W ostatnim roku Instytut Bada Rynkowych i Spoecznych zrealizowa kilkadziesit pomiar坦w preferencji partyjnych. Od listopada 2015 do pa添dziernika 2016 r. przeprowadzono cznie niemal 50 tys. wywiad坦w telefonicznych z Polakami. Zagregowane dane pozwalaj przeledzi fluktuacj elektorat坦w oraz cechy spoeczno-demograficzne zwolennik坦w najwa甜niejszych ugrupowa.
W oparciu o analiz dostpnych danych statystycznych przeledzone
zostanie uczestnictwo kobiet w sprawowaniu wadzy na szczeblu centralnym zar坦wno ustawodawczej, jak i wykonawczej. Podjta zostanie r坦wnie甜 pr坦ba wyjanienia
dysproporcji pomidzy kobietami i m甜czyznami w sprawowaniu wadzy i ewentualnych tego konsekwencji. Tak wic g坦wne pytania badawcze zostay sformuowane
w nastpujcy spos坦b: Jaki jest udzia kobiet w organach wadzy ustawodawczej, czyli w Sejmie oraz w Senacie? Jaki jest udzia kobiet w strukturach partii politycznych
w Polsce? Ile kobiet peni funkcje kierownicze w partiach politycznych? Jaki jest
udzia kobiet w organach wadzy wykonawczej w Polsce? Na czele jakich resort坦w
kobiety staj najczciej? Z czego wynika r坦甜nica w poziomie uczestnictwa kobiet
w organach wadzy ustawodawczej i wykonawczej w Polsce? Jakie mog by konsekwencje r坦甜nego uczestnictwa kobiet i m甜czyzn w procesie sprawowania wadzy?
Problematyka europejska w przekazach programowych kandydat坦w na urzd Prezyd...Agnieszka Stpiska
油
A. Stpiska, (2004), Problematyka europejska w przekazach programowych kandydat坦w na urzd Prezydenta RP w latach 19902000 [European issues in election agendas of the Polish presidential candidates in 1990-2000], (in:) Europejskie dylematy i wyzwania [European dilemmas and challenges],edited by S. Wojciechowski, Pozna, pp. 107124.
Europejskie kampanie wyborcze w Polsce (2003 2004). Analiza politologiczna...Agnieszka Stpiska
油
Europejskie kampanie wyborcze w Polsce (2003 2004). Analiza politologiczna i medioznawcza 1. Wprowadzenie Lata 2003 2004 to okres zamykajcy etap przygotowawczy do przystpienia Polski do Unii Europejskiej, w szczeg坦lnoci w zakresie dostosowywania polskich rozwiza prawnych i instytucjonalnych do standard坦w unijnych. Dwa wydarzenia z tego czasu: referendum akcesyjne i pierwsze w Polsce wybory do Parlamentu Europejskiego stanowiy przy tym swoiste podsumowanie wieloletniej debaty publicznej nad kierunkami polskiej polityki zagranicznej oraz miejscem i rol naszego kraju w uksztatowanych na pocztku lat 90. nowych warunkach geopolitycznych. Jednoczenie byy one form bezporedniej spoecznej oceny nie tylko owego kierunku, ale i poszczeg坦lnych dziaa podejmowanych przez kolejne rzdy i negocjator坦w. W og坦lnonarodowym referendum przeprowadzonym 7 i 8 czerwca 2003 r. 77% obywateli biorcych udzia w gosowaniu powiedziao TAK dla czonkostwa Polski w Unii Europejskiej. To zdecydowane zwycistwo opcji prounijnej nie powinno jednak przysania faktu, i甜 blisko 4 mln os坦b uczestniczcych w referendum wyrazio sprzeciw wobec idei integracji Polski z UE, za ponad 40% uprawnionych do gosowania ze swego prawa nie skorzystao 1 . Z kolei wybory do PE, jak pokazuj analizy politologiczne, powszechnie