iliada analize , Analize e Iliades
Download as PPTX, PDF15 likes113,213 views
Analize e plote e vepres se Homerit Iliada. Vitit i pare
More Related Content
What's hot (20)
Similar to iliada analize , Analize e Iliades (17)
iliada analize , Analize e Iliades
- 1. ILIADA
- 2. Vepra e Homerit daton nd谷rmjet shekVII VIII(Ngjarja ka ndodhur 1-2 shekuj me par谷 ) Vepra n谷 br谷ndesi ka edhe shtres谷zime kohore(Ka p谷rshtatje dhe nd谷rfutje te elementeve t谷 heronjve t谷 epokave te ndryshme.) Titullohet si nj谷 pasqyr谷 e epok谷s p谷rsa I p谷rket : -M谷nyres se jetes谷s (Jeta mes bujq谷sise ,blegtorise,zejtari ) -Marredheniet midis njer谷zve (Nderi ,Fisnikeria,regjimi skllavopronar) -Tablos谷 se rendit fisnor ne periudh谷n e shperb谷rjes se tij. -Luftrat e vazhdueshme p谷r pasuri dhe zgjerim te mberterve - Shihet rruga drejt s谷 ciles shoqeria . -Shpaloset ideali I epok谷s (Ideali m谷 I lart谷 p谷r njeriun 谷shte lavdia dhe trim谷ria n谷 fush谷n e luft谷s p谷r t谷 mbrojtur atdheun,familjen,nderin.) -N谷 m谷nyr谷 indirekte nxjerr fuqin谷 shpreh谷se dhe artistike te kohes(P谷rshkrimi I fuqishem, duke u kthyer keshtu n谷 tregues te nje kulture te gjare te kohes.)
- 3. MitologjiaGreke (periudha e antikitetit) Poezia ne antikitet Jeta dhe vepra e Homerit Subjekti Analize e personazheve Skedari i librit Skedari I Filmit Troja Komenti fragmentar Kritikat per vepren Mendimi ose kritika per librin
- 4. Mitologjia Greke 谷sht谷 trupi i miteve dhe legjendave q谷 i p谷rkasin grek谷ve t谷 lasht谷 n谷 lidhje me per谷ndit谷 e tyre dhe heronj谷ve, natyr谷n e bot谷s, origjin谷n dhe r谷nd谷sin谷 e kultit t谷 tyre apo praktikat rituale. Ata ishin nj谷 pjes谷 e fes谷 n谷 Greqin谷 e lasht谷. Studiuesit moderne i referohen miteve dhe studimit t谷 tyre n谷 nj谷 p谷rpjekje p谷r t谷 hedhur drit谷 mbi institucionet fetare dhe politike t谷 Greqis谷 s谷 lasht谷, qytet谷rimit t谷 saj dhe p谷r t谷 fituar kuptimin e natyr谷n t谷 vet谷 mitit. MitologjiaGreke 谷sht谷 mish谷ruar n谷 m谷nyr谷 eksplicite n谷 nj谷 koleksion t谷 madh rr谷fimesh dhe pa dyshim n谷 artet e p谷rfaq谷simit, t谷 tilla si vazo-piktura dhe dhuratat e zgjedhura. MitologjiaGreke p谷rpiqet t谷 shpjegoj谷 origjin谷n e bot谷s dhe detaje p谷r jet谷n dhe aventurat e nj谷 shum谷llojshm谷ri t谷 gjer谷 t谷 per谷ndive, per谷ndeshave, heronj谷ve, heroinave dhe krijesa t谷 tjera mitologjike. K谷to histori fillimisht ishin shp谷rndar谷 n谷 nj谷 tradit谷 orale-poetike, sot mitet greke jan谷 t谷 njohur kryesisht nga literatura greke.
- 5. N谷 fund t谷 shekullit t谷 XIII p.e.s fiset Akejt谷 t谷 bashkuar filluan luft谷n kund谷rTroj谷s, e cila zgjati p谷r dhjet谷 vjet dhe n谷 fundTroja u pushtua. Episodet heroike dhe tragjike t谷 k谷saj lufte jan谷 p谷rshkruar nga Homeri n谷 poemat Iliada dhe Odisea . Pushtimi i fundit i fiseve greko-verior ishin n谷 k谷rkim t谷 tok谷s larg rajoneve malore n谷 jug t谷 Ballkanit.Ata ishin m谷 t谷 fort谷 se akejt谷, p谷rderisa zot谷ronin arm谷 prej hekuri. Nj谷 pjes谷 e akejve u largua n谷 brigjet e Azis谷 s谷Vog谷l dhe ishujt e deti Egje, nj谷 pjes谷 u vendos n谷 mesin e Greqis谷 Atik谷, ku jetonin Jon谷t.T谷 gjitha k谷to ngjarje t谷 gjata dhe t谷 v谷shtira cuan n谷 p谷rfundimin e civilizimit t谷 Egjeut. N谷 mij谷vje巽arin e pare p.e.s u harrua shkrimi. U ruajt vet谷m nj谷 pjes谷 e vog谷l e kultur谷s shpirt谷rore t谷 epok谷s kreto mikenase. Mite t谷 shk谷putura, disa nga m谷nyrat e p谷rgatitjes s谷 qeramik谷s dhe plastik谷s. Kaluan shekuj p谷rpara se helen谷t t谷 krijonin kultur谷n e tyre madh谷shtore.
