ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
2
Most read
Харьцангуйтусгайонол11­ранги
Харьцангуйнтусгайонолнь1905ондАльбертЭйнштейнөөрийн"Хөдөлжбуйбиеийн
электродинамикт"ажилдаадэвшүүлсэнинерциалтооллынсистемдэхьхэмжилтийнтухайфизик
онолюм[1].ЭнэньГалилейнхарьцангуйзарчмынөргөтгөлбөгөөдтодруулбалмеханикаасэхлэн
цахилгаансоронзонгоруулаадбүхийлфизикийнхуулиудадбүхшулуунжигдхөдөлгөөннь
харьцангуй,өөрөөрхэлбэлабсолютбуюусайтартодорхойлогдсонтайвантөлөвгэжбайдаггүй
гэжсургадаг.

ЦаашилбалЭйнштейнданганцхарьцангуйнзарчмыгөргөтгөөдзогсохгүйнэгэншинэтулгуур
зарчмыг(постулат)физикторуулсан.Энэхоёрдахьпостулатньбүхажиглагчийнхувьд
тэдгээрийншулуунжигдхөдөлгөөнөөсүлхамаарангэрлийнхурднытоонхэмжээадилбайна
гэсэнпостулатюм.[2]

Энэхүүонолньнийтлэгтөсөөлөлтэйзөрчилдсөнолонгайхамшигтүрдагаваруудыгавчирсан
бөгөөдэдгээрньбүгдтуршилтаарнарийнбатлагдсанюм.Харьцангуйнтусгайонолдуртынболон
хугацааныинтервалынхэмжилтньажиглагчийнхөдөлгөөнөөсхамаардаггэдгээсулбааланцаг
хугацааболоноронзайгньөөрөөрхарахболомжтойгэдэгээрНьютоныабсолюторонзайболон
цагхугацааныойлголтыгняцаасанюм.Энэньулмаармассбаэнергийнэквивалентийн
томъёогоор(E=mc2,эндcньвакуумдахьгэрлийнхурд)дамжууланматериболонэнергинь
хоорондооэквивалентчанартайболохыгхаруулдаг.Гэрлийнхурдтайхарьцуулахадмашбага
хурдтайүедхарьцангуйнтусгайонолньНьютонымеханиктайтаардаг.

Онолыг"тусгай"гэжнэрлэсэнучирньэнэонолньхарьцангуйнзарчмыгзөвхөнинерциалтооллын
системүүдийнхувьдтунхагласандбайдаг.Эйнштейндээрхизарчмыгдурынтооллынсистемд
оруулжөгсөнхарьцангуйнерөнхийонолыгмөнболовсруулсанюм.Энэонолдгравитацын
нөлөөллийгтооцсонбайдаг.Гэхдээерөнхийонолдгравитацыгтайлбарладаггүйбөгөөдхарин
хурдатгалыгтайлбарласанбайдаг.

Харьцангуйнтусгайонолньтухайлбалбиднийөдөртутмынамьдралдээрабсолютмэттөсөөлдөг
цагхугацаагхарьцангуйойлголтболгодогчмөнбиднийхарьцангуйгэжбодожбайсанзүйлсийг
абсолютболгодог.Ялангуяабиебиетэйгээхарьцангуйхөдөлжбуйажиглагчнарынхувьдгэрлийн
хурдтогтмолбайдаггэжтодорхойлдог.Харьцангуйонолньc­гзөвхөнгэрэлхэмээхтодорхой
үзэгдлийнхурдгэдэгийгхаруулаадзогсохгүйбөгөөдчухамдааэнэньцагхугацааболоноронзай
хоорондоохэрхэнхолбогддогтулгууронцлогболохыгхаруулдаг.Хамгийнголньхарьцангуйн
тусгайонолньаливаабиетобъектньгэрлийнхурдхүртэлхурдсахболомжгүйгэждүгнэдэгюм.
Үндэслэлүүд

Голөгүүлэл:Харьцангуйнтусгайонолынүндэслэлүүд

*Нэгдүгээрүндэслэл­Харьцангуйнтусгайзарчим­Ямарчинерциалтооллынсистемдбүхл
физикийнхуулиудадилбайна.Өөрөөрхэлбэлямарчонцгой,өөринерциалтооллынсистем
байдаггүйгэсэнүг.

