際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
Pendidikan Pancasila
( 2 SKS) wajib lulus
Kompetensi:
Mahasiswa memiliki wawasan hidup berbangsa
bernegara
Mahasiswa memiliki sikap dan perilaku yg
mencerminkan nilai-nilai Pancasila (religius,
manusiawi, nasionalis, demokratis dan adil)
sehingga dapat mengamalkan ilmunya secara
bertanggung jawab.
Pokok Bahasan
1. Kajian Ilmiah Pancasila
2. Sejarah Perumusan Pancasila
3. Pancasila sebagai Sistem Nilai
4. Pancasila sebagai Ideologi Negara
5. Undang-Undang Dasar 1945 dan
Amandemen
6. Pancasila sebagai Paradigma Pembangunan
Penilaian Hasil Pembelajaran
Mencakup keseluruhan proses dan hasil
kegiatan pembelajaran mahasiswa.
Utamanya : (1) intensitas partisipasi, (2)
kesempurnaan tugas, (3) prestasi hasil ujian.
Partisipasi: kehadiran, frekuensi
penyampaian pertanyaan, frekuensi memberikan
komentar dan jawaban atas pertanyaan, tingkat
perhatian pada proses perkuliahan.
Ujian Akhir Semester = 40 %
 Diskusi = 20 %
Tugas 2 Kel. & Ind. = 20 %
Mid Semester = 20 %
 Total = 100 %
Kuis = 2 (utk bonus)
Contoh
Ujian Akhir Semester = 40 % x 80 = 32
Diskusi = 20 % x 100 = 20
Tugas 2 Kel. & Ind. = 20 % x 90 = 18
Mid Semester = 20 % x 60 = 12 +
 Total =100 % = 82
Kuis = 82 + 2 (3) = 88 (A)
Kajian Ilmiah terhadap Pancasila
Pendidikan Pancasila  suatu studi tentang
Pancasila sebagai dasar dan ideologi negara.
Kajian bersifat interdisipliner artinya
tinjauan dari berbagai disiplin ilmu sebagai
satu kesatuan.
Pancasila sendiri mempunyai ciri ilmiah.
Kajian ilmiah terhadap Pancasila dilihat dari ciri
berpikir ilmiah.
 Ada 4 ciri berpikir ilmiah:
1. Berobjek: o. material & o. formal
2. Bermetode: analisis-sintesis, induktif-deduktif,
hermeneutik,dll.
3. Bersistem: saling terkait antar hal/pernyataan sebagai
satu keutuhan.
4. Bersifat universal/umum: kebenarannya tdk terbatas
ruang dan waktu.
Mari kita lihat satu persatu bila ciri itu diterapkan dalam
membahas Pancasila.
Setiap ilmu mempunyai objek.
Objek material Pancasila adalah:
Manusia Indonesia dari dulu sampai sekarang.
Objek formalnya adalah ilmu-ilmu sosial dan
budaya seperti: filsafat, hukum, politik,
sosiologi, antropologi dan sejarah.
Metode menelaah Pancasila
Analisis -> mengurai, memerinci sehingga jelas
makna pernyataannya, misalnya:
Sila keadilan sosial bagi seluruh rakyat Indonesia.
Keadilan berasal dari kata adil, artinya.
Keadilan adalah keadaan yang .
Sosial -> menyangkut masyarakat seluruhnya,
mempunyai tiga dimensi: warga negara, negara dan
antar-warga negara.
Seluruh rakyat Indonesia -> semua orang Indonesia
mempunyai kewajiban dan hak yg sama.
Sintesis: rangkuman dan simpulan
Metode induksi: berpikir dari peristiwa khusus ke
kesimpulan umum.
Contoh: Sila I, peristiwa khususnya adalah
Adanya fenomena beragama di masyarakat
Indonesia, adanya tempat ibadah.
Kesimpulannya: Orang Indonesia berkeyakinan
terhadap Tuhan YME.
Metode Deduksi: berpikir dari hal umum ke kesimpulan khusus.
Contoh:
Semua warga negara Indonesia wajib taat pada
hukum yang berlaku
Amir adalah warga negara Indonesia
Jadi, Amir wajib taat pada hukum yg berlaku.
Contoh lain:
Hukum yg lebih tinggi (lebih umum) menjadi acuan
hukum yang lebih rendah (lebih khusus).
Metode hermeneutik: penafsiran/interpretasi terhadap
teks atau pernyataan.
Penerapan:
Interpretasi pada ahli hukum terhadap pasal 28 A
UUD 1945 tentang hak hidup.