postrzegane s jako drugorzdne (tzw. second order national elections) z punktu widzenia spoeczestwa, gdy甜 " nie przynosz bezporednich i klarownych dla wyborcy konsekwencji (nie skutkuj np. powoaniem nowego rzdu i premiera), nie maj te甜 przeo甜enia na ukad wadzy w Europie " 2 . Peni one natomiast rol swoistego " barometru politycznego " krajowej sceny politycznej s bowiem dodatkow okazj do sprawdzenia notowa poszczeg坦lnych partii wr坦d spoeczestwa i nastroj坦w spoecznych. Co wicej, z uwagi na sw坦j przedmiot 1 Wyniki gosowania w skali kraju. 店r坦do: Pastwowa Komisja Wyborcza. 2 M. Fakowski, Wybory do Parlamentu Europejskiego 2004: problem frekwencji oraz znaczenia dla polskich wybor坦w i krajowej sceny politycznej, Analizy i Opinie nr 11, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa, 2003. 1 stanowi one mo甜liwo przeprowadzenia bada nad spoecznym poparciem instytucji unijnych i oczekiwa z nimi zwizanych. Pierwsze wybory tego typu budziy dotd w niemal wszystkich krajach przystpujcych do UE du甜e zainteresowanie, czego wyrazem bya wysoka, przekraczajca 50% frekwencja (wyjtkami od tej reguy byy tylko Wielka Brytania i Dania kraje z siln reprezentacj eurosceptyk坦w). Tymczasem wr坦d pastw przyjtych w 2004 r. niska frekwencja bya zjawiskiem do powszechnym (zob. tab. 1). W Polsce, zgodnie z obwieszczeniem Pastwowej Komisji Wyborczej, wyniosa 20, 87% 3 . Tab. 1. Frekwencja w wyborach do PE w latach
Analiza wynk坦w ankiety doyczcej preferencji wyborczych fan坦w fantastyki na przykadzie wybor坦w prezydenckich i samorzdowych z roku 2011 oraz najbli甜szych wybor坦w parlamentarnych z roku 2011.
Polska w Europie 1989-2014. 25 lat po przemianach r坦甜ne oblicza zmian regio...Magorzata Sikora-Gaca
油
Publikacj rozpoczyna materia powicony 25-leciu polskiej samorzdnoci widziany poprzez pryzmat zmian zawartych w ordynacjach wyborczych. W dalszej kolejnoci wskazano na europejsk i polsk polityk regionaln. Z elementem tym zwizane s nastpne artykuy odnoszce si do euroregion坦w oraz wojew坦dztwa zachodniopomorskiego, kt坦re stao si kolejnym europejskim regionem. Od redniowiecza na terenie Pomorza Zachodniego budowano nie tylko spoecznoci lokalne i regionalne, ale na skutek proces坦w politycznych doszo do powstania tam orodk坦w wadzy pastwowej Ksistwa Zachodniopomorskiego. Stolic tego podmiotu by Szczecin, ale wadza ksicia rozcigaa si po obu stronach Odry. Po kilkusetletniej jego dziaalnoci ulego ono rozczonkowaniu w latach wojny 30-letniej w 1. poowie XVII w., jednak甜e pozostaoci po tamtym podmiocie polityczno-ustrojowym wystpuj do wsp坦czesnoci. Std potrzeba odnowienia wizi nie tylko spoecznych midzy poszczeg坦lnymi spoecznociami, ale i zadbania o jego zabytki, wsp坦lne dziedzictwo Odry i Batyku oraz inne. Cz niniejsz kocz dwa materiay odnoszce si do pilskiej spoecznoci lokalnej i regionalnej, kt坦ra w pierwszym okresie transformacji posiadaa rang wojew坦dztwa, po czym zostaa wczona do Wielkopolski. G坦wn myl przewodni niniejszej czci stao si przedstawienie polskich zmian lokalnych i regionalnych w ostatnim wierwieczu z zaznaczajcym si wpywem wojew坦dztwa zachodniopomorskiego.