- 6. Letersia klasike greke karakterizohet nga optimizmi, nga dashuria per jeten, nga besimi ne forcat njohese dhe krijuese te njeriut. Ndjenja patriotike ngrihet lart dhe himnizohet ne veprat e poeteve dhe shkrimtareve. Letersia klasike greke ka karakter te theksuar demokratik. Ne veprat e shkrimtareve dhe poeteve duket qarte simpatia dhe dashuria per njerezit e thjeshte, qe e nxjerrin jetesen me mundim dhe me djersen e tyre. Baz谷 themelore e t谷r谷 sistemit metrik grek, ka qen谷 gjat谷sia dhe shkurt谷sia e shqiptimit n谷 koh谷n t谷 rrokjeve, t谷 gjata dhe t谷 shkurta. Rrokja e gjat谷 kishte vler谷n e dy rrokjeve t谷 shkurta dhe quhej arsi, e sh谷nohej me nj谷 viz谷 (-) kurse rrokjet e shkurtra quheshin mora dhe sh谷noheshin me nj谷 hark. N谷 poezin谷 antike greke ishte k谷mba, e cila p谷rb谷hej prej tri rrokjeve. Gjat谷sia e vargut num谷rohej me k谷mb谷. P.sh vargu 2-k谷mb谷sh, 3-k谷mb谷sh etj, kurse sot kemi 4-rrok谷sh, 5-rrok谷sh, 6- rrok谷sh etj.Veprat Iliada dhe Odisea t谷 Homerit jan谷 shkruar me vargun 6-k谷mb谷sh, kurse sipas sistemit t谷 metrikes s谷 sotme ky del si 18- rrok谷sh. (Nj谷 k谷mb谷 kishte 3 rrokje, 6 k谷mb谷 kan谷 18 rrokje)
- 7. Let谷rsia klasike greke fillon me dy poemat e m谷dha epike, me "Iliad谷n" dhe "Odisen谷" q谷 bota antike mendonte se i ka krijuar Homeri, edhe pse p谷r t谷 nuk dinte pothuaj asgj谷. P谷r shum谷 qytete greke 谷sht谷 th谷n谷 se jan谷 vendlindja e poetit. Duke u nisur nga ve巽orit谷 gjuh谷sore t谷 poemave, shkenca ka pranuar si m谷 t谷 mundsh谷m Smirn谷n, qytet kolonial grek n谷Azin谷 eVog谷l (Izmiri i sot谷m n谷Turqi). P谷r Homerin mendohet t谷 ket谷 jetuar aty nga shekuli IX para er谷s s谷 re. N谷 k谷ng谷nVI t谷 "Iliad谷s" poeti flet p谷r rr谷mbimin e Helen谷s nga Paridi. N谷 k谷ng谷nV ku tregohen b谷mat e heroit grek Domerdit, thuhet se ai "rroku nj谷 shk谷mb t谷 madh hata, dy burra q谷 jetojn谷 sot prej vendit s'mund ta luajn谷". Kjo dhe t谷 tjera tregojn谷 se Homeri flet p谷r koh谷 dhe ngjarje t谷 hershme, t谷 k谷nduara para tij, nga aed谷 dhe rapsod谷, emrat historike t谷 t谷 cil谷ve kan谷 humbur n谷 mjegullat e koh谷ve dhe shpesh jan谷 veshur me petkun e fantazis谷 dhe t谷 legjend谷s me k谷ng谷t e tij magjepse kafsh谷t e egra, uj谷rat i b谷nte t谷 ndalonin rrjedh谷n e tyre dhe popullin ti shkonte pas.
- 8. N谷 gurr谷n e pasur t谷 k谷ng谷ve t谷 lashta t谷 krijuara n谷 shekuj, njomi buz谷t e saj muza e poetit, q谷 me "Iliad谷n" dhe "Odisen谷" i ngriti p谷rmendore jo vet谷m heroizmit, por edhe bukuris谷 s谷 artit popullor, q谷 humbi n谷 err谷sir谷n e shekujve dhe u ringjall n谷 k谷to dy poema. P谷r Homerin ka mendime t谷 ndryshme si: - I vetmi krijues i dy poemave "Iliada" dhe "Odisea"; - Nj谷 nga autor谷t e mundsh谷m midis shum谷 t谷 tjer谷ve q谷 kan谷 v谷n谷 dor谷 mbi to; - Njeri q谷 nuk ka ekzistuar, por q谷 ky em谷r ka mbetur simbol i poezis谷 epike etj. etj. T谷 gjitha k谷to kan谷 krijuar at谷 q谷 quhet 巽谷shtje homerike q谷 nis me shek. III p.e.r. e vazhdon deri n谷 dit谷t tona. Homeri i ngjan nj谷 mali t谷 lart谷, maja e t谷 cilit vazhdon t谷 jet谷 e mbushur me mjerull.Vendi ku jan谷 krijuar poemat homerike 谷sht谷 Joma; gjuha e tyre 谷sht谷 dialekti jonian i p谷rzier me elemente t谷 dialektit eolian dhe m谷 pak t谷 dialekteve t谷 tjer谷. Ka shum谷 t谷 ngjar谷 q谷 k谷ng谷t q谷 kan谷 pasur n谷 themel t谷 tyre ciklinTrojan t谷 goj谷dh谷nave popullore t谷 p谷rpunuara nga shum谷 breza rapsod谷sh, t谷 ken谷 sh谷rbyer si baz谷 p谷r hartimin e poemave homerike aty nga shekulli IX.
