การให้บริการภสัชกรรมในร้านยา
Download as PPTX, PDF1 like568 views
การซักประวัติ เขียนซองยา การจ่ายยา
More Related Content
What's hot (19)
Similar to การให้บริการภสัชกรรมในร้านยา (20)
More from Ziwapohn Peecharoensap (14)
การให้บริการภสัชกรรมในร้านยา
- 2. สวัสดีคะ / ครับ ใช้คำทักทำยที่เป็นกลำง จริงใจ ไม่เร่งรัด รีบร้อน กำรทักทำย
- 4. ข้อมูลจาเป็นของผู้ป่ วย / ผู้มารับบริการ ชำย หญิง Risk factor Social & family history โรคที่จาเพาะกับเพศแม้ว่าจะมีการเจ็บป่ วยที่ตาแหน่งเดียวกัน
- 6. การซักประวัติผู้ป่วยนั้นควรต้องถามให้ครอบคลุมถึง เวลาที่เริ่มเป็นครั้งแรก (Onset) ระยะเวลาที่เป็นจนถึงปัจจุบัน (Duration) ความถี่บ่อยของอาการ (Frequency) ว่ามากน้อยแค่ไหน โรคบางโรคอาจต้อง ถามถึงแบบแผนของอาการ (Time Pattern) (เช่นเวลาหรือเหตุการณ์ที่มักจะมี อาการโรค) เช่น โรคไมเกรนในสตรี มักเป็นก่อนหรือระหว่างมีประจาเดือน หรือเมื่อมีสิ่งกระตุ้นเช่นเสียงดัง แสงแดดจ้า เครียด อดนอน เป็นต้น การถาม อาการปวด ยังต้องถามถึงตาแหน่งปวด (Location) และลักษณะอาการปวด (Characteristics) ด้วย การซักประวัติ
- 7. Onset คือวันเวลาที่เริ่มต้นมีอาการโดยให้ผู้ป่วยอธิบายถึงอาการ สาคัญที่เกิดขึ้นครั้งแรกว่าเกิดขึ้นเมื่อไร ขณะกาลังทากิจกรรมใดอยู่ และ อาการหรืออาการแสดงเหล่านั้น เกิดขึ้นตามลาดับก่อนหลังอย่างไร Provocation คือปัจจัยกระตุ้นให้เจ็บป่วย โดยให้ผู้ป่วย อธิบายว่ามีพฤติกรรมใดที่ทาให้อาการแย่ลงหรือดีขึ้น เช่น การเดินทาให้ อาการปวดมากขึ้น, การออกกาลังทาให้เจ็บหน้าอก, การนอนหลับทาให้ อาการปวดศีรษะทุเลาลง การซักประวัติโดยหลัก OPQRST
- 8. Quality เป็นลักษณะของอาการนั้นว่าเป็นอย่างไร เช่นอาการปวด ศรีษะ ให้ผู้ป่วยอธิบายว่า อาการปวดนั้นเป็นอย่างไร เช่น ปวดเหมือนหัว จะแตกหรือระเบิดออกจากกัน ปวดตื้อ ๆ ปวดตุ๊บๆ และเป็นข้างเดียว หรือสลับข้าง หรือบางคนเป็นทั้งสองข้าง เป็นต้น Radiation หมายถึงอาการปวดร้าวหรือกระจายไปที่ใดหรือไม่ เช่น อาการ Acute Coronary Syndrome เป็น อาการเจ็บแน่นหน้าอกที่เกิดจากมีการอุดตันของหลอดเลือดหัวใจ Coronary มีอาการร้าวจากหน้าอก ไปยังต้นแขน ไหล่ คอ หรือ ขากรรไกรด้านซ้าย การซักประวัติโดยหลัก OPQRST
- 9. Severity หมายถึงความรุนแรง ในการประเมินความรุนแรง โดยเฉพาะอาการปวดของผู้ป่วย ทาได้ยาก แต่ก็อาจทาได้ โดยใช้วิธีให้ คะแนนปวด เช่น วิธีให้คะแนนจาก ๑ – ๑๐ ( เรียก ๑๐ – point scale) โดยจะต้องอธิบายให้ผู้ป่วยทราบว่า กาหนดคะแนน ๑ ให้ หมายถึงอาการปวดเล็กน้อยสุด และคะแนน ๑๐ หมายถึงคะแนนปวดมาก ที่สุด เป็นต้น Time คือระยะเวลาที่มีอาการ โดยให้ผู้ป่วยบอกระยะเวลาของอาการ สาคัญ และอาการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น “เจ็บหน้าอกมา ๑ ชม. และร้าวไปที่ กราม คอ และไหล่ซ้าย การซักประวัติโดยหลัก OPQRST
