ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
4
Most read
5
Most read
6
Most read
Atmosfera
Tensing Norgay eta Edmund
Hillary
Irakurgaia
1953. urtera arte, Everest gailurrera iristeko hamasei espedizio egin
zituzten. Bakar batek ere ez zuen lortu, eta hamahiru eskalatzaile
hil ziren ahalegin haietan.
Urte horretako maiatzaren 29an, Edmund Hillary eskalatzaileak eta
Tensing Norgay sherpak gailurrera heltzea lortu zuten. Botilako
oxigenoz baliatu behar izan zuten; halako altitudean, izan ere, hain
da arina airea, arnastea oso nekeza baita.
Hara nola kontatu zuen Hillaryk iristeko unea:
«Tensingi begiratu nion; eta buru-berokia, betaurrekoak eta
oxigeno-maskara bazeramatzan ere, dena izotz-kandela luzez
estalita eraman ere, ezin ezkuta zezakeen inguruari begiratzeak
sortutako poz izugarrizko irribarre kutsakor hura. Elkarri eskua
eman eta gero, Tensingek lepotik besarkatu ninduen, eta
bizkarrean elkar jo genuen, ia arnasarik hartu ezinda geratu arte».
ATMOSFERAREN JATORRIA
Duela 4.400 milioi urte Hidrogeno eta
Helioz osatuta zegoen. Eguzki haizeak eraman zuen.
Beranduago sumendietatik jaurtitako gasak
eremu magnetikoak erakarri zuen.
Karbono dioxidoa zen osagai nagusia.
Duela 3.500 milioi urte jarduera fotosintetikoaren
ondorioz Oxigenoa garatu zen.
Duela 2.500 milioi urtetik konposizioa
konstante izan da.
Argoia (Ar)
Ozonoa (O3
)
Karbono dioxidoa (CO2
)
Nitrogenoa (N2)
AIREAREN KONPOSIZIOA
% 78
Oxigenoa (O2)% 21
Beste gas batzuk% 1
ATMOSFERAREN EGITURA
0 km
10 km Tropopausa
Estratopausa
Mesopausa
50 km
80 km
500 km
Ionosfera
Izar uxoak
Aurora polarrak
Satelite artifizialak
Mesosfera
Troposfera
Airearen % 90
- 55 ºC
-
+
Tenperatura
Ozonosfera
Estratosfera
O2 + UVA O3
(Ozonoa)
- 17 ºC
-
+
- 100 ºC
+
-
-
+
ATMOSFERAREN FUNTZIOAK
- Arnasa hartzeko beharrezkoa dugun oxigenoa
eskeintzen digu.
- Eguzki izpia arriskutsuak iragazten ditu: X, gamma eta
ultramoreak izpiak.
- Erradiazio infragorria igortzen du kanporantz. Izpi batzuk
kanpora juten dira baina beste batzuk atmosferako gas batzuek
atxikitu egiten dituzte atmosfera berotzen. Berotegi-efektuko gasak
deritze.
- Haizeak beroa zabaltzen du lurrazalean, materiala garraiatzen du
eta higadura eragiten du paisaia eraldatuz. Olatuak eta
itsaslasterrak eragiten ditu.
PRESIO ATMOSFERIKOA
AIREAK LURRAZALAREN GAIN HARTZEN
DUEN PISUA
Noiz aldatzen du?
- garaiera: altueran presio txikiago dago, aire kantitate
gutxiago dagoelako.
- tenperatura: aire hotza beherantz joaten da.
PRESIO ATMOSFERIKOA ETA HAIZEA
AIRE BEROA
AIRE HOTZA
Presio
atmosferikoa
Handiagoa
Txikiagoa
B
A
996
1000
B
1012
A
1012
1008
1016
1004
1000
992
988
