Voedsel uit (stads)tuin in opkomst
0 likes185 views
Stadslandbouw is in ons land bezig aan een opmars, daar is geen twijfel over mogelijk, zeggen experts van de universiteit van Wageningen. Ook in Limburg wint deze vorm van uurzame teelt - al is het kleinschalig - terrein. Het voedt ons fysiek 辿n mentaal.
More Related Content
What's hot (14)
Viewers also liked (8)
Similar to Voedsel uit (stads)tuin in opkomst (20)
More from Kim Noach (20)
Voedsel uit (stads)tuin in opkomst
- 1. 息 Copyright 2016 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad. Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW, wordt uitdrukkelijk voorbehouden. Zaterdag, 27 februari 2016 Voedsel uit (stads)tuin in opkomst HOE GROEN IS LIMBURG? tekst Kim Noach Stadslandbouw is in ons land bezig aan een opmars, daar is geen twijfel over mogelijk, zeggen experts van de universiteit van Wageningen. Ook in Limburg wint deze vorm van duur- zame teelt - al is het kleinschalig - terrein. Het voedt ons fysiek 辿n mentaal. S tadslandbouw zal de stad nooit 100 procent van voeding voorzien, klinkt het nuchter aan de andere kant van de lijn. Met andere woorden: regulie- re land- en akkerbouw zal in welke vorm dan ook nodig blij- ven. Aan het woord is Jan-Eelco Jansma, hij is sinds 2012 met een team onderzoekers en weten- schappers bezig stad-landrelaties in Nederland in kaart te brengen voor de universiteit van Wagenin- gen. Het staat wel onomstotelijk vast dat (kleinschalige) stadsland- bouw in ons land aan een sterke opmars bezig is. Mensen zijn be- wuster bezig met wat ze eten en waar het vandaan komt, gehol- pen door de voedselschandalen die we de afgelopen jaren gekend hebben. Cijfermateriaal over de grootte van de branche ontbreekt (nog). Maar afgezet tegen de regu- liere tuin- of landbouw is de groei van stadslandbouw margi- naal als je het puur economisch bekijkt. Kijkend naar de branche is de groei geweldig hard gegaan, zegt Jansma. Samengevat is stadslandbouw een containerbegrip voor veelal kleinschalige, vaak innovatieve vormen van duurzame voedsel- en landbouwsystemen die in of rondom een stedelijke omgeving te vinden zijn. Vari谷rend van bal- kon- of dakmoestuinen in het hartje van de stad, volkstuincom- plexen tot professionele stedelijke voedselproductie en voedselver- werking aan de rand van de stad (denk aan LOCOtuinen in Maas- tricht). Kernwoorden zijn: duur- zame (biologische/ecologische) productie, korte lijnen tussen te- lers en afnemers waardoor je lan- ge transportlijnen (zoals boontjes uit Afrika) en daarmee CO2-uit- stoot voorkomt, eerlijke (kosten- dekkende) prijzen voor de boer of teler. Jansma: Je ziet vaak dat mensen uit ideologie een project starten en vaak geen land- of tuinbouwachtergrond hebben. Een voorbeeld daarvan is Rotter- Zwam, ondernemers die in het voormalige Tropicana-zwembad in Rotterdam oesterzwammen kweken op koffiedrab. Een rondgang in Limburg leert dat er al vele tientallen stadsland- bouwinitiatieven bestaan. De di- versiteit is ook in onze provincie groot. Van community supported agriculture (CSA) tot particuliere moestuinen. Een vorm van CSA is zelfoogsttuin De Vrije Akker van Moniek van Hirtum (zie ver- haal rechts). Hierbij verbindt een gemeenschap (een groep bur- gers) zich aan een tuinder. Bij de een hoort zelf oogsten tot de mo- gelijkheden, bij de ander komt het eten in de vorm van voedsel- boxen wekelijks binnen bij de consument. Een goed overzicht - op gemeen- teniveau - biedt Maastricht via het onlineplatform Groen-Maas- tricht.com met een overzicht van circa vijftig initiatieven. Jansma: Stadslandbouw is een mooie aanvulling op de reguliere land- en tuinbouw. Die twee kun- nen van elkaar leren. Het is ook niet de intentie van stadsland- bouw-initiatieven om steden vol- ledig van voeding te voorzien. Het is de combinatie dat het ons fysiek, maar ook mentaal voedt en dat je werkt aan een groenere, duurzamere omgeving. Dat inspi- reert en zorgt voor groei. Het land is koning en niet de klant Glimlachend houdt tuinder Moniek van Hirtum (38) uit Grubbenvorst twee grote plastic kratten omhoog. Hierin zit (bijna) al haar werk voor het komende oogstseizoen. Je stopt zaden in de grond: En de natuur doet de rest. Fantastisch toch? Mijn baan is zo leuk. Uit haar zadenverzameling oogst tuinder Van Hirtum