More Related Content
What's hot (20)
Similar to Üriner İDzԳپԲԲta Değerlendirme, Tanı Testleri ve Yönetim-Prof. Dr. Omer Lutfi TAPISIZ.pptx (20)
Üriner İDzԳپԲԲta Değerlendirme, Tanı Testleri ve Yönetim-Prof. Dr. Omer Lutfi TAPISIZ.pptx
- 1. Üriner İDzԳپԲԲta Değerlendirme, Tanı Testleri ve Yönetim Prof. Dr. Ömer Lütfi Tapısız Güven Hastanesi, Ankara 21.03.2023
- 2. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 2 Sunum Planı 1) Giriş-İşeme fizyolojisi, pelvik anatomi 2) Üriner inkontinans tipleri 3) Anamnez-Öykü-işeme indeks anketleri 4) Fizik muayene, işeme-zaman çizelgesi 5) Diğer tanısal testler, pad testi 6) Ürodinami/Üroflowmetri 7) Yönetim ve Sonuç
- 3. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 Giriş - İşeme disfonksiyonuna bağlı semptom %37.8 (Yaştan bağımsız, Türkiye Verisi) - Hayatları boyunca kadınların %50’si Uİ deneyimlemekte - Semptomatik Uİ görülme sıklığı %25-61 - >65 yaş & Uİ >%50 Irwin DE, et al. BJU Int. 2011 Zumruttas AE, et al. Int J Urology, 2014 Lukacz ES, et al. UpToDate May 2020
- 5. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 5 Sempatik İnervasyon Parasempatik İnervasyon
- 6. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 6 Sempatik İnervasyon Parasempatik İnervasyon
- 7. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 7 Mesane Boynu ve Üretral Destek İntrensek Faktörler Ekstrensek Faktörler 1) İnternal üretral sfinkter 2) Üretral submukozal venöz pleksus 3) Üretral düz kaslar 4) SSS ile oluşan üretral tonus 5) E2 ile konnektif kollajen dokudaki artış 1) Lavator ani (özelikle pubouretral bölümü) 2) Eksternal üretral sfinkter - Gerçek annuler bölüm - Kompressör üretra - Üretrovajinal sfinkter 3) Pubouretral ligaman 4) Endopelvik fasia 5) Vajen ön duvarı 6) Egzersiz ve E2 ile artan kollajen yapımı
- 11. M. transversus perinei profundus ve Urogenital fasia Urethra Vagina M. transversus perinei profundus M. transversus perinei superficialis M. sphincter ani externus
- 24. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 24 Alt üriner sistemin iki temel işlevinin (boşaltma-depolama) herhangi birindeki bir bozukluk veya ikisi arasındaki koordinasyonda bir bozukluk inkontinansa neden olur..!
- 25. • Stres üriner inkontinans (SÜİ): – Efor, egzersiz, ıkınma veya öksürme sonrası ortaya çıkan istemsiz idrar kaçırmadır. – İntraabdominal basıncın intraüretral basıncı aşmasına bağlı olarak idrar kaçırma meydana gelir. – Nedeni; • Üretral hipermobilite • İntrensek sfinkter yetmezliği Uİ Tipleri (I)
- 26. • Urge İDzԳپԲԲ: – Aciliyet hissi ile beraber veya hemen sonrası ortaya çıkan istemsiz idrar kaçırmadır. – Aciliyet hissi: Hemen idrar yapma ihtiyacının olması, idrarı bekletememe durumudur. – İdiopatik veya sekonder nedenlere bağlı olabilir. • Nörojenik hasar • Miyojenik hasar • Kombine hasar Uİ Tipleri (II)
- 27. • Miks tip üriner inkontinans: Stres ve urge beraber olmaktadır. • Devamlı üriner inkontinans: Veziko-vajinal fistül, ektopik üreter orifisi, ciddi sfinkter hasarı durumunda olan idrar kaçırmadır. • Fonksiyonel üriner inkontinans: Mobilite azlığına veya kognitif bozukluklara bağlı meydana gelen inkontinanstır. Üriner sistem normaldir. Uİ Tipleri (III)
- 28. • Dolma-taşma tipi üriner inkontinans: – Bilinçsiz idrar kaçırma diye de adlandırılır. – Miksiyon ihtiyacı olmadan meydana gelir. – Kronik retansiyon ile beraberdir. – Sıklıkla erkeklerde görülür. Çünkü infravezikal obstrüksiyona bağlıdır ve tüm üriner sistem dilatedir. – Renal fonksiyonlarda bozulma da vardır. Uİ Tipleri (IV)