*Хоёрдугаарүндэслэл­c­ийнтогтмолбайхзарчим­Вакуумдахьгэрлийнхурдньертөнцийн
тогтмолcбөгөөдгэрлийнхурдньгэрэлүүсгэгчийнхөдөлгөөнөөсүлхамаарна.
Абсолюттооллынсистемийнүлоршихуй

Харьцангуйнзарчимёсоорболямарчхөдөлгөөнгүйтооллынсистемгэжбайдаггүйбөгөөдэнэ
зарчимньГалилейнүеээстоологдохбаНьютоныфизикттусгалааолсонбайдаг.Гэсэнхэдийч
19­рзуунысүүлээрцахилгаансоронзондолгионоршдогболохньтогтоогдсонньфизикчидийг
ертөнцэфиргэдэгбодисоордүүрсэнгэсэндүгнэлтийгдэвшүүлэхэдхүргэсэн.Энэбодиснь
тэдгээрдолгионуудынзорчидогорчинболдоггэдэгбайж.Эфирийгхурдныхэмжээгхарьцуулан
хэмжижболохабсолюттооллынсистемдтооцожболнохэмээнүзэжбайв.Өөрөөрхэлбэлэфир
ньертөнцдэхьцорганцхөдөлгөөнгүй,бэхлэгдсэнзүйлгэсэнүг.Эфирийгзаримнэгэн
гайхамшигтшинжчанаруудтайгэжүзэжбайв.Тухайлбалэфирньцахилгаансоронзондолгион
тархахболонматеритайдолгионхарилцанүйчлэххангалттайхаримхайбөгөөдтүүгээрдамжин
өнгөрөхбиесэдямарчэсэргүүцэлүзүүлэхгүйгэхмэт.Микелсон­Морлигийнтуршилтыгоруулан
олонтуршилтуудынүрдүндэлхийньэфиртэйхарьцангуйүргэлжхөдөлгөөнгүйболохыг
харуулжбайсанбөгөөдүүнийгтайлбарлахадтунтөвөгтэйбайсанюм.Учирньдэлхийньнарыг
тойронэргэдэгбилээ.Эйнштейнийгоёмсогшийдэлньхаринэфирболонабсолюуттайван
төлөвийнтухайойлголтыгүлхэрэгсэхэдбайсанюм.Харьцангуйнтусгайонолыгаливаанэгэн
тооллынсистемийгтусгайланавчүзэлгүйхариннэгэнжигдшулуунхөдөлгөөндоршижбуй
аливаатооллынсистемээсфизикийнбүхлхуулиудньижилхэнажиглагданахэмээнтомъёолсон
юм.Ялангуяавакуумдахьгэрлийнхурдыгямарчөөрөөр(тогтмол)хурдтайолонтооллын
системээсүргэлжcбайнагэжхэмжинэгэсэндүгнэлтюм.
Үрдүнгүүд

Голөгүүлэл:Харьцангуйтусгайонолынүрдүнгүүд

ЭйнштейнхэлэхдээхарьцангуйнтусгайонолынүрдүнгүүдЛоренцынхувиргалтаасгарчирдэг
хэмээсэнбайдаг.

Эдгээрхувиргалтуудынүрдүндхарьцангуйнтусгайонолньхарьцангуйхурдньгэрлийнхурдтай
харьцуулжболохүедирхэдНьютонымеханикаасгарчболохүрдүнгүүдээсөөрфизикүр
дүнгүүдэдхүргэдэг.
Ad

Recommended

U.cs101 алгоритм программчлал-3
U.cs101 алгоритм программчлал-3
Badral Khurelbaatar
Lab3 it101
Lab3 it101
BPurev
Lekts8
Lekts8
Bazarragchaa Erdenebileg
Гарын ариун цэврийн талаархи судалгаа
Гарын ариун цэврийн талаархи судалгаа
Erdenezaya Baatarjav
координатын хавтгай
координатын хавтгай
ouyha
математик анализ№7
математик анализ№7
narangerelodon
U.cs101 алгоритм программчлал-10
U.cs101 алгоритм программчлал-10
Badral Khurelbaatar
хэлхээний хуулиуд
хэлхээний хуулиуд
tsdnsrn
Реализм
Реализм
Bilguun Ochirbat
Салаалсан алгоритмын бодлогууд
Салаалсан алгоритмын бодлогууд
Баярсайхан Л
давталттай алгоритм
давталттай алгоритм
Enkh Gvnj
зөвлөгөө өгөх үндсэн зарчим
зөвлөгөө өгөх үндсэн зарчим
Bayar Be
1. analog
1. analog
Badarch Zorig
U.cs101 алгоритм программчлал-1(1)
U.cs101 алгоритм программчлал-1(1)
Badral Khurelbaatar
компьютерын эрүүл ахуй 11д түмэнжаргал
компьютерын эрүүл ахуй 11д түмэнжаргал
shand1_undrakhchimeg
алгоритм үндсэн ойлголт
алгоритм үндсэн ойлголт
Жавзмаа Ж
функц шинжлэх график байгуулах
функц шинжлэх график байгуулах
Khishighuu Myanganbuu
Тоон электроник /монгол/
Тоон электроник /монгол/
Batnyam Maidarjav
U.cs101 алгоритм программчлал-7
U.cs101 алгоритм программчлал-7
Badral Khurelbaatar
Дээд эрэмбийн дифференциал тэгшитгэл
Дээд эрэмбийн дифференциал тэгшитгэл
Battur
Хүний эрх ба үүргийн тэнцвэржилт
Хүний эрх ба үүргийн тэнцвэржилт
Сэтгэмж Цогцолбор Сургууль

