2. 18ος αιώνας: σημαντική ναυτιλιακή και
εμπορική δραστηριότητα
παραλιακές περιοχές του
ελληνικού χώρου
νησιά
Ιστιοφόρα σε ελληνικό λιμάνι
§ 1
3. Λόγοι ανάπτυξης/ευνοϊκές συγκυρίες:
§ 1
•Έξοδος της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα – ανάπτυξη
εμπορίου στα λιμάνια της περιοχής (Οδησσός) και της
Μεσογείου.
•Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774) μεταξύ της
Ρωσίας και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας: Τα χριστιανικά -
ελληνικά- πλοία προστατεύονταν από τη ρωσική ισχύ και έτσι
ευνοήθηκε η ανάπτυξη των δραστηριοτήτων τους.
•Γαλλική Επανάσταση - Ναπολεόντειοι πόλεμοι:
(ευνοήθηκε ιδιαίτερα η ελληνική ναυτιλία).
•Η διάσπαση του ηπειρωτικού αποκλεισμού, τον οποίο είχε
επιβάλει το αγγλικό ναυτικό στα γαλλικά λιμάνια, έφερνε
μεγάλα κέρδη,
•η εξαφάνιση των γαλλικών πλοίων από την Ανατολική
Μεσόγειο δημιούργησε κενά, πού έσπευσαν να
εκμεταλλευτούν οι Έλληνες.
4. 1821 – 1830: Δύσκολα χρόνια
§ 2
•Ο ελληνικός εμπορικός στόλος μετατράπηκε σε
πολεμικό
•Οι δρόμοι του εμπορίου έκλεισαν
•Τα παραδοσιακά ναυτικά κέντρα γνώρισαν την
καταστροφή (Ψαρά, Γαλαξίδι) ή την παρακμή
Από την ακμάζουσα προεπαναστατική
ναυτιλία απέμειναν:
•Η προδιάθεση για τη θάλασσα
•Η γνώση των ναυτικών υποθέσεων
5. Ίδρυση ελληνικού κράτους:
Ανάδειξη νέων ναυτιλιακών κέντρων
§ 3
Π.χ. Σύρος (ισχυρότατο -όχι μόνο για τα ελληνικά μέτρα-
ναυτιλιακό κέντρο)
•Στη διάρκεια της Επανάστασης δέχθηκε κύματα προσφύγων,
κυρίως από τη Χίο.
•Είχε στρατηγική θέση, στο κέντρο του Αιγαίου και πάνω στις
διαδρομές που συνέδεαν τα Στενά και τη Μαύρη Θάλασσα με
τους μεσογειακούς δρόμους του εμπορίου.
6. § 3
Στην ανάπτυξη σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν οι ελληνικές
παροικίες στα κυριότερα εμπορικά κέντρα της περιοχής:
•στα λιμάνια της Νότιας Ρωσίας
• στις εκβολές του Δούναβη
• στην Κωνσταντινούπολη
• στη Σμύρνη
• στην Αίγυπτο (αργότερα)
7. Μέσα 19ου αιώνα: είσοδος της ελληνικής
ναυτιλίας στην εποχή του ατμού
§ 4
Ατμόπλοιο Ανδριάνα, ναυπήγησης 1906, 1.867 κκχ., ιδιοκτησίας
Κ.Λ. Εμπειρίκου. Ε.Λ.Ι.Α.
Χρειάζονταν σημαντικά κεφάλαια για την κατασκευή ή την
αγορά και τη συντήρηση των ατμοπλοίων
• ανατροπή των παραδοσιακών εφοπλιστικών σχέσεων
(ιστιοφόρα)
•αναζήτηση κεφαλαίων μέσω εταιρειών και ισχυρών
επιχειρηματικών σχημάτων.
8. Πρωτοβουλίες ανάπτυξης:
§ 4
•Κράτος
•Τράπεζες (Εθνική Τράπεζα)
•Οι εκτός συνόρων ομογενείς
Εμπόδια:
•Περιορισμένη διαθεσιμότητα κεφαλαίων
•Αυξημένος επιχειρηματικός κίνδυνος
Τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα:
Αισθητή παρουσία της ελληνικής ναυτιλίας
Αιτία: Η κυριαρχία Ελλήνων επιχειρηματιών στις μεταφορές στην περιοχή
του Δέλτα του Δούναβη και στον Δούναβη.
1890 97 ελληνικά
ατμόπλοια
1901 191
1912 389
9. Α' Παγκόσμιος πόλεμος
§ 5
•Καταστροφές
•Μεγάλες οικονομικές και πολιτικές αλλαγές στα κράτη του
Ευξείνου Πόντου
Μεταβολή δεδομένων
1919 ο ελληνικός εμπορικός στόλος είχε υποδιπλασιαστεί, σε
σχέση με το 1914
Χρειάστηκε μια νέα αρχή.