際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
Evoluties in herbestemming
van industrieel erfgoed
visie en cases
26 november 2016
Kathleen Moermans
Agentschap Onroerend erfgoed
 Ondersteunen van
erfgoedactoren met advies en
premies
 Inventariseren en beschermen
van gebouwen, landschappen,
archeologische sites en varend
erfgoed
 Voorbereiden en uitvoeren van
het onroerenderfgoedbeleid
 Beleidsgericht onderzoek en
gerichte communicatie
Windmolen, de Heerser - Retie
Het Zegel  Mechelen: kaarsenfabriek  centraal magazijn spoorwegen  postzegeldrukkerij - ?
Herbestemmen en vernieuwen zijn processen die eigen zijn aan
industri谷le sites met een dynamische groei. Het herbestemmen is dan
ook een continue gegeven.
M&L januari  februari 2005
Voetgangerstunnel of Sint-Annatunnel - Antwerpen
Meulestedebrug - Gent
Maatschappelijke trends
veroorzaken industrieel erfgoed
onder druk
 complexere wetgeving:
milieuwetgeving, veiligheid,
brandweer,
 vervoersinfrastructuren onder
druk
 energetische aspect
 druk op de openbare ruimte, op
de buitengebieden
Waterzuiveringsstation  Knokke Heist
Industrieel archeologische waarde =
 uitgangspunt bij de start van een
herbestemmingsproces
 basis van het verhaal
Een herbestemming moet de
functionele leesbaarheid vrijwaren.
Het monument moet drager blijven
van de sporen van zijn
oorspronkelijke gebruiken.
s Hertogenmolens - Aarschot
Industrieel erfgoed als drager van een productieproces.
Vuurmolen- Overijse
Industrieel erfgoed als getuige van een technische vooruitgang.
Vuurmolen- Overijse - na restautratie
Vuurmolen- Overijse  interieur voor restautratie
Steenbakkerij - Beernem
Steenbakkerij Frateur - Boom
MAATWERK
Case 1: Diamantslijperij Lieckens te Nijlen
Diamantslijperij voor restauratie
Randvoorwaarden:
 beschermingbesluit -
erfgoedwaarden
 wensen eigenaar
 haalbaarheidstudie
Resultaat:
 werkend herstel
 museale bestemming
 bezoekerscentrum naast
gebouw
 geen economische
invulling
Diamantslijperij na restauratie
Diamantslijperij na restauratie
Case 2: Bloemmolens te Diksmuide
Bloemmolens toestand 1995
Beschermd met alle toebehoren inclusief de losse voorwerpen nodig
voor de uitbating van de maalderij
Bloemmolens - 2015
Restauratie (2001  2006)
- restauratie van beide torens met passerelle,
- reconstructie van het tussenvolume met toevoeging van o.a.
een filmzaal, inkomvolume en burelen
- conservatie van de aanwezige machines
toestand - 2015
2001-2006: herbestemming tot museum =
herbestemming op MAAT van de nieuwe functie
 openmaken van vides
 inbrengen van vloerniveaus in de silos
 doorbreken van de silowanden
 inbrengen van een sprinklerinstallatie
 reconstructie van spanten in tussenvolume met
nieuwe glazen dakbedekking
 circulatiewegen in functie van museumparcours
(o.m. een lift)
 stabiliteitswerken
Herbestemming van een
herbestemming
 Planologische
mogelijkheden?
 Ambities van de nieuwe
eigenaar - economische
rendabiliteit?
Nieuwe functie
 Verzoenbaarheid met het
uitgebreide machinepark?
 Energetische aspect?
 Toegankelijkheid?
 Brandveiligheid?
Case 3: Brouwerij De Hoorn te Leuven
Gerestaureerde brouwzaal - 2015
maalstoel transmissie-assen
onderdek brouwzaal
interieur voor restauratie
na restauratie  na herbestemming
Case 4: Ophaalmachinegebouwen met compressorenzaal
van de voormalige steenkoolmijn Helchteren-Zolder te
Heusden-Zolder
2008 voor restauratie
compressorenzaal voor restauratie - 2008
Haalbaarheidsstudie CVO
Onderzoek nuttige oppervlake
Inventarisatie van alle machines, installaties en aanhorigheden
Onderzoek naar bouwgeschiedenis installaties
2015 - na restauratie
Uitdagingen herbestemming
van industrieel erfgoed
 Eenzijdige benadering
 Geen draagvlak
 Druk op de ruimte
 Economische aspect
 Vernieuwingsdrang
 Energetische aspect
 Maatwerk voor elk gebouw
 Specialisme en kennis
 Architecturale benadering zonder
inhoudelijke kennis
 Herbestemmen draagt bij tot
de verdere ontwikkeling van
het gebouw en zijn betekenis
voor de samenleving vandaag
en in de toekomst.