Pendapat yang berbeda:
Sebagian menolak hukuman mati.
Sebagian mempertahankan hukuman mati.
3. Sistematis
Syarat berpikir ilmiah yang ketiga: sistematis
Sila-sila Pancasila berbentuk majemuk tunggal
Merupakan satu kesatuan yang tidak terpisahkan
Mempunyai hubungan logis antar sila
Bersifat hierarkhis piramidal
4. Umum
A. umum kolektif
B. umum universal
Pancasila mengandung kebenaran korespondensi
Kebenaran koherensi dan
Kebenaran pragmatis.
DISKUSI KELOMPOK MASING2
DISKUSIKAN 1 TOPIK TERTENTU YG MENJADI
PERMASALAHAN DALAM KEHIDUPAN
BERBANGSA BERNEGARA DI INDONESIA
BUAT RUMUSAN MASALAHNYA (APA, MENGAPA,
BAGAIMANA, DSB) MINIMAL DUA.
TULIS NAMA DAN NIM ANGGOTA MASING2 SERTA
NAMA KELOMPOK PADA SEHELAI KERTAS.

More Related Content

Similar to Materi 1-pengantar-pendidikan-pancasila (20)

Rpp revisi 2017 ppkn kelas 11 sma
Rpp revisi 2017 ppkn kelas 11 smaRpp revisi 2017 ppkn kelas 11 sma
Rpp revisi 2017 ppkn kelas 11 sma
Diva Pendidikan
Makalah pendidikan pancasila
Makalah pendidikan pancasilaMakalah pendidikan pancasila
Makalah pendidikan pancasila
Fadhilah Haswenova
SIlabus SMA mapel wajib A
SIlabus SMA mapel wajib ASIlabus SMA mapel wajib A
SIlabus SMA mapel wajib A
Masriqon Masriqon
SILABUS Pendidikan Pancasila.pdf
SILABUS Pendidikan Pancasila.pdfSILABUS Pendidikan Pancasila.pdf
SILABUS Pendidikan Pancasila.pdf
MengBaong
jawaban UTS ISBD.docx
jawaban UTS ISBD.docxjawaban UTS ISBD.docx
jawaban UTS ISBD.docx
MasJay06
A silabus mata pelajaran pendidikan pancasila dan kewarganegaraan
A silabus mata pelajaran pendidikan pancasila dan kewarganegaraanA silabus mata pelajaran pendidikan pancasila dan kewarganegaraan
A silabus mata pelajaran pendidikan pancasila dan kewarganegaraan
almansyahnis .
Ilmu Sosial Budaya Dasar
Ilmu Sosial Budaya DasarIlmu Sosial Budaya Dasar
Ilmu Sosial Budaya Dasar
ErvinaHandayani2
1 Pengantar Pancasila.pptx
1 Pengantar Pancasila.pptx1 Pengantar Pancasila.pptx
1 Pengantar Pancasila.pptx
Andhimas
Pendidikan Pancasila - Urgensi Pancasila.ppt
Pendidikan Pancasila - Urgensi Pancasila.pptPendidikan Pancasila - Urgensi Pancasila.ppt
Pendidikan Pancasila - Urgensi Pancasila.ppt
ssusercce12f
Bab 5-menyiram-indahnya-keadilan-kedamaian
Bab 5-menyiram-indahnya-keadilan-kedamaianBab 5-menyiram-indahnya-keadilan-kedamaian
Bab 5-menyiram-indahnya-keadilan-kedamaian
Jho Jhon
fdokumen.com_bab-1-isd.pptx
fdokumen.com_bab-1-isd.pptxfdokumen.com_bab-1-isd.pptx
fdokumen.com_bab-1-isd.pptx
Banureja
RPP SMA PPKN Kelas XI
RPP SMA PPKN Kelas XIRPP SMA PPKN Kelas XI
RPP SMA PPKN Kelas XI
Diva Pendidikan
Silabus Pancasila Untuk Perguruan Tinggi Indonesia.pdf
Silabus Pancasila Untuk Perguruan Tinggi Indonesia.pdfSilabus Pancasila Untuk Perguruan Tinggi Indonesia.pdf
Silabus Pancasila Untuk Perguruan Tinggi Indonesia.pdf
wira40654
1.-RPS-PENDIDIKAN-PANCASILA.docx
1.-RPS-PENDIDIKAN-PANCASILA.docx1.-RPS-PENDIDIKAN-PANCASILA.docx
1.-RPS-PENDIDIKAN-PANCASILA.docx
TitinRahmayantiRambe
RPP Pertemuan ke 11 Sejarah kelas X
RPP Pertemuan ke 11 Sejarah kelas XRPP Pertemuan ke 11 Sejarah kelas X
RPP Pertemuan ke 11 Sejarah kelas X
