Polskie spółki budowlane 2019 - Prezentacja
2 likes11,976 views
W 2018 roku przychody największych piętnastu spółek budowlanych w Polsce osiągnęły poziom ponad 33,2 mld zł, czyli o 11,3 proc. więcej niż rok wcześniej. Był to efekt przede wszystkim realizacji dużych projektów infrastrukturalnych oraz bardzo dobrej koniunktury na rynku projektów komercyjnych. Jak wynika z kolejnej edycji raportu „Polskie spółki budowlane 2019 – najważniejsi gracze, kluczowe czynniki wzrostu i perspektywy rozwoju branży”, przygotowanego przez firmę doradczą Deloitte, sektor ciągle znajduje się pod dużą presją kosztową, spowodowaną trendem wzrostowym cen materiałów i robocizny. Te dwa czynniki przekładają się na gorsze wyniki finansowe firm budowlanych.
![1212
Polska jako zróżnicowany rynek pod względem lokalizacji nowych inwestycji biurowych
z czterema miastami powyżej 1 mln m2
• Całkowita podaż pow. biurowych na 9 głównych rynkach wyniosła
10,8 mln m2.
• W pierwszej połowie 2019 r. najbardziej powiększył się krakowski rynek
biurowy tj. o 90,4 tys. m2 (6,7%).
• Najwyższy stosunek nowo udostępnionej pow. biurowej do istniejącej
podaży odnotował Poznań, wzrost o 77,4 tys. m2 tj. 14,0%.
• W Warszawie udostępniono 80,5 tys. m2 nowej pow. biurowej co przekłada
się na wzrost o 1,5%.
• Spadek poziomu pustostanów z 10,2% do 9,0% r/r na terenie Polski.
• W budowie w stolicy znajduje się ok. 40 budynków biurowych o łącznej
powierzchni ponad 832,7 tys. m2.
Źródło: Colliers
8,0
0,0
6,0
2,0
4,0
LublinWarszawa
6,4
Kraków Wrocław Trójmiasto Górnośląsko-
Zagłębiowska
Metropolia
Łódź Poznań Szczecin
1,6 1,3 1,0 0,8 0,6
0,2
0,6
0,2
Powierzchnia w budowie Nowa podaż Istniejąca podaż
8
12
16
20
24
SzczecinTrójmiastoKraków PoznańŁódźWarszawa Wrocław Katowice Lublin
24,0
15,5 15,5 15,5
14,5 14,5
15,9
14,5
13,5
14,0
13,2 13,5
12,5 12,5 12,0
13,3
11,0 11,0
Najemca Powierzchnia (m2
) Lokalizacja Miasto
Getin Noble Bank 18 500 The Warsaw Hub C, Warszawa
Warta 17 550 The Warsaw Unit Warszawa
Sabre 16 000 Tischnera Office Kraków
Citi Service Center Poland 13 250 Marynarska 12 Warszawa
AXA 13 000 Warsaw Trade Tower Warszawa
Największe transakcje najmu w I połowie 2019 r.Kluczowe fakty wg stanu na 30.06.2019
Podaż powierzchni biurowych wg stanu na 30.06.2019 [mln m2] Średnie stawki czynszu w I połowie 2019 r. [EUR/m2/miesiąc]
©2019 Deloitte Polska
Źródło: Colliers](https://image.slidesharecdn.com/polskiespolkibudowlane2019final-191009070643/85/Polskie-spolki-budowlane-2019-Prezentacja-12-320.jpg)
More Related Content
What's hot (20)
Similar to Polskie spółki budowlane 2019 - Prezentacja (20)
More from Deloitte Polska (20)
Polskie spółki budowlane 2019 - Prezentacja
- 1. Czy branża budowlana najgorsze ma już za sobą? Kiedy wysokie obroty przełożą się na solidne wyniki? Warszawa, 9 października 2019 r.