 Herbestemmen schrijft geen
nieuw verhaal maar voegt het
een hoofdstuk toe aan het
reeds geschreven verhaal.
Zo kan industrieel erfgoed
overleven en blijft dit tastbaar
voor toekomstige generaties.
Industrieel erfgoed
work in progress

More Related Content

More from ETWIE (20)

De 'circle of life' van het brandweererfgoed - Joost Vanhessche (Fokus 100)
De 'circle of life' van het brandweererfgoed - Joost Vanhessche (Fokus 100)De 'circle of life' van het brandweererfgoed - Joost Vanhessche (Fokus 100)
De 'circle of life' van het brandweererfgoed - Joost Vanhessche (Fokus 100)
ETWIE
De verwerving en restauratie van de stoombrandspuit van Beduw辿 - Pieter Verho...
De verwerving en restauratie van de stoombrandspuit van Beduw辿 - Pieter Verho...De verwerving en restauratie van de stoombrandspuit van Beduw辿 - Pieter Verho...
De verwerving en restauratie van de stoombrandspuit van Beduw辿 - Pieter Verho...
ETWIE
De 'circle of life' van het brandweererfgoed - Lieze Neyts (Erfgoedcel Zuidwest)
De 'circle of life' van het brandweererfgoed - Lieze Neyts (Erfgoedcel Zuidwest)De 'circle of life' van het brandweererfgoed - Lieze Neyts (Erfgoedcel Zuidwest)
De 'circle of life' van het brandweererfgoed - Lieze Neyts (Erfgoedcel Zuidwest)
ETWIE
Verwelkoming door Johan Vencken (Brandweermuseum)
Verwelkoming door Johan Vencken (Brandweermuseum)Verwelkoming door Johan Vencken (Brandweermuseum)
Verwelkoming door Johan Vencken (Brandweermuseum)
ETWIE
Verwelkoming door Sanne Van Bellingen (ETWIE)
Verwelkoming door Sanne Van Bellingen (ETWIE)Verwelkoming door Sanne Van Bellingen (ETWIE)
Verwelkoming door Sanne Van Bellingen (ETWIE)
ETWIE
het MOT | Technisch ICE (Steven De Waele)
het MOT | Technisch ICE (Steven De Waele)het MOT | Technisch ICE (Steven De Waele)
het MOT | Technisch ICE (Steven De Waele)
ETWIE
Handmade in Brugge (Ellen Vandenbulcke)
Handmade in Brugge (Ellen Vandenbulcke)Handmade in Brugge (Ellen Vandenbulcke)
Handmade in Brugge (Ellen Vandenbulcke)
ETWIE
Atelierwerking DIVA (Tom Iriks & Anja Baelus)
Atelierwerking DIVA (Tom Iriks & Anja Baelus)Atelierwerking DIVA (Tom Iriks & Anja Baelus)
Atelierwerking DIVA (Tom Iriks & Anja Baelus)
ETWIE
ReviVak project (Brigitte Smessaert)
ReviVak project (Brigitte Smessaert)ReviVak project (Brigitte Smessaert)
ReviVak project (Brigitte Smessaert)
ETWIE
Inleiding
InleidingInleiding
Inleiding
ETWIE
Historische bedrijven en hun erfgoed: nieuwe initiatieven (Robin Debo)
Historische bedrijven en hun erfgoed: nieuwe initiatieven (Robin Debo)Historische bedrijven en hun erfgoed: nieuwe initiatieven (Robin Debo)
Historische bedrijven en hun erfgoed: nieuwe initiatieven (Robin Debo)
ETWIE
In vogelvlucht: de werking van ETWIE in 2016
In vogelvlucht: de werking van ETWIE in 2016In vogelvlucht: de werking van ETWIE in 2016
In vogelvlucht: de werking van ETWIE in 2016
ETWIE
De ontwikkelingen in het cultureel-erfgoedbeleid (Marina Laureys)
De ontwikkelingen in het cultureel-erfgoedbeleid (Marina Laureys)De ontwikkelingen in het cultureel-erfgoedbeleid (Marina Laureys)
De ontwikkelingen in het cultureel-erfgoedbeleid (Marina Laureys)
ETWIE
Virtuoos met Vuur! (Michel Mouton & Joeri Januarius)
Virtuoos met Vuur! (Michel Mouton & Joeri Januarius)Virtuoos met Vuur! (Michel Mouton & Joeri Januarius)
Virtuoos met Vuur! (Michel Mouton & Joeri Januarius)
ETWIE
Zeg, ken jij de mosselman? Waarom geen enkel beroep blijft bestaan (Sam De Ke...