- 29. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 29 Cardozo & Staskin. Female Urology and Urogynecology, 2017
- 30. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 30 Uİ & Risk Faktörleri 1) Yaş 2) Obezite 3) Parite 4) Doğum şekli (C/S korumuyor) 5) Aile öyküsü (urge inkontinans) 6) Irk (Afroamerikanlarda az) 7) Sigara, kafein, DM, genitoüriner cerrahi, RT, depresyon, menapoz (atrofi), UTI
- 31. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 31 - Hastaların değerlendirilmesinde Öykü, FM, İşeme-Zaman Çizelgesi, Pad Testi, PVR, USG Hastaların Değerlendirilmesi Ürodinamik İncelemeler 1) Non-invaziv temel ürodinamik testler: İşeme zaman çizelgesi, Sıklık-Hacim Çizelgesi, Mesane Günlüğü, Üroflovmetri 2) İnvaziv ürodinamik testler: Dolum sistometrisi ve basınç akım çalışmaları
- 32. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 32 Anamnez & Öykü (I) • Öykü: – İDzԳپԲԲ tipi: • Fiziksel aktivite, öksürme, hapşurma ağır kaldırma, su sesi duyma, el yıkama gibi durumlar inkontinansı tetikliyormu? • Aniden ciddi idrara gitme isteği ile beraber yetişemeyip idrar kaçırma oluyormu? • İdrar kaçağı olmadan idrara gitme isteği oluyor mu? • İdrar kaçağı devamlı mı yoksa aralıklı mı? • Kaçırılan idrar miktarı nedir? – İDzԳپԲԲa eşlik eden başka üriner yakınmalar – Hastaların mobilitesi ve çevresel faktörler – Eşlik eden hastalıklar
- 33. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 33 Anamnez & Öykü (II) – Nörolojik ve psikolojik durum – Beslenme ve sıvı tüketim (aşırı çay-kahve) alışkanlıkları – Risk faktörleri • İYE, mesane kanseri, mesane taşı • Kullanılan ilaçlar (Ör. Diüretik) • Kontrolsüz diyabet • Kronik öksürük, obezite, konstipasyon • Doğum sayısı ve tipi • Pelvik cerrahi veya radyoterapi öyküsü
- 34. Ajan Mekanizma Etki Adrenerjik agonistler IUS kontraksiyon Mesanede gevşeme İdrar retansiyonu Adrenerjik blokerler IUS gevşeme Mesanede kontraksiyon İdrar sızıntısı,sıkışma Antikolinerjikler Antidepresanlar Antihistaminikler Antipsikotikler Sedatifler Mesane kontraksiyonlarının inhibisyonu, sedasyon, immobilite İdrar retansiyonu ve/veya fonksiyonel inkontinans Ca kanal blokerleri Mesanede gevşeme İdrar retansiyonu Diüretikler İdrar sıklığında artış, sıkışma Poliüri Narkotik analjezikler Mesanede gevşeme Fekal impakt,sedasyon İdrar retansiyonu ve/veya fonksiyonel inkontinans İDzԳپԲԲ ile ilişkili ajanlar (I)
- 35. İDzԳپԲԲ ile ilişkili ajanlar (II) Ajan Mekanizma Etki Sıklıkla kullanılanlar Alkol Diüretik etki Sedasyon İmmobilite Poliüri ve/veya fonksiyonel inkontinans Bira, şarap Agonistler Mesane kontraksiyonu İdrar retansiyonu Dekonjestanlar, diyet hapları Antihistaminler Mesanede gevşeme, sedasyon İdrar retansiyonu ve/veya fonksiyonel inkontinans Allerji, grip ilaçları, uyku hapları Agonistler/ Antihistaminik kombinasyonları IUS kontraksiyon Mesanede gevşeme Belirgin idrar retansiyonu Soğuk algınlığı ilaçları Kafein Diüretik etki Poliüri Kahve, kafeinli içecekler,analjezikler
- 36. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 36 ACOG/Committee Opinion, 2017
- 38. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 38 İşeme üԱüğü
- 39. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 39 Fizik Muayene (I) Fizik muayene: • Abdominal muayene: Palpable bir mesane dolma-taşma inkontinansını düşündürür. • Pelvik muayene: – Atrofik vajen, pelvik organ prolapsusu, pelvik taban kasılma gücü, pelvik kitle veya hassasiyet kontrol edilir. – Q tip test: Mesane boynu ve proksimal üretranın mobilitesini değerlendirmede kullanılan bir testtir.