Ressa
Rpp revisi 2017 pp kn kelas 9 smp
Rpp revisi 2017 pp kn kelas 9 smpRpp revisi 2017 pp kn kelas 9 smp
Rpp revisi 2017 pp kn kelas 9 smp
Diva Pendidikan
Isbd power point
Isbd power pointIsbd power point
Isbd power point
riasmi87
pengantar mata kuliah pendidikan pancasila-urgensipancasila-.ppt
pengantar mata kuliah pendidikan pancasila-urgensipancasila-.pptpengantar mata kuliah pendidikan pancasila-urgensipancasila-.ppt
pengantar mata kuliah pendidikan pancasila-urgensipancasila-.ppt
yusufsyawal027
Peran Pancasila Sebagai Etika Berpolitik Mahasiswa
Peran Pancasila Sebagai Etika Berpolitik MahasiswaPeran Pancasila Sebagai Etika Berpolitik Mahasiswa
Peran Pancasila Sebagai Etika Berpolitik Mahasiswa
Yulia Fauzi
Rpp revisi 2017 ppkn kelas 11 sma
Rpp revisi 2017 ppkn kelas 11 smaRpp revisi 2017 ppkn kelas 11 sma
Rpp revisi 2017 ppkn kelas 11 sma
Diva Pendidikan
Makalah pendidikan pancasila
Makalah pendidikan pancasilaMakalah pendidikan pancasila
Makalah pendidikan pancasila
Fadhilah Haswenova
SIlabus SMA mapel wajib A
SIlabus SMA mapel wajib ASIlabus SMA mapel wajib A
SIlabus SMA mapel wajib A
Masriqon Masriqon
SILABUS Pendidikan Pancasila.pdf
SILABUS Pendidikan Pancasila.pdfSILABUS Pendidikan Pancasila.pdf
SILABUS Pendidikan Pancasila.pdf
MengBaong
jawaban UTS ISBD.docx
jawaban UTS ISBD.docxjawaban UTS ISBD.docx
jawaban UTS ISBD.docx
MasJay06
A silabus mata pelajaran pendidikan pancasila dan kewarganegaraan
A silabus mata pelajaran pendidikan pancasila dan kewarganegaraanA silabus mata pelajaran pendidikan pancasila dan kewarganegaraan
A silabus mata pelajaran pendidikan pancasila dan kewarganegaraan
almansyahnis .
Ilmu Sosial Budaya Dasar
Ilmu Sosial Budaya DasarIlmu Sosial Budaya Dasar
Ilmu Sosial Budaya Dasar
ErvinaHandayani2
1 Pengantar Pancasila.pptx
1 Pengantar Pancasila.pptx1 Pengantar Pancasila.pptx
1 Pengantar Pancasila.pptx
Andhimas
Pendidikan Pancasila - Urgensi Pancasila.ppt
Pendidikan Pancasila - Urgensi Pancasila.pptPendidikan Pancasila - Urgensi Pancasila.ppt
Pendidikan Pancasila - Urgensi Pancasila.ppt
ssusercce12f
Bab 5-menyiram-indahnya-keadilan-kedamaian
Bab 5-menyiram-indahnya-keadilan-kedamaianBab 5-menyiram-indahnya-keadilan-kedamaian
Bab 5-menyiram-indahnya-keadilan-kedamaian
Jho Jhon
fdokumen.com_bab-1-isd.pptx
fdokumen.com_bab-1-isd.pptxfdokumen.com_bab-1-isd.pptx
fdokumen.com_bab-1-isd.pptx
Banureja
RPP SMA PPKN Kelas XI
RPP SMA PPKN Kelas XIRPP SMA PPKN Kelas XI
RPP SMA PPKN Kelas XI
Diva Pendidikan
Silabus Pancasila Untuk Perguruan Tinggi Indonesia.pdf
Silabus Pancasila Untuk Perguruan Tinggi Indonesia.pdfSilabus Pancasila Untuk Perguruan Tinggi Indonesia.pdf
Silabus Pancasila Untuk Perguruan Tinggi Indonesia.pdf
wira40654
1.-RPS-PENDIDIKAN-PANCASILA.docx
1.-RPS-PENDIDIKAN-PANCASILA.docx1.-RPS-PENDIDIKAN-PANCASILA.docx
1.-RPS-PENDIDIKAN-PANCASILA.docx
TitinRahmayantiRambe
RPP Pertemuan ke 11 Sejarah kelas X
RPP Pertemuan ke 11 Sejarah kelas XRPP Pertemuan ke 11 Sejarah kelas X
RPP Pertemuan ke 11 Sejarah kelas X
Ressa
Rpp revisi 2017 pp kn kelas 9 smp
