�ݺ�ߣ

การวิเคราะห์แนวโ�Ȩ��มและการเปลี่ยนแปลง
ด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
ที่ส่งผลกระทบต่อการจัดการศึกษา
ระดับอุดมศึกษาของประเทศไทย

นายพิเชษฐ พิมพ์เจริญ
นิสิตสาขาวิชาการบริหารและการจัดการการศึกษา (อุดมศึกษา)
คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

แผนอุดมศึกษาระยะยาว 15 ปี ฉบับที่ 2 (พ.ศ.2551-2565)
ความเจริญก้าวหน้าทางด้านเทคโนโลยี เป็นปัจจัยสําคัญที่ส่งผล
ต่อการจ้างงาน นับตั้งแต่เทคโนโลยีที่เอือต่อ
้
- การเพิ่มผลผลิตในภาคการเกษตร
- เทคโนโลยีที่เป็นแรงขับเคลื่อนการปฏิวัตอุตสาหกรรม
ิ
- เทคโนโลยีที่เพิมมูลค่าในภาคบริการตลอดจนเทคโนโลยีนําสมัย
่
ในยุคฐานความรู้ ก่อให้เกิดสิ่งที่เรียกว่า “ผลิตภาพ”
(Productivity) และ “นวัตกรรม” (Innovation)
ในกระบวนการผลิตทั้งที่เป็น
สินค้าและบริการ

นอกเหนือจากการมองภาพอนาคตทางเทคโนโลยี (Technology
foresight) แล้ว ในโลกตะวันตกมักมีนักคิดอนาคต (Futurists)
ที่มีแนวคิดต่อเทคโนโลยีที่มองไม่เห็นในวันนี้ เช่น เทคโนโลยีทาง
การแพทย์เพื่ออายุยืนยาว เทคโนโลยีเพื่อรองรับความ
เปลี่ยนแปลงทางภูมอากาศ เทคโนโลยี ด้านพลังงานใหม่ ๆ ซึ่ง
ิ
เกี่ยวข้องกับอุดมศึกษา

การพัฒนาเทคโนโลยีโดยอุดมศึกษานั้น นอกเหนือจากการวิจัยและ
พัฒนาเพื่อการตีพิมพ์บทความทางวิชาการแล้ว การทําวิจัยตาม
ความต้องการของประเทศก็เป็นประโยชน์เช่นเดียวกัน ความร่วมมือ
อย่างใกล้ชิดระหว่างอุดมศึกษากับหน่วยงานพัฒนาวิทยาศาสตร์
และเทคโนโลยีระดับประเทศ ซึ่งมีรอยต่อกับโจทย์การพัฒนา
เศรษฐกิจ สังคม และภาคเอกชนอยู่แล้ว อาทิ ความร่วมมือกับ
สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ เป็นต้น

โลกยุคสารสนเทศ
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสาร การปฏิวัติสารสนเทศเริ่มขึ้นโดย
่
วิวัฒนาการของวงจรรวม คอมพิวเตอร์ ระบบสื่อสารโทรคมนาคม และ
อินเทอร์เน็ต ก่อให้เกิดการจ้างงานและความมังคังทางเศรษฐกิจ โลกยุค
่ ่
สารสนเทศเป็นสังคมไร้พรมแดน การเข้าถึงข้อมูลข่าวสารและความรู้
กระทําได้งาย เทคโนโลยีแพร่กระจายอย่างกว้างขวาง โดยไม่มีข้อจํากัด
่
ด้านเวลา มีนวัตกรรมและตลาดแรงงานใหม่ ๆ ทีมีมูลค่าเพิ่มและมูลค่า
่
สูง บนพื้นฐานของนวัตกรรมทรัพยากรมนุษย์ และการจ้างงานของ
แรงงานในอนาคต ซึ่งเป็นภาพอนาคตที่สําคัญต่อการออกแบบ
อุดมศึกษาในปัจจุบัน

การพัฒนาเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ทั้งด้านเศรษฐกิจ
และสังคม จะอยูในรูปแบบของ
่
- โครงการพัฒนาทางด้านสังคม (e-Society)
- โครงการพัฒนาทางด้านการศึกษา (e-Education)
- โครงการพัฒนาทางด้านอุตสาหกรรม (e-Industry)
- โครงการพัฒนาทางด้านพาณิชยกรรม (e-Commerce)
โดยรัฐมีบทบาทนําผ่านโครงการรัฐบาลอิเล็กทรอนิกส์ (e-
Government)

