3. Dla zdrowia czowieka najbardziej
istotnych jest siedem g坦wnych
minera坦w. S to:
wap
fosfor
potas
siarka
s坦d
chlor
magnez
4. Wa甜ne s r坦wnie甜 inne, ladowe
mineray, takie jak:
甜elazo
kobalt
mied添
cynk
molibden
jod
selen
5. Najwa甜niejsze pierwiastki chemiczne w diecie
Obecnie uwa甜a si, 甜e do prawidowego
funkcjonowania organizmu niezbdnych jest
16 pierwiastk坦w. W caoci proces坦w
metabolicznych bierze udzia a甜 26
pierwiastk坦w chemicznych.
Na dalszych slajdach przedstawi pierwiastki, kt坦re
s niezbdne w diecie ka甜dego czowieka.
6. Potas
Dzienne zapotrzebowanie: 4700 mg
Rola w organizmie: Zawarty w pynach ustrojowych,
istotny w regulacji ATP. Odpowiada za skurcze w坦kien
miniowych. Bierze udzia w syntezie glukozy i
glikogenu. Uczestniczy w tworzeniu biaek.
店r坦da w diecie: roliny strczkowe, sk坦rki
ziemniak坦w, pomidory, banany, papaje, soczewica,
fasola, suche ziarna zb坦甜, awokado, sodkie ziemniaki,
soja, szpinak, bowina, sodki ziemniak, kurkuma.
Skutki niedoboru: hipokaliemia
Skutki nadmiaru: hiperkaliemia
7. Chlor
Dzienne zapotrzebowanie: 2300 mg
Rola w organizmie: potrzebny do produkcji
kwasu solnego w 甜odku i dla prawidowego
dziaania kom坦rek.
店r坦da w diecie: s坦l stoowa jest
najpopularniejszym 添r坦dem chloru.
Skutki niedoboru: hipochloremia
Skutki nadmiaru: hyperchloremia
8. S坦d
Dzienne zapotrzebowanie:油mg油1500
Rola w organizmie:油zawarty油w油pynach油
og坦lnoustrojowych,油wraz油z油potasem油bierze油
udzia油w油regulacji油ATP.
店r坦da w diecie:油s坦l油kuchenna油(chlorek油sodu,油
g坦wne油添r坦do),油warzywa油morskie油,油mleko油i油
szpinak
Skutki niedoboru:油hiponatremia
Skutki nadmiaru:油hipernatremia
9. Wap
Dzienne zapotrzebowanie:油1300油mg
Rola w organizmie:油Niezbdny油dla油zdrowia油
mini,油serca油i油ukadu油pokarmowego,油buduje油
koci,油wspomaga油syntez油i油funkcje油kom坦rek油krwi.
店r坦da w diecie:油produkty油mleczne,油jaja,油ryby油w油
puszkach油z油komi油(oso,油sardynki),油zielone油
warzywa油liciaste,油orzechy,油nasiona,油tofu,油
tymianek,油oregano,油koper,油cynamon.
Skutki niedoboru:油hipokalcemia
Skutki nadmiaru:油hiperkalcemia
10. Fosfor
Dzienne zapotrzebowanie:油700油mg
Rola w organizmie:油jest油skadnikiem油koci油i油
wielu油tkanek,油bierze油udzia油przetwarzaniu油
energii油i油wielu油innych油procesach油i油przemianach油
energetycznych油zachodzcych油w油organizmie.
店r坦da w diecie:油czerwone油miso,油produkty油
mleczne,油ryby,油dr坦b,油chleb,油ry甜,油owies
Skutki niedoboru:油hipofosfatemia
Skutki nadmiaru: hiperfosfatemia.
11. Magnez
Dzienne zapotrzebowanie:油420油mg
Rola w organizmie:油niezbdny油do油
油przetwarzania油ATP油i油zdrowych油koci.
店r坦da w diecie:油surowe油orzechy,油ziarna油soi,油masa油
kakaowa,油szpinak,油bowina,油warzywa油morskie,油
pomidory,油halibut,油fasola,油imbir,油kminek,油go添dziki.
Skutki niedoboru:油hipomagnezemia,油niedob坦r油
magnezu
Skutki nadmiaru:油hypermagnesemia
12. Cynk
Dzienne zapotrzebowanie:油11油mg
Rola w organizmie:油bardzo油szeroka油rola油w油
organizmie油czowieka.
店r坦da w diecie:油wtroba油cielca,油jaja,油fasola油
sucha,油grzyby,油szpinak,油szparagi,油przegrzebki,油
czerwone油miso,油groszek油zielony,油jogurt,油
owies,油nasiona,油miso.
Skutki niedoboru:油niedob坦r油cynku
Skutki nadmiaru:油zatrucie油cynkiem
13. 纏elazo
Dzienne zapotrzebowanie:油18油mg油
Rola w organizmie:油jest油wymagane油przez油wielu油
biaek油i油enzym坦w,油zwaszcza油hemoglobiny.油
Zapobiega油niedokrwistoci油.油
店r坦da w diecie:czerwone油miso,油zielone油
warzywa油liciaste,油ryby油(tuczyk,油
oso),油jajka,油suszone油owoce,油fasola,油pene油ziarna油i油
wzbogacone油zbo甜a,油fasola,油jaja,油szpinak,油bowina,油
kurkuma,油kminek,油pietruszka,油soczewica,油tofu,油
szparagi,油saaty,油soja,油krewetki,油pomidory,油oliwki油
Skutki niedoboru:油anemia
14. Mangan
Dzienne zapotrzebowanie:油mg油2,3
Rola w organizmie:油jest油kofaktorem油w油
procesach油z油udziaem油enzym坦w.