Rpp revisi 2017 pp kn kelas 9 smpRpp revisi 2017 pp kn kelas 9 smp
Rpp revisi 2017 pp kn kelas 9 smp
Diva Pendidikan
Isbd power point
Isbd power pointIsbd power point
Isbd power point
riasmi87
pengantar mata kuliah pendidikan pancasila-urgensipancasila-.ppt
pengantar mata kuliah pendidikan pancasila-urgensipancasila-.pptpengantar mata kuliah pendidikan pancasila-urgensipancasila-.ppt
pengantar mata kuliah pendidikan pancasila-urgensipancasila-.ppt
yusufsyawal027
Peran Pancasila Sebagai Etika Berpolitik Mahasiswa
Peran Pancasila Sebagai Etika Berpolitik MahasiswaPeran Pancasila Sebagai Etika Berpolitik Mahasiswa
Peran Pancasila Sebagai Etika Berpolitik Mahasiswa
Yulia Fauzi

More from andikasaputraahmad (9)

Presentation3
Presentation3Presentation3
Presentation3
andikasaputraahmad
Pert 1-online-pengantar-sistem-teknologi-informasi
Pert 1-online-pengantar-sistem-teknologi-informasiPert 1-online-pengantar-sistem-teknologi-informasi
Pert 1-online-pengantar-sistem-teknologi-informasi
andikasaputraahmad
Presentation3
Presentation3Presentation3
Presentation3
andikasaputraahmad
Pengantar pendidikan-kewarganegaraan
Pengantar pendidikan-kewarganegaraanPengantar pendidikan-kewarganegaraan
Pengantar pendidikan-kewarganegaraan
andikasaputraahmad
Pendiikan agama
Pendiikan agamaPendiikan agama
Pendiikan agama
andikasaputraahmad
Matematika
MatematikaMatematika
Matematika
andikasaputraahmad
1. pengenalan-sistem-operasi
1. pengenalan-sistem-operasi1. pengenalan-sistem-operasi
1. pengenalan-sistem-operasi
andikasaputraahmad
BahasaBahasa
Bahasa
andikasaputraahmad
1. pengenalan-sistem-operasi
1. pengenalan-sistem-operasi1. pengenalan-sistem-operasi
1. pengenalan-sistem-operasi
andikasaputraahmad

Recently uploaded (20)

BANGSA DAN KARAKTERISTIK TERNAK KAMBING.docx
BANGSA DAN KARAKTERISTIK TERNAK KAMBING.docxBANGSA DAN KARAKTERISTIK TERNAK KAMBING.docx
BANGSA DAN KARAKTERISTIK TERNAK KAMBING.docx
AzuraAgusnasya
enzim mikroba KULIAH BIOLOGI MIKROPANGAN.ppt
enzim mikroba KULIAH BIOLOGI MIKROPANGAN.pptenzim mikroba KULIAH BIOLOGI MIKROPANGAN.ppt
enzim mikroba KULIAH BIOLOGI MIKROPANGAN.ppt
ParlikPujiRahayu
KUMPULAN CERPEN SMAN 2 MUARA BADAK KALIMANTAN TIMUR.pdf
KUMPULAN CERPEN SMAN 2 MUARA BADAK KALIMANTAN TIMUR.pdfKUMPULAN CERPEN SMAN 2 MUARA BADAK KALIMANTAN TIMUR.pdf
KUMPULAN CERPEN SMAN 2 MUARA BADAK KALIMANTAN TIMUR.pdf
PT. DUTA MEDIA PRESS
Farmakologi (antibiotik, antivirus, antijamur).pptx
Farmakologi (antibiotik, antivirus, antijamur).pptxFarmakologi (antibiotik, antivirus, antijamur).pptx
Farmakologi (antibiotik, antivirus, antijamur).pptx
michellepikachuuu
Modul Ajar Matematika Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Matematika Kelas 11 Fase F Kurikulum MerdekaModul Ajar Matematika Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Matematika Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka
Modul Kelas
Danantara: Pesimis atau Optimis? Podcast Ikatan Alumni Lemhannas RI IKAL Lem...
Danantara:  Pesimis atau Optimis? Podcast Ikatan Alumni Lemhannas RI IKAL Lem...Danantara:  Pesimis atau Optimis? Podcast Ikatan Alumni Lemhannas RI IKAL Lem...
