Etik
- 1. ET聴K Ahlaki olan脹n 旦z端n端 ve felsefesini arat脹ran ahlak bilimidir. Toplumda bir arada yaayabilmek i巽in insanlara yol g旦steren ahlak normlar脹n脹 i巽ermektedir.
- 2. Etik, doruyla yanl脹脹, hakl脹yla haks脹z脹, iyiyle k旦t端y端 ay脹rt etmek ve doru, hakl脹, iyi olduuna inand脹脹m脹z eyleri yapmakt脹r. Yunanca bir kiinin esas yeri, yurdu anlam脹na gelen ethos kavram脹ndan t端retilmi ayn脹 zamanda al脹kanl脹klar, birikim, t旦reler, adetler de demektir.
- 3. Etik ve Ahlak Etik evrensel olarak kabul g旦ren kurallard脹r. Ahlak ise bir insan脹n yarad脹l脹脹 gerei ger巽ekletirdii davran脹lar脹 anlat脹r ve huy, adet, al脹kanl脹k anlam脹na gelmektedir.
- 4. ET聴K TEOR聴LER聴 Normatif Etik: 聴nsanlar脹n inanmas脹 gereken doru yanl脹lar脹 ortaya koyarak ilkelerin ve normlar脹n gelimesidir. Meta Etik: Ahlaki yarg脹lar脹n nesnel veya kiiye g旦re deien kavramlar olduudur. Betimleyici Etik: 聴nsan eylemini g旦zlemleyerek eylemlerin sonu巽lar脹n脹 betimler.
- 5. SOSYAL MEDYA VE ET聴K Sosyal medyan脹n insanlar脹n hayatlar脹na girmesiyle 旦zel yaam脹n gizlilii bata olmak 端zere telif haklar脹, kullan脹c脹lar脹n 巽ok fazla reklamsal i巽erie maruz kalmas脹, genel ahlaka ayk脹r脹 payla脹mlar gibi pek 巽ok etik sorunlar ba g旦stermitir.
- 6. Etik sorunlar脹n temelinde sosyal medyaya hi巽bir k脹s脹tlama, art olmadan herkesin girebilmesi ve payla脹mlar yapabilmesi vard脹r. Bu payla脹mlar denetimden ge巽mediinden etik ihlaller olumaktad脹r.
- 7. Etik sorunlar脹n 3 nedeni vard脹r. Siyasi nedenler; Sosyal medyaya sans端r uygulanmas脹 veya denetim uygulamas脹 etik ihlallere neden olmaktad脹r. Ekonomik nedenler; Youn reklamsal i巽erie maruz kal脹nmas脹, haber ve reklam ayr脹m脹n脹n ortadan kalkmas脹. K端lt端rel nedenler; Mahremiyetin 巽inenmesi gibi pek 巽ok konuda bilin巽 ve eitim eksiklii de nedenler aras脹ndad脹r.
- 8. Daha etkin bir kimlik ve veri dorulama sistemine gidilmeli. Filtre sistemiyle sahte profillerin 旦n端ne ge巽ilmeli. Verilerin ortak payla脹mda kopyalanmas脹na s脹n脹rlama getirilmeli. Kullan脹c脹 s旦zlemesiyle birlikte etik s旦zleme getirilmeli. Etik d脹脹 davran脹lar脹 旦nlemek i巽in:
- 9. Sosyal medya etiini kii 旦zdenetimiyle salamal脹d脹r. Yalan s旦ylenmemeli, nefret edilmemeli, payla脹mlar deerli yap脹lmal脹, k端f端r ve sayg脹s脹zl脹ktan uzak durulmal脹, uygun bilgi payla脹m脹 yap脹lmal脹, hatalar d端zeltilmekten ka巽脹n脹lmamal脹, 旦zel hayata sayg脹 g旦sterilmeli ve gizli kalmas脹 gereken bilgiler payla脹lmamal脹d脹r.
- 10. B聴L聴聴M ET聴聴 Biliim alan脹nda uyulmas脹n gereken kurallar脹 tan脹mlayan yaz脹l脹 ve yaz脹l脹 olmayan kurallard脹r. B聴L聴聴M ET聴聴 = B聴LG聴SAYAR ET聴聴 + 聴NTERNET ET聴聴
- 11. B聴LG聴SAYAR ET聴聴 Bilgisayar etii; s端rekli gelien bilgisayar teknolojilerindeki kavram, politika ve deerler aras脹ndaki ilikileri ele alan dinamik ve karma脹k 巽al脹ma alan脹d脹r.
- 12. 10 temel kural脹 vard脹r: Bilgisayar脹 bakalar脹na zarar vermek i巽in kullanma, Baka insanlar脹n bilgisayar脹ndaki 巽al脹malar脹 kar脹t脹rma, Baka insanlar脹n bilgisayar脹ndaki dosyalar脹n脹 kar脹t脹rma, Bilgisayar脹 h脹rs脹zl脹k i巽in kullanma, Yalan bilgi yaymak i巽in kullanma, Bedelini 旦demediin yaz脹l脹m脹 kopyalama, Bakas脹n脹n kaynaklar脹n脹 izin almadan kullanma, Baka insanlar脹n entelekt端el bilgilerini kendimize mal etmeme, Yaz脹lan program脹n sosyal hayata etkisi olmal脹, Bilgisayar脹 sayg脹 duyulacak ve hakk脹nda bahsedilecek eyler i巽in kullan.
- 13. 聴NTERNET ET聴聴 聴nternet etii; internet 端zerinde kabul edilebilir ya da kabul edilemez davran脹lar脹 belirleyen kurallard脹r.
- 14. 10 temel kural脹 vard脹r: 聴nsan olduunu unutma, Normal hayatta olduun gibi davranma, Sanal ortamdaki yerinin bilincinde ol, 聴nsanlar脹n eriim haklar脹na sayg脹 g旦ster, G端zel g旦r, Bilgilerini payla, iddetli tart脹malarda kontrol端n端 kaybetme, 聴nsanlar脹n 旦zel hayatlar脹na sayg脹 g旦ster, G端c端n端 k旦t端ye kullanma, 聴nsanlar脹n hatalar脹na kar脹 ba脹lay脹c脹 ol.