More Info: Polska w Europie 1989-2014. 25 lat po przemianach r坦甜ne oblicza zmian regionalnych i lokalnych, J. Knopek, M. Sikora-Gaca, D. Magierek (red.), Koszalin 2014, ISBN: 978-83-7365-353-5; ISSN: 0239-7129, s. 1-187.
Europejskie kampanie wyborcze w Polsce (2003 2004). Analiza politologiczna...Agnieszka Stpiska
油
Europejskie kampanie wyborcze w Polsce (2003 2004). Analiza politologiczna i medioznawcza 1. Wprowadzenie Lata 2003 2004 to okres zamykajcy etap przygotowawczy do przystpienia Polski do Unii Europejskiej, w szczeg坦lnoci w zakresie dostosowywania polskich rozwiza prawnych i instytucjonalnych do standard坦w unijnych. Dwa wydarzenia z tego czasu: referendum akcesyjne i pierwsze w Polsce wybory do Parlamentu Europejskiego stanowiy przy tym swoiste podsumowanie wieloletniej debaty publicznej nad kierunkami polskiej polityki zagranicznej oraz miejscem i rol naszego kraju w uksztatowanych na pocztku lat 90. nowych warunkach geopolitycznych. Jednoczenie byy one form bezporedniej spoecznej oceny nie tylko owego kierunku, ale i poszczeg坦lnych dziaa podejmowanych przez kolejne rzdy i negocjator坦w. W og坦lnonarodowym referendum przeprowadzonym 7 i 8 czerwca 2003 r. 77% obywateli biorcych udzia w gosowaniu powiedziao TAK dla czonkostwa Polski w Unii Europejskiej. To zdecydowane zwycistwo opcji prounijnej nie powinno jednak przysania faktu, i甜 blisko 4 mln os坦b uczestniczcych w referendum wyrazio sprzeciw wobec idei integracji Polski z UE, za ponad 40% uprawnionych do gosowania ze swego prawa nie skorzystao 1 . Z kolei wybory do PE, jak pokazuj analizy politologiczne, powszechnie postrzegane s jako drugorzdne (tzw. second order national elections) z punktu widzenia spoeczestwa, gdy甜 " nie przynosz bezporednich i klarownych dla wyborcy konsekwencji (nie skutkuj np. powoaniem nowego rzdu i premiera), nie maj te甜 przeo甜enia na ukad wadzy w Europie " 2 . Peni one natomiast rol swoistego " barometru politycznego " krajowej sceny politycznej s bowiem dodatkow okazj do sprawdzenia notowa poszczeg坦lnych partii wr坦d spoeczestwa i nastroj坦w spoecznych. Co wicej, z uwagi na sw坦j przedmiot 1 Wyniki gosowania w skali kraju. 店r坦do: Pastwowa Komisja Wyborcza. 2 M. Fakowski, Wybory do Parlamentu Europejskiego 2004: problem frekwencji oraz znaczenia dla polskich wybor坦w i krajowej sceny politycznej, Analizy i Opinie nr 11, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa, 2003. 1 stanowi one mo甜liwo przeprowadzenia bada nad spoecznym poparciem instytucji unijnych i oczekiwa z nimi zwizanych. Pierwsze wybory tego typu budziy dotd w niemal wszystkich krajach przystpujcych do UE du甜e zainteresowanie, czego wyrazem bya wysoka, przekraczajca 50% frekwencja (wyjtkami od tej reguy byy tylko Wielka Brytania i Dania kraje z siln reprezentacj eurosceptyk坦w). Tymczasem wr坦d pastw przyjtych w 2004 r. niska frekwencja bya zjawiskiem do powszechnym (zob. tab. 1). W Polsce, zgodnie z obwieszczeniem Pastwowej Komisji Wyborczej, wyniosa 20, 87% 3 . Tab. 1. Frekwencja w wyborach do PE w latach
Analiza wynk坦w ankiety doyczcej preferencji wyborczych fan坦w fantastyki na przykadzie wybor坦w prezydenckich i samorzdowych z roku 2011 oraz najbli甜szych wybor坦w parlamentarnych z roku 2011.