984980B
996
A (antizikloia): presio atmosferikoa ingurukoa baino handiagoa da.
B (borraska): presio atmosferikoa ingurukoa baino txikiagoa da.
Haizea
Barometroa: presio atmosferikoa neurtzeko tresna.
Baldintza arruntetan:
Unitatea: 1.013 mb edo 760 mmHg itsas mailan.
Eguraldi-iragarpenak
B
Depresioa edo Borraska:
Presio atmosferiko txikia:
airea gorantz doa
Hodeiak eratuko dira
Prezipitazioak sortuko dira
Antizikloia:
Presio atmosferiko
handia
airea beherantz doa
Ez da hodeirik egongo
Argi egingo du Eguzkiak
A
AIREA MUGITU EGITEN DA: HAIZEA
A
1012
1008
1016
1004
1000
992
988
984980B
996
A (antizikloia): presio atmosferikoa ingurukoa baino
handiagoa da. Airea behera egiten du eta kanporantz
B (borraska): presio atmosferikoa ingurukoa baino
txikiagoa da. Airea barrura sartzen da eta gora egiten
du.
Fronte: hezetasun-maila desberdinak
dituzten aire-masak elkartzen direnean
- fronte hotza: aire hotzez osatutako masa da.
Aire beroa bultzatzen du.
- fronte epela: aire beroz osatutako masa da.
Aire hotza bultzatzen du
HEZETASUNA ETA HODEIAK
Lurruntzea
prezipitazioa
kumuloak
Kumuloninboak
Zirruak
Hodeien oinarrizko itxurak
Ninbostratuak
EGURALDIA ETA KLIMA
U O M A M E U A I U A A
Prezipitazioak,
mm-tan
Tenperatura,
ºC-tan
20
0
18
0
15
0
14
0
12
0
10
0
80
60
40
20
0
50
40
30
20
10
0
EGURALDIA: atmosferak une eta toki jakin batean duen egoera.
KLIMA: denboraldi luzean izandako eguraldi meteorologikoaren sintesia.
KLIMOGRAMA: urtebetean izandako
batez besteko tenperatura eta prezipitazio
Balioen adierazpen grafikoa.
GIZA JARDUEREN ERAGINA
Karbono dioxidoa
Berotegi-efektua
Klima-aldaketa
Emily urakana
Sufre oxidoak eta
nitrogeno oxidoak
Euri azidoa
CFC gasak Ozono-geruza txikitzea
Kedarra Zikinkeria areagotzea
Kutsadura
Energia aurreztea
- Ur beroa neurriz erabili
- Berokuntza neurri gabe ez erabili
- Elektrizitatea aurreztu
- Garraio publikoa erabili
Aerosolik ez erabiltzea
Birziklatzea
Kutsadurarik ez eragiteko nazioarteko
protokoloak
CFC gasen erabilera debekatzeko
legeak
Herritarrak erregaiak aurreztea zein
garrantzitsua den ohartarazteko kanpainak
Birizklatzea erraztea
ATMOSFERAREN GAINEKO
ERAGINA ZUZENTZEA
Gobernuei dagozkien erabakiak Banakoei dagozkien erabakiak
Sorgailu eolikoak
Eguzki-plaka
Haize-orratz bat egitea
URRATSAK
Erabili zurezko ohol bat euskarri gisa1
Erabili alanbrea ardatza egiteko3
Marraztu puntu kardinalak paperean2
Artelazkizko tapoiak, botila finkatzeko5
Erabili plastikozko botila bat, moztuta4
Itsatsi paperezko zerrendak muturrean6
Euri horizontala
Kanariar uharteak
Alisio haizeak
IE
Laurisilva
Mendiak
KONDENTSAZIOA
Ur tantak: euri horizontala
Ad

