More Related Content
What's hot (19)
Similar to Energia aitor (18)
Energia aitor
- 2. Zer da energia? ï‚– ï‚™ Energia gure inguruan gertatzen diran aldaketa guztien erantzulea da. Energia leku guztietan dago, mota batzuetako energia bihurtu daiteke: halan, esate baterako, energia elektrikoa argi energia eta bero enrgia bihurtzen da.
- 3. Energia motak ï‚– Energia modu askotan agiri da.
- 4. Energia mekanikoa ï‚– ï‚™ Mogitzen dagoan objetuek daukien energia da.
- 5. Argi energia ï‚– ï‚™ Hainbat gorputzak argi moduan igorten dabena da. Gorputz argidunak naturalak ( adibidez, Eguzkia ) edo artifiziala ( adibidez, bonbillea ).
- 6. Bero energia ï‚– ï‚™ Gorputzeko bero moduan igorten dabena, adibidez, Eguzkiak edo suak igorten dabena.
- 7. Energi kimikoa ï‚– ï‚™ Hainbat sustantziatan batzen dan energia da; adibidez, petrolioan, elikagaietan edo dinamitan batzen dana. Pilek eta bateriek ere enrgia kimikoa gordeyen dabe, eta energia hori enetgi elektrikoa bihurtzen da.
- 8. Energi nuklearra ï‚– ï‚™ Haibat substantziatik lortzen da, uraniotik , erradiotik eta poloniotik.
- 9. Energi elektrikoa ï‚– ï‚™ Errez lortzen da ur jauzien , Eguzkiaren argiaren nahiz airearen higidurearen bidez.
- 10. Energia aldatu egiten da ï‚– ï‚™ Energia ez da sortzen, aldatu egiten da. Hainbat motatako energiak beste mota natzuetako energia bihurtzen dira.
- 11. Energi iturriak ï‚– ï‚™ Energi iturriak energia emoten deuskuen materialak edo fenomenoak dira. Material batzuk, adibidez, ikatza eta petrolioa, fenomeno batzuk, adibidez, haizea edo olatuak, energia iturria dira. Energi iturrien artean, mota bi bereizten dira: energia iturri barriztagarriak, asko erabili arren agortzen ez diranak , eta ez-barriztagarriak.
- 13. Energia iturri barriztagarria ï‚– ï‚™ Energia iturri barriztagarrietatik energia garbia lortzen da, ingurumena kutsatzen ez dauana. Iturri barriztagarri nagusiak Eguzkia, haizea, ura eta biomasea dira.
- 14. Eguzki energia ï‚– ï‚™ Eguzki panelen bidez eguzki energia aprobetxatu eta bero energia edo energi elektriko bihurtu daikegu.
- 15. Haize energia ï‚– ï‚™ Aerosgailuen bidez haize eneergia edo energia eolikoa ustitzen dogu, ete enrgia mekanikoa energia elektriko bihurtzen da.
- 16. Presak eta Urtegiak ï‚– ï‚™ Eraikiz, ura batzen da; eta, gero, garaiera jakin batetik isurten da, uraren mogimendua aprobetzatxeko. Energia hidraulikoa zentral hidroelektrikoetan ustiatzen da, ur jauzien energia mekanikoa energia elektriko bihurtzeko.
- 17. Instalazino mareomotrizen ï‚– ï‚™ Bidez, itsasgorako eta itsasbeherako ur masen mogimendua itsasoko olatuen erabili daiteke. Energia mareomotriza energia elektrikoa lortzeko ustiatzen da.
- 18. Biomasea ï‚– ï‚™ Materia organikoa ( adibidez, landarak hondakinak edo zaborrak ) errez edo tratatuz, energia lortzen da, eta energia termiko edo elektriko bihurtu daiteke. Energia iturri hori biomasa deitzen jako.
- 19. Energi iturri ez-barriztagarriak ï‚– ï‚™ Energia iturri ez-barriztagarriak oso arin kontzumitzen dira. Iturri ez-barriztagarri nagusiak honango honeek dira: petrolioa, ikatza, gas naturala, substantzia erradeoaktiboak eta Lurraren barruko beroa.
- 20. Petrolioa ï‚– ï‚™ Mundu osoan gehien erabilten dan energia iturria da. Petroliotik abiatuta, haibat erregai lortzen dira, ( aibidez, gasolina eta gasoila ) eta, hortik aparte, plastikoak fabrikatzen dira.
- 21. Ikatza ï‚– ï‚™ Erabiliz , zentral termikoek energia elektrikoa lortzen dabe.