- 10. Iliada qe eshte nje nder veprat me te njohura Homerike ngerthen ne vete kenget. mbi luften legjendare teTrojes. Sipas Legjendes shkaktar kryesor i kesaj lufte ishte nje gosti perendish ku nuk ftohet perendesha e grindjes, nga zemerimi ajo mer nje moll gdhend mbi te fjalet MeTe Bukures dhe e hedh ate ne mesin e perendeshave tjera ,Aferdites, Heres ,Athenes te paafta per ta zgjidhur kete mosmarveshje ato i drejtohen princit teTrojes ,Paridit . Ai i magjepsur nga premtimi i Aferdites per ti dhene atij gruan me te bukur mbiToke , Helenen, i jep dhe shpallAferditen Perendeshen me te bukur . Pas kesaj Paridi rremben Helenen , dhe shenon fillimin e Luftes me gjakatare te Antikes , qe fillon me rrethimin eTrojes nga greket .Te Udhehequr ngaAgamenoni Mbreti i Mikenes dhe vella i Menelaut ( burrit te Helenes) mbret i spartes e me prezencen e komandanteve me te shquar grek Akilit , Odiseut , Diomedi , Ajaks Telamoni bejne perpjekje te vazhdeshme te rrezuarTrojen , Mirepo te gjitha sulmet sprapsen nga Hektori , priresi iTrojaneve . Ndonese Kjo veper pershkruan vetem 51 ditet e fundit shihet qarte dhe shume leht mund te paramendohen viktimat e shumta te kesaj lufte
- 11. 1) Akili Ngrihet ne maj谷n e piramid谷s dhe dallohet nga te tjer谷t.Gjysm谷perendi dhe gjysm谷njeri ai perfaq谷son idealin e epokes homerike (Qenie e cila deshmon aftesi te trimerise ,I sherben atdheut dhe I patrembsh谷m).Ai nuk trembet nga asgj谷.P谷rkundrazi ne momentet kur vdekja I q谷ndron ne krye ai sulet mbi te armikun.I rrept谷 ,gjakatar por me nj谷 zem谷r te but谷 dhe te ndjeshme.Ai derdh lot谷 kur Priami I lutet p谷r trupin e Hektorit. 2) Hektori-Ai qe I p谷rngjan m谷 shum谷 Akilit p谷r nga guximi dhe trim谷ria.Ai udh谷hiqet nga dashuria e tij per atdheun.Hektori eshte me I plote se Akili ne raport me respektin qe ai gezon per njer谷zit dhe per familjen e tij.I martuar ,I matur ,I dhembshur I baba, bashk谷short besnik ,I ndjesh谷m ndaj problemeve qe kan谷 te tjer谷t.Por perseri Akili eshte ideali I epokes homerike . 3) Agamemnoni ,Menelau,Diomedi,Ajaksi Sundimtare kryene巽 dhe despot, po edhe trima.