Polska w Europie 1989-2014. 25 lat po przemianach r坦甜ne oblicza zmian regio...Magorzata Sikora-Gaca
油
Publikacj rozpoczyna materia powicony 25-leciu polskiej samorzdnoci widziany poprzez pryzmat zmian zawartych w ordynacjach wyborczych. W dalszej kolejnoci wskazano na europejsk i polsk polityk regionaln. Z elementem tym zwizane s nastpne artykuy odnoszce si do euroregion坦w oraz wojew坦dztwa zachodniopomorskiego, kt坦re stao si kolejnym europejskim regionem. Od redniowiecza na terenie Pomorza Zachodniego budowano nie tylko spoecznoci lokalne i regionalne, ale na skutek proces坦w politycznych doszo do powstania tam orodk坦w wadzy pastwowej Ksistwa Zachodniopomorskiego. Stolic tego podmiotu by Szczecin, ale wadza ksicia rozcigaa si po obu stronach Odry. Po kilkusetletniej jego dziaalnoci ulego ono rozczonkowaniu w latach wojny 30-letniej w 1. poowie XVII w., jednak甜e pozostaoci po tamtym podmiocie polityczno-ustrojowym wystpuj do wsp坦czesnoci. Std potrzeba odnowienia wizi nie tylko spoecznych midzy poszczeg坦lnymi spoecznociami, ale i zadbania o jego zabytki, wsp坦lne dziedzictwo Odry i Batyku oraz inne. Cz niniejsz kocz dwa materiay odnoszce si do pilskiej spoecznoci lokalnej i regionalnej, kt坦ra w pierwszym okresie transformacji posiadaa rang wojew坦dztwa, po czym zostaa wczona do Wielkopolski. G坦wn myl przewodni niniejszej czci stao si przedstawienie polskich zmian lokalnych i regionalnych w ostatnim wierwieczu z zaznaczajcym si wpywem wojew坦dztwa zachodniopomorskiego.
More Info: Polska w Europie 1989-2014. 25 lat po przemianach r坦甜ne oblicza zmian regionalnych i lokalnych, J. Knopek, M. Sikora-Gaca, D. Magierek (red.), Koszalin 2014, ISBN: 978-83-7365-353-5; ISSN: 0239-7129, s. 1-187.
Czy naprawd jestemy tak mdrzy i obiektywni, jak nam si wydaje?Radek Oryszczyszyn
油
Prezentacja na temat ogranicze poznania ludzkiego. Materiay na zajcia z metodologii nauk spoecznych, semestr letni 2014. Instytut Socjologii Uniwersytet w Biaymstoku
Postawy i sympatie spoleczenstwa Polski polnocno-wschodniej po 1989 roku
1. Postawy i sympatie polityczne spoeczestwa Polski p坦nocno-wschodniej po 1989 r. Radosaw Oryszczyszyn Instytut Socjologii Uniwersytet w Biaymstoku
2. Postawa i sympatia polityczna Postawa polityczna wzgldnie trway stosunek jednostek lub grup spoecznych do podmiot坦w polityki i ich dziaa, systemu politycznego i jego skadnik坦w, elit politycznych, idei i wartoci politycznych oraz decyzji politycznych. Eugeniusz Zieliski, Nauka o pastwie i polityce, Warszawa 2001
3. Ograniczenia geografii wyborczej spoeczestwa polskiego J. Raciborski Ograniczenia wojew坦dztwa/regionu jako podstawy opisu geografii politycznej Wojew坦dztwa i regiony s caociami silnie wewntrznie zr坦甜nicowanymi spoecznie Wojew坦dztwa i regiony s czsto caociami sztucznymi pod wzgldem historycznym, kulturowym, narodowociowym itp.