- 2. 22 Rekordowy wzrost rynku w 2018 roku. Niskie marże, umiarkowany optymizm, ale wyzwań nie brakuje. Co pokazują dane finansowe? Czynnik Opis Rosnący rynek Wzrost wartości polskiego rynku budowlanego: • 16,8% (13,3% w cenach stałych) w 2018 r/r • 10,0% (6,2% w cenach stałych) w ciągu 8 miesięcy 2019 r/r. Rosnąca sprzedaż Wzrost sprzedaży w 2018 r/r: 5,9% dla spółek WIG BUD, 11,3% dla 15 największych spółek z rankingu. Wzrost sprzedaży 6 m-cy 2019 r/r: 2,9% dla spółek WIG BUD, 2% spółki notowane i ujęte w rankingu (15 największych spółek). Malejąca rentowność Mechanizmy indeksacyjne na kontraktach budowlanych nie są wystarczające, aby rekompensować rosnące koszty pracowników i materiałów. Pogorszenie wyniku na sprzedaży w 2018 r/r (spadek z 7,2% do 3,7% dla 15 największych spółek w rankingu) oraz za 6 miesięcy 2019 (3,7% – spółki notowane ujęte w rankingu). Pogorszenie wyniku netto w 2018 r/r (spadek z 1,9% do 0,6%) oraz za 6 miesięcy 2019 (-1,6% - spółki notowane ujęte w rankingu). Kumulacja projektów infrastrukturalnych Kumulacja projektów infrastrukturalnych powoduje problem z pozyskaniem pracowników i rosnące koszty materiałów, 49% firm budowalnych wskazuje na niedobór wykwalifikowanych pracowników jako barierę wzrostu. Niedostateczne budżety inwestorskie Budżety inwestorskie w coraz większym stopniu nie podążają za wzrostem wycen kontraktów przez firmy budowlane, w efekcie obserwujemy zjawisko anulowania części przetargów z uwagi na zbyt wysokie oferty w relacji do budżetów strony publicznej. Nowy mechanizm waloryzacji kontraktów Od 2019 r. wprowadzono nowy mechanizm waloryzacji, który w większym stopniu pozwoli uwzględnić ewentualne wzrosty kosztów wykonawstwa. Spółki budowlane nadal realizują kontrakty pozyskane w latach 2016/2017, w przypadku których nie występowała dostateczna waloryzacja kontraktów. ©2019 Deloitte Polska
- 3. 33 Lp. Nazwa firmy Zmiana do rankingu 2017 Przychody 2018 (w tys. zł) Przychody 2017 (w tys. zł) Zmiana nominalna 2018 vs 2017 Zmiana procentowa 2018 vs 2017 1 Grupa Budimex 7 387 137 6 369 309 1 017 828 16,0% 2 Grupa Strabag +1 4 097 061 3 635 775 461 286 12,7% 3 Skanska S.A. -1 3 007 458 3 879 746 -872 288 -22,5% 4 Grupa PORR +3 2 735 372 1 684 690 1 050 682 62,4% 5 Grupa Erbud +1 2 331 896 1 805 459 526 437 29,2% 6 Grupa Unibep +2 1 658 622 1 629 285 29 337 1,8% 7 Grupa Polimex - Mostostal -3 1 636 869 2 421 078 -784 209 -32,4% 8 Warbud S.A. +3 1 565 275 1 028 076 537 199 52,3% 9 Grupa Trakcja PRKiI 1 560 648 1 374 291 186 357 13,6% 10 Grupa Torpol 1 525 657 718 887 806 770 112,2% 11 Grupa PBG -6 1 318 157 1 869 093 -550 936 -29,5% 12 PUT Intercor 1 290 368 755 113 535 255 70,9% 13 Grupa Mirbud +1 1 143 128 859 856 283 272 32,9% 14 Grupa Mostostal Warszawa -4 1 013 332 1 099 630 -86 298 -7,8% 15 Eurovia Polska 981 976 751 966 230 010 30,6% Suma 33 252 956 29 882 254 3 370 702 11,3% Średnia 2 216 864 1 992 150 224 713 11,3% Ranking spółek budowlanych w Polsce pod względem przychodów w roku 2018 Źródło: sprawozdania finansowe analizowanych spółek ©2019 Deloitte Polska
