave nga i ul谷t n谷 i lart谷.
P谷rpiquni t谷 p谷rcaktoni ndikimin e secilit faktor n谷
kompanin谷 tuaj.
19. 07/25/13
Matrica e prioritetit t谷 faktor谷ve-2
Probabiliteti ndikimit
L M U
L
-----------
-----------
-----------
-----------
Prioritet i
lart谷
Prioritet
mesatar
M
------------
------------
------------
--------
.
Prioritet i
ul谷t
Probabilitetindodhjes
U
20. 07/25/13
ANALIZA E FAKTOREVE TE JASHTEM
(EFAS)
FAKTORET STRATEGJIKE TE
JASHTEM:
(SHANSET / KERCENIMET)
PESHA RENDITJA PIKET E
PONDER-
UARA
KOMENTE
SHANSET:
KERCENIMET:
5 4 3 2 1
Jashtezakonisht Mbi mesataren Mesatare Nden mesatare Dobet
21. 07/25/13
Matrica e prioritetit t谷 faktor谷ve-3
Kompania A Kompania BFaktor谷t
strategji
k谷
Pesha
Renditja Pik谷t e
ponderua
ra
Renditja Pik谷t e
ponderua
ra
Totali
1 2 3 4 5 6
1.
2.
3.
4.
5.
23. 07/25/13
Shembull i kompanis谷 Maytag 1995
Faktor谷t e jasht谷m Pesha Rendi-
tja
Pik谷t e
ponde
ruara
Komente
Shanset
Integrimi ekonomik i komunitetit
Europian
Zhvillimet demografike favorizuese
k谷rkesa p谷r pajisje cil谷sore
Zhvillimi ekonomik i Azis谷
Hapja e Europ谷s Lindore
Tendenca p谷r Superstore
K谷rc谷nimet
Rritja e rregullave t谷 qeveris谷
Konkurrenc谷 e fuqishme n谷 US
Whirlpool dhe Electrolux jan谷 fuqizuar
Produkte t谷 reja
Kompanit谷 Japoneze t谷 pajisjeve.
0.20
0.10
0.05
0.05
0.10
0.10
0.10
0.15
0.05
0.10
4
5
1
2
2
4
4
3
1
2
0.80
0.50
0.05
0.10
0.20
0.40
0.40
0.45
0.05
0.20
Blerja e Hoover
Cil谷sia e Maytag
Prezenc谷 e ul谷t e Maytag
Do t谷 k谷rkoj谷 koh谷
Maytag ka dob谷si n谷 k谷t谷 kanal
E pozicionuar mir谷
E pozicionuar mir谷
Dob谷sia e Hoover n谷 global
E diskutueshme
E vetmja prezenc谷 aziatike n谷
Australi
Pik谷t totale 1.00 3.15
Mesatarja 3.15 tregon se Maytag 谷sht谷 pak mbi mesataren e industris谷.
27. 07/25/13
Ekonomit谷 me rritje m谷 t谷 madhe n谷 bot谷
Vendi GDP GDP/person Popullsia Rritja GDP Inflacioni
Tigrat
Kina 897 bil $ 720$ 1.24 bil 9.5% 12%
Hong Kong 171 bil $ 27,130$ 6.32 mil 5% 6.1%
Malejzia 96 bil $ 4,543$ 21.2 mil 7.8% 3.9%
Singapori 102 bil $ 32,878$ 3.1 mil 6.9% 1.6%
Korea Jugut 544 bil $ 11,910$ 45.6 mil 7.3% 4.4%
Tajlanda 202 bil $ 3,250$ 62.1 mil 7.1% 4.4%
Pran谷-tigrave
Filipinet 86 bil $ 1,200$ 71.2 mil 5.8% 7.5%
Rep. eke 57 bil $ 5,570$ 10.3 mil 5.5% 8.2%
Argjentina 297 bil $ 8,470$ 35 mil 2.2% 1.8%
Kili 83 bil $ 5,680$ 14.5 mil 5.5% 6.2%
Tajvani 305 bil.$ 14,090$ 21.6 mil 5.7% 3.5%
Vietnami 28 bil. $ 360$ 77.1 mil 7.9% 8.7%
Indonezia 246 bil. $ 1,210$ 203.3 mil 7.2% 7.0%
30. 07/25/13
Avantazhet dhe disavantazhet e
teknik谷s Delphi
Avantazhet
1. Ajo eliminon nevoj谷n p谷r mbledhjen e an谷tar谷ve.
2. Redukton influenc谷n e faktor谷ve psikologjik谷.
3. An谷tar谷t e panelit kan谷 koh谷n e nevojshme p谷r dhenien e
p谷rgjigjeve t谷 sakta.
4. Ajo shmang probleme nd谷rpersonale si lufta p谷r fuqi apo
rivalitetet e lidershipit.
5. Ajo p谷rdoret edhe p谷r an谷tar谷 t谷 panelit q谷 ndodhen mjaft larg
njeri tjetrit.
Disavantazhet
1. Cil谷sia e rezultateve varet nga cil谷sia e an谷tar谷ve t谷 panelit.
2. Varet shum谷 nga aft谷sia e kordinatorit p谷r t谷 hartuar
pyetsor谷t.
3. Nuk eliminon faktorin psikologjik t谷 shumic谷s.
4. K谷rkon shum谷 koh谷. Mund t谷 kalojn谷 dit谷 apo jav谷 nga nj谷
raund n谷 tjetrin.
5. Interesi dhe motivimi i an谷tar谷ve t谷 grupit mund t谷 ulet n谷se ky
proces zgjat shum谷.