เยาวชน นักศึกษา และบัณฑิตในอนาคต
ด้วยวิวัฒนาการหลาย ๆ ประการ เช่น ความก้าวหน้าทาง
เทคโนโลยี อิทธิพลของสื่อสารมวลชน ระบบการศึกษาและ
อุตสาหกรรมใหม่ รวมทั้งความเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างของสังคม
วัฒนธรรม และความคิด ทําให้เด็ก เยาวชน และนักศึกษาในวันนี้มี
ความเปลี่ยนแปลงทั้งในมิติ การใช้ชีวิต การเรียนรู้ ครอบครัว
ตลอดจนภาวะเสี่ยงต่าง ๆ ซึงสะท้อนถึงแนวโน้มของสังคม
่
ภายหลังยุคอุตสาหกรรมและความทันสมัย (Post-industrial /
Post-modern)

ในขณะเดียวกัน เริ่มมีสัญญาณที่ชี้ไปในทางเปลี่ยนแปลงของ
ชีวิตการทํางานของบัณฑิตในอนาคต อาทิ การทํางานโดย
เปลี่ยนงานบ่อย ๆ การทํางานไร้สังกัด (Freelance) ความเสี่ยง
ต่อความไม่แน่นอนของรายได้ การจับคู่และเปลี่ยนคู่ผู้ร่วมงาน
เป็นต้น ซึ่งจะเป็นเหตุให้เกิดความไม่สอดคล้องกัน (Mismatch)
ระหว่างการศึกษา และทักษะอาชีพที่พึงประสงค์ในอนาคต

นอกจากความเชี่ยวชาญเฉพาะศาสตร์ ต้องพัฒนา
- ทักษะการสื่อสาร
- การทํางานเป็นหมู่คณะ
- การแก้ปัญหา การรับความเสี่ยง
- การออกแบบและความสร้างสรรค์
- ความรับผิดชอบทั้งต่อตนเองและต่อผู้อื่น
- การเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง
- การบริหารจัดการตนเอง
- คุณธรรมจริยธรรม

อุดมศึกษาควรส่งเสริมกิจกรรมนอกหลักสูตร เพื่อเพิ่มพื้นที่การเรียนรู้
ในรูปแบบของทักษะชีวิต ทักษะสังคม (Socialization) สมรรถนะ
พื้นฐานที่ข้ามพ้นความรู้วิชาการ (Base line competencies) การ
สะสมความรู้และความสามารถเชิงบูรณาการที่ฝังตัว (Tacit
knowledge and ability) ที่หาไม่ได้จากการเรียนการสอนในห้องที่
ขาดปฏิสัมพันธ์โดยปรับรูปแบบและเนื้อหาให้เหมาะสมกับสภาพ
สังคม , การบูรณาการกิจกรรมนอกหลักสูตรและชีวิตจริงเข้ากับ
หลักสูตรเป็นอีกแนวทางหนึ่ง เพื่อให้นักศึกษาได้ฝึก มีความท้าทาย
ต่อนักศึกษาและต่ออาจารย์ มากกว่าการสอนจากตําราอย่างเดียว

สถาบันอุดมศึกษา
การจัดสถาบันอุดมศึกษา 4 กลุ่ม (category) คือ
: กลุ่มวิทยาลัยชุมชน (Community Colleges)
: กลุ่มมหาวิทยาลัยสี่ปี (4-year University) และมหาวิทยาลัยศิลปะศาสตร์
(Liberal Arts University)
: กลุ่มมหาวิทยาลัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเฉพาะทาง
(Specialized University) มหาวิทยาลัย Comprehensive
: กลุ่มมหาวิทยาลัยวิจัย (Research University) และมหาวิทยาลัย
บัณฑิตศึกษา (Graduate University)