- 4. 44 Przychody wygenerowane przez spółki budowlane notowane na GPW w pierwszym półroczu 2019 wzrosły o 429 mln zł (wzrost o 2,9%) w porównaniu do pierwszego półrocza 2018 i wyniosły 15,37 mld zł. Rosnące obroty spółek budowlanych – wzrost w 2019 roku (dane półroczne) Źródło: sprawozdania finansowe analizowanych spółek Przychody spółek budowlanych notowanych na GPW 6-mc 2015-2019 mld PLN Przychody spółek budowlanych notowanych na GPW w latach 2015 – 2018 w mld PLN W ujęciu rocznym w 2018 roku przychody wzrosły o 1,9 mld zł w stosunku do 2017 roku (wzrost o 5,9%) i wyniosły 33,92 mld zł. Spółki w rankingu (notowane na giełdzie) wzrost o 7,9%. Wzrost produkcji budowlanej: • stabilna, lekko rosnąca skala inwestycji publicznych; • rosnący portfel komercyjnych zamówień spółek budowlanych. 13,4 13,8 14,3 14,9 15,4 I półrocze 2015 I półrocze 2016 I półrocze 2017 I półrocze 2018 I półrocze 2019 30,4 31,4 32,0 33,9 rok 2015 rok 2016 rok 2017 rok 2018 ©2019 Deloitte Polska
- 5. 55 Malejąca rentowność największych spółek z branży budowlanej • Marże pod silną presją (gorsze wyniki finansowe spółek za 2018 / 2019) • Negatywny wpływ na wyniki finansowe kontraktów budżetowanych w okresie 2015/2016 • Trend spadkowy – powtórka sytuacji z 2011/2012? Źródło: Analizowane sprawozdania finansowe spółek Średnia rentowność na sprzedaży (rentowność brutto) oraz rentowność netto – największe spółki budowlane z publikowanych rankingów Deloitte (lata 2011 – 2018) ©2019 Deloitte Polska -20,0% -15,0% -10,0% -5,0% 0,0% 5,0% 10,0% 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Rentowność brutto Rentowność netto
- 6. 66 Wartości indeksów WIG Budownictwo oraz WIG spadały w podobnym tempie w pierwszym półroczu 2018. Od trzeciego kwartału 2018 WIG utrzymuje się w przedziale 85%-95% poziomu z początku 2018, natomiast WIG Budownictwo – w przedziale 65%-80%. Na dzień 30 września 2019 WIG Budownictwo spadł o 2% w stosunku do początku roku 2019. W przeciągu 2018 roku kapitalizacja indeksu WIG-Budownictwo spadła o 34%, co odpowiada kwocie 4,8 mld zł. Kapitalizacja spółek budowalnych notowanych na GPW (sub-indeks WIG- Budownictwo) na 30 września 2019 wyniosła 8,8 mld zł i spadła w stosunku do 31 grudnia 2018 o 0,5 mld zł (5%). Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych dostępnych na portalu internetowym www.Stooq.pl Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych dostępnych na portalu internetowym www.Stooq.pl W okresie 9 miesięcy 2019 roku indeks WIG Budownictwo spadł o 2%, a indeks WIG spadł o 1% 0 20 40 60 80 100 120 Notowania indeksu WIG Budownictwo oraz WIG w okresie 02.01.2018- 27.09.2019 WIG WIG BUDOW 0 5 10 15 20 25 30 Kapitalizacja spółek budowlanych notowanych na GPW (w mld zł) ©2019 Deloitte Polska
- 7. 77 Maleje kapitalizacja spółek budowlanych notowanych na GPW 33% 29% 27% 30% 34% 35% 36% 6% 8% 10% 10% 10% 11% 9% 7% 7% 8% 7% 6% 6% 6% 2% 3% 4% 4% 3% 4% 4% 2% 3% 4% 4% 3% 4% 4% 2% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 47% 45% 44% 42% 41% 38% 38% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 31 marca 2018 30 czerwca 2018 30 września 2018 31 grudnia 2018 30 marca 2019 30 czerwca 2019 30 września 2019 Grupa Budimex Grupa Śnieżka Grupa Polimex - Mostostal Grupa Ulma Construccion Polska Grupa Lentex Grupa Ferro Pozostałe ©2019 Deloitte Polska Źródło: Sprawozdania finansowe publikowane na GPW