4. Pierwsza wyborcza mapa Polski (Florczyk, 纏ukowski, Najdowski) Trzy zjawiska wpywajce na sukces S: Du甜y procent os坦b uczszczajcych do Kocioa i ni甜sza przestpczo Niska liczba czonk坦w OPZZ Silne tradycje opozycyjnych ruch坦w spoecznych
48. Wyniki wybor坦w do Sejmu RP w 2007 roku PO 42% PiS 32% LiD 13% PSL 9%
49. Wyniki wybor坦w do Sejmu RP w 2007 roku Podlaskie PiS 39% PO - 32% LiD 15% PSL 9%
50. Wyniki wybor坦w do Sejmu RP w 2007 roku Warmisko-mazurskie PO 45% PiS - 24% LiD 14% PSL 13%
51. Stabilne czynniki postaw spo. Polski p坦nocno-wschodniej w l. 1989-2009 Postawy mieszkac坦w woj. warmisko-mazurskiego, charakteryzujce si: wysokim poparciem dla si lewicowych i centrolewicowych poza wschodni i poudniow czci niskim poparciem dla si prawicowych oraz ludowc坦w wysok sp坦jnoci regionaln postaw politycznych w skali 20 ostatnich lat
52. Stabilne czynniki postaw spo. Polski p坦nocno-wschodniej w l. 1989-2009 Postawy mieszkac坦w woj. podlaskiego, charakteryzujce si: Wysokim stopniem zr坦甜nicowania subregionalnego pod wzgldem postaw politycznych Wysokim poparciem dla si prawicowych w subregionie om甜yskim Niskim poparciem dla partii ludowych
53. Dynamiczne czynniki postaw spo. Polski p坦nocno-wschodniej w l. 1989-2009 Zwrot ku centrum mieszkac坦w Warmii i Mazur poczony ze spadkiem poparcia dla si populistycznych Zwrot ku centrum prawosawnych mieszkac坦w wschodniej czci woj. podlaskiego (pow. hajnowski) Wykrystalizowanie si 3 odrbnych obszar坦w postaw politycznych
54. Obszar I Warmia, Mazury i Suwalszczyzna Relatywnie niski poziom partycypacji w polityce Du甜y stopie staoci postaw politycznych Dominacja si centrolewicowych i lewicowych na wikszoci terytorium i proeuropejskich
55. Obszar II Ziemia om甜yska Relatywnie wysoki poziom partycypacji w polityce Wysoka stabilno postaw politycznych Zdecydowana dominacja si prawicowych, narodowokatolickich i eurosceptycznych
56. Obszar III - Biaostocczyzna Obszar wysoce bipolarny pod wzgldem postaw politycznych Wysoka polaryzacja i konfrontacyjny charakter postaw politycznych Wysokie zr坦甜nicowanie postaw politycznych, nawet w obrbie jednego powiatu Jeden z niewielu region坦w w kraju, gdzie determinant wybor坦w politycznych jest wyznanie
57. Regiony polityczne na Biaostocczy添nie [Siedlecki] Region hegemonii elektoratu solidarnego: powiat moniecki Region dominacji elektoratu solidarnego: powiat sok坦lski i biaostocki Region przewagi elektoratu solidarnego: powiat siemiatycki Region r坦wnowagi: powiat bielski i powiat grodzki Biaystok Region hegemonii powiatu liberalnego: powiat hajnowski
58. Dzikuj za uwag Radosaw Oryszczyszyn Instytut Socjologii Uniwersytetu w Biaymstoku tel. +48504064851 [email_address] www.soc.uwb.edu.pl
Editor's Notes
#2: Zanim wyjani, co jest dla mnie przejawem postawy politycznej zaznacz, i甜 w celu sprecyzowania zakresu interesujcego mnie zagadnienia, bd m坦wi tu o: Do reformy samorzdowej w 1999 roku o mieszkacach wojew坦dztw: Biaostockiego om甜yskiego Suwalskiego Olsztyskiego W okresie od 1999 roku do 2009 roku, o mieszkacach wojew坦dztw: Podlaskiego Warmisko-mazurskiego Zdaj sobie spraw, 甜e tak zdefiniowany obszar zainteresowa: Nie jest dokadnie taki sam przed 1999 rokiem i po Nie odpowiada niekt坦rym definicjom Polski p坦nocno-wschodniej Wybraem go z wygody, poniewa甜 wojew坦dztwa stanowi najczciej stosowany podzia w ordynacjach wyborczych i badaniach opinii publicznej.