More Related Content

What's hot (20)

U.cs101 алгоритм программчлал-10
U.cs101 алгоритм программчлал-10
Badral Khurelbaatar
хэлхээний хуулиуд
хэлхээний хуулиуд
tsdnsrn
Реализм
Реализм
Bilguun Ochirbat
Салаалсан алгоритмын бодлогууд
Салаалсан алгоритмын бодлогууд
Баярсайхан Л
давталттай алгоритм
давталттай алгоритм
Enkh Gvnj
зөвлөгөө өгөх үндсэн зарчим
зөвлөгөө өгөх үндсэн зарчим
Bayar Be
1. analog
1. analog
Badarch Zorig
U.cs101 алгоритм программчлал-1(1)
U.cs101 алгоритм программчлал-1(1)
Badral Khurelbaatar
компьютерын эрүүл ахуй 11д түмэнжаргал
компьютерын эрүүл ахуй 11д түмэнжаргал
shand1_undrakhchimeg
алгоритм үндсэн ойлголт
алгоритм үндсэн ойлголт
Жавзмаа Ж
функц шинжлэх график байгуулах
функц шинжлэх график байгуулах
Khishighuu Myanganbuu
Тоон электроник /монгол/
Тоон электроник /монгол/
Batnyam Maidarjav
U.cs101 алгоритм программчлал-7
U.cs101 алгоритм программчлал-7
Badral Khurelbaatar
Дээд эрэмбийн дифференциал тэгшитгэл
Дээд эрэмбийн дифференциал тэгшитгэл
Battur
Хүний эрх ба үүргийн тэнцвэржилт
Хүний эрх ба үүргийн тэнцвэржилт
Сэтгэмж Цогцолбор Сургууль
U.cs101 алгоритм программчлал-10
U.cs101 алгоритм программчлал-10
Badral Khurelbaatar
хэлхээний хуулиуд
хэлхээний хуулиуд
tsdnsrn
Салаалсан алгоритмын бодлогууд
Салаалсан алгоритмын бодлогууд
Баярсайхан Л
давталттай алгоритм
давталттай алгоритм
Enkh Gvnj
зөвлөгөө өгөх үндсэн зарчим
зөвлөгөө өгөх үндсэн зарчим
Bayar Be
U.cs101 алгоритм программчлал-1(1)
U.cs101 алгоритм программчлал-1(1)
Badral Khurelbaatar
компьютерын эрүүл ахуй 11д түмэнжаргал
компьютерын эрүүл ахуй 11д түмэнжаргал
shand1_undrakhchimeg
алгоритм үндсэн ойлголт
алгоритм үндсэн ойлголт
Жавзмаа Ж
функц шинжлэх график байгуулах
функц шинжлэх график байгуулах
Khishighuu Myanganbuu
Тоон электроник /монгол/
Тоон электроник /монгол/
Batnyam Maidarjav
U.cs101 алгоритм программчлал-7
U.cs101 алгоритм программчлал-7
Badral Khurelbaatar
Дээд эрэмбийн дифференциал тэгшитгэл
Дээд эрэмбийн дифференциал тэгшитгэл
Battur

More from davazolko222 (20)

7 р ангийн тестүүд
7 р ангийн тестүүд
davazolko222
7b angiin tsahim sudalgaa
7b angiin tsahim sudalgaa
davazolko222
7b angiin tsahim sudalgaa
7b angiin tsahim sudalgaa
davazolko222
зурагт өргөн хэрэглэгдэх геометр байгуулалтууд
зурагт өргөн хэрэглэгдэх геометр байгуулалтууд
davazolko222
хэлбэр дүрсийг зохион бүтээх аргууд
хэлбэр дүрсийг зохион бүтээх аргууд
davazolko222
физикийн багшийн булан 1
физикийн багшийн булан 1
davazolko222
Days of the week
Days of the week
davazolko222
Past travel
Past travel
davazolko222
шингэний жингийн даралт
шингэний жингийн даралт
davazolko222
Ad

харьцангуй тусгай онол 11