jaarlijks onge- veer veertig verschillende soorten groenten, kruiden en eetbare bloe- men waarmee ze vijftig huishoudens uit de regio Grubbenvorst voedt. Haar aandeelhouders betalen alle- maal 225 euro per jaar en kunnen tij- dens het seizoen onbeperkt zelf hun eten oogsten van de circa 2500 vier- kante meter grote akker en uit de kas van de tuinder. Van Hirtum teelt nu acht jaar op bio- logische wijze groente voor zelfoogst- tuin De Vrije Akker in haar woon- plaats Grubbenvorst. Niet iedereen kan zelf een moestuin onderhouden, dat werk doe ik voor de mensen en zij krijgen eten in ruil terug. Er zit ook een stuk educatie bij, kinderen 辿n volwassenen zijn erg leergierig, weet Van Hirtum. Precies zoals com- munity supported agriculture (ge- meenschappelijke landbouw) be- doeld is. Bij mij is het land koning en niet de klant. De natuur bepaalt wanneer bietjes, kool, komkommer of aardappels oogstrijp zijn. Zij geeft met vlaggetjes aan welke soorten van het land gehaald kunnen worden. Oudere mensen noemen het de smaak van vroeger, dat is een van de redenen dat ze hier komen. Van Hirtum merkt een toegenomen interesse in bewust eten en (zelf) moestuinieren. En dat het niet nor- maal is om het hele jaar door boon- tjes uit Afrika te kunnen eten. Ja, bio- logisch eten is een stuk duurder dan de reguliere producten: Maar dat wordt op industri谷le wijze geprodu- ceerd. Van Hirtum predikt zeker niet dat biologisch moet. Je kunt al beginnen door seizoensgroenten van lokale telers te kopen, dat scheelt al een hoop vervoerskosten. De inten- tie om bewuster te eten is er. De vol- gende stap is ervaren en proeven. Ik ben ervan overtuigd dat kleinschali- ge moestuinen dankzij de verande- rende, bewuste consument toekomst hebben. www.vrijeakker.nl Kleinschalige moestuinen hebben dankzij bewuste consumenten toekomst. Moniek van Hirtum, tuinder Opa Leike kan alles laten groeien De toverbonen van opa Leike en oma Ans zijn wereldberoemd bij hun kleinkinderen. De purple beans zoals de groente officieel heet, worden door verhitting groen van kleur: toverbonen dus. Het echtpaar Lei (67) en Ans (65) Hermans uit Nunhem haalt het eten uit hun eigen mooshof die na een recente herindeling en verkleining nog altijd 200 meter diep is met 20 verschillende soor- ten groenten. Bonen in alle soor- ten en maten, kool, bietjes, worte- len, fruit: frambozen, wilde prui- men en kersen, kippen en tot voor kort eigen koeien (Lakenvel- ders). Het echtpaar hoeft nauwe- lijks naar de supermarkt voor eten. En ja, variatie genoeg hoor. Eten dat over is, wordt ouder- wets geweckt of ingekuild. En dat al veertig jaar. We hebben een verantwoor- delijkheid, we lenen deze aarde van onze kinderen, legt Lei zijn passie voor duurzaamheid uit. Zijn engagement gaat verder dan zijn bord. Zijn huis is energiezui- nig en onder meer zonnepanelen zorgen voor schone energie. De groene gft-bak staat ongebruikt naast het huis, al het etensafval wordt gerecyceld. Als voorzitter van de Vereniging voor Ecolo- gisch Leven en Tuinieren (Velt) Leudal deelt hij zijn passie voor moestuinieren met honderd le- den die tussen Venlo, Weert en Echt wonen. Velt is een van origi- ne Belgisch initiatief dat in totaal 15.000 leden heeft. De werkgroep Leudal heeft net een moestuin- cursus afgerond en merkt dat de laatste drie vier jaar steeds meer mensen aankloppen voor bijscholing. Lei: Een moestuin onderhouden, is niet moeilijk. Begin simpel met sla of een staak- boon en heb niet meteen hoge verwachtingen. Je merkt dat schooltuinen terugkomen, men- sen zijn zich bewust w叩t ze eten. Ik ben er stellig van overtuigd dat als mensen die alleen maar ach- ter de pc zitten een halve dag per week in de tuin zouden werken, er heel veel minder psychische klachten zouden zijn. www.velt.nu We lenen deze aarde van onze kinderen, onze verantwoordelijkheid. Lei Hermans, Nunhem Moniek van Hirtum: De mensen betalen hun bijdrage aan het begin van het jaar waarmee ik een vast inkomen heb en belangrijker: ze geven me hun vertrouwen. Lei en Ans Hermans. Lei: Als mensen die de hele week achter de pc zitten nu een halve dag in de week in de tuin zouden werken, waren er heel veel psychologen minder nodig. Enkele voorbeelden van de bonenoogst die de familie Hermans uit Nunhem jaarlijks heeft. fotos Maartje van de Berkel