Recommended

5 maila 14 HISTORIAURREA- Anaya
5 maila 14 HISTORIAURREA- Anaya
idoialariz
Gizakiaren historia1
Gizakiaren historia1
Trumoi
7 LUR PLANETA Zubia Santillana
7 LUR PLANETA Zubia Santillana
idoialariz
5 EKOSISTEMAK Zubia Santillana LH 4
5 EKOSISTEMAK Zubia Santillana LH 4
idoialariz
1 EGURALDIA eta KLIMA ( Haritza- Anaya)
1 EGURALDIA eta KLIMA ( Haritza- Anaya)
idoialariz
15 ekosistemak
15 ekosistemak
MargaGutierrez
4 ANIMALIAK eta LANDAREAK ( Haritza - Anaya
4 ANIMALIAK eta LANDAREAK ( Haritza - Anaya
idoialariz
1 gure gorputza barrutik zubia santillana lh 4
1 gure gorputza barrutik zubia santillana lh 4
idoialariz
Ura eta airea
Ura eta airea
MargaGutierrez
ARAZO EGOERAK
ARAZO EGOERAK
trutxete
Eskema ekosistemak
Eskema ekosistemak
MargaGutierrez
Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel
Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel
belenlopez68
Giza gorputza
Giza gorputza
MargaGutierrez
Animaliak 1 mailarako egokitzapena ikaSMina
Animaliak 1 mailarako egokitzapena ikaSMina
idoialariz
1. unibertsoa eta lurra
1. unibertsoa eta lurra
MargaGutierrez
Unibertsoa eta Eguzki Sistema (LH2)
Unibertsoa eta Eguzki Sistema (LH2)
saraydelafuente
7 INDARRAK eta ENERGIA Zubia Santillana LH 4
7 INDARRAK eta ENERGIA Zubia Santillana LH 4
idoialariz
FOTOSINTESIA eskema LH4
FOTOSINTESIA eskema LH4
idoialariz
Landareak
Landareak
intxaurrondoikastola
7. energia eta materiaren eraldaketak
7. energia eta materiaren eraldaketak
MargaGutierrez
9 AIREA ETA EGURALDIA Zubia Santillana
9 AIREA ETA EGURALDIA Zubia Santillana
idoialariz
5 EKOSISTEMAK azterketa Zubia Santillana LH4
5 EKOSISTEMAK azterketa Zubia Santillana LH4
idoialariz
7 gaia materia, indarrak eta mugimendua
7 gaia materia, indarrak eta mugimendua
idoialariz
15. erdi aroa
15. erdi aroa
MargaGutierrez
Buruketak... gero eta hobeto ebazten
Buruketak... gero eta hobeto ebazten
idoialariz

More Related Content

What's hot (20)

Ura eta airea
Ura eta airea
MargaGutierrez
ARAZO EGOERAK
ARAZO EGOERAK
trutxete
Eskema ekosistemak
Eskema ekosistemak
MargaGutierrez
Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel
Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel
belenlopez68
Giza gorputza
Giza gorputza
MargaGutierrez
Animaliak 1 mailarako egokitzapena ikaSMina
Animaliak 1 mailarako egokitzapena ikaSMina
idoialariz
1. unibertsoa eta lurra
1. unibertsoa eta lurra
MargaGutierrez
Unibertsoa eta Eguzki Sistema (LH2)
Unibertsoa eta Eguzki Sistema (LH2)
saraydelafuente
7 INDARRAK eta ENERGIA Zubia Santillana LH 4
7 INDARRAK eta ENERGIA Zubia Santillana LH 4
idoialariz
FOTOSINTESIA eskema LH4
FOTOSINTESIA eskema LH4
idoialariz
Landareak
Landareak
intxaurrondoikastola
7. energia eta materiaren eraldaketak
7. energia eta materiaren eraldaketak
MargaGutierrez
9 AIREA ETA EGURALDIA Zubia Santillana
9 AIREA ETA EGURALDIA Zubia Santillana
idoialariz
5 EKOSISTEMAK azterketa Zubia Santillana LH4
5 EKOSISTEMAK azterketa Zubia Santillana LH4
idoialariz
7 gaia materia, indarrak eta mugimendua
7 gaia materia, indarrak eta mugimendua
idoialariz
15. erdi aroa
15. erdi aroa
MargaGutierrez
Buruketak... gero eta hobeto ebazten
Buruketak... gero eta hobeto ebazten
idoialariz

Similar to Atmosfera (20)

5.gaia. eguraldia eta klima
5.gaia. eguraldia eta klima
matxutxa
Atmosfera
Atmosfera
maitebeurko
Lurra atmosfera
Lurra atmosfera
Ivan XD
Atmosfera 3 a
Atmosfera 3 a
maisua
Itsasogaratea3 140204052619-phpapp01
Itsasogaratea3 140204052619-phpapp01
EderAnboto34
Airea Eta Atmosfera
Airea Eta Atmosfera
Nora
Hidrosfera eta atmosfera
Hidrosfera eta atmosfera
5maila
Hidrosfera eta atmosfera
Hidrosfera eta atmosfera
5maila
Hidrosfera eta atmosfera
Hidrosfera eta atmosfera
5maila
Hidrosfera eta atmosfera
Hidrosfera eta atmosfera
5maila
Atmosfera
Atmosfera
NEREA GOROSTIZA URIGUEN
Klima
Klima
anjel2j
Ad

More from sonri15 (20)