#3: W tych rozwa甜aniach ogranicz si, poza ewentualnie nielicznymi wyjtkami do najbardziej miarodajnego i obiektywnego wyznacznika postaw politycznych, jaki s wyniki wybor坦w do parlamentu oraz wybor坦w prezydenckich. Nie bior pod uwag nastpujcych rodzaj坦w wybor坦w: Wybor坦w samorzdowych, bowiem i z definicji i w praktyce maj one w du甜ym stopniu charakter spersonalizowany i ponadpartyjny (wybory w坦jt坦w, radnych i burmistrz坦w), w zwizku z czym nie powinny odzwierciedla dokadnie preferencji politycznych czy ideologicznych wyborc坦w Wybor坦w do parlamentu europejskiego, poniewa甜 obserwacja trwajcej aktualnie kampanii wyborczej karze wtpi w to, czy zar坦wno wybierajcy, jak i wybierani, zdaj sobie spraw z charakteru tych wybor坦w, zakresu odpowiedzialnoci i kompetencji pos坦w PE.
#4: Teza, i甜 istniej regionalne determinanty postaw politycznych w Polsce nie zostaa do tej pory jednoznacznie potwierdzona. Niekt坦re z zestawie, kt坦re Pastwu przedstawi, ukazuj zr坦甜nicowanie postaw politycznych w skali nie tylko Polski p坦nocno-wschodniej, ale r坦wnie甜 w skali kraju. Istnieje bardzo 甜ywa wr坦d autor坦w zajmujcych si geografi wyborcz teza, i甜 historyczne podziay zaborowe pokrywaj si z wyborami Polak坦w po 1989 roku. Nie jest tutaj moj rol o tym m坦wi, albo tym bardziej cokolwiek przesdza, ale chtnie wysucham Pastwa opinii na ten temat.
#5: Ciemnoniebieski poparcie dla kandydat坦w S do Senatu 75% i powy甜ej Jasnoniebieski poparcie kandydat坦w S do Senatu od 69-79 % Bardzo jasno czerwony 64-69 Jasno czerwony 60-64 Ciemnoczerowny poni甜ej 60 Inna przyczyna poparcia dla strony rzdowej na p坦nocy regionu, inna za na wschodzie.
#6: W wojew坦dztwach om甜yskim i biaostockim zanotowano frekwencj wy甜sz od redniej krajowej, za w wojew坦dztwach olsztyskim i suwalskim ni甜sz od redniej krajowej Wysoka frekwencja w biaostockim, wbrew krajowej tendencji absencji przeciwnik坦w S, jest argumentem na rzecz konfrontacyjnego charakteru gosowania w tym rejonie.