- 10. แนวทำงกำรซักประวัติ ลองสรุปดูว่า เมื่อเจอ ผู้มารับบริการ เราจะต้องถาม สื่อสารอะไรกับขาบ้าง
- 11. ทำงกำรแพทย์ได้แบ่งประวัติกำรเจ็บป่วยออกเป็น 1. อำกำรสำคัญ 2. ประวัติกำรเจ็บป่วยในปัจจุบัน 3. ประวัติกำรเจ็บป่วยในอดีต 4. ประวัติกำรเจ็บป่วยในครอบครัว 5. ประวัติกำรเจ็บป่วยในคนข้ำงเคียง 6. ประวัติส่วนตัว 7. ประวัติในเด็ก 8. ประวัติในผู้หญิง 9. ประวัติตำมระบบ
- 12. ผู้ทำกำรรักษำจะเลือกซักถำมประวัติต่ำง ๆ เหล่ำนี้ตำมควำม เหมำะสม ไม่จำเป็นต้องซักให้ครบทุกข้อหรือไล่ตำมลำดับ ตั้งแต่ข้อ 1 ถึง 9 ประวัติส่วนที่ว่ำเป็นหัวใจส่วนสำคัญก็คือ อำกำรสำคัญ กับ ประวัติกำรเจ็บป่วยในปัจจุบันประวัติข้ออื่น ๆ เพียงแต่เป็น ส่วนประกอบเท่ำนั้น
- 13. อาการสาคัญ CC: จำต้องระบุอาการหลัก ๆ ที่ผู้ป่วย รู้สึกเดือดร้อนจนต้องมำพบผู้ทำกำรรักษำและระบุ ระยะเวลำของอำกำรที่เป็น เช่น เป็นไข้ ๒ วันก่อนมำโรงพยำบำล มีน้ำมูกใสๆ ๑ วันก่อนมำโรงพยำบำล หรือท้องเดิน เป็นต้น อาการสาคัญ ( Chief complaint )
- 14. PI: หมำยถึงประวัติกำรเจ็บป่วยอย่ำงละเอียดที่ผู้ป่วยเป็นครำวนี้ เช่น ผู้ป่วยเป็นเด็กชำยอำยุ ๙ ปี ๕ วัน วันก่อนมีอำกำรปวดท้อง ปวดที่ข้อเข่ำข้ำงขวำมีลักษณะบวมแดง ปวดจนเดินไม่ค่อยได้ ร่วมกับมีอำกำรตัวร้อน อ่อนเพลีย เบื่ออำหำรมำ 2 วัน ก่อน อำกำรปวดบวมที่ข้อนั้นค่อยทุเลำ แต่กลับมำปวดที่ข้อเท้ำข้ำงซ้ำย ในลักษณะ เดียวกัน (อำกำรเช่นนี้ก็ชวนให้สงสัยว่ำ เด็กอำจป่วยเป็นไข้รูห์มำติด ) ประวัติการเจ็บป่ วยในปัจจุบัน (Present illness)
- 15. PH:กำรซักถำมถึงประวัติกำรเจ็บป่วยที่เคยเป็นมำในอดีต นับตั้งแต่เกิดนั้นก็อำจมีส่วนช่วยในกำรตรวจรักษำโรค โรค บำงอย่ำงที่เป็นในปัจจุบัน อำจมีผลสืบเนื่องมำแต่กำรเจ็บป่วย ในอดีตก็ได้ *ประวัติกำรเจ็บป่วยในอดีต ควรระบุชื่อโรคที่เคยเป็น เป็น เมื่อไร นำนเท่ำใด รักษำที่ไหน และอย่ำงไร เคยแพ้ยำอะไรเป็น ต้น ประวัติการเจ็บป่ วยในอดีต ( Past illness )
- 16. ประวัติการใช้ยาในอดีต (History of Drug Used) ประวัติการแพ้ (History of Allergy) แพ้ยา/แพ้อาหาร ประวัติการเจ็บป่ วยครอบครัว ( Family history ) ประวัติอดีต (Past History)
- 17. มีส่วนเกี่ยวข้องกับกำรเจ็บป่ วยของผู้ป่วย โดยเฉพำะอย่ำงยิ่งในเรื่อง ของโรคติดต่อเชื้อและโรคทำงกรรมพันธุ์ โรคติดต่อ เช่น ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ วัณโรคปอด ตับอักเสบ ฯลฯ อำจพบเป็นติดต่อกันภำยในครอบครัวได้ โรคทำงกรรมพันธุ์ เช่น เบำหวำน ควำมดันโลหิตสูง มะเร็ง โรค หืดหอบ ธำลัสซีเมีย ฯลฯ ถ้ำมีประวัติว่ำ พ่อแม่ ปู่ ย่ำ ตำ ยำย ลุง ป้ ำ น้ำ อำ และพี่น้อง คนหนึ่งคนใดเป็นอยู่ก็อำจช่วยยืนยันว่ำผู้ป่วยก็อำจ เป็นโรคเดียวกันก็ได้ ประวัติการเจ็บป่ วยครอบครัว ( Family history )