店r坦da w diecie:油ziarno油orkiszowe,油ry甜油
brzowy,油fasola,油szpinak,油ananas,油tempeh,油
甜yto,油soja,油tymianek,油maliny,油truskawki,油
czosnek,油dynia,油baka甜an,油go添dziki,油cynamon,油
kurkuma.
15. Mied添
Dzienne zapotrzebowanie:油0,900油mg
Rola w organizmie:油jest油skadnikiem油wielu油
enzym坦w,油w油tymoksydazy油cytochromu油c.
店r坦da w diecie:油pieczarki,油szpinak,油warzywa,油
nasiona,油surowe油orzechy油nerkowca,油orzechy油
woskie,油tempeh油surowe,油jczmie
Skutki nadmiaru:油zatrucie油miedzi.
16. Jod
Dzienne zapotrzebowanie: 0,150油mg
Rola w organizmie:油wymagany油jest油油do油syntezy油
hormon坦w油tarczycy:油tyroksyny油i油trijodotyroniny,油
zapobiega油powstawaniu油wola.油Prawdopodobnie油
peni油tak甜e油rol油przeciwutleniacza油w油
pozatarczycowych油narzdach油gruczo坦w油
linowych油i油piersi,油a油tak甜e油bony油luzowej油甜odka油
i油ukadu油odpornociowego油(grasicy).
店r坦da w diecie:油warzywa油morskie,油s坦l油jodowana,油
jaja,油truskawki,油ser油mozzarella,油jogurt,油mleko,油
ryby,油skorupiaki.
17. Selen
Dzienne zapotrzebowanie:油0,055油mg
Rola w organizmie:油niezbdny油do油
aktywnoci油antyoksydacyjnych油enzym坦w油
takich油jak油enzym油peroksydazy油glutationowej.
店r坦da w diecie:油orzechy油brazylijskie,油zimna油
woda,油dziki,油ryby油(dorsz,油halibut,油oso),油
tuczyk,油jagnicina,油indyk,油wtroba油cielca,油
gorczyca,油grzyby,油jczmie,油ser,油czosnek,油tofu,油
nasiona.
18. Molibden
Dzienne zapotrzebowanie:油0,045油mg
Rola w organizmie:油bierze油udzia油w油wielu油
procesach油zachodzcych油w油organizmie.
店r坦da w diecie:油pomidory,油cebula,油marchew
Skutki niedoboru:油niedob坦r油molibdenu
22. Solenie
Stosowane jest g坦wnie do konserwacji misa,
niekiedy do utrwalenia grzyb坦w. Soli mo甜na
r坦wnie甜 niekt坦re warzywa dodawane w
maych ilociach do potraw. Przy tak wysokim
st甜eniu soli (co najmniej 16%) drobnoustroje
nie mog si rozwija, co zapewnia trwao
przetwor坦w solnych. S坦l podobnie jak cukier
ma waciwoci odcigania wody z tkanek
produkt坦w i kom坦rek drobnoustroj坦w.
23. Marynowanie
To konserwowanie produkt坦w spo甜ywczych za pomoc
octu. Dawne sporzdzenie ostrych marynat nie jest ju甜
stosowane, poniewa甜 s one szkodliwe dla zdrowia.
Obecnie marynaty z warzyw, grzyb坦w lub owoc坦w
zakwasza si tylko do smaku octem, a nastpnie
pasteryzuje. St甜enie octu w takich przetworach nie
powinno przekroczy 2%. Nadaje ona marynatom
waciwy smak i zapach oraz stwarza rodowisko
kwane, zapewniajce trwao przetworu po
pasteryzacji. Przetwory te ze wzgldu na trwao octu
nie mog by podawane dzieciom i osobom ze
schorzeniami przewodu pokarmowego.
24. Peklowanie
Udoskonalenie metody solenia przez flandryjskiego rybaka Poekela (od
jego nazwiska pochodzi termin peklowanie). Opr坦cz soli kuchennej w
skad mieszaniny peklujcej wchodz rodki peklujce jak saletra
spo甜ywcza azotan potasu lub sodu bd添 nitryt azotyn sodu lub potasu,
a niekiedy r坦wnie甜 cukier, askorbinian sodu lub kwas askorbinowy,
cytrynian sodu, glutaminian sodu. W wyniku peklowania miso uzyskuje
po甜dan r坦甜owoczerwon barw oraz charakterystyczny smak i zapach.
Peklowanie dzielmy na peklowanie suche i mokre. Peklowanie suche
polega na wymieszaniu drobnych kawak坦w misa z such mieszanin
peklujc lub natarciu ni wikszych kawak坦w. Podczas procesu
peklowania mieszanka rozpuszcza si w wyciekajcym osoczu i dyfunduje
w gb misa. Metoda mokra zwana te甜 solankow. Polega na
przygotowaniu solanki poprzez rozpuszczenie w wodzie wszystkich
substancji peklujcych. Tym roztworem zalewa si miso uo甜one w
specjalnych naczyniach do pklowania. Solanke t mo甜na te甜 wstrzykiwa
dziki pomocy specjalnych urzdze do wewntrznych warstw
peklowanego misa.
25. Utrwalenie alkoholem
Np. Wina octowe.
Alkohol hamuje rozw坦j drobnoustroj坦w, gdy甜
cina ich biako zawarte w ich kom坦rkach. Aby
wino byo trwae musi zawiera co najmniej
12% alkoholu.