�ݺ�ߣ


1. Magbigay ng 5 mga gamit panulat sa panahon ng katutubo.
2. Magbigay ng 3 bagay na nagsisilbing sulatan ng mga ninuno.
3. Magbigay ng 3 kung saan madalas makikita ang mga naisulat.
4. Ano ang tawag sa awiting- bayanpara sa pagpapatulog ng bata?
5. Bakit ipinasunog ng mga Kastila ang ang mga talang pampanitikan ng
ating mga ninuno?


1. dulo ng kawayan, kahoy, lanseta, bato, at bakal
2. ang mga biyas ng kawayan, talukap ng bunga, at dahon ng mga
punongkahoy
3. mga palayok, banga, kawayang bumbong
4. Oyayi/hele
Answers

 Bago pa man dumating ang mga mananakop na
Espaňol, ang mga katutubong Pilipino ay mayroon ng
maituturing na sariling panitikang nagpapakita ng
kanilang kalinangan at kasaysayan.
 Mayroon na rin silang sariling sistema ng pagsulat na
tinatawag na baybayin.
 Sa pamamagitan nito, naitala nila ang ilang
mahahalagang pangyayari sa kanilang buhay gaya ng
kanilang tradisyon, kaugalian, paniniwala, at iba pa.
KALIGIRANG KASAYSAYAN


 Ayon sa kasaysayan, ang ating mga ninunong
Pilipino ay gumagamit ng matutulis na bagay gaya ng
dulo ng kawayan, kahoy, lanseta, bato, at bakal
bilang panulat, at ang mga biyas ng kawayan,
talukap ng bunga, at dahon ng mga punongkahoy
naman ang naging sulatan nila.


Nang dumating ang mga Espaňol at
ipinalaganap ang mga
pananampalatayang Kristyanismo,
ipinasunog nila ang mga talang
pampanitikan ng ating mga ninuno dahil
iyon daw ay likha ng diyablo at produkto
ng makapaganong paniniwala.


Subalit hindi rin iyon naging dahilan upang tuluyang
mapigil o maitago ang sinaunang panitikan. Bagkus, lalo
itong lumawig sa pamamagitan ng pagpasalin-salin sa
bibig ng mga katutubong mamamayan tulad ng mga
awiting-bayan at mga sinaunang salaysayin.

1. Karaniwang pasalindila (oral)
2. Tumatalakay sa paraan ng pamumuhay ng ating mga
ninuno
3. Nagpapatunay na may sibilisasyon/kabihasnan na ang
mga katutubo sa Pilipinas bago pa dumating ang mga
Espanol
4. Matatagpuan din sa mga palayok, banga, kawayang
bumbong (isang uri ng bamboo), at iba pa. ang mga
naisulat.
ANG PANITIKAN SA PANAHON ITO AY


 Ito ay katumbas ng 17 na titik sa matandang alpabeto at lahat ng mga
simbolo ay binibigkas na may ponemang /a/ sa dulo. Samantala,
nilalagyan ng tuldok sa itaas ng simbolo kung binibigkas sa ponemang
/e/o/i/ sa dulo at tuldok sa ibaba kapag /o/o/u/.


Ang tandang krus o ekis sa kanang paibaba ng simbolong
katinig ay inilalagay upang mawala ang tunog na patinig tulad
sa ponemang /y/ sa salitang bahay. Isang guhit na patayo ay
inilalagay sa pagitan ng mga salitang pinaghihiwalay at
dalawang guhit na patayo naman sa pagitan ng mga
pangungusap.


Awiting bayan o kantahing-bayan ay tulang inaawit na
nagpapahayag ng damdamin, kaugalian, paniniwala,
karanasan, gawain o hanapbuhay ng mga taong nainirahan
sa isang pook o lugar.
A. Awiting bayan


 Halimbawa:
Matulog ka na bunso, ang ina mo ay malayo
At hindi ka masundo may putik at mabaho.
1. Oyayi/hele (pagpapatulog ng bata)


 Halimbawa:
Likas sa Pilipino ang pagtutulungan
Sama- samang tumutulong para sa bayan
Mayaman man o mahirap, nandiyan ang pagkakaisa
Kapit-bisig itong pinaglaban
2. Kalusan (paggawa)


 Halimbawa:
Ang balat moy huwag ibilad kung mainit
Kailangan mo’y salakot na pambukid
Ang balat kung masungit ang panahon
Parang payong din ‘yon
3. Balitaw (Visayan) /Kundiman (Tagalog)


 Halimbawa:
Aanhin ang yamang Saudi,
O yen ng Japayuki
Kung wala ka sa tabi
-Fernando Gonzales
4. Diona (kasal)


 Ito ay kasaysayan ng mga pandirigma ng mga
kawal nina Datu Dumangsil ng Tall at Datu
Balkususa ng tayabas at ng Bai ng Talim.
5. kumintang/tagumpay (pandigma)

 Isang awit ng papuri, luwalhati, kaligayahan o
pasasalamat, karaniwang para sa Diyos o Mahal
na Birhen sapagkat nagpapakita, nagpaparating o
nagpapadama ng pagkadakila o pagsamba.
 Halimbawa:
Pumanaog, pumanaog si Mansilatan,
Saka si Badla ay bababa,
Mamimigayng lakas,
Pasayawin ang mga baylan,
Paligiran ang mga baylan.
6. Dalit/himno (pagsamba sa anito/panrelihiyon)


BIRHEN SA BARANGAY
O Maria reyna sa Pilipinas,
Panalipdi kami sa mga katalagman,
Agaka kami nagdto sa manluluwas,
Si Kristo nga anak mo ug ang
Among kaluwasan.