- 12. 4) Helena-Simbol I bukurise se persosur hyjnore .Ndryshon gjendje nga fillimi ne fund.Pasioni I dashuris谷 p谷r Paridin shnd谷rrohet ne neveritje p谷r t谷 pas largimit te turpsh谷m nga fusha e betej谷s te Paridit.Pendohet per veprimin e bere (Largimin nga Menelau.) P谷rshkruhet nga pleqt谷 trojan谷 si : Pan谷 Helen谷n q谷 po vinte p谷r slargu Sa shpejt n谷n z谷 mes tyre zun te thoshin: Nuk duhen shar谷 p谷r bes谷Trojan谷 e Akej Q谷 p谷r k谷te grua hoq谷n aq mundime Vite me rradh谷;me te v谷rtet谷 perqaset P谷r bukuri me zonjat p谷rendesha. 5.) Andromaka 谷sht谷 mish谷rim I besnik谷rise bashk谷shortore .Shpalos virtytet morale te larta si : N谷ne,grua,bij谷 .Skenat qe e tregojn谷 k谷t谷 jane skenat e ndarjes nga I shoqi ,Hektori dhe vajtimi I saj mbi trupin e Hektorit te vdekur
- 13. 51 Dite shenojne fundin e pergjakshem te tre Heronjve te kesaj vepre. I lodhur nga bejat e shumta ,humbjet e medha e me Akilin qe tashme ishte terhequr ne shenje proteste per marrjen e skllaves Brised谷 nga Agamenoni , Menelau i ofron nje pakt dyluftimi Paridit sipas te cilit pakt nese Menelau mposhtej Paridi do mbante Helenen dhe Greket do terhiqeshin ngaTroja , Nese Paridi Akilin dhe pasi e lendi rend ne fyt Partoklin qe renkonte per vdekje tashme i heq atij helmeten dhe ve re se nuk ishte Akili. I pikelluar nga ky fakt dhe duke ndjere keqardhje. Hektori urdheron terheqjen . Pas ceremonise tradicionale per djegien e kufomave Akili i zemeruar ne betejen e radhes mbetet ball-per-ball me Hektorin te cilin me shume mund e vret e me pas sikur kjo te mos mjaftonte kjo e lidh ate pas karroces se tij te luftes dhe e terheq zvarre deri ne kampin grek. Nga kjo qe ndodhi Zeusi Inatoset keq me Akilin. Ate nate i veshur ne nje kostum jo te zakonshem, Priami Mbreti iTrojes shkon dhe kerkon trupin e te birit me perulje qe me pas Akili duke ndjere keqardhje ia jep trupin e Hektorit dhe Akili i drejtohet Agamenonit qe te shpall disa dite paqe ne shenje respekti per ti lene koheTrojaneve qe te kryenin ceremonialet. Nderkohe sipas fakteve te gjetura me vone atyre diteve pritej qe te arrihej nje marveshje mes Trojaneve dheTrakeve. Pas perfundimit te ceremonialit disaditor Greket marshojn drejtTrojes ne nje Sulm te fundit me Zeusin ne anen eTrojaneve dhe trimeri e zemerim luftetaretTrojan i shkatojne humbje katastrofike Grekeve duke u vrare keshtu me shume se 2/3 e ushtrise. Duke pare Kete rezultat Agamenoni urdheron terheqje te menjehershme se e dinte mire se Perendia e Luftes se Olimpit dhe
- 14. Zeusi ishin ne anen eTrojaneve dhe shume shpejte ushtria e tij do ishte teresisht e mbaruar nese nuk terhiqeshin . Gjate terheqjes humbin jeten edhe ushtare te tjere grek nga h arkataret Trojan . Odiseu duke pare kete futet menjehere ne dilema dhe nis te shetis neper kampin grek ku shumica e tendave ishin zbrazur dhe Agamenoni ishte gati te merrte vendimin per terheqje .Ate dite Odiseu me ndihmen e nje perendeshe te bukur qe e kishte mbeshtetur gjithmone sheh nje ushtar grek qe i gezuar qe do terhiqej ne shtepine e tij po gdhendete nje kale prej druri per te birin e tij .I inspiruar nga kjo Odiseu vrapon ne tenden e Agamenonit dhe i tregon per idene qe i kishte shkrepur ne mendje , per nder te vellait te rene dhe premtimit qe i kishte dhene Agamenoni thot se nje perpjekje e fundit vlen te behet dhe keshtu Greket fillojne ndertimin e Kalit te Drunjet . Ne te cilin pasi futen luftetaret e zgjedhur Grek paraqitet si dhurate e perendive per terheqjen e Grekeve.Te nesermen ne mengjes vrojtuesit Trojan raportojn te Mbreti Priam i cili urdheron futjen e kalit brenda mureve. Me ne fund nje Nate e qete kishte rene mbiTroje pa ankthin e se nesermes . Ne nderkoh ne oret e vona te Nates Luftetaret Grek nder te cilet edhe Akili dhe Odiseu zbresin nga kali dhe japin sinjalin anijeve greke qe kishin mashtruarTrojanet dhe ishin portuar ne ishujt prane . Pasi portat e medha hapen dheTrojanet Kapen ne befasi ndodhin shume vrasje nder te cilat i poshteruar vdes edhe Akili nga harku I Paridit , vdes edhe Priami ndersaTrojes iVihet zjarri.