Zeg, ken jij de mosselman? Waarom geen enkel beroep blijft bestaan (Sam De Ke...Zeg, ken jij de mosselman? Waarom geen enkel beroep blijft bestaan (Sam De Ke...
Zeg, ken jij de mosselman? Waarom geen enkel beroep blijft bestaan (Sam De Ke...
ETWIE
In vogelvlucht: de werking van ETWIE in 2015
In vogelvlucht: de werking van ETWIE in 2015In vogelvlucht: de werking van ETWIE in 2015
In vogelvlucht: de werking van ETWIE in 2015
ETWIE
Afsluitende beschouwingen en een blik op de toekomst
Afsluitende beschouwingen en een blik op de toekomstAfsluitende beschouwingen en een blik op de toekomst
Afsluitende beschouwingen en een blik op de toekomst
ETWIE
Het collectiebeleid bij verzamelaars en musea: klaar voor de toekomst?
Het collectiebeleid bij verzamelaars en musea: klaar voor de toekomst?Het collectiebeleid bij verzamelaars en musea: klaar voor de toekomst?
Het collectiebeleid bij verzamelaars en musea: klaar voor de toekomst?
ETWIE
Impact van priv辿-verzamelaars op het verzamel- en ontzamelbeleid en de publie...
Impact van priv辿-verzamelaars op het verzamel- en ontzamelbeleid en de publie...Impact van priv辿-verzamelaars op het verzamel- en ontzamelbeleid en de publie...
Impact van priv辿-verzamelaars op het verzamel- en ontzamelbeleid en de publie...
ETWIE
Uit bedrijf genomen: de herbestemming van het Historisch Gevaertarchief (Patr...
Uit bedrijf genomen: de herbestemming van het Historisch Gevaertarchief (Patr...Uit bedrijf genomen: de herbestemming van het Historisch Gevaertarchief (Patr...
Uit bedrijf genomen: de herbestemming van het Historisch Gevaertarchief (Patr...
ETWIE
De 'circle of life' van het brandweererfgoed - Joost Vanhessche (Fokus 100)
De 'circle of life' van het brandweererfgoed - Joost Vanhessche (Fokus 100)De 'circle of life' van het brandweererfgoed - Joost Vanhessche (Fokus 100)
De 'circle of life' van het brandweererfgoed - Joost Vanhessche (Fokus 100)
ETWIE
De verwerving en restauratie van de stoombrandspuit van Beduw辿 - Pieter Verho...
De verwerving en restauratie van de stoombrandspuit van Beduw辿 - Pieter Verho...De verwerving en restauratie van de stoombrandspuit van Beduw辿 - Pieter Verho...
De verwerving en restauratie van de stoombrandspuit van Beduw辿 - Pieter Verho...