- 8. 88 W 2018 r. odnotowano najwyższą w historii wartość rynku budowlanego, w okresie 8 miesięcy 2019 r. obserwujemy malejącą dynamikę wzrostu rynku Wielkość polskiego rynku budowlanego w latach 2011-2018 (mld PLN) Bariery działalności dla przedsiębiorstw budowlanych 69 61 64 63 70 68 77 78 49 47 41 47 45 39 43 54 64 63 53 56 57 53 57 73 171 2018 177 158 2011 20142012 20172013 2015 2016 182 166 171 159 206 Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków Budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej Roboty budowlane specjalistyczne 62%60% Koszty zatrudnienia 63% Koszty materiałów Niedostateczny popyt 27% 36% 36% 22% 14% 13% Niedobór wykwalifikowanych pracowników 40% 51% 49% VII 2017 VII 2019 VII 2018 Źródło: GUS ©2019 Deloitte Polska W 2018 r. znaczne wzrosty w sektorze budownictwa drogowego i kolejowego. Jak sektor poradzi sobie z kumulacją inwestycji w przyszłym roku? Spadek sprzedaży mieszkań w 2018 r. o 11,1%, przy średnim wzroście cen o 10,3%. Czy utrzymujący się popyt będzie skutkował dalszymi wzrostami cen? Dobra koniunktura w zakresie budownictwa handlowo-usługowego, w 2018 r. otwarto kolejnych 12 centrów handlowych. Czy rynek jest już nasycony? Dynamiczny wzrost regionalnego rynku biurowego – w 2018 roku Wrocław dołączył do „Milionerów” powierzchni biurowej. Czy trend decentralizacji biurowców będzie kontynuowany? Problem z dostępnością pracowników i kosztami pracy. Jaki wpływ będzie miało otwarcie granicy niemieckiej na pracowników spoza Unii Europejskiej? Źródło: GUS wzrost 16,8% Styczeń-sierpień 2019: wzrost rynku budowlanego o 10,0% r/r.
- 9. 99 3Q’161Q’16 1Q’17 3Q’17 1Q’18 3Q’18 1Q’19 Koszty pracy i ograniczona dostępność pracowników wyzwaniami dla sektora budowlanego, ceny materiałów budowlanych stabilizują się na wysokich poziomach Źródło: Budimex S.A. Wzrost cen wybranych materiałów budowlanych w relacji do cen z I kwartału 2016 roku 101 111 115 124 136 131 125 137 160 160 145 97 123 162 172 187 176 80 100 120 140 160 180 200 106 2Q’16 4Q’16 2Q’182Q’17 4Q’18 163147 4Q’17 144 2Q’19 Beton Stal zbrojeniowa Asfalt Wzrost średniej płacy brutto w budownictwie w relacji do poziomu z I kwartału 2016 roku 100 103 104 105 105 108 110 110 114 117 119 121 121 126 80 90 100 110 120 130 2Q’16 2Q’192Q’174Q’16 4Q’17 2Q’18 4Q’18 ©2019 Deloitte Polska Źródło: GUS Zagrożenia stojące na drodze rozwoju firm budowlanych • Wzrost kosztów zatrudnienia i ograniczona dostępność wykwalifikowanych pracowników. W 2018 r. wzrost liczby zatrudnionych w budownictwie o 5,3% r/r tj. do 409,6 tys. osób. • Wzrost cen materiałów budowlanych. Wysoka podaż projektów budowlanych w 2018 r. przełożyła się na zwiększony popyt na materiały budowlane. W 2019 r. widoczna jest stabilizacja cen. • Waloryzacja kontraktów po nierynkowych stawkach. Zmiany zasad waloryzacji wprowadzone w 2019 r. (m.in. zwiększenie limitu do 5% wartości kontraktu) nie obejmują większości bieżących kontraktów. • Długie okresy gwarancji należytego wykonania mogą stanowić barierę dla podmiotów budowlanych. Instytucje finansowe podchodzą selektywnie do udzielanych linii gwarancyjnych. • Niskie budżety inwestorskie skutkują anulowaniem części przetargów z powodu zbyt wysokich ofert. Zarówno PKP PLK jak i GDDKiA w 2019 roku zwiększyły budżety programów infrastrukturalnych. • „Split payment” wchodzący w życie od listopada 2019 zgodnie z nowelizacją ustawy o VAT spowoduje konieczność zaangażowania dodatkowego kapitału.