Danantara: Pesimis atau Optimis? Podcast Ikatan Alumni Lemhannas RI IKAL Lem...
Dadang Solihin
PRAKTIK PEMBUATAN RPP DEEP LEARNING fix.pptx
PRAKTIK PEMBUATAN RPP DEEP LEARNING fix.pptxPRAKTIK PEMBUATAN RPP DEEP LEARNING fix.pptx
PRAKTIK PEMBUATAN RPP DEEP LEARNING fix.pptx
NurulIlyas3
PPT CINTA BANGGA RUPIAH (memahami rupiah)
PPT CINTA BANGGA RUPIAH (memahami rupiah)PPT CINTA BANGGA RUPIAH (memahami rupiah)
PPT CINTA BANGGA RUPIAH (memahami rupiah)
pinkypurpss
PELAKSANAAN RPI MURID PENDIDIKAN KHASS.ppt
PELAKSANAAN RPI MURID PENDIDIKAN KHASS.pptPELAKSANAAN RPI MURID PENDIDIKAN KHASS.ppt
PELAKSANAAN RPI MURID PENDIDIKAN KHASS.ppt
ALEENMPP
Lembar Kerja Mahasiswa Applied Artificial Intelligence in Information Systems
Lembar Kerja Mahasiswa Applied Artificial Intelligence in Information SystemsLembar Kerja Mahasiswa Applied Artificial Intelligence in Information Systems
Lembar Kerja Mahasiswa Applied Artificial Intelligence in Information Systems
Ainul Yaqin
SAINS TINGKATAN 5 BAB 6 ELEKTROKIMIA.pptx
SAINS TINGKATAN 5 BAB 6 ELEKTROKIMIA.pptxSAINS TINGKATAN 5 BAB 6 ELEKTROKIMIA.pptx
SAINS TINGKATAN 5 BAB 6 ELEKTROKIMIA.pptx
Baharin Salleh
1. RPT SAINS SMK TINGKATAN 1 2025 KUMPULAN B BY CIKGU GORGEOUS.docx
1. RPT SAINS SMK TINGKATAN 1 2025 KUMPULAN B BY CIKGU GORGEOUS.docx1. RPT SAINS SMK TINGKATAN 1 2025 KUMPULAN B BY CIKGU GORGEOUS.docx
1. RPT SAINS SMK TINGKATAN 1 2025 KUMPULAN B BY CIKGU GORGEOUS.docx
shafiqsmkamil
Jakarta Pasca Ibu Kota Negara - Majalah Telstra
Jakarta Pasca Ibu Kota Negara - Majalah TelstraJakarta Pasca Ibu Kota Negara - Majalah Telstra
Jakarta Pasca Ibu Kota Negara - Majalah Telstra
Dadang Solihin
Rencana PS Bahasa Indonesia Format Baru.pdf
Rencana PS Bahasa Indonesia Format Baru.pdfRencana PS Bahasa Indonesia Format Baru.pdf
Rencana PS Bahasa Indonesia Format Baru.pdf
edenmanoppo
Proposal Kegiatan Santunan Anak Yatim.docx
Proposal Kegiatan Santunan Anak Yatim.docxProposal Kegiatan Santunan Anak Yatim.docx
Proposal Kegiatan Santunan Anak Yatim.docx
tuminsa934
Muqaddimah ANGGARAN DASAR Muhammadiyah .pptx
Muqaddimah ANGGARAN DASAR  Muhammadiyah .pptxMuqaddimah ANGGARAN DASAR  Muhammadiyah .pptx
Muqaddimah ANGGARAN DASAR Muhammadiyah .pptx
suwaibahkapa2
BAHAN UNTUK PELATIHAN PS, DRIGEN, MAZMUR.pptx
BAHAN UNTUK PELATIHAN PS, DRIGEN, MAZMUR.pptxBAHAN UNTUK PELATIHAN PS, DRIGEN, MAZMUR.pptx
BAHAN UNTUK PELATIHAN PS, DRIGEN, MAZMUR.pptx
LunduSitohang
Analisis Subjek Literatur Pada Disertasi Kajian Budaya dan Media (KBM) Sekola...
Analisis Subjek Literatur Pada Disertasi Kajian Budaya dan Media (KBM) Sekola...Analisis Subjek Literatur Pada Disertasi Kajian Budaya dan Media (KBM) Sekola...
Analisis Subjek Literatur Pada Disertasi Kajian Budaya dan Media (KBM) Sekola...