 Isang makalumang tula at tradisyon ng mga Ilokano. Isa
itong tulang inaawit bilang panaghoy sa isang taong
namatayan.
 Halimbawa:
Ay ama nga nageb-ebba
Dinak man kaasian aya
A panawan a sisina
Tay uneg balay a kasa.
Ay ama nga nageb-ebba
Dinak man kaasian aya
A panawan a sisina
Tay uneg balay a kasa.
7. Dung-aw


8. Soliranin awit sa pagsasagwan

 Halimbawa:
Sagwan, tayo’y sumagwan
Ang buong kaya’y ibigay.
Malakas ang hangin
Baka tayo’y tangayin,
Pagsagwa’y pagbutihin.
9. Talindaw awit sa pamamangka


Ang mga bugtong, palaisipan, salawikain, at kasabihan ay
itinuturing na karunungang-bayan dahil nagpapatalas ito
ng isipan upang mag-isip at bigyang- kahulugan ang
mahalagang kaisipang nakapaloob dito o ang mga
salitang inilalarawan nito.
Karunungang - Bayan


 Ang bugtong ay tulang patugma na ang layunin ay pahulaan ang isang bagay, tao, at pook
na kakikitaan ng talinghaga. Ito ay karaniwang nilalaro sa mga lamayan sa patay para
magbigay-aliw at mawala ang antok habang nagpupuyat. Nang lumaon, ginagawa na rin
ito tuwing may pistahan o sa mga pagtitipon.
 Halimbawa:
 Isang pindot ng daliri, impormasyo’y sari-sari.
Sagot: internet
1. Bugtong

 Ito ay mga butil ng karunungang hango sa karanasan ng
matatanda na nagsisilbing batas at tuntunin ng
kagandahang-asal ng ating mga ninuno.
 Halimbawa: Ang magtanim ng hangin, bagyo ang aanihin.
2. Salawikain


 ito ay kagaya ng salawikain na nagpapahayag ng magandang kaisipan
o mensahe sa buhay. Ang kaibahan lamang, ito ay tiyak at madaling
matukoy ang mensahe. Ito ay tinatawag ding kawikaan o mga
kasabihang walang natatagong kahulugan.
 Halimbawa: Nasa diyos ang awa, nasa tao ang gawa.
3. Sawikain


Ito ay isang paraan ng pagpukaw at paghasa
ng kaisipan ng tao. Ito ay nakalilibang bukod
sa nakadaragdag ng kaalaman.
Halimbawa: May isang bola sa mesa.
Tinakpan ito ng sombrero. Paano mo kaya
makukuha ang bola nang di man lang
magagalaw ang sombrero?
Sagot: butas ang tuktok ng sombrero.
4. Palaisipan

Peer Evaluation
Pangalan 5 4 3 2 1
1. Brenda Mage
2. Joanne Tame
3.Fe Ang
4. Ley Ko
Evaluator


 Ito ay mga tugmaang karaniwang ginagamit sa
panunukso o pagpuna sa kilos o gawi ng isang tao.
 Halimbawa: Putak,putak
batang duwag
matapang ka’t,
nasa pugad.
1. Mga Tugmaang Pambata

 Ito ang mga tugmang ginagamit sa panggagamot na
pangkulam o pang-engkanto.
 Halimbawa: Tabi,tabi po, nuno.
huwag pong magagalit, kaibigan,
aming pinuputol lamang,
ang sa ami’y napag-utusan.
2. Bulong

 Ang epiko ay mahabang tulang pasalaysay na
nagpapakita ng kabayanihan, katapangan, at
pakikipagsapalaran ng pangunahing tauhan.
 Halimbawa: Biag (buhay) ni lam-ang (ilokano)
3. Epiko


 Acting ------ 10 pts
 Stage presence ------ 10 pts
 Preparation/organization ------ 10 pts
 Provides fluent rendition of
scenario ------ 10 pts
 Time ------ 10 pts
TOTAL 50 pts
CRITERIA

Peer Evaluation
Name:_______________________ Topic:_______________
Group:____________________ Time:________________
Pangalan 5 4 3 2 1
1. Brenda Mage
2. Joanne Tame
3.Fe Ang
4. Ley Ko
Evaluator

TOPICS
1. Tulalang
2. Biag ni Lam-ang
3. Ibalon
4. Bantugan ( Ikatlong
salaysay)
5. Hudhud at Alim
6. Hinilawod
7. Indaraptra at Sulayman

�ݺ�ߣ

Kabanata 2

Recommended

More Related Content

What's hot (20)

Similar to Kabanata 2 (20)

Recently uploaded (20)

Kabanata 2