- 10. 1010©2019 Deloitte Polska 4,2 8,5 9,5 9,9 13,2 16,0 16,1 21,4 19,1 27,5 5,2 3,0 6,2 9,1 9,1 8,5 7,4 1,3 0,8 0,4 9,4 11,5 15,7 19,0 22,3 24,5 23,5 22,7 19,9 27,9 Stan dróg krajowych ulega sukcesywnej poprawie. Uruchomienie Funduszu Dróg Samorządowych daje nadzieję na poprawę dróg lokalnych. Długość nowych dróg krajowych Źródło: PBDK Rodzaj 2017 (km) 2018 (km) Autostrady 0,0 0,0 Drogi ekspresowe 300,2 302,1 Pozostałe 55,5 19,2 Łącznie 355,7 321,4 Stan dróg krajowych w Polsce • Jesteśmy w kilkuletnim cyklu kumulacji projektów drogowych. • We wrześniu 2019 budżet PBDK został podniesiony do 142,2 mld zł. • Koszt budowy km autostrady i drogi szybkiego ruchu istotnie wzrósł i zbliża się do 10 mln EUR. • W pierwszym półroczu 2019 r. średni stosunek najniższej oferty do budżetu inwestora wyniósł 111% w porównaniu do 104% w pierwszym półroczu 2018 r. • Możliwe opóźnienia w realizacji programu z uwagi na odwoływanie części przetargów (zbyt wysokie oferty). • Spółki nadal mają w portfelu „trudne kontrakty” z lata 2016 – 2017, o niskiej lub ujemnej rentowności. Kluczowe fakty 58,1%26,0% 14,5% 1,4% 59,3% 23,4% 14,8% 2,5% 2018 2017 Dobry Niezadawalający W przebudowie Zły Finansowanie wydatków na drogi krajowe w latach 2014-2023 z perspektywą do 2025 (mld PLN) Środki europejskie Środki krajowe Źródło: PBDK
- 11. 1111 W latach 2019-2021 nastąpi skumulowanie prac na kolei z planowanymi poziomami inwestycji powyżej 10 mld PLN rocznie. Nakłady finansowe w ramach Krajowego Programu Kolejowego • Realizacja budżetu KPK na rok 2018 wyniosła 89% tj. wydatki wyniosły 7,2 mld złotych w stosunku do zaplanowanych 8,1 mld zł. • W czerwcu 2019 budżet KPK został podniesiony do 70,1 mld zł. • Na rok 2020 przewidywana jest kumulacja robót budowlanych. • Przypadki schodzenia wykonawców z robót budowlanych skutkują opóźnieniami oraz zwiększonymi kosztami. • Wzrost średniego wskaźnika najniższej oferty do budżetu inwestora do 150% (w porównaniu do 130% w 2018 roku). • Split billing – konieczność zaangażowania dodatkowego kapitału. • Nowy system zakłada waloryzację do 5% wartości kontraktu. mld PLN % Wartość KPK 70,1 100% Zakończone 10,0 14,3% W realizacji 37,7 53,8% Przetargi w toku 10,0 14,3% W fazie projektowania 6,8 9,7% Planowane* 5,6 8,0% Źródło: Krajowy Program Kolejowy, PKP PLK 4,9 5,6 7,2 10,1 12,0 13,0 10,2 7,0 0 3 6 9 12 15 2020 20232016 202120192017 2018 2022 Wykonanie Szacunki Prognoza Radosław Celiński Członek Zarządu - dyrektor ds. finansowych i ekonomicznych PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Część kontraktów z lat 2016/2017 w formule "Projektuj i buduj" dopiero teraz wchodzi w etap realizacji, jesteśmy świadomi, że będą one trudne dla wykonawców. W kontekście długoterminowych celów spółek wykonawczych podmioty inwestujące w nowoczesny park maszynowy będą mogły go wykorzystać nie tylko na kontraktach budowlanych, lecz również utrzymaniowych, które będą stanowić istotną część rynku infrastruktury kolejowej w przyszłości. Finansowanie wydatków na drogi krajowe w latach 2014-2023 z perspektywą do 2025 (mld PLN) Kluczowe fakty ©2019 Deloitte Polska