Murad Maulana
Langkah-langkah Pembuatan Microsite.pptx
Langkah-langkah Pembuatan Microsite.pptxLangkah-langkah Pembuatan Microsite.pptx
Langkah-langkah Pembuatan Microsite.pptx
NurulIlyas3
BRIEF SAPA RAMADHAN Universitas Al-Falah As-Sunniyah Kencong Jember 2025.pdf
BRIEF SAPA RAMADHAN Universitas Al-Falah As-Sunniyah Kencong Jember 2025.pdfBRIEF SAPA RAMADHAN Universitas Al-Falah As-Sunniyah Kencong Jember 2025.pdf
BRIEF SAPA RAMADHAN Universitas Al-Falah As-Sunniyah Kencong Jember 2025.pdf
Syarifatul Marwiyah
BANGSA DAN KARAKTERISTIK TERNAK KAMBING.docx
BANGSA DAN KARAKTERISTIK TERNAK KAMBING.docxBANGSA DAN KARAKTERISTIK TERNAK KAMBING.docx
BANGSA DAN KARAKTERISTIK TERNAK KAMBING.docx
AzuraAgusnasya
enzim mikroba KULIAH BIOLOGI MIKROPANGAN.ppt
enzim mikroba KULIAH BIOLOGI MIKROPANGAN.pptenzim mikroba KULIAH BIOLOGI MIKROPANGAN.ppt
enzim mikroba KULIAH BIOLOGI MIKROPANGAN.ppt
ParlikPujiRahayu
KUMPULAN CERPEN SMAN 2 MUARA BADAK KALIMANTAN TIMUR.pdf
KUMPULAN CERPEN SMAN 2 MUARA BADAK KALIMANTAN TIMUR.pdfKUMPULAN CERPEN SMAN 2 MUARA BADAK KALIMANTAN TIMUR.pdf
KUMPULAN CERPEN SMAN 2 MUARA BADAK KALIMANTAN TIMUR.pdf
PT. DUTA MEDIA PRESS
Farmakologi (antibiotik, antivirus, antijamur).pptx
Farmakologi (antibiotik, antivirus, antijamur).pptxFarmakologi (antibiotik, antivirus, antijamur).pptx
Farmakologi (antibiotik, antivirus, antijamur).pptx
michellepikachuuu
Modul Ajar Matematika Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Matematika Kelas 11 Fase F Kurikulum MerdekaModul Ajar Matematika Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Matematika Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka
Modul Kelas
Danantara: Pesimis atau Optimis? Podcast Ikatan Alumni Lemhannas RI IKAL Lem...
Danantara:  Pesimis atau Optimis? Podcast Ikatan Alumni Lemhannas RI IKAL Lem...Danantara:  Pesimis atau Optimis? Podcast Ikatan Alumni Lemhannas RI IKAL Lem...
Danantara: Pesimis atau Optimis? Podcast Ikatan Alumni Lemhannas RI IKAL Lem...
Dadang Solihin
PRAKTIK PEMBUATAN RPP DEEP LEARNING fix.pptx
PRAKTIK PEMBUATAN RPP DEEP LEARNING fix.pptxPRAKTIK PEMBUATAN RPP DEEP LEARNING fix.pptx
PRAKTIK PEMBUATAN RPP DEEP LEARNING fix.pptx
NurulIlyas3
PPT CINTA BANGGA RUPIAH (memahami rupiah)
PPT CINTA BANGGA RUPIAH (memahami rupiah)PPT CINTA BANGGA RUPIAH (memahami rupiah)
PPT CINTA BANGGA RUPIAH (memahami rupiah)
pinkypurpss
PELAKSANAAN RPI MURID PENDIDIKAN KHASS.ppt
PELAKSANAAN RPI MURID PENDIDIKAN KHASS.pptPELAKSANAAN RPI MURID PENDIDIKAN KHASS.ppt
PELAKSANAAN RPI MURID PENDIDIKAN KHASS.ppt
ALEENMPP
Lembar Kerja Mahasiswa Applied Artificial Intelligence in Information Systems
Lembar Kerja Mahasiswa Applied Artificial Intelligence in Information SystemsLembar Kerja Mahasiswa Applied Artificial Intelligence in Information Systems
Lembar Kerja Mahasiswa Applied Artificial Intelligence in Information Systems
Ainul Yaqin
SAINS TINGKATAN 5 BAB 6 ELEKTROKIMIA.pptx
SAINS TINGKATAN 5 BAB 6 ELEKTROKIMIA.pptxSAINS TINGKATAN 5 BAB 6 ELEKTROKIMIA.pptx
SAINS TINGKATAN 5 BAB 6 ELEKTROKIMIA.pptx
Baharin Salleh