#7: Ju甜 w wyborach kontraktowych 1989 roku ustalia si pewna relatywnie trwaa prawidowo, kt坦ra w nastepnym dwudziestoleciu powoli ewoluuje. Pocztek lat 90. w regionie p坦nocno-wschodniej Polski mo甜na scharakteryzowa w nastpujcych punktach Silna pozycja si solidarnociowych w regionie om甜yskim (tam, gdzie dominoway mae gospodarstwa rolne, tam poparcie dla S byo wszdzie du甜e Niskie poparcie dla S w wojew坦ztwie olsztyskim Jacek Raciborski pisze, i甜 wybory te byy critical elections, do kt坦rych dochodzi w bardzo szczeg坦lnych sytuacjach gbokich wstrzs坦w spoecznych. W takich wypadkach wybory nie s standardow procedur wyborcz, ale staj si okazj do manifestacji ideowych
#8: Silna polaryzacja: om甜yskie-biaostockie Utrwalenie podziau na prawicowe om甜yskie i lewicowe biaostockie. Potwierdzenie personalnego charakteru wybor坦w poparcie dla Cimoszewicza. Podobne na przykad Pawlak w pockim. Sp坦jno suwalskiego i olsztyskiego
#9: Wsch坦d regionu potwierdzajcy tradycyjnie niskie poparcie dla UW i Mazowieckiego. Podobne wyniki bd si powtarza w nastpnych wyborach. Niski potencja kandydat坦w umiarkowanych i kompromisowych w om甜yskiem (radykalnie prawicowym) oraz biaostockim, gdzie wewntrzne podziay skaniaj do gosowa konfrontacyjnych, czsto na osi religijnej (lewica prawosawni, prawica katolicy). Mazowiecki wymyka si tym podziaom, std saby wynik.
#10: Ujawniajce si po raz pierwszy sabe poparcie dla partii populistycznych w wojew坦dztwie biaostockim, gdzie kluczem w gosowaniu staje si podzia religijny (gosowanie inaczej ni甜 prawosawny lub katolicki ssiad zza pota) Tylko w nowosdeckim i tarnowskim ni甜sze poparcie dla Tymiskiego, ni甜 w biaostockim! W wojew坦dztwie olsztyskim Tymiski uzyskuje najwy甜sze poparcie w kraju
#11: W om甜yskiem poparcie dla Wasy jest najwy甜sze w tej czci kraju, por坦wnywalne z poparciem, jakie uzyskuje na poudniu Polski Ukazuje si te甜 pewne zr坦甜nicowanie (w prawo) pomidzy olsztyskim a suwalskim.
#12: Tak ogromne poparcie dla Tymiskiego w olsztyskim nie przenioso si potem na poparcie dla partii w rodzaju Samoobrony. Wydaje si, 甜e jest to dowodem na silne zakorzenienie przekona lewicowych, laickich w spoeczestwie ziem olsztyski i czci Suwalszczyzny.
#13: Unia Demokratyczna - Sojusz Lewicy Demokratycznej - Polskie Stronnictwo Ludowe - Wyborcza Akcja Katolicka - Konfederacja Polski Niepodlegej - Porozumienie Centrum - Kongres Liberalno Demokratyczny Bardziej lewicowe postawy w 3 z 4 wojew坦dztw regionu (cho inna lewicowo p坦nocy, ni甜 wschodu) Najbardziej jednolite om甜yskie (nie gosowali na POC, tylko na parti o wyra添nym narodowo katolickim profilu) Rozbicie poparcia prawicy w biaostockim Stao postaw politycznych w olsztyskim oraz suwalskim
#14: Wybory wynikajce z wotum nieufnoci wobec rzdu Suchockiej zgoszonego przez NSZZ Solidarno i zdecydowane zwycistwo SLD. Przyczyny tradycyjnie niskiego niskiego poparcia dla SLD w om甜yskim (to wojew坦dztwo jest na mapie Polski wysp niechci do SLD): Dominacja ludnoci rolniczej, w tym prawie wycznie tradycyjne gospodarstwa indywidualne, mao PGR-坦w Wysoka religijno Drobnoszlacheckie wartoci Okupacja radziecka w latach 1939-41 (masowe deportacje zamo甜niejszych rolnik坦w) Dziaalno zbrojnego antykomunistycznego podziemia (do pocztku lat 50.) Polityka kolektywizacji rolnictwa z lat 50 Z drugiej strony mamy do czynienia z silnym poparciem dla SLD na Biaostoczy添nie, szczeg坦lnie w jej wschodniej i poudniowej czci.