Bizi funtzioak sonia
Bizi funtzioak sonia
sonri15
Ornodunak
Ornodunak
sonri15
Ornogabeak sonia
Ornogabeak sonia
sonri15
Hidrosfera
Hidrosfera
sonri15
6 eboluzioa-sonia
6 eboluzioa-sonia
sonri15
Herentzia dbh4.eusk
Herentzia dbh4.eusk
sonri15
Mineralak
Mineralak
sonri15
1 zelula
1 zelula
sonri15
Zelulenantolaketa
Zelulenantolaketa
sonri15
0 lurra
0 lurra
sonri15
0 unibertsoa-orokorra
0 unibertsoa-orokorra
sonri15
7 seres vivos y biodiversidad
sonri15
9 sencillos
sonri15
8 plantas-hongos
sonri15
6 vertebrados
sonri15
7 invertebrados
sonri15
Herencia.cast
sonri15
2.landareak.hormonak
2.landareak.hormonak
sonri15
1.nerbio sistema
1.nerbio sistema
sonri15
Alimentacion
sonri15
Bizi funtzioak sonia
Bizi funtzioak sonia
sonri15
Ornogabeak sonia
Ornogabeak sonia
sonri15
6 eboluzioa-sonia
6 eboluzioa-sonia
sonri15
Herentzia dbh4.eusk
Herentzia dbh4.eusk
sonri15
Zelulenantolaketa
Zelulenantolaketa
sonri15
0 unibertsoa-orokorra
0 unibertsoa-orokorra
sonri15
7 seres vivos y biodiversidad
sonri15
9 sencillos
sonri15
8 plantas-hongos
sonri15
6 vertebrados
sonri15
7 invertebrados
sonri15
Herencia.cast
sonri15
2.landareak.hormonak
2.landareak.hormonak
sonri15
1.nerbio sistema
1.nerbio sistema
sonri15
Alimentacion
sonri15
Ad