1. RPT SAINS SMK TINGKATAN 1 2025 KUMPULAN B BY CIKGU GORGEOUS.docx
1. RPT SAINS SMK TINGKATAN 1 2025 KUMPULAN B BY CIKGU GORGEOUS.docx1. RPT SAINS SMK TINGKATAN 1 2025 KUMPULAN B BY CIKGU GORGEOUS.docx
1. RPT SAINS SMK TINGKATAN 1 2025 KUMPULAN B BY CIKGU GORGEOUS.docx
shafiqsmkamil
Jakarta Pasca Ibu Kota Negara - Majalah Telstra
Jakarta Pasca Ibu Kota Negara - Majalah TelstraJakarta Pasca Ibu Kota Negara - Majalah Telstra
Jakarta Pasca Ibu Kota Negara - Majalah Telstra
Dadang Solihin
Rencana PS Bahasa Indonesia Format Baru.pdf
Rencana PS Bahasa Indonesia Format Baru.pdfRencana PS Bahasa Indonesia Format Baru.pdf
Rencana PS Bahasa Indonesia Format Baru.pdf
edenmanoppo
Proposal Kegiatan Santunan Anak Yatim.docx
Proposal Kegiatan Santunan Anak Yatim.docxProposal Kegiatan Santunan Anak Yatim.docx
Proposal Kegiatan Santunan Anak Yatim.docx
tuminsa934
Muqaddimah ANGGARAN DASAR Muhammadiyah .pptx
Muqaddimah ANGGARAN DASAR  Muhammadiyah .pptxMuqaddimah ANGGARAN DASAR  Muhammadiyah .pptx
Muqaddimah ANGGARAN DASAR Muhammadiyah .pptx
suwaibahkapa2
BAHAN UNTUK PELATIHAN PS, DRIGEN, MAZMUR.pptx
BAHAN UNTUK PELATIHAN PS, DRIGEN, MAZMUR.pptxBAHAN UNTUK PELATIHAN PS, DRIGEN, MAZMUR.pptx
BAHAN UNTUK PELATIHAN PS, DRIGEN, MAZMUR.pptx
LunduSitohang
Analisis Subjek Literatur Pada Disertasi Kajian Budaya dan Media (KBM) Sekola...
Analisis Subjek Literatur Pada Disertasi Kajian Budaya dan Media (KBM) Sekola...Analisis Subjek Literatur Pada Disertasi Kajian Budaya dan Media (KBM) Sekola...
Analisis Subjek Literatur Pada Disertasi Kajian Budaya dan Media (KBM) Sekola...
Murad Maulana
Langkah-langkah Pembuatan Microsite.pptx
Langkah-langkah Pembuatan Microsite.pptxLangkah-langkah Pembuatan Microsite.pptx
Langkah-langkah Pembuatan Microsite.pptx
NurulIlyas3
BRIEF SAPA RAMADHAN Universitas Al-Falah As-Sunniyah Kencong Jember 2025.pdf
BRIEF SAPA RAMADHAN Universitas Al-Falah As-Sunniyah Kencong Jember 2025.pdfBRIEF SAPA RAMADHAN Universitas Al-Falah As-Sunniyah Kencong Jember 2025.pdf
BRIEF SAPA RAMADHAN Universitas Al-Falah As-Sunniyah Kencong Jember 2025.pdf
Syarifatul Marwiyah

Materi 1-pengantar-pendidikan-pancasila

  • 1. Pendidikan Pancasila ( 2 SKS) wajib lulus Kompetensi: Mahasiswa memiliki wawasan hidup berbangsa bernegara Mahasiswa memiliki sikap dan perilaku yg mencerminkan nilai-nilai Pancasila (religius, manusiawi, nasionalis, demokratis dan adil) sehingga dapat mengamalkan ilmunya secara bertanggung jawab.
  • 2. Pokok Bahasan 1. Kajian Ilmiah Pancasila 2. Sejarah Perumusan Pancasila 3. Pancasila sebagai Sistem Nilai 4. Pancasila sebagai Ideologi Negara 5. Undang-Undang Dasar 1945 dan Amandemen 6. Pancasila sebagai Paradigma Pembangunan
  • 3. Penilaian Hasil Pembelajaran Mencakup keseluruhan proses dan hasil kegiatan pembelajaran mahasiswa. Utamanya : (1) intensitas partisipasi, (2) kesempurnaan tugas, (3) prestasi hasil ujian. Partisipasi: kehadiran, frekuensi penyampaian pertanyaan, frekuensi memberikan komentar dan jawaban atas pertanyaan, tingkat perhatian pada proses perkuliahan.
