македонски носии и традиции Sara
Download as PPTX, PDF0 likes2,226 views
V b одд. ОУ Свети Климент Охридски-Бутел, Скопје одд. наставник Сузана Младенова (изработки од моите ученици). Примена на ИКТ во секојдневни активности на часот, домашни задачи, проектни активности.
More Related Content
What's hot (20)
Viewers also liked (14)
More from Suzana Mladenova (7)
македонски носии и традиции Sara
- 2. Народните носии во Македонија имаат многувековна традиција. Тие се дел од материјалната култура на македонскиот народ и претставуваат значајна гранка од народното уметничко творештво.
- 4. Горни бели клашнени облеки, со богата декорација од гајтански апликации (црни, црвени, срмени), украси со срмен терзиски вез, со апликација од чоја, со волнени рески и сл. Бели платнени кошули (од лен, коноп, памук) од типот на централнобалканските кошули, богато украсени (посебно женските) со специфична полихромна декорација во геометриски дух, поретко и со бел вез Разновидни појаси (машки и женски) и појасчиња (жеснски), најразлично украсени (ткаени, плетени) Скутини женски (ретко и машки) во разни димензии (големи и мали) со специфична геометриска орнаментална декорација, со дополнителни украсни елементи рески или без нив Специфични женски покривала за на глава (сокај, гајтан, корпа, дарпна, марама) со богато везена декорација дополнета со рески Богат и масивен женски накит со разни форми на китење и украсување.
- 7. Горни облеки (машки и женски) во потемен колорит (од црн, темносин или во сура боја шајак), облеки од пругаста лито ткаена волнена ткаенина алаџа и антерија. За разлика од западномакедонскиот тип украсувањето е во поскромен обем, главно со волнени гајтански апликации, индустриски ленти, ширити и др Горни женски платнени облеки саи, главно бели, како и сино бојосани Долни облеки (машки и женски) од коноп, лен, памук или од платно во пруги со кенари. Во декорацијата на женските кошули и саи важно место има вткаената орнаментална декорација ткаена во техника пребир – шар на разбој или вез на разбој; украсувањето со вез по карактер и везачки техники значително отстапува од геометрискиот дух карактеристичен за везената декорација кај облеките од западномакедонскиот тип; на места отсуството на везена дкеорација е заменето со украсување од рачно плетени полихромни тантели во турско – ориентален дух Женските скутини, за разлика од западномакедонскиот тип се со поскромна вткаена декорација; во некои пределски целини се застапени скутини со вткаени каро комбинации; застапеност на машките скутини (во делови од Средновардарската подгрупа на носии) Во голем број случаи машките чорапи се карактеризираат со вплетена орнаментална декорација со карактеристични геометриски мотиви Во китењето и украсувањето доминантно место има монистрениот накит; кај одделни носии тој е придружен и со маркантен накит како што се на пример пафтите.
- 12. Традиционално, во Македонија семјството се собира на вечера на Бадник. Се подготвува богата трпеза исклучително со посна храна: питулици, сарма, грав, компир, зелник, овошје и друго, што треба да обезбеди богат род на земјоделските култури во следната година. Обичај е по вечерата софрата да не се крева, туку така заедно со храната да остане цела ноќ. Ова е поврзано со верувањето дека ноќта ќе дојде дедо Боже и ќе се нахрани, или во некои места, духовите на мртвите. На Бадник во секоја куќа се меси кравјаче, пита или погача во која се става пара. Вечерта кога сите ќе седнат на вечера, домаќинот, откако ќе се прекрсти и ќе ја благослови трпезата, го крши кравјачето на толку делови колку што има членови семејството, оставајќи уште дел за Бога и за куќата. Сите присутни во својот дел од кравјачето ја бараат парата, и оној што ќе ја најде се смета за најсреќниот во годината што претстои. Богати обичаи и верувања на Бадник се поврзани со обредниот оган како и со горењето на дрвото наречено Бадник или Бадникојца. Во врска со обредните коледарски огнови е и обичајот коледица. И денес како и во минатото и во селата и во градовите во сите краишта на Македонија помали или поголеми групи деца палат оган и го прескокаат. Рано изутрината на Бадник, децата пеат и одат по куќите каде што добиваат подароци како што се: пари, ореви, костени, јаболка, портокали и др.
- 14. Водици се празнува два дена. Првиот ден 19 јануари, освен Богојавление и Водици уште се вика и Војордање и Машки Водици, а вториот ден 20 јануари, Собир на Свети Јован Крстител уште се вика и Женски Водици. Како што забележал Кузман Шапкарев во минатото во Скопје бил познат обичајот капење на младоженците. Првиот ден од празникот ги бањале зетовците и машките деца првенци, а вториот ден невестите и женските деца, исто така, првенци. Овој обичај се изведувал на тој начин што ги носеле на реката Вардар, а таму попот по специјален обред ги попрскувал со пејана (светена) вода. Познато е дека на првиот ден од празникот по коледица одат само мажите, а вториот ден само жените. Денес традиционално, во Македонија во речиси сите населени места, свештениците го фрлаат ритуалниот крст во некоја поголема вода - река, езеро или базен, а луѓето скокаат во водата и се обидуваат да го фатат крстот. Се смета дека на тој ден сите води се крстени и исто така оној што ќе го најде крстот ќе биде среќен во следната година.
- 17. Македонската кујна е репрезентативна кујна за Балканот, со турски, грчки и блискоисточни влијанија, како и, во помала мераиталијански, медитерански и унгарски влија нија. Заради релативно топлата клима која дозволува одлични услови за растење на разнизеленчуци, овоштија, зачини и билки, македонската кујна е особено разновидна. Македонската кујна е исто така позната по разноврсноста и количината на млечни призводи и локални алкохолни пијалоци како разни вина ракија и мастика.
- 18. Кисело млеко, јогурт Таратор Шопска салата Мусака Сарма Полнети пиперки (бабури) Ориз тава Компир манџа Боранија Леќа Подварок Селско месо Биено Сирење Вардарско грне Пита Ајвар Бурек Симит-погача Зелник Тавче-гравче