32. 07/25/13
Stadet kryesore p谷r nd谷rtimin e nj谷
skenari jan谷 si m谷 posht谷:
S谷 pari 谷sht谷 e nevojshme t谷 identifikohen supozimet ky巽e, ose
forcat, q谷 do t谷 merren n谷 shqyrtim.
Esht谷 e r谷nd谷sishme t谷 njihen tendencat historike t谷
supozimeve q谷 do t谷 merren n谷 shqyrtim, ndikimi i tyre n谷
konditat e tregut dhe strategjit谷 e organizat谷s.
Skenar谷t nd谷rtohen duke shqyrtuar nga pikpamja logjike
ngjarjet e s谷 ardhmes dhe duke marr谷 p谷r baz谷 tre variante t谷
mundshme: skenar q谷 merr parasysh nj谷 mjedis t谷
pafavorsh谷m, skenar q谷 merr parasysh nj谷 mjedis t谷
favorsh谷m, dhe skenar q谷 merr parasysh nj谷 mjedis t谷
nd谷rmet谷m.
33. 07/25/13
Skenar谷t p谷r standartizimin n谷 vitin 2010
Standartizimi
i udh谷hequr
nga tregu
Teknologji e lart谷 n谷
nj谷 konkurrenc谷 t谷
eg谷r
Standartizim i
udh谷hequr nga
qeveria
1998 2010
34. 07/25/13
Ligjet e parashikimit
p谷r manaxhimin-
Mos parashiko gjera q谷 nuk ka nevoj谷 t谷
parashikohen.
Fleksibiliteti i manaxhimit dhe p谷rgjigja ndaj
gabimeve t谷 parashikimit 谷sht谷 m谷 e
r谷nd谷sishme se parashikimi n谷 vetvete.
Parashikimi duhet t谷 jet谷 i shkruar.
Edhe parashikimet m谷 t谷 mira reduktojn谷 vet谷m
nj谷 pjes谷 t谷 pasiguris谷 me t谷 cil谷n ndeshet
manaxhimi.
35. 07/25/13
Ligjet e parashikimit
p谷r manaxhimin-2
Shpesh metodat e thjeshta t谷 parashikimit
巽ojn谷 n谷 rezultate m谷 t谷 mira se ato t谷
sofistikuarat.
Zgjidhe metod谷n e parashikimit sipas
problemit q谷 t谷 paraqitet.
Prodhimi dhe p谷rmir谷simi i parashikimeve
jan谷 nj谷 proces i vazhduesh谷m.
36. 07/25/13
Ligjet e parashikimit
p谷r manaxhimin-3
Suksesi i parashikimit p谷rcaktohet nga
njer谷zit (si prodhuesit ashtu edhe
p谷rdoruesit).
P谷rgjegj谷sia p谷r procesin e parashikimit
duhet t谷 jet谷 plot谷sisht e p谷rcaktuar.
P谷r t谷 p谷rcaktuar metod谷n e parashikimit q谷
do t谷 p谷rdoret duhet t谷 mbahen parasysh
nevojat e p谷rdoruesit. Ju nuk mund t谷 ofroni
nj谷 gj谷 q谷 nuk nevojitet.
37. 07/25/13
Ligjet e parashikimit
p谷r manaxhimin-4
P谷rpara se t谷 p谷rdoret nj谷 parashikim,
metoda e p谷rdorur duhet t谷 njihet mir谷. Ju
nuk mund t谷 ndizni nj谷 makineri q谷 nuk dini ta
fikni.
Parashikimi duhet t谷 jet谷 i leht谷 p谷r tu
kuptuar dhe p谷rdorur.
Sa m谷 e shkurt谷r periudha e parashikimit aq
m谷 i vog谷l do t谷 jet谷 gabimi i b谷r谷.
38. 07/25/13
Ligjet e vler谷simit
Asnj谷 metod谷 parashikimi nuk mund t谷 jet谷
absolutisht korrekte.
Nj谷 metod谷 parashikimi 谷sht谷 m谷 e mir谷 se
tjetra n谷se madh谷sia e gabimit t谷 saj 谷sht谷 me
e vog谷l se metoda tjet谷r.
Nj谷 metod谷 parashikimi 谷sht谷 m谷 e mir谷 se
tjetra n谷se ajo 谷sht谷 m谷 pak e kushtueshme n谷
p谷rdorim se metoda tjet谷r.
Nj谷 metod谷 parashikimi 谷sht谷 m谷 e mir谷 se
tjetra n谷se ajo k谷rkon m谷 pak koh谷 p谷r tu
zbatuar se metoda tjet谷r.
39. 07/25/13
Planifikimi i rastit
Planet e rastit jan谷 p谷rgatitje p谷r t谷
nd谷rmarr谷 disa veprime, kur dhe n谷 rast se
ndodh nj谷 ngjarje apo situat谷 q谷 nuk
p谷rfshihet n谷 planet strategjike.
Egzistojn谷 4 avantazhe t谷 planifikimit t谷 rastit:
1. Ai i ndihmon firmat t谷 mos gj谷nden t谷 pap谷rgatitura ndaj
ngjarjeve t谷 papritura.
2. Redukton pasigurin谷 dhe vonesat n谷 rastin e ndodhjes s谷 nj谷
ngjarje t谷 papritur.
3. P谷rgjigjet e firm谷s ndaj ngjarjeve t谷 papritura do t谷 jen谷 t谷
menduara dhe racionale.
4. Manaxher谷t do t谷 detyrohen t谷 mendojn谷 n谷 termat e
rezultateve t谷 mudshme dhe jo t谷 rezultateve t谷 sigurta.
Element谷t ky巽 n谷 planifikimin e rastit jan谷:
1. Identifiko ngjarjet e rastit.
2. far谷 do t谷 ndodh谷 n谷se?
3. Cilat jan谷 pikat delikate?.