- 15. Iliada Autori Homeri Titulli I vepres Iliada Shteti Greqi Gjuha Greke e lashte Gjinia Mesjetare (antikiteti)
- 16. Troja (film) 谷sht谷 nj谷 film epiko legjendar谷 Amerikane i prodhuar n谷 2004 ngaWolfgang Petersen.Ai eshte bazuar ne vepren e Homerit Iliada dhe pershkruan luften e eger te kohes se mesjetes ne qytetin eTrojes,lufte e shkaktuar nga princi Paris i cili rr谷mbeu nga grek谷t Helen谷n e Bukur dhe Agamemnoni i etur p谷r pushtet dhe Menelau i inatosur p谷r shkak t谷 gruas s谷 tij t谷 rr谷mbyer udh谷tojn drejt e n谷Troj谷 p谷r pushtimin e saj dhe kthimin e Hel谷nes. Akili nj谷 luft谷tar i pavdeksh谷m niset me grek谷t p谷r n谷Troj谷 n谷 m谷nyr谷 q谷 t谷 jet谷 i lavdish谷m dhe q谷 historia ta p谷rmend at谷 shekuj me rradh谷. . Aktoret Brad Pitt siAchilles Eric Bana siHector Orlando Bloom si Paris Diane Kruger si Helen Brian Cox as Agamemnon Peter O'Toole si Priam Rose Byrne si Briseis Saffron Burrows si Andromache Brendan Gleeson si Menelaus Sean Bean si Odysseus Julian Glover siTriopas James Cosmo si Glaucus John Shrapnel si Nestor Julie Christie siThetis Garrett Hedlund si Patroclus Vincent Regan si Eudorus Trevor Eve siVelior Tyler Mane si Ajax Nathan Jones si Boagrius
- 18. 1)Vepra ka frym谷 thellesisht epike.(Ka nd谷rhyrje t谷 p谷rshkrimit ,por ky p谷rshkrim behet nga personazhet duke e shmangur frym谷n e brendshme.) 2) Subjekti merret nga cikli I legjendave heroike mbi luften eTroj谷s ,nd谷rmjet grek谷ve dhe trojan谷ve. 3) Nga kjo legjende merren vetem 51 dit谷t e fundit. 4) N谷 qend谷r ngrihet ,zemerimi IAkilit ,q谷 谷shte terhequr nga lufta dhe q谷ndron I vecuar ,sepse Agamemnoni ka rr谷mbyer atij skllaven e bukur Brised谷 q谷 heroi e donte aq shum谷. 5) K谷ndo ,hyjnesh谷,m谷rine e Akil Pelidit, q谷 shume hidh谷rime e kobe akejve u solli. 6) Luft谷n e p谷rgjakshme q谷 b谷ne grek谷t p谷r t谷 plackiturTroj谷n aty nga fundi I shek XII , fantazia e poetit e ka shnd谷rruar n谷 nj谷 lufte p谷r te riv谷ne ne vend nderin e c谷nuar nga Paridi I cili grabiti Helen谷n e bukur 7) P谷rdoret vonesa .Ngjarjet rrjedhin perpara dhe drejt(Sipas arsyes dhe pa thyerje kohore.) (Vecori e stilit epik).Disa her谷 p谷rshpejtohet n谷 t谷 rr谷fyer disa her谷 ngadal谷sohet (Ngadal谷sohet n谷 momentet ku ka ngjarje dyt谷sore ) a) Krijohet nj谷 shkrirje midis botes njer谷zore dhe bot谷shyjnore.(Per谷ndite levizin nga lart posht谷 ndonjehere edhe duke bere cudira .Aferdita) b) Rr谷fimi b谷het I besuesh谷m (Art I fuqish谷m estetik dhe realist ) (P谷rshkrimi b谷het nga personazhet ,rr谷fyesi shmanget ) c) Personazhet dhe heronjte duhet te b谷hen sa m谷 monumnetale (Epik谷) dhe sa m谷 t谷 af谷rt .(Prandaj perdoren epitet e fuqishme si psh : 1. Akil Hyjnori,kembeshpejti;Atena sykaltra;Odise mendtaku;Menela z谷madhi;Hektor lavdimadhi,I ndrit谷shmi,Paridi mashtrues grash, Helen谷 krar谷bardhe;H谷ere mendjezeza;Prijam goj谷mbli ;Ares gjykatari;Eos(Agimi) gishtatr谷ndafili. 2. Zeusi (Kryeperendia qe ka ne dor谷 fatin e njer谷zve dhe t谷 p谷rendive ka epitete si : mrrufehedhes,mizor etj..(Obskurantizmi paralajmerohet)