Analysis of science and technology affect the education

แผนพัฒนาการศึกษาระดับอุดมศึกษา ฉบับที่ 11
(พ.ศ.2555-2559)
ในปีการศึกษา 2559 ได้ตั้งเป้าหมายการผลิตบัณฑิต โดยมี
สัดส่วนการรับนักศึกษาในกลุ่มวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี :
วิทยาศาสตร์สุขภาพ : มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์
เป็น 40 : 10 : 50 เท่ากับ 235,412 : 58,853 : 294,266 คน
ซึ่งสอดคล้องกับกรอบแผนอุดมศึกษาระยะยาว 15 ปี ฉบับที่ 2
(พ.ศ.2551 -2565)

แผนพัฒนาการศึกษาระดับอุดมศึกษา ฉบับที 10 มีเป้าหมายเชิง
ยุทธศาสตร์ มีสาระสําคัญ คือ มีผู้เข้าเรียนอุดมศึกษาของประเทศไม่
น้อยกว่าร้อยละ 37 ของประชากรวัย 18-24 ปี เพิ่มสัดส่วนผู้เข้า
ศึกษาอุดมศึกษาด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี:ด้านมนุษย์ศาสตร์
และสังคมศาสตร์จากเดิม 28 : 72 เป็น 33 : 67

๶�ป้าหมายการรับนักศึกษาเข้าใหม่

ประมาณการจํา�Ȩ��Ȩ��ู้สําเร็จการศึกษา

โครงสร้างพื้�Ȩ��านึϹ�านไอซีทีในสถานศึกษา

การใช้ไอซีที๶�ป็�Ȩ��านในการเรียนรู้

ึϹ�านหลักสูตรไอซีที

การพัฒ�Ȩ��บุคลากรไอซีที

งา�Ȩ��ิจัยึϹ�านไอซีที

ภาครัฐควรให้การสนับสนุน/ช่วยเหลือ
• จัดสรรคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ให้สถานศึกษามากขึ้น
• สนับสนุนโปรแกรมต่าง ๆ
• พัฒนาบุคลากรให้มีความชํานาญด้านไอซีที
• บรรจุอาจารย์ จนท. ด้านไอซีทีโดยตรง
• สนับสนุน ส่งเสริม ทุนการวิจยด้านไอซีที
ั

ความต้องการวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในการพัฒนาประเทศ

• สาขาเกษตร • สาขาการศึกษา
• สาขาอุตสาหกรรมการ วัฒนธรรม สุขอนามัย
และสวัสดิการ
ผลิต
• สาขาสิ่งแวดล้อม
• สาขาการบริการและการ
• สาขาพลังงาน
พาณิชย์
• สาชาสื่อสารและ
โทรคมนาคม

ข้อมูลจาก สวทช.

ยุทธศาสตร์ึϹ�านการพัฒ�Ȩ��กําลังคน
ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
“ไม่มประเทศใดเลยที่สามารถพัฒนาความสามารถทาง
ี
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่ยั่งยืนได้ โดยที่ไม่สามารถผลิต
นักวิทยาศาสตร์ที่มีคณภาพและในปริมาณที่เพียงพอ และไม่
ุ
สามารถผลิตบุคลากรในอาชีพต่างๆ ที่เกี่ยวข้องที่มีคณภาพได้”
ุ

๶�ทคโนโลยี๶�พื่อการศึกษาของอุดมศึกษา

บรรณานุกรม
• กรอบแผนอุดมศึกษาระยะยาว 15 ปี ฉบับที่ 2 (พ.ศ.2551-2565) สํานักงาน
คณะกรรมการการอุดมศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ
• แผนพัฒนาการศึกษาระดับอุดมศึกษา ฉบับที่ 11 (พ.ศ.2555-2559) สํานักงาน
คณะกรรมการการอุดมศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ
• นโยบายและแผนวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรมแห่งชาติ ฉบับที่ 1 (พ.ศ.2555-
2564)
• สํานักงานบริหารเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อพัฒนาการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการ
อุดมศึกษา สืบค้นทาง http://www.uni.net.th/
• สํารวจการมีการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในสถานศึกษา พ.ศ. 2551
สํานักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสาร
่
• วิสัยทัศน์ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีไทย สถานภาพและยุทธศาสตร์ (ฉบับสมบูรณ์)
สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ กระทรวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี
และสิงแวดล้อม
่

�ݺ�ߣ

Analysis of science and technology affect the education

More Related Content

Analysis of science and technology affect the education