#15: Wzrost poparcia dla PSL w biaostockim i om甜yskim dokona si du甜ym kosztem KKW: Ojczyzna. Niezale甜nie od tego biaostoczyzna okazuje si regionem, pomimo rolniczego charakteru, o sabym poparciu dla PSL-u. Tym bardziej, 甜e w obliczu klski ugrupowa prawicowych du甜e poparcie ich elektoratu powinno spyn na PSL, a nie spyno.
#16: Niskie poparcie dla UD na caym pasie wschodnim. Jedynym regionem Polski p坦nocno-wschodniej, w kt坦rym UD posiada pewne poparcie, jest ziemia olsztyska. Zmieni si to dopiero w 2005 roku, kiedy elektorat lewicy zagosuje na PO.
#17: Gosowanie na Aleksandra Kwaniewskiego w wyborach w 1995 roku odpowiadao skonnoci do gosowania na SLD we wczeniejszych gosowaniach.
#19: Wynik Kuronia na ziemi om甜yskiej paradoksalny, bowiem, wbrew oczywistoci, w tym gosowaniu Kuro czciej zbiera gosy wsi ni甜 miast
#21: Zr坦甜nicowanie wojew坦dzkie gosujcych na prawic-lewic prawie dokadnie odpowiada zr坦甜nicowaniu gosujcych na Was-Kwaniewskiego w wyborach w 1995 roku W tym gosowaniu do mocno odbija si 坦wczesna polaryzacja polskiej sceny politycznej
#22: Pierwsze terminowo przeprowadzone wybory parlamentarne po 1989 roku Dugie rzdy koalicji SLD-PSL, umo甜liwiajce wyborcom pen ocen polityk坦w Zjednoczenie centroprawicy Centrowe umiejscowienie UW Stabilizacja polityczna i gospodarcza W zwizku z powy甜szym wyniki wybor坦w z 1997 roku mog r坦wnoczenie wyznacza pewien stabilny ukad si politycznych w regionie p坦nocno-wschodnim.
#23: Du甜a stabilno p坦nocy regionu Du甜a polaryzacja wschodu
#24: Nale甜y zwr坦ci na relatywnie wysoki wynik Andrzeja Olechowskiego w regionie Biaostoczyzny. Jest to pierwszy moment, kt坦ry pokaza, 甜e mniejszo prawosawna mo甜e gosowa na kandydata niebezporednio zwizanego z lewic.
#26: Bezdyskusyjne zwycistwo SLD w tych wyborach. W wojew坦dztwie warmisko-mazurskim sigajce 50% poparcia. Nawet wojew坦dztwo podlaskie zagosowao bardziej za lewic, ni甜 mo甜na si byo spodziewa.
#32: Zadziwiajco du甜a sp坦jno postaw mieszkac坦w p坦nocnej czci regionu Ogromne zr坦甜nicowanie w rodkowej i poudniowej czci wojew坦dzwa podlaskiego, gdzie cieraj si 甜ywioy katolicki i prawosawny
#33: Powiat wysokomazowiecki - drugim pod wzgldem "eurosceptycyzmu powiatem w Polsce (po powiecie janowskim na Lubelszczy添nie), za powiat om甜yski - pitym. Z drugiej strony, w gminach Gr坦dek i Hajn坦wka odsetek popierajcych wejcie Polski do Unii Europejskiej wyni坦s ponad 80 proc.
#34: Podobne wyniki w Narewce, Biaowie甜y i Czeremsze.
#35: - W rodkowo-zachodniej czci wojew坦dztwa podlaskiego rozpoczyna si pas eurosceptycyzmu: region o przewadze maych gospodarstw rolniczych, silnie prawicowy (p坦noc) i ludowy (poudnie)
#36: Przez cay czas silne SLD w hajnowskiem Relatywnie mae poparcie dla Samoobrony oraz PSL-u w regionie p坦nocno-wschodnim Dominacja PiS w podlaskim, i wyspy poparcia dla PO w warmisko-mazurskim