ETWIE
De 'circle of life' van het brandweererfgoed - Lieze Neyts (Erfgoedcel Zuidwest)
De 'circle of life' van het brandweererfgoed - Lieze Neyts (Erfgoedcel Zuidwest)De 'circle of life' van het brandweererfgoed - Lieze Neyts (Erfgoedcel Zuidwest)
De 'circle of life' van het brandweererfgoed - Lieze Neyts (Erfgoedcel Zuidwest)
ETWIE
Verwelkoming door Johan Vencken (Brandweermuseum)
Verwelkoming door Johan Vencken (Brandweermuseum)Verwelkoming door Johan Vencken (Brandweermuseum)
Verwelkoming door Johan Vencken (Brandweermuseum)
ETWIE
Verwelkoming door Sanne Van Bellingen (ETWIE)
Verwelkoming door Sanne Van Bellingen (ETWIE)Verwelkoming door Sanne Van Bellingen (ETWIE)
Verwelkoming door Sanne Van Bellingen (ETWIE)
ETWIE
het MOT | Technisch ICE (Steven De Waele)
het MOT | Technisch ICE (Steven De Waele)het MOT | Technisch ICE (Steven De Waele)
het MOT | Technisch ICE (Steven De Waele)
ETWIE
Handmade in Brugge (Ellen Vandenbulcke)
Handmade in Brugge (Ellen Vandenbulcke)Handmade in Brugge (Ellen Vandenbulcke)
Handmade in Brugge (Ellen Vandenbulcke)
ETWIE
Atelierwerking DIVA (Tom Iriks & Anja Baelus)
Atelierwerking DIVA (Tom Iriks & Anja Baelus)Atelierwerking DIVA (Tom Iriks & Anja Baelus)
Atelierwerking DIVA (Tom Iriks & Anja Baelus)
ETWIE
ReviVak project (Brigitte Smessaert)
ReviVak project (Brigitte Smessaert)ReviVak project (Brigitte Smessaert)
ReviVak project (Brigitte Smessaert)
ETWIE
Inleiding
InleidingInleiding
Inleiding
ETWIE
Historische bedrijven en hun erfgoed: nieuwe initiatieven (Robin Debo)
Historische bedrijven en hun erfgoed: nieuwe initiatieven (Robin Debo)Historische bedrijven en hun erfgoed: nieuwe initiatieven (Robin Debo)
Historische bedrijven en hun erfgoed: nieuwe initiatieven (Robin Debo)
ETWIE
In vogelvlucht: de werking van ETWIE in 2016
In vogelvlucht: de werking van ETWIE in 2016In vogelvlucht: de werking van ETWIE in 2016
In vogelvlucht: de werking van ETWIE in 2016
ETWIE
De ontwikkelingen in het cultureel-erfgoedbeleid (Marina Laureys)
De ontwikkelingen in het cultureel-erfgoedbeleid (Marina Laureys)De ontwikkelingen in het cultureel-erfgoedbeleid (Marina Laureys)
De ontwikkelingen in het cultureel-erfgoedbeleid (Marina Laureys)
ETWIE
Virtuoos met Vuur! (Michel Mouton & Joeri Januarius)
Virtuoos met Vuur! (Michel Mouton & Joeri Januarius)Virtuoos met Vuur! (Michel Mouton & Joeri Januarius)
Virtuoos met Vuur! (Michel Mouton & Joeri Januarius)
ETWIE
Zeg, ken jij de mosselman? Waarom geen enkel beroep blijft bestaan (Sam De Ke...
Zeg, ken jij de mosselman? Waarom geen enkel beroep blijft bestaan (Sam De Ke...Zeg, ken jij de mosselman? Waarom geen enkel beroep blijft bestaan (Sam De Ke...
Zeg, ken jij de mosselman? Waarom geen enkel beroep blijft bestaan (Sam De Ke...
ETWIE
In vogelvlucht: de werking van ETWIE in 2015
In vogelvlucht: de werking van ETWIE in 2015In vogelvlucht: de werking van ETWIE in 2015
In vogelvlucht: de werking van ETWIE in 2015
ETWIE
Afsluitende beschouwingen en een blik op de toekomst
Afsluitende beschouwingen en een blik op de toekomstAfsluitende beschouwingen en een blik op de toekomst
Afsluitende beschouwingen en een blik op de toekomst
ETWIE
Het collectiebeleid bij verzamelaars en musea: klaar voor de toekomst?
Het collectiebeleid bij verzamelaars en musea: klaar voor de toekomst?Het collectiebeleid bij verzamelaars en musea: klaar voor de toekomst?
Het collectiebeleid bij verzamelaars en musea: klaar voor de toekomst?
ETWIE
Impact van priv辿-verzamelaars op het verzamel- en ontzamelbeleid en de publie...
Impact van priv辿-verzamelaars op het verzamel- en ontzamelbeleid en de publie...Impact van priv辿-verzamelaars op het verzamel- en ontzamelbeleid en de publie...
Impact van priv辿-verzamelaars op het verzamel- en ontzamelbeleid en de publie...
ETWIE
Uit bedrijf genomen: de herbestemming van het Historisch Gevaertarchief (Patr...
Uit bedrijf genomen: de herbestemming van het Historisch Gevaertarchief (Patr...Uit bedrijf genomen: de herbestemming van het Historisch Gevaertarchief (Patr...
Uit bedrijf genomen: de herbestemming van het Historisch Gevaertarchief (Patr...