- 19. K谷nga e dyt谷 rr谷fen se si Zeusi d谷rgon 谷ndrr谷n mashtruese te Agamamnoni p谷r ta vazhduar luft谷n kund谷r trojan谷ve deri n谷 fitoren e plot谷.V谷rtet, Nestor Neledi ishte ai q谷 e zgjoi nga gjumi Agamemnonin dhe e k谷shilloi p谷r ta vazhduar luft谷n. Ushtria akeje q谷 p谷sonte disfat谷 pas disfateje ishte d谷shpruar ndaj nisi t谷 dezertonte. Po edhe vet谷 Agamemnoni i d谷shpruar propozoi kthimin n谷 atdhe.Tani ushtar谷t akej t谷 g谷zuar nisin t谷 k谷ndonin. Por Odiseu ia mbushi mendjen Agamemnonit dhe i nxiti akejt谷 p谷r luft谷. Pas tij u ngrit shortari Kallkant duke prognozuar se do t谷 pushtohejTroja. Nestor Neledi propozoi se pa e pushtuarTroj谷n dhe pa r谷n谷 n谷 shtrat me grat谷 trojane akejt谷 nuk duhet t谷 kthehenshin n谷 atdhe. Agamemnoni i p谷rkrahur nga AjaksTelamoni, DiomedTiditi, Odise Laerti, Nestor Neledi, Menela Atridi-leshverdhi etj. i trim谷ruar u k谷rc谷nua se do tia 巽ante gjoksin me par谷zmore Hektorit. Pastaj, Nestor Neledi e k谷shilloi Agamemnonin q谷 t谷 jepte urdh谷rin p谷r tu rreshtuar ushtria akeje n谷 v谷llaz谷ri e fise. Beot谷ve u printe Lejti, Peneli, Arkesilau, Protoenori dhe Kloni me 50 anije q谷 bartnin nga 100 ushtar谷. Ushtar谷ve t谷 Arkomenit dhe t谷 Aspledonit u prinin Jalmeni dhe Askalafi, bijt谷 e Aresit e t谷 Astiok谷s, me 80 anije. Fokez谷ve u prinin: Skedi dhe Epistrofi, bijt谷 e Ifid Naubolit, me 40 barka. Lokrez谷ve u printe Ajaks Ojliadi, me 40 anije. K谷ta vinin nga Eubea. Abant谷ve u printe Elefenor Halkodontiadi me 40 barka. Atinasve u printe Meneste Petidi, me 50 anije. Nga Salamina ishte nisur me 12 barka AjaksTelamoni. Diomed Tiditi tok me djalin e Kapaneut, Stenelin dhe me djalin e MekisTalaionit, Eurialin, u prinin ushtar谷ve ngaTirinti, Argosi, Ermiona, Asina,Trezeni, Eiona, Epidauri, Akaja, Maseta dhe Egjina, me 80 anije. Ushtar谷t nga Mikena me rretin谷 prijs kishin Agamemnon Atridin, me 100 anije. Ushtria e tij me num谷r ishte m谷 e madhja. Lakedemon谷ve me kryeqytetin n谷 Spart谷 u perinte Menela Atridi- leshverdhi, v谷llaj i Agamemnonit dhe burri i Helen谷s s谷 ikur p谷r Paridin, me 60 anije. Nestor Neledi-gerensi- qerrengasi u printe ushtar谷ve nga Pilosi me rrethin谷 q谷 ishin nisur me 90 anije. Arkad谷ve u printe i biri i Ankeos, Agapinori me 60 anije. Epejve u prinin: Amfimaku,Talpi, Diori dhe Polikseni, me 10 gale. Homeri k谷tu p谷rmend nj谷 k谷ng谷tar n谷 z谷 trakas me emrinTamir prej Ekales, nga sht谷pia e mbretit Eurit Ekalenit. Meq谷 ky k谷ng谷tar k谷ndonte m谷 bukur se muzat ato ia kishin mbyllur goj谷n. Dulikon谷ve u printe i biri i Fileut, Megeti, me 40 barka. Qefalen谷ve u printe Odeseu nga Itaka dhe atyre q谷 banonin n谷 Zakinth, Samos dhe Epir, me 12 anije por n谷 dallim prej t谷 tjerave, q谷 kishin fajkat e murme, t谷 tijat ishin me fajkat e lyera me ngjyr谷 t谷 kuqe. Etol谷ve u printeToanti, biri i Andremonit, me 40 barka. Kretez谷ve u prinin Idomeneu dhe Merioni, me 80 barka. Rodez谷ve u printeTlepolem Heraklidi, me 9 flluga.
- 20. I biri i Karopit, Nireu ishte nisur prej Simes me 3 barka. Antifi dhe Fidipi, dy bijt谷 e mbretitTesal Heraklidit u prinin atyre q谷 rronin n谷 ishujt e Nisirit, Kropatit, Kasit dhe Kaosit, me 30 gale zgavra. Ata q谷 rronin n谷 Argun pellazgjik me nam dhe p谷r trim谷ri n谷 z谷 dhe ata q谷 banonin n谷 Alop, Al e n谷 Ftij谷, q谷 quheshin mirmidon谷, prijs kishin Akil Peleun, me 50 flluga. Filakas谷ve u printe Protesilau, me 40 barka, t谷 cilin e vrau nj谷 dardan sapo nisi t谷 zbriste nga anija nd谷r akejt m谷 i pari. At谷 e z谷vend谷soi Podarku, djali i v谷llajt t谷 tij. I biri i Admetit, Eumeli u printe atyre q谷 banonin n谷 Fer谷, buz谷 liqenit t谷 Bobid谷s, me 11 anije. Banor谷ve t谷 Meton谷s,Taumak谷s, Olizonit dhe Melibes u printe Filokreti, me 7 barka. Pas vdekjes s谷 Filokretit vendin e tij e zuri Medonti. Banor谷ve t谷Trik谷s, Itom谷s