Atmosfera

  • 2. Tensing Norgay eta Edmund Hillary Irakurgaia 1953. urtera arte, Everest gailurrera iristeko hamasei espedizio egin zituzten. Bakar batek ere ez zuen lortu, eta hamahiru eskalatzaile hil ziren ahalegin haietan. Urte horretako maiatzaren 29an, Edmund Hillary eskalatzaileak eta Tensing Norgay sherpak gailurrera heltzea lortu zuten. Botilako oxigenoz baliatu behar izan zuten; halako altitudean, izan ere, hain da arina airea, arnastea oso nekeza baita. Hara nola kontatu zuen Hillaryk iristeko unea: «Tensingi begiratu nion; eta buru-berokia, betaurrekoak eta oxigeno-maskara bazeramatzan ere, dena izotz-kandela luzez estalita eraman ere, ezin ezkuta zezakeen inguruari begiratzeak sortutako poz izugarrizko irribarre kutsakor hura. Elkarri eskua eman eta gero, Tensingek lepotik besarkatu ninduen, eta bizkarrean elkar jo genuen, ia arnasarik hartu ezinda geratu arte».
  • 3. ATMOSFERAREN JATORRIA Duela 4.400 milioi urte Hidrogeno eta Helioz osatuta zegoen. Eguzki haizeak eraman zuen. Beranduago sumendietatik jaurtitako gasak eremu magnetikoak erakarri zuen. Karbono dioxidoa zen osagai nagusia. Duela 3.500 milioi urte jarduera fotosintetikoaren ondorioz Oxigenoa garatu zen. Duela 2.500 milioi urtetik konposizioa konstante izan da.
  • 4. Argoia (Ar) Ozonoa (O3 ) Karbono dioxidoa (CO2 ) Nitrogenoa (N2) AIREAREN KONPOSIZIOA % 78 Oxigenoa (O2)% 21 Beste gas batzuk% 1
  • 5. ATMOSFERAREN EGITURA 0 km 10 km Tropopausa Estratopausa Mesopausa 50 km 80 km 500 km Ionosfera Izar uxoak Aurora polarrak Satelite artifizialak Mesosfera Troposfera Airearen % 90 - 55 ºC - + Tenperatura Ozonosfera Estratosfera O2 + UVA O3 (Ozonoa) - 17 ºC - + - 100 ºC + - - +
  • 6. ATMOSFERAREN FUNTZIOAK - Arnasa hartzeko beharrezkoa dugun oxigenoa eskeintzen digu. - Eguzki izpia arriskutsuak iragazten ditu: X, gamma eta ultramoreak izpiak. - Erradiazio infragorria igortzen du kanporantz. Izpi batzuk kanpora juten dira baina beste batzuk atmosferako gas batzuek atxikitu egiten dituzte atmosfera berotzen. Berotegi-efektuko gasak deritze. - Haizeak beroa zabaltzen du lurrazalean, materiala garraiatzen du eta higadura eragiten du paisaia eraldatuz. Olatuak eta itsaslasterrak eragiten ditu.
  • 7. PRESIO ATMOSFERIKOA AIREAK LURRAZALAREN GAIN HARTZEN DUEN PISUA Noiz aldatzen du? - garaiera: altueran presio txikiago dago, aire kantitate gutxiago dagoelako. - tenperatura: aire hotza beherantz joaten da.
  • 8. PRESIO ATMOSFERIKOA ETA HAIZEA AIRE BEROA AIRE HOTZA Presio atmosferikoa Handiagoa Txikiagoa B A 996 1000 B 1012 A 1012 1008 1016 1004 1000 992 988 984980B 996 A (antizikloia): presio atmosferikoa ingurukoa baino handiagoa da. B (borraska): presio atmosferikoa ingurukoa baino txikiagoa da. Haizea
  • 9. Barometroa: presio atmosferikoa neurtzeko tresna. Baldintza arruntetan: Unitatea: 1.013 mb edo 760 mmHg itsas mailan.
  • 10. Eguraldi-iragarpenak B Depresioa edo Borraska: Presio atmosferiko txikia: airea gorantz doa Hodeiak eratuko dira Prezipitazioak sortuko dira Antizikloia: Presio atmosferiko handia airea beherantz doa Ez da hodeirik egongo Argi egingo du Eguzkiak A
  • 11. AIREA MUGITU EGITEN DA: HAIZEA A 1012 1008 1016 1004 1000 992 988 984980B 996 A (antizikloia): presio atmosferikoa ingurukoa baino handiagoa da. Airea behera egiten du eta kanporantz B (borraska): presio atmosferikoa ingurukoa baino txikiagoa da. Airea barrura sartzen da eta gora egiten du.
  • 12. Fronte: hezetasun-maila desberdinak dituzten aire-masak elkartzen direnean - fronte hotza: aire hotzez osatutako masa da. Aire beroa bultzatzen du. - fronte epela: aire beroz osatutako masa da. Aire hotza bultzatzen du
  • 15. EGURALDIA ETA KLIMA U O M A M E U A I U A A Prezipitazioak, mm-tan Tenperatura, ºC-tan 20 0 18 0 15 0 14 0 12 0 10 0 80 60 40 20 0 50 40 30 20 10 0 EGURALDIA: atmosferak une eta toki jakin batean duen egoera. KLIMA: denboraldi luzean izandako eguraldi meteorologikoaren sintesia. KLIMOGRAMA: urtebetean izandako batez besteko tenperatura eta prezipitazio Balioen adierazpen grafikoa.
  • 16. GIZA JARDUEREN ERAGINA Karbono dioxidoa Berotegi-efektua Klima-aldaketa Emily urakana Sufre oxidoak eta nitrogeno oxidoak Euri azidoa CFC gasak Ozono-geruza txikitzea Kedarra Zikinkeria areagotzea Kutsadura
  • 17. Energia aurreztea - Ur beroa neurriz erabili - Berokuntza neurri gabe ez erabili - Elektrizitatea aurreztu - Garraio publikoa erabili Aerosolik ez erabiltzea Birziklatzea Kutsadurarik ez eragiteko nazioarteko protokoloak CFC gasen erabilera debekatzeko legeak Herritarrak erregaiak aurreztea zein garrantzitsua den ohartarazteko kanpainak Birizklatzea erraztea ATMOSFERAREN GAINEKO ERAGINA ZUZENTZEA Gobernuei dagozkien erabakiak Banakoei dagozkien erabakiak Sorgailu eolikoak Eguzki-plaka
  • 18. Haize-orratz bat egitea URRATSAK Erabili zurezko ohol bat euskarri gisa1 Erabili alanbrea ardatza egiteko3 Marraztu puntu kardinalak paperean2 Artelazkizko tapoiak, botila finkatzeko5 Erabili plastikozko botila bat, moztuta4 Itsatsi paperezko zerrendak muturrean6
  • 19. Euri horizontala Kanariar uharteak Alisio haizeak IE Laurisilva Mendiak KONDENTSAZIOA Ur tantak: euri horizontala