- 40. Q-Tip Test - İstirahat ve ıkınmada çubukla horizontal düzlem arasındaki açı ölçülür. - Fark >30° ise mesane boynu desteği azalmış ve mobilitesi artmıştır.
- 41. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 41 Fizik Muayene (II) • Rektal: Konstipasyon ve anal tonus kontrol edilir. • Nörolojik: Perineal duyu, alt ekstremitelerin nörolojik muayenesi • Öksürük-Stres testi: Hasta belden aşağısı çıplak halde, ayakta durur iken yaklaşık 200-300 ml dolu mesane varlığında Valsalva manevrası yaptırılarak veya öksürtülerek idrar kaçırma olup olmadığı gözlenir. Hiç idrar kaçırma yok SÜİ Grade 0 Ayakta iken damlama tarzında idrar kaçırma varSÜİ Grade 1 Ayakta iken akım şeklinde idrar kaçırma SÜİ Grade 2 Yatarken idrar kaçırma SÜİ Grade 3
- 42. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 42 Diğer tanısal testler • Tam İdrar Tetkiki (enfeksiyon, hematüri, proteinüri, glukozüri) • İdrar kültürü • Böbrek fonksiyon testleri, KŞ, Kalsiyum • Pad testi: Her hastada yapılması faydalıdır. 1 saatlik test uygundur. 1 saatlik egzersiz sonrası pad ağırlığında 1 gr’dan fazla bir artış anlamlıdır.
- 44. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 44 Post-void rezidü (PVR) İşeme sonrası; - 50 ml den daha az idrar normal - 200 ml den fazlası yetersiz boşalım (taşma tipi inkontinansta) - 50-199 ml arası idrar bazen normal olabilir ancak taşma tipi değerlendirme ve herhangi bir obstrüksiyon dışlanmalı Al Afraa, et al. Int Urogynecol J 2012 - <150 ml Normal ACOG/Committee Opinion, 2017
- 45. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 45 USG (Dr. Tuğba Kınay ve Dr. Ömer Lütfi Tapısız’ın arşivinden)
- 47. Ürodinami/Üroflovmetri-Tarihçe 47 Willard Drake 1948 İlk Uroflogram 2 0 2 0 David M. Davis 1954 İlk Ürodinami Terimi Eric Glen 1971 ICS’in kurucusu Mosso & Pellacani 1882 Mesane Basıncı ölçümü Eugen Rehfisch 1876-1937 «Ürodinaminin Babası» İlk dökümente idrar akım çaşılması 1897 1969 «Urodynamics Society Meeting» Von Garrelts 1956 İlk Elektronik Üroflowmetre Ürodinami Guidelines 1990s ICS/SUFU/IUGA
- 49. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 49 Üroflovmetri kimlere yapılır? 1) AUSD olan ve operasyon planlanan hastalar (Pre/postop) 2) Diğer bütün ürodinamik incelemelerden önce (ilk inceleme) 3) İDzԳپԲԲ ve; - işeme disfonksiyonu olan - rekürren İYE tarifleyen - ileri derece POP’u olan - başarısız inkontinans cerrahisi geçiren - RT veya pelvik cerrahi geçiren hastalar ICS Standarization Committee on Good Urodynamic Practices (2002) The French Committee of Female Urology and Urogynecology (2007) European Association of Urology, Guidelines on Urinary Incıntinence (2012, 2009) Roiser PFWM, et al. Neurourol Urodyn, 2019.