dhe Ojkal谷s u prinin dy bijt谷 e Asklepit, Podaliri dhe Makaoni, me 30 anije zgavra. K谷ta t谷 dy ishin mjek谷 n谷 z谷. Ata q谷 vinin nga Ormeu, Asterioni dheTitoni prijs kishin t谷 birin e Evemonit, Euripilin, me 40 gale. Banor谷t e Argis谷, Ort谷s, Elon谷s, Oloson谷s etj. prijs kishin birin e Peritoos, Polipin, po edhe t谷 birin e Koron Keneidit, Leontin, me 40 anije. Enien谷ve dhe perebejve nga Dodona u printe Guneu nga Qifi, me 22 gale. Magnet谷ve u printe i biri i Tendredonit, Proteu, me 40 barka. K谷ta ishin prijsit e ushtris谷 aleate agresore q谷 shkonin p谷r ta pushtuarTroj谷n. Zeusi d谷rgon lajm谷taren e shpejt谷 t谷 tij, Irid谷n te mbreti iTroj谷s, Priami, an谷n e t谷 cilit e mbante, q谷 edhe ai t谷 p谷rgaditej p谷r mbrojtje. N谷 fakt ai ishte djali i Priamit, Politi i cili e k谷shilloi t谷 atin p谷r rrezikun q谷 i kanosejTroj谷s nga ushtria agresore akeje. Edhe djali tjet谷r i Priamit, Hektori, personazhi kryesor trojan n谷 Iliad谷, i propozon t谷 atit q谷 trojan谷t t谷 b谷heshin gati p谷r ti p谷rballuar sulmeve t谷 armikut.Trojan谷ve u vinin n谷 ndihm谷 miqt谷 nga viset e ndryshme. do fis rreshtonte ushtrin谷 n谷n flamurin e vet. Hektori ishte udh谷heq谷si kryesor ushtarak i trojan谷ve dhe i aleat谷ve t谷 tyre. Dardan谷ve u printe i biri i Ankizit, Eneu tok me Arkelokun dhe Akamantin, bijt谷 e Antenorit. Banor谷t e Zel谷s prijs kishin Pandarin, t谷 birin e Likaonit, sundimtarit t谷 Liqis谷...Atyre q谷 ishin nga Adrestja, Apesi, Pitia dhe nga mali Tirjes, u prinin Adresti dhe Akfini, bijt谷 e Merop Pergosiaut, p谷rndryshe shortar i njohur. Ata q谷 n谷 Prak谷 e Perkote banonin, n谷 Sest e Abito, si dhe n谷 Arisb谷 prijs kishin t谷 birin e Irtakut, Asin. Pellazg谷ve t谷 Laris谷s pjellore u prinin bijt谷 e Pellazgut, LetoTeutamidi dhe Ipoto e Pileu.Trakas谷ve u printe Akamanti, kurse atyre nga Helesponti Pirroja. Kikon谷ve u printe i biri iTreze Koadit, Eufemi. Peon谷ve nga Amidoni dhe nga lumi i Aksit u printe Pirraku, t谷 cilin e vrau Patrokli. Paflagon谷ve u printe Pilemeti nga Enetia. Alizon谷ve nga Aliba u prinin Odi dhe Epistrofi. Myz谷ve u prinin Hromi dhe Enomi shortar. Frig谷ve u prinin Forku dhe Askani. Meon谷ve u prinin bijt谷 eTalemenit: Mestili dhe Antifi. Malok谷ve t谷 Karjes u prinin Nesti dhe Amfimaku. K谷ta dy v谷llez谷r ishin bijt谷 e Nomionit. Liqian谷ve u prinin Sarpedonti dhe Glauku.
- 21. Iliada rr谷fen p谷r luft谷n dhjet谷vje巽are t谷Troj谷s, por n谷 fakt ky epos shtjellon ngjarjet e 40 dit谷ve t谷 fundit t谷 luft谷s p谷rkat谷se. Nd谷rsa Odisea tregon p谷r aventurat e Uliksit, mbretit t谷 Itak谷s, gjat谷 kthimit t谷 tij pas dhjet谷 vjet谷ve nga lufta n谷 atdhe.T谷 dy poemat kan谷 nga 24 k谷ng谷.T谷 krijuara dhe m谷 par谷 t谷 k谷nduara nga aed谷t pellazg谷, pastaj duke u bartur brez pas brezi me ndryshime e p谷rmir谷sime kan谷 arritur deri tek grek谷t e vjet谷r, t谷 cil谷t edhe i kan谷 p谷rvet谷suar. N谷se bazohemi n谷 mitologji, lufta eTroj谷s fillon kinse p谷r shkak t谷 mbrojtjes s谷 moralit, nderit dhe dinjitetit njer谷zor, ngase, si巽 thuhet, djali i mbretit t谷Troj谷s, Priamit dhe v谷llaj i heroit trojan Hektorit, princi bukurosh Paridi kishte grabitur gruan e mbretit t谷 Spart谷s, Meneleut , bukuroshen Helen谷. Megjithat谷, n谷 shum谷 vende t谷 lliad谷s pohohet se Helena vullnetarisht kishte ikur p谷r Pardin, mir谷po p谷r k谷te fajin ajo ia hedh hyjnesh谷s Afrodit谷, e cila e kishte mashtruar, si巽 pohon ajo. I prekur keq n谷 sed谷r, Menalau tok me v谷llajn e tij