  • 4. Ujian Akhir Semester = 40 % Diskusi = 20 % Tugas 2 Kel. & Ind. = 20 % Mid Semester = 20 % Total = 100 % Kuis = 2 (utk bonus)
  • 5. Contoh Ujian Akhir Semester = 40 % x 80 = 32 Diskusi = 20 % x 100 = 20 Tugas 2 Kel. & Ind. = 20 % x 90 = 18 Mid Semester = 20 % x 60 = 12 + Total =100 % = 82 Kuis = 82 + 2 (3) = 88 (A)
  • 6. Kajian Ilmiah terhadap Pancasila Pendidikan Pancasila suatu studi tentang Pancasila sebagai dasar dan ideologi negara. Kajian bersifat interdisipliner artinya tinjauan dari berbagai disiplin ilmu sebagai satu kesatuan. Pancasila sendiri mempunyai ciri ilmiah.
  • 7. Kajian ilmiah terhadap Pancasila dilihat dari ciri berpikir ilmiah. Ada 4 ciri berpikir ilmiah: 1. Berobjek: o. material & o. formal 2. Bermetode: analisis-sintesis, induktif-deduktif, hermeneutik,dll. 3. Bersistem: saling terkait antar hal/pernyataan sebagai satu keutuhan. 4. Bersifat universal/umum: kebenarannya tdk terbatas ruang dan waktu. Mari kita lihat satu persatu bila ciri itu diterapkan dalam membahas Pancasila.
  • 8. Setiap ilmu mempunyai objek. Objek material Pancasila adalah: Manusia Indonesia dari dulu sampai sekarang. Objek formalnya adalah ilmu-ilmu sosial dan budaya seperti: filsafat, hukum, politik, sosiologi, antropologi dan sejarah.
  • 9. Metode menelaah Pancasila Analisis -> mengurai, memerinci sehingga jelas makna pernyataannya, misalnya: Sila keadilan sosial bagi seluruh rakyat Indonesia. Keadilan berasal dari kata adil, artinya. Keadilan adalah keadaan yang . Sosial -> menyangkut masyarakat seluruhnya, mempunyai tiga dimensi: warga negara, negara dan antar-warga negara. Seluruh rakyat Indonesia -> semua orang Indonesia mempunyai kewajiban dan hak yg sama.
  • 10. Sintesis: rangkuman dan simpulan Metode induksi: berpikir dari peristiwa khusus ke kesimpulan umum. Contoh: Sila I, peristiwa khususnya adalah Adanya fenomena beragama di masyarakat Indonesia, adanya tempat ibadah. Kesimpulannya: Orang Indonesia berkeyakinan terhadap Tuhan YME.
  • 11. Metode Deduksi: berpikir dari hal umum ke kesimpulan khusus. Contoh: Semua warga negara Indonesia wajib taat pada hukum yang berlaku Amir adalah warga negara Indonesia Jadi, Amir wajib taat pada hukum yg berlaku. Contoh lain: Hukum yg lebih tinggi (lebih umum) menjadi acuan hukum yang lebih rendah (lebih khusus).
  • 12. Metode hermeneutik: penafsiran/interpretasi terhadap teks atau pernyataan. Penerapan: Interpretasi pada ahli hukum terhadap pasal 28 A UUD 1945 tentang hak hidup. Pendapat yang berbeda: Sebagian menolak hukuman mati. Sebagian mempertahankan hukuman mati.
  • 13. 3. Sistematis Syarat berpikir ilmiah yang ketiga: sistematis Sila-sila Pancasila berbentuk majemuk tunggal Merupakan satu kesatuan yang tidak terpisahkan Mempunyai hubungan logis antar sila Bersifat hierarkhis piramidal 4. Umum A. umum kolektif B. umum universal
  • 14. Pancasila mengandung kebenaran korespondensi Kebenaran koherensi dan Kebenaran pragmatis.
  • 15. DISKUSI KELOMPOK MASING2 DISKUSIKAN 1 TOPIK TERTENTU YG MENJADI PERMASALAHAN DALAM KEHIDUPAN BERBANGSA BERNEGARA DI INDONESIA BUAT RUMUSAN MASALAHNYA (APA, MENGAPA, BAGAIMANA, DSB) MINIMAL DUA. TULIS NAMA DAN NIM ANGGOTA MASING2 SERTA NAMA KELOMPOK PADA SEHELAI KERTAS.