ETWIE

Evoluties in herbestemming van industrieel erfgoed: visie en cases (Kathleen Moermans)

  • 1. Evoluties in herbestemming van industrieel erfgoed visie en cases 26 november 2016 Kathleen Moermans
  • 2. Agentschap Onroerend erfgoed Ondersteunen van erfgoedactoren met advies en premies Inventariseren en beschermen van gebouwen, landschappen, archeologische sites en varend erfgoed Voorbereiden en uitvoeren van het onroerenderfgoedbeleid Beleidsgericht onderzoek en gerichte communicatie Windmolen, de Heerser - Retie
  • 3. Het Zegel Mechelen: kaarsenfabriek centraal magazijn spoorwegen postzegeldrukkerij - ? Herbestemmen en vernieuwen zijn processen die eigen zijn aan industri谷le sites met een dynamische groei. Het herbestemmen is dan ook een continue gegeven.
  • 4. M&L januari februari 2005
  • 5. Voetgangerstunnel of Sint-Annatunnel - Antwerpen Meulestedebrug - Gent Maatschappelijke trends veroorzaken industrieel erfgoed onder druk complexere wetgeving: milieuwetgeving, veiligheid, brandweer, vervoersinfrastructuren onder druk energetische aspect druk op de openbare ruimte, op de buitengebieden
  • 6. Waterzuiveringsstation Knokke Heist Industrieel archeologische waarde = uitgangspunt bij de start van een herbestemmingsproces basis van het verhaal Een herbestemming moet de functionele leesbaarheid vrijwaren. Het monument moet drager blijven van de sporen van zijn oorspronkelijke gebruiken.
  • 7. s Hertogenmolens - Aarschot Industrieel erfgoed als drager van een productieproces.
  • 8. Vuurmolen- Overijse Industrieel erfgoed als getuige van een technische vooruitgang.
  • 9. Vuurmolen- Overijse - na restautratie Vuurmolen- Overijse interieur voor restautratie
  • 10. Steenbakkerij - Beernem Steenbakkerij Frateur - Boom MAATWERK
  • 11. Case 1: Diamantslijperij Lieckens te Nijlen Diamantslijperij voor restauratie
  • 12. Randvoorwaarden: beschermingbesluit - erfgoedwaarden wensen eigenaar haalbaarheidstudie Resultaat: werkend herstel museale bestemming bezoekerscentrum naast gebouw geen economische invulling Diamantslijperij na restauratie
  • 14. Case 2: Bloemmolens te Diksmuide Bloemmolens toestand 1995 Beschermd met alle toebehoren inclusief de losse voorwerpen nodig voor de uitbating van de maalderij
  • 15. Bloemmolens - 2015 Restauratie (2001 2006) - restauratie van beide torens met passerelle, - reconstructie van het tussenvolume met toevoeging van o.a. een filmzaal, inkomvolume en burelen - conservatie van de aanwezige machines
  • 16. toestand - 2015 2001-2006: herbestemming tot museum = herbestemming op MAAT van de nieuwe functie openmaken van vides inbrengen van vloerniveaus in de silos doorbreken van de silowanden inbrengen van een sprinklerinstallatie reconstructie van spanten in tussenvolume met nieuwe glazen dakbedekking circulatiewegen in functie van museumparcours (o.m. een lift) stabiliteitswerken
  • 17. Herbestemming van een herbestemming Planologische mogelijkheden? Ambities van de nieuwe eigenaar - economische rendabiliteit? Nieuwe functie Verzoenbaarheid met het uitgebreide machinepark? Energetische aspect? Toegankelijkheid? Brandveiligheid?
  • 18. Case 3: Brouwerij De Hoorn te Leuven Gerestaureerde brouwzaal - 2015
  • 20. na restauratie na herbestemming
  • 21. Case 4: Ophaalmachinegebouwen met compressorenzaal van de voormalige steenkoolmijn Helchteren-Zolder te Heusden-Zolder 2008 voor restauratie
  • 23. Haalbaarheidsstudie CVO Onderzoek nuttige oppervlake Inventarisatie van alle machines, installaties en aanhorigheden Onderzoek naar bouwgeschiedenis installaties
  • 24. 2015 - na restauratie
  • 25. Uitdagingen herbestemming van industrieel erfgoed Eenzijdige benadering Geen draagvlak Druk op de ruimte Economische aspect Vernieuwingsdrang Energetische aspect Maatwerk voor elk gebouw Specialisme en kennis Architecturale benadering zonder inhoudelijke kennis
  • 26. Herbestemmen draagt bij tot de verdere ontwikkeling van het gebouw en zijn betekenis voor de samenleving vandaag en in de toekomst. Herbestemmen schrijft geen nieuw verhaal maar voegt het een hoofdstuk toe aan het reeds geschreven verhaal. Zo kan industrieel erfgoed overleven en blijft dit tastbaar voor toekomstige generaties.