- 50. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 50 ACOG/Committee Opinion, 2017
- 52. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 52 Üroflovmetri nasıl yapılır? 1) Üroflovmetri non-invaziv, ucuz bir tetkiktir. 2) Alt üriner sistem disfonksiyonu ile gelen hastada birinci basamak ürodinamik incelemedir. 3) Primer olarak boşaltım fonksiyonu/idrar akımı ile ilgili objektif veriler edinmemizi sağlar. 4) İşlem sırasında mahremiyete önem verilmeli ve hastaya spontan olarak idrara sıkıştığı zaman işlem yapılmalıdır. 5) Günlük hayattaki işeme ile farklılık olmaması önemlidir. 6) En sık ölçüm metodları; gravimetrik method, elektronik dipstick metodu, rotasyon yapan disk metodu.
- 54. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 54 Üroflovmetride parametreler (1) 1) Akım zamanı: İşeme sırasında ölçülebilen tüm akımlar (sn) 2) İşeme zamanı: Total işeme zamanı (işeme sırasında kesintiler yoksa akım zamanı = İşeme zamanı) (sn) 3) İşeme hacmi: Üretradan çıkan toplam idrar hacmi (mL)
- 55. Üroflovmetride parametreler (2) 4) Akım hızı: Üretradan sn’de akan idrar miktarı (mL/sn) 5) Maksimum akım hızı (Q max): Artefaktlar düzeltildikten sonra belirlenen maksimum akım (mL/sn) 6) Q max’a ulaşılması için geçen süre 7) Ortalama akım hızı (Qave) OLTAPISIZ/ 21.03.2023
- 57. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 57 Normal akım eğrisi (Çan Şekli)
- 58. Üroflovmetride normal değerler 37y, Female İşeme hacmi: 338 mL Qmax: 24 mL/sn Qave: 13 mL/sn İşeme zamanı: 29 sn PVR: 16 mL Bütünü ile kesinleşmiş, tüm dünyaca kabul gören standart değerler bulunmamaktadır….! Sorel et al. Uroflowmetry in healty women: A systematic review. Neurourol Urodyn, 2017
- 61. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 61 Management of UI in women: Guven Hospital Algorithm
- 62. Sonuç (1) Üriner inkontinans; insidansı yaş ile birlikte ciddi artan, 65 yaş üstünde 2 kadından 1’ini etkileyen önemli bir toplumsal sorundur. Uİ olan hastaların yönetiminde bireysel yaklaşımın önemi unutulmamalıdır. Değerlendirmede; anamnez, FM, laboratuvar, görüntüleme yöntemleri, ürodinami algoritması her hastada uygulanmalıdır. Komplike ve komplike olmayan Uİ ayrımı ciddiyetle yapılarak hastaların yönetimi planlanmalıdır. 62
- 63. OLTAPISIZ/ 21.03.2023 63 Sonuç (2) Hastaların konu ile ilgili detaylı bilgilendirilmesinin yönetim sürecini kolaylaştıracağı unutulmamalıdır. Hastalar bireyselleştirilmeli ve alt üriner sistem disfonksiyonuna bağlı operasyon düşünülen hastalarda belli bir algoritmaya göre hareket edilmelidir. Tedavide yaşam koşulları değişimi, davranış değişiklikleri, pelvik taban egzersizleri ve medikal tedaviler birinci basamağı oluşturmalıdır.