- 22. Gas naturala ï‚– ï‚™ Etxeeko sukaldeetan eta berokuntzan eranilten da.
- 23. Substantzia erradeoaktiboa ï‚– ï‚™ Zentral nuklearratan, substantzia eeradeoaktiboatik nuklearra lortzen da eta, gero, energia elektriko bihurtzen da.
- 24. Lurraren barruko beroa ï‚– ï‚™ Lurraren barrualdeko beroaren bidez, energia geometrikoa lortzen da, eta , gero, energia elektriko bihurtzeko erabili daiteke.
- 25. Energia iturrei lotutako arazoak ï‚– ï‚™ Energia onarrizko elementua da gizarteen garapenean.
- 26. Gaur egungo mundua eta energia iturriak ï‚– ï‚™ Energia hori iturri ez-barriztagarrietatik lortua izaten da, energia konbertzional gehien erabilten diranak. Energia barriztagarrien kontzumoa sustatzeko neurriak hartzen dabilz, adibidez, eguzki eta haize energien kontzumoa sustatzeko. Mota horretako energiei energia alternatibodeitzen jake.
- 27. Energiak ingurumenean sortzen dauzan ondorioak ï‚– ï‚™ Energia lortzeak eta erabilteak ingurumen arazo ugari eragin daikez.
- 28. Gasa ,petrolioa eta ikatza lortzeko ï‚– ï‚™ Meatzeak eta hobiak hondeatzen dira, eta behar horreek paisaia hondatu eta lorzorua eta landaradia suntzitzen dabez. Energia barriztagarriak lortzeko instalazinoek ere paisaia eraldatzen dabe.
- 29. Energia lortzeko ï‚– ï‚™ Instalazinoek arriskuan jarri daikiez inguru horetako animalia espizeak. Aerosgailuak hegastientza hegalak jo daikiezalako.
- 30. Erregaiak erretean ï‚– ï‚™ Substantzia kutsagarri asko eta asko igorten dira atmosferara, etakalteak eragiten dabez.
- 31. Zentral nuklearra ï‚– ï‚™ Hondakin nuklear deitutako arrisku handiko beste hondakin batzuk sortzen dabez. Hondakin horreek lurperatzen, inguruko lursorua, ura eta airea kutsatu daikiez eta, gatxa da hondakin nuklearrak deuseztatzen.
- 32. Energia arduraz erabiltea ï‚– ï‚™ Garapen iraunkorra baliabide naturalean eta , batez ere, energiaren erabilera arduratsuan oinarritzen da, energiaren kontsumoa eta kutsaduraren murrizteko neurri kolektiboak zein banakakoak hartu behar dira.
- 33. Ekintza koloktiboa ï‚– ï‚™ Herrialde askotako gobernuek kompromisoak adostu eta era askotako planak eta estrategiak prposatzen dabez helburu Hori lortzeko.
- 34. Energia garbia ï‚– ï‚™ Lortzeko energia alternatiboen erabilera bultzatzen dabe, eguzki plakak eta aerosgailuak instalatzea sustatuz.
- 35. Energia eraginkortazuna ï‚– ï‚™ Hobetzen hahalegintzen dira : energia hobeto aprobetxatzeko neurriak hartzen dabez. Energia gitxiago kontsumituz behar berbera eragiten daben makinak fabrikatzea sustatzen dabe.
- 36. Energia aurreztea ï‚– ï‚™ Informazino kanpinen bidez. Energia kontsumoa murrizten daben enpresak saritsen dabez, eta energia larregi erabilten dabenei, ostera, isunak esarteen deutsoeez. ï‚™ Erakunde txikiagoek ere ( adibidez, udalek eta alkarteek ) garraio publikoaren eta atmosfera kutsatzen ez daben ibilagailuen aldeko birziklatzearen aldeko kanpinen bidez.
- 37. Banako ekintzak ï‚– ï‚™ Gure inguruan lagundu daikegu, energia aurrezteko neurri errezen bidez.
- 38. Kontsumo txikiko bonbillak ï‚– ï‚™ Erabiltea, ohikoanbonbillek kontzumitzen daben energiaren laurena erabilten dabelako.
- 39. Argiak amatatzea ï‚– ï‚™ Argiak eta makinak, erabiltean ez doguzanean, amatatzen.
- 40. Garbigailua ï‚– ï‚™ Garbigailua beteta dagoanean bakarrik jartea.
- 41. Ez erabili ï‚– ï‚™ Bide laburrak egiteko autoa ez erabiltea
- 42. Parte hartzea ï‚– ï‚™ Gure udalak edo herriko alkarteek sustatutako energia aurrezteko kanpaineta parte hartzea.