- 12. 1212 Polska jako zróżnicowany rynek pod względem lokalizacji nowych inwestycji biurowych z czterema miastami powyżej 1 mln m2 • Całkowita podaż pow. biurowych na 9 głównych rynkach wyniosła 10,8 mln m2. • W pierwszej połowie 2019 r. najbardziej powiększył się krakowski rynek biurowy tj. o 90,4 tys. m2 (6,7%). • Najwyższy stosunek nowo udostępnionej pow. biurowej do istniejącej podaży odnotował Poznań, wzrost o 77,4 tys. m2 tj. 14,0%. • W Warszawie udostępniono 80,5 tys. m2 nowej pow. biurowej co przekłada się na wzrost o 1,5%. • Spadek poziomu pustostanów z 10,2% do 9,0% r/r na terenie Polski. • W budowie w stolicy znajduje się ok. 40 budynków biurowych o łącznej powierzchni ponad 832,7 tys. m2. Źródło: Colliers 8,0 0,0 6,0 2,0 4,0 LublinWarszawa 6,4 Kraków Wrocław Trójmiasto Górnośląsko- Zagłębiowska Metropolia Łódź Poznań Szczecin 1,6 1,3 1,0 0,8 0,6 0,2 0,6 0,2 Powierzchnia w budowie Nowa podaż Istniejąca podaż 8 12 16 20 24 SzczecinTrójmiastoKraków PoznańŁódźWarszawa Wrocław Katowice Lublin 24,0 15,5 15,5 15,5 14,5 14,5 15,9 14,5 13,5 14,0 13,2 13,5 12,5 12,5 12,0 13,3 11,0 11,0 Najemca Powierzchnia (m2 ) Lokalizacja Miasto Getin Noble Bank 18 500 The Warsaw Hub C, Warszawa Warta 17 550 The Warsaw Unit Warszawa Sabre 16 000 Tischnera Office Kraków Citi Service Center Poland 13 250 Marynarska 12 Warszawa AXA 13 000 Warsaw Trade Tower Warszawa Największe transakcje najmu w I połowie 2019 r.Kluczowe fakty wg stanu na 30.06.2019 Podaż powierzchni biurowych wg stanu na 30.06.2019 [mln m2] Średnie stawki czynszu w I połowie 2019 r. [EUR/m2/miesiąc] ©2019 Deloitte Polska Źródło: Colliers
- 13. 1313 0 5 10 15 20 Q1 Q4 Q4Q3 Q1Q2 Q1 Q2Q3 Q4Q2 Q3 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Wzrost cen mieszkań w przedziale 4,8%-14,8% r/r - wyzwaniem pozostaje utrzymanie podaży mieszkań na poziomie odpowiadającym zapotrzebowaniu Źródło: REAS Źródło: NBP Zmiana Q2 19 / Q1 19 Zmiana Q2 19 / Q2 18 Sprzedaż -8,4% -3,4% Wprowadzone do sprzedaży -11,5% -7,9% Oferta na koniec kwartału 0,3% 13,4% Średnia cena mieszkań wprowadzonych w kwartale 4,5% 3,8% Średnia cena mieszkań sprzedanych w kwartale 2,9% 8,2% Średnia cena mieszkań w ofercie na koniec kwartału 2,0% 9,7% Liczba sprzedanych mieszkań w sześciu największych miastach w Polsce (tys.) Średnia cena m2 w transakcjach na rynku pierwotnym (PLN) 64,772,8 61,6 51,8 31,6 20192018201720162015 4 000 5 000 6 000 7 000 8 000 9 000 Q3 Q2Q1Q1 Q2 Q4 Q3 Q3Q4 Q1 Q2 Q4 Q1 Q2 Q2Q3 Q4 Q1 2015 2016 2017 2018 2019 7 7716 7466 403 7 2416 573 WrocławWarszawa Kraków Poznań Gdańsk Katowice Roczna średnia arytmetyczna cena m2 obliczona na podstawie średnich kwartalnych ważonych zasobem rynkowym dla 7 miast: Gdańsk, Gdynia, Łódź, Kraków, Poznań, Warszawa, Wrocław Źródło: JLL • Za rosnącymi cenami mieszkań stoją dobra sytuacja gospodarcza i niskie stopy procentowe. • Na większości rynków realizuje się scenariusz równoległego zmniejszania się podaży i popytu. • Spadek podaży jest efektem braku terenów, problemów z uzyskiwaniem pozwoleń na budowę, problemów z wykonawstwem oraz ostrożności. • Inwestorzy indywidualni zmniejszyli swoją aktywność na rynku pierwotnym w wyniku dynamicznie rosnących cen mieszkań pod koniec 2018 r., co powinno doprowadzić do stopniowego wygaszenia trendu wzrostowego cen • Spowolnienie tempa sprzedaży mieszkań nie powinno zagrozić deweloperom utratą płynności – tam gdzie brakuje podaży ceny będą dalej rosły. • Wysokie koszty realizacji i ograniczona podaż gruntów powodują trudności w uzupełnianiu oferty w segmencie lokali najtańszych. Roczna liczba sprzedanych mieszkań w 6 największych miastach: Warszawa, Kraków, Wrocław, Trójmiasto, Poznań, Łódź ©2019 Deloitte Polska
- 14. 1414 Z perspektywy podmiotów branży budowlanej ©2019 Deloitte Polska Jakub Chojnacki Członek Zarządu, Dyrektor Finansowy Porr S.A. Patrzymy optymistycznie na przyszłość rynku budowlanego w Polsce. Rynek już w większości zdyskontował negatywne efekty kontraktów, które były negocjowane w latach 2015/2016 przed okresem istotnego wzrostu kosztów realizacji. Inwestycje publiczne GDDKiA oraz PKP PLK w połączeniu z nową perspektywą finansową Unii Europejskiej zapewnią wystarczającą podaż projektów aby zaspokoić polski rynek budowlany w najbliższych latach. Leszek Marek Gołąbiecki Prezes Zarządu Unibep S.A. Widzimy bardzo duży potencjał w budownictwie modułowym, które niestety na Polskim rynku wciąż jest dopiero na bardzo początkowym etapie. Budownictwo modułowe charakteryzuje się wysoką jakością i trwałością materiałów, pozwala na szybsze wznoszenie obiektów niż budownictwo tradycyjne, co w rezultacie przekłada się na niższe koszty ogólne realizowanych projektów. Wojciech Trojanowski Członek Zarządu Strabag Sp. z o.o. Na drugą połowę 2019 r. oraz 2020 r. prawdopodobnie przypadnie największa kumulacja realizowanych kontraktów infrastrukturalnych. Będzie to trudny okres dla branży budowlanej, która wchodzi z bagażem kontraktów i historycznych doświadczeń. Projekty w formule „Zaprojektuj i buduj” wymagają większej ilości czasu na procedury projektowania oraz uzyskania pozwoleń od klasycznych projektów w formie „buduj”. Radosław Celiński Członek Zarządu - dyrektor ds. finansowych i ekonomicznych PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Kluczem do zdrowego rynku budowlanego jest jego stabilizacja, która może być osiągnięta poprzez zakładanie długoterminowych celów przez podmioty na rynku począwszy od strony publicznej, poprzez wykonawców i producentów, po instytucje finansowe. Drogą do sukcesu powinno być mądre wdrażanie innowacji. Rynek budowlany wyciągnął wnioski z obecnej perspektywy Unii Europejskiej, w szczególności zmieniło się podejście wykonawców do ryzyk na kontraktach. Tomasz Żuchowski P.O. