1. Pozna, 5 grudnia 2022 r.
Szanowny Pan
Prof. dr hab. Marcin Wicek
Rzecznik Praw Obywatelskich
al. Solidarnoci 77
00-090 Warszawa
Dotyczy: resortowego projektu ustawy o ochronie ludnoci oraz o stanie klski 甜ywioowej.
Szanowny Panie Rzeczniku,
Zarzd Zwizku Miast Polskich pragnie wyrazi gbokie zaniepokojenie wobec aktualnego
brzmienia resortowego projektu ustawy o ochronie ludnoci oraz o stanie klski 甜ywioowej (w za-
czeniu),kt坦ryjestkonsultowanypodczaspracKomisjiWsp坦lnej RzduiSamorzdu Terytorialnego.
Projekt, kt坦ry stanowi pomieszanie kilku niezwizanych ze sob materii: ochron ludnoci
(dotd rozumian jako obron cywiln), zarzdzanie kryzysowe oraz jeden z trzech przewidzia-
nych w Konstytucji RP stan坦w nadzwyczajnych stan klski 甜ywioowej, zawiera w sobie
rozwizania, kt坦re znaczco ograniczaj prawa obywateli Rzeczpospolitej Polskiej, zar坦wno
indywidualne jak i realizowane poprzez spoecznoci lokalne.
1. Regulacje zawarte w treci projektu wprowadzaj nowe zapisy dotyczce stanu klski 甜ywio-
owej, dotychczas uregulowane w odrbnej ustawie z 18 kwietnia 2002 r. oraz majce odniesienie
w ustawie z dnia 22 listopada 2002 r. o wyr坦wnywaniu strat majtkowych wynikajcych
z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolnoci i praw czowieka i obywatela
Przepisy dotyczce zasad obowizujcych w stanie klski 甜ywioowej, naszym zdaniem zasugu-
jce jak dotd na odrbn regulacj, stawiaj obywateli w znaczco gorszej sytuacji, poprzez
daleko idca uznaniowo w jego realizacji, przyznan administracji rzdowej, zwaszcza w zakre-
siearbitralnegorozszerzaniawprowadzanychograniczeszerszychni甜wskazanewKonstytucjiRP.
Nowe przepisy w znacznym stopniu ograniczaj mo甜liwoci dochodzenia przez obywateli
dotychczas przysugujcych im praw do roszcze odszkodowawczych za straty spowodowane w
wyniku obowizywania stanu klski 甜ywioowej. Proponowane zapisy zmieniaj aktualne brzmie-
2. nie formuy roszczenia odszkodowawczego na okrelenie wsparcia z bud甜etu centralnego, kt坦re
mo甜e zosta udzielone. Tak brzmicy przepis zasadniczo pogarsza sytuacj prawn os坦b
pokrzywdzone w wyniku wprowadzenia stanu klski 甜ywioowej.
2. W opinii Zarzdu zasadnicze obawy na gruncie konstytucyjnym budz tak甜e zapisy
wprowadzajce nieznane dotychczasowemu porzdkowi prawnemu: stan pogotowania i stan
zagro甜enia, kt坦re przewiduj bardzo istotne ograniczenia w korzystaniu przez obywateli
z podstawowego katalogu praw i wolnoci. Bardzo liberalne brzmienie przepis坦w, kt坦re deter-
minuje wprowadzenie wymienionych stan坦w, w istotny spos坦b wycza uprawnienia kontrolne
parlamentu w trakcie ich obowizywania. Te i podobne sformuowania zawarte w projekcie
daj mo甜liwo ich stosowania w spos坦b nieuprawniony. Zdumienie budzi zwaszcza niemal
dowolna uznaniowo w interpretacji wielu przepis坦w ograniczajcych prawa obywatelskie.
3. Bardzo powa甜ne obawy na gruncie zgodnoci z brzmieniem Konstytucji RP budzi zwaszcza
mo甜liwo zawieszania organ坦w samorzdu terytorialnego przez Prezesa Rady Ministr坦w na
wniosek waciwego terytorialnie wojewody, poprzez ustanowienie penomocnika, w sytuacji
nieskutecznoci dziaa organu, kt坦re wynikaj z wprowadzenia nie tylko stanu klski
甜ywioowej, ale tak甜e niekonstytucyjnych stan坦w pogotowia lub zagro甜enia. Kryterium oceny
przedmiotowej nieskutecznoci jest nieprecyzyjne i pozostawia wojewodzie szerokie uprawnienia
interpretacyjne. Istotnym jest tak甜e fakt, 甜e wy甜ej w wskazanej sytuacji organ wykonawczy mo甜e
zaskar甜y decyzje premiera po 30 dniach od jego zawieszenia. Ponadto koszty realizacji zada
realizowanych przez penomocnika powoywanego przez administracj rzdow maj by
pokrywane z bud甜et坦w spoecznoci lokalnych.
Nale甜y podkreli, 甜e przywoane przykady zostay ujte wsko i maj na celu uwidocznienie
szerszego niebezpieczestwa bezprecedensowego ograniczenia praw i wolnoci obywateli, kt坦re
naszym zdaniem le甜y u podstaw zao甜e przedmiotowego projektu ustawy. Wobec powy甜szego
wnosz o analiz przedmiotowego projektu ustawy i przedstawienie stanowiska Rzecznika Praw
Obywatelskich wtejsprawie,gdy甜jakwskazanona wstpieprzepisytewzbudzaj obawyprzed
mo甜liwoci bezprawnego zaboru praw i wolnoci obywateli Rzeczypospolitej Polskiej.
Z wyrazami szacunku
Prezes Zwizku
Signed by /
Podpisano przez:
Zygmunt
Frankiewicz
Date / Data:
2022-12-05 12:13