Agamemnonin, mbretin e Miken谷s, u drejtohen me ftes谷 p谷r ndihm谷 t谷 gjith谷 mbret谷rve t谷 Helad谷s me synim q谷 ta kthenin Helen谷n me 巽do kusht, sipas deklarimit t谷 tyre, t谷 rr谷mbyer nga Paridi. P谷rndryshe, Helena shpesh paraqitet n谷 Iliad谷 si lavire dhe tradhtare ndaj burrit t谷 saj, Menelaut. Miti rreth ikjes s谷 Helen谷s p谷r Paridin predikon si vijon: Kur e bija e mbretit t谷 detit, Nereut, hyjneshaTetid谷, martohet me Peleun, n谷 das谷m ishin grishur gjith谷 per谷ndit谷 dhe perendeshat, me p谷rjashtim t谷 hyjnesh谷s s谷 grindjes, Erida, t谷 cil谷n e kishin harruar, andaj Erida e zem谷ruar n谷 shenj谷 hakmarrjeje gjat谷 arg谷timit t谷 krushq谷ve q谷 festonin solemnisht, p谷r t ua prishur gazmendin hodhi nj谷 moll谷 ari mes tyre me mbishkrimin n谷 t谷: M谷 t谷 bukur谷s. Nisin t谷 zihen: Hera, Atina dhe Afrodita duke insistuar se molla i takonte secil谷s pretenduese. Pas nj谷 shamate ran谷 n谷 ujdi q谷 m谷 n谷 fund k谷t谷 problem ta zgjidhte Paridi. Meq谷 Afrodita i kishte premtuar femr谷n m谷 t谷 bukur p谷r grua Helen谷n, ai moll谷n ia ndau asaj. Mitologjin谷 e l谷m谷 anash. Shkaku i luft谷s faktikisht ka qen谷 pushtimi iTroj谷s dhe pla巽kitja e pasuris谷 s谷 k谷tij qyteti me rrethin谷 prej sulmuesve. N谷 Iliad谷 shpesh p谷rdoret shprehja pla巽kitje. Figura q谷ndrore dhe kryetrimi i Iliad谷s 谷sht谷 Akil Peleu nga Ftia e Laris谷s n谷Tesali, p谷rndryshe pellazg i kulluar. Nd谷rsa komandanti suprem i forcave antitrojane ka qen谷 Agamemnoni. Kryetrimi dhe figura m谷 markante trojane ishte Hektori, i cili asnj谷her谷 nuk qan si Akili.
- 22. Libri eshte nje poeme legjendare-historike shume e arritur nga ana stilistikore dhe kuptimore per sa I perket periudhes ne te cilen eshte shkruar. Homeri eshte autori I pare qe edhe pse pas disa kohesh e ka pershkruajtur ekzatesisht nga ana heroike nje lufte te madhe dhe te pameshirshme sic ishte ajo eTrojes.Kjo veper e pershkruan e menyre shume te detajuar varg pas vargu dhe kenge pas kenge ate qe ne te vertete ka ndodhur ne 51 ditet e fundit te nje lufte 4 vjecare. Iliada eshte e mbushur me pershkrime te fuqishme te ndjesive te njerezeve dhe sikonizimi I tyre me perendite me te fuqishme te asaj kohe. Ai perfshine dhe anet e perendive ne kete lufte te pergjakshme duke I permenndur ato shume here ne proze karakteristike kjo e kohes se mesjetes .Duke ngacmuar kuriozitetin e lexuesit ai ka rrezikuar pak ne fillim te librit duke e zgjatur me teper,por duke qene se eshte nje nga veprat e para te mirefillta te Greqise ,kjo I jep atij nje plus te madh. Ngjarjet ne liber kane nje fjalor te pasur morfologjike dhe grek, gje gje e ben me te veshtire leximin dhe kuptimin e kesaj vepre.Kjo gje nuk ka ndikuar ne njohjen e njerezve me kete perl te mitologjise greke dhe po ashtu boterore. Akoma nuk eshte e qarte se kush eshte ne te vertete Homeri ose me sakte akoma nuk eshte vertetuar qe ka ekzistuar nje person I tille keshtu qe njerezit dhe mund te jene gabuar duke I dhene meritat nje personi I cili mund te mos kete ekzistuar kurre ,por kjo nuk ka me rendsi se shenjat qe ka lene ai ne kohen e mesjetes.Ai ka qene nje dizenjues I nje kulture te re letersie qe ndoshta filloi nje revolucion te ri ne histori, nje poezi ne vargje ndryshe nga te tjerat ,nje poezi epike 6 kembesh ose ndryshe 18 rrokeshe.Shenja qe ka lene ne histori apo dhe letersi ky liber do te jete I pa harruerrueshem per njerezimin.
- 23. Fund