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad Dla zdrowego i efektywnego funkcjonowania rynku budownictwa infrastrukturalnego kluczowa jest współpraca takich instytucji jak GDDKiA oraz generalnych wykonawców na zasadach partnerskich. Staramy się to osiągnąć poprzez cykliczne spotkania z kluczowymi firmami z branży na których omawiamy zasady współpracy na istniejących kontraktach oraz kwestie generalne dotyczące usprawnień w zakresie komunikacji, procesów przetargowych w tym roli kryteriów poza-cenowych. Marcin Węgłowski Członek Zarządu, Dyrektor Pionu Ekonomiczno- Finansowego Budimex S.A. Przed branżą nie brakuje wyzwań i nadal z perspektywy dużych firm budowlanych kluczowe jest właściwe zarządzanie obszarami ryzyka: między innymi - rosnącymi kosztami materiałów, niedoborem pracowników oraz płynnością. Mamy duży potencjał i wciąż widzimy duże możliwości na naszym lokalnym rynku, również w ramach projektów nowej perspektywy finansowej UE na lata 2021-2027.
- 15. 1515 Kontakt Łukasz Michorowski Partner Associate w Dziale Audit & Assurance Zespół Nieruchomości i Budownictwa w Polsce lmichorowski@deloittece.com Tel: +48 22 511 03 97 Michał Chrząszcz Manager w Dziale Audit & Assurance Zespół Nieruchomości i Budownictwa w Polsce mchrzaszcz@deloittece.com Tel: +48 22 511 04 59 Paweł Sadowski Partner Associate w Dziale Doradztwa Finansowego psadowski@deloittece.com Tel: +48 22 511 02 81 Michał Klupczyński Associate w Dziale Doradztwa Finansowego mklupczynski@deloittece.com Tel: +48 22 348 38 28 ©2019 Deloitte Polska
- 16. Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie www.deloitte.com/pl/onas. Deloitte świadczy usługi audytorskie, konsultingowe, doradztwa podatkowego, prawnego i finansowego klientom z sektora publicznego oraz prywatnego, działającym w różnych branżach. Dzięki globalnej sieci firm członkowskich obejmującej 150 krajów oferujemy najwyższej klasy umiejętności, doświadczenie i wiedzę w połączeniu ze znajomością lokalnego rynku. Pomagamy klientom odnieść sukces niezależnie od miejsca i branży, w jakiej działają. Ponad 264 000 pracowników Deloitte na świecie realizuje misję firmy: wywierać pozytywny wpływ na środowisko i otoczenie, w którym żyją i pracują. Deloitte Central Europe to regionalna jednostka działająca w ramach Deloitte Central Europe Holdings Limited, członka Deloitte Touche Tohmatsu Limited w Europie Środkowej. Usługi świadczą spółki zależne i stowarzyszone z Deloitte Central Europe Holdings Limited, które stanowią odrębne i niezależne podmioty prawne. Spółki zależne i stowarzyszone z Deloitte Central Europe Holdings Limited to jedne z wiodących firm świadczących usługi profesjonalne; zatrudniają łącznie ponad 6 000 pracowników w 41 biurach w 18 krajach Europy Środkowej. © 2019 Deloitte Polska