- 18. โรคติดเชื้อ นอกจำกจะติดต่อมำจำกในครอบครัวแล้ว คน ข้ำงเคียงอื่น ๆ เช่นเพื่อนบ้ำน เพื่อนร่วมชั้นเรียน เพื่อนร่วมงำน ก็อำจเป็นแหล่งแพร่เชื้อโรคได้เช่นกัน หำกสงสัยผู้ป่วยโรคติดต่อ เชื้อก็ถำมว่ำมีคนข้ำงเคียงเคยเป็นหรือกำลังเป็นเช่นเดียวกับ ผู้ป่วยหรือไม่ ประวัติกำรเจ็บป่วยในคนข้ำงเคียง
- 19. เช่น อำยุ เพศ อำชีพ ควำมเชื่อ ทัศนคติ ชีวิตควำมเป็นอยู่ พฤติกรรมกำรรับประทำนอำหำร กำรดื่ม กำรเสพติด (เช่น เหล้ำ บุหรี่) สิ่งแวดล้อม ฯลฯ ก็อำจช่วยเสริมกำรวินิจฉัยและ กำรรักษำโรคของผู้ป่วย ตัวอย่ำงเช่น คนที่ดื่มเหล้ำเป็นประจำ ก็อำจเป็นโรคกระเพำะ หรือตับแข็ง ประวัติส่วนตัว (Personal and social history)
- 20. เด็กที่เจ็บป่วยโดยเฉพำะเด็กที่อำยุต่ำกว่ำ 6 ขวบ อำจซักถำม ประวัติ กำรคลอด กำรเลี้ยงดู กำรฉีดวัคซีน ฯลฯ เพื่อ นำมำประกอบกำรวินิจฉัย เช่น เด็กที่มีอำกำรหำยใจลำบำก ถ้ำมีประวัติว่ำไม่เคยฉีดวัคซีน ป้ องกันโรคคอตีบมำก่อนอำกำรป่วยเป็นโรคคอตีบ เป็นต้น ประวัติในเด็ก
- 21. หมำยถึงสตรีที่มีประจำเดือนแล้ว ควรถำมเรื่องประจำเดือน เช่น มำ ตรงทุกเดือนไหม ? ออกมำกหรือน้อย ? มำครั้งละกี่วัน ? ประจำเดือน ขำดไปหรือเปล่ำ ? เป็นต้น นอกจำกนี้ควรถำมประวัติกำรตกขำว ถ้ำ สงสัยเกี่ยวกับโรคของมดลูก และช่องคลอด ถ้ำมีประวัติประจำเดือน ขำด (ตั้งครรภ์) ร่วมกับปวดท้องมีเลือดออกทำงช่องคลอด ก็อำจป่วย ด้วยอำกำรแท้งบุตรหรือตั้งครรภ์นอกมดลูก ก็ได้ ประวัติในสตรี
- 22. เมื่อซักประวัติจนได้ข้อมูลครบเพียงพอต่อการตัดสินใจแล้ว โรคทั้งหมดที่มีอาการใกล้เคียงกับที่ผู้ป่ วยเล่า โรคดังกล่าวมีปัจจัยเสี่ยงอะไรของผู้ป่ วยที่ทาให้เกิดโรคได้ การวินิจฉัยแยกโรค ใน Daily log นศ.ต้องสรุปโรคทั้งหมด และสรุปมำด้วยว่ำ เข้ำกันได้ หรือไม่ได้ เพรำะ
- 23. Headache
- 25. สรุปอำกำร และโรคให้ผู้ป่วยฟัง เล่ำถึงยำ แผนกำรรักษำวันนี้ที่จะให้ผู้ป่ วยรับทรำบ พิจำรณำจ่ำยยำ สรุปอาการ
- 27. การเขียนซองยา ใช้หลักการ GPP สมชำย ยำดี 21/05/59 Fenac 10t. เม็ดร่วง :6 เดือนหลังจ่ำย แผง:ตำมปรำกฎที่แผง ปวด อักเสบ 1 3
- 28. ฉลากอื่นๆ ในร้าน ฉลำกยำน้ำ /เม็ดแผงใหญ่ ฉลำกช่วย เพื่อทำให้กำรใช้ยำปลอดภัยขึ้น
- 29. เน้นย้าประเด็นสาคัญว่า เขามีอาการอะไร ถึงได้ทานยาตัวนี้ วิธีการกิน ถ้ามีวิธีการกินที่พิเศษต้องย้ากับผู้ป่ วย ข้อควรระวังพิเศษ อาการข้างเคียงสาคัญที่ทาให้คิดได้ว่า ผู้ป่ วยอาจจะใช้ยาผิด หรือ เกิดผลข้างเคียงแล้ว การจ่ายยา (Dispensing)
- 30. กล่าวขอบคุณ หากมีประเด็นที่ ต้องการติดตาม อาการ โรค หรือการใช้ยา กล่าวย้าก่อนจาก กัน ปิดการขาย /การจ่ายยา ด้วยความเป็นกันเองกับผู้ มารับบริการ
- 31. คาถาม