Biodibertsitatea... eta niri zer axola?Javier Otegui
油
Azken aldi honetan biodibertsitate hitza baino ez dugu entzuten, eta ia gehienetan berri txarrak dira: espezieen suntsipena, desertifikazioa... Eta niri zer? Ez naiz tropikoetan bizi ezta bale-arrantzaz. Zergatik biodibertsitatea zainduz kezkatu behar naiz, hirian bizi bainaiz? Ziur al gaude honetaz? Agian ez dugu pentsatzen genuen bezain ondo ezagutzen. Biodibertsitatea ez da hain urruna, eta hau ezagutzea eta mantentzea uste dugun baino garrantzitsuagoa da. Bere berezko balioaz gain, gizakiak biodibertsitatearen beharrean gaude alderdi ugarietan, bai zuzenean baita zeharka ere. Gainera, uste dugun baino gertuago dago: biodibertsitatea ez da oihan tropikala edo baso birjina soilik, hiriak badauka ere bere biodibertsitate berezia eta honen beharrean uste dugun baino gehiago gaude.
2. GIZAKIAK ERABILTZEN DITUEN NATURA BALIABIDEAK Natura baliabideak esaten zaio gozakiak etekina lortzeko gure beharrak asetzeko naturatik hartzen dugun guztiari. Honela sailkatzen dira: Baliabide berriztagarriak: denborarekin berrizta daitezkenak. Baliabide ez-berriztagarriak:gizakiak denborarekin agortuko dituenak
3. ARRISKUAK BIOANIZTASUNERAKO Gehiegizko ustiapena: landareak eta animaliak modu naturalean birsor daitezkeen abiaduran baino azkarragoa biltzen badira gertatzen da. Habitatak suntsitzea:habitata degradatzen eta suntsitzen dituzten giza jardueren artean hauek nabarmentzen dira:baso mozketak,kutsadura,herri-lanak eta prozesu industrialak. Ezpezie inbaditzaileak sartzea:Ekosistema batean artifizialki sartutako espezieak dira. Ekosistema horretan ez zeuden gizakiak sartzea.
4. INGURUMEN INPAKTUAK Inpaktu positiboak: ingurumena hobetzen dute. Inpaktu negatiboak: ingurumena hondatzen dute: Erregai fosilen erreketa: CO2 isuriak gehitzea dakar. Prozesu induatrialak: sustantzia kutsagarriak isurtzen ditu. Aldaketak lurzoruaren erabileran: gehiegizko larratzea, baso soiltzea, nekazaritza intentsiboa Biologia baliabideak gehiehi ustiatzea: habitata suntsitzea, espezie exotikoak sartzea eta baliabideak gehiegi ustiatzeak espezieak desagertzea ekartzen dute.
5. Ingurumen inpaktuaren eboluzioa Ingurumena kontserbatzeko eta kudeatzeko tresna prebentibo bat da. Hiru fase ditu: 1.- Ingurumen impaktuaren azterketa. 2.- Jendaurrean jartze. 3.- ingurumen impaktuaren adierazpena .
6. NATURA BABESTEAREN BEHARRA Naturagune babestuak Gizakiaren ustipenaren ondorioz eraldatu gabe dauden guneak dira. Parkeak: -Nazionalak: Babes-maila gorena dute. -Naturalak: Babes-maila txikiagoa dute. Natura erreserbak: babes bereziak behar duten natura guneak dira. Paisaia babestuak: interes bereziko, balio estetiko eta kulturalak dituzten lekuak dira.
7. Monumentu naturalak: edertasun nabarmena duten elementu naturalak dira. Biosfera-erresebak: planetako gune adierazgarriak dira. Leho- rreko, itsasertzeko edo itsasoko ekosistemak dira. Honen eginkizun nagusia bioaniztasuna, ekosistemak eta aniztasun genetikoa gordetzea eta babestea da.
8. NATUR BALIABIDEAK BABESTEKO ASMORIK BA OTE? Inguru bat bere natur baliabideen aldetik aberatsa dela ikusten bada eta babes neurriak jarri behar badira lehenengo eta behin baliabide horiek horrela mantendu dituen sektoreekin lan sakona egin behar da. Gaur egun euskal herrian izendaturik dauden parke naturaletan garbi ikusten da bi helburuak bete nahi dituztela (natura baliabideak babestu eta erabilera publikorako prestatu). Parke natural bezala izendatu diren inguruneen oinarrizko jarduera nekazaritza, abeltzaintza eta basogintza dira. Jarduera hauekin jarraitu nahi baldin badugu, ingurugiroarekin bateragarria den nekazaritzaren alde egin behar da apostu.
9. EUSKADIKO NATURGUNE BABESTUAK ARALARKO PARKE NATURALA: IZANDAPEN-DATA: 1994Ko apirilaren 26捉. AZALERA: 10.971 hektarea. TOKIA: Gipuzkoako hego-ekialdean. FAUNA: Helburuetako bat, faunaren iraupena bermatzea da, horretarako aziendak eta artzaitza mantendu behar da. Hainbat espezie daude: Hegazti harrapari handiak, saiak eta arrano beltza. FLORA: Laborantza lur eta landatutako zuhaitz multzo baten artean artadi gutxi batzuk geratzen dira.
10. AIZKORRI-ARAZKO PARKE NATURALA: IZANDAPEN DATA: 2006KO APIRILAREN 4a AZALERA: 19.331 hektarea. TOKIA: Gipuzkoako hegoaldeko mugan eta Arabako iparraldean. FAUNA: Beste leku batzuetan desagertutako animalia-espezie askoren babesgunea da. FLORA: Baso autoktono zabal ugari kontserbatzen diral, hariztiak eta haltzadiak batez ere.
11. PAGOETAKO PARKE NATURALAK: IZENDAPEN-DATA: 1998ko irailaren 29a AZALERA:1335 hektarea TOKIA: Gipuzkoako iparraldean FAUNA: Orein talde bat dago, arrastaka handiz, faisaien, orkatzen eta erbien birpopulatzeak egin dira.Han haitzetako hegazti tipikoak topatu ditugu. FLORA: Baso asko, larre, ortu eta landatutako zuhaitz-eremu eta abar bihurtu dira. Badira aberastasun biologikoagatik eta bakartasunagatik balio handikoak diren baso batzuk.
12. NAFARROAKO PARKE NATURALAK SEORIO DE BERTIZ: KOKALEKUA: Baztan, bidasoa ibaia, etxalar eta Cuatro pueblos mendiaren ondoan dago. BEGETAZIAOA: Parke natural honen begetazio gehiena bambua da. FAUNA: Angila, salmon, triton eta zizareak daude.
13. URBASA ETA ANDIA: KOKALEKUA: Nafarroako ekialdean BEGETAZIOA: Hayedoak eta hayak. FAUNA: Aberatsa da, 145 espezie mota daude, 94 hegazti, 34 hugaztun eta 17 anfibio eta narrasti.
14. BARDENAK: KOKALEKUA: Nafarroako hegoaldean BEGETAZIOA: Prezipitazio gutxiengatik karakterizatuta daude. Begetazio xerofilak, sabinarak, koskojarak, romeralak, espartalak, sisillarak eta ontinarak daude. FAUNA: -Hornogabeak: Marraskiloak eta karramaroak. -Hornodunak: Arrainak, anfibioak eta narristak. 8 arraian mota, 3 anfibio mota eta 3 narrasti mota. Hegaztien artean bi mota daude: -Rapazak: 16 espezie mota. -Esterapio: 13 espezie mota daude. Hauetaz aparte 28 ugaztun mota daude.