ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
Απόστολος Καρβέλας
12ο Γυμνάσιο Αχανών
Το ερειστικό σύστημα
περιλαμβάνει τα οστά,
τα οποία συνδεόμενα
στις αρθρώσεις
σχηματίζουν το σκελετό
Ο σκελετός μας είναι ένας ζωντανός ιστός και έχει
πολλές και σημαντικές λειτουργίες:
 Στηρίζει το σώμα και καθορίζει τη μορφή του.
 Σχηματίζει κοιλότητες, μέσα στις οποίες προστατεύονται πολύτιμα
όργανα όπως ο εγκέφαλος, οι πνεύμονες κτλ.
 Συμβάλλει στην κίνηση του οργανισμού με τη συνεργασία των
σκελετικών μυών.
 Έχει ρόλο αιμοποιητικό, γιατί στον ερυθρό μυελό του παράγονται
τα κύτταρα του αίματος.
 Αποτελεί αποθήκη αλάτων, κυρίως ασβεστίου και φωσφόρου.
Ο σκελετός του ανθρώπου περιλαμβάνει:
1. Tο σκελετό του κορμού. O οποίος
αποτελείται από το σκελετό της κεφαλής
της σπονδυλικής στήλης και του
θώρακα.
2. Tο σκελετό των άκρων.
Ο σκελετός της κεφαλής
περιλαμβάνει τα οστά του
εγκεφαλικού και του
προσωπικού κρανίου.
Η σπονδυλική
στήλη είναι η
«κεντρική κολόνα» του
σκελετού πάνω στην
οποία στηρίζονται όλα τα
υπόλοιπα τμήματά του.
Αποτελείται από πολλά
βραχέα οστά, τους
σπονδύλους,
τοποθετημένα το ένα
πάνω στο άλλο με την
παρεμβολή ενός
χόνδρινου δίσκου, του
μεσοσπονδύλιου δίσκου.
Στη θωρακική κοιλότητα
προστατεύονται:
• οι πνεύμονες,
• η καρδιά,
• τα μεγάλα αγγεία κ.ά.
Ο σκελετός των άκρων αποτελείται από το σκελετό των
ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ ΑΝΩ ΑΚΡΩΝ
ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ
Τα οστά αποτελούνται από:
• Κύτταρα που ονομάζονται
οστεοκύτταρα.
• Άλατα φωσφόρου και
ασβεστίου που τα κάνουν
σκληρά.
• Άλλες ουσίες που τους δίνουν
ελαστικότητα.
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ
ΟΣΤΩΝ
Ανάλογα με τη
μορφή τους
διακρίνονται σε:
• Μακρά
• Βραχέα
• Πλατιά
ΟΙ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ
Τα οστά συνδέονται
μεταξύ τους με τις
αρθρώσεις οι οποίες
διακρίνονται σε:
• Διαρθρώσεις
• Συναρθρώσεις
Στη διάρθρωση τα
οστά συγκρατιούνται
με τη βοήθεια των
συνδέσμων και
περιβάλλονται από
τον αρθρικό θύλακα.
ΒΛΑΒΕΣ ΤΟΥ ΣΚΕΛΕΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
ΚΑΤΑΓΜΑ. Είναι το σπάσιμο των
οστών
ΔΙΑΣΤΡΕΜΜΑ. Είναι η κάκωση
των οστών μιας άρθρωσης χωρίς
την απομάκρυνση των
αρθρούμενων οστών
ΕΞΑΡΘΡΩΣΗ. Είναι η πιο σοβαρή
βλάβη μιας άρθρωσης κατά την
οποία έχουμε και απομάκρυνση
των αρθρούμενων οστών.
ΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ
Το μεγαλύτερο πρόβλημα του σκελετικού
συστήματος είναι η οστεοπόρωση
Η οστεοπόρωση κάνει τα οστά να είναι λεπτά και αδύνατα. Ο σκελετός χάνει
ασβέστιο, η οστική πυκνότητα μειώνεται και τα οστά γίνονται εύθραυστα.
Ο κίνδυνος για κατάγματα αυξάνεται σημαντικά. Η σπονδυλική στήλη, οι καρποί και οι
αρθρώσεις των μηρών με τη λεκάνη είναι τα μέρη του σκελετού που παρουσιάζουν τα
περισσότερα κατάγματα όταν υπάρχει οστεοπόρωση.
Οι ειδικοί επιμένουν ότι η πρόληψη της οστεοπόρωσης αρχίζει από την
παιδική ηλικία.
Η καλή διατροφή και η σωματική εξάσκηση, είναι οι βασικοί πυλώνες που
στηρίζουν την πρόληψη εναντίον της οστεοπόρωσης. Το κάπνισμα, το οποίο
δυστυχώς έχει γίνει συχνότερο σε παιδιά και σε έφηβους, εμποδίζει την
ανάπτυξη της οστικής μάζας.
ΠΡΟΛΗΨΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ
Το ασβέστιο είναι ένα καθοριστικό στοιχείο για την ανάπτυξη και διατήρηση της
οστικής μάζας. Επίσης έχει ουσιαστικό ρόλο στην πρόληψη και θεραπεία της
οστεοπόρωσης
Οι κυριότερες πηγές πλούσιες σε ασβέστιο είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα
χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος (γάλα, γιαούρτι, τυρί, παγωτό), τα φυλλώδη
λαχανικά με χρώμα πράσινο σκούρο (σπανάκι, μπρόκολο), οι σαρδέλες και σολομός
με κόκαλα, τα αμύγδαλα και εμπλουτισμένα με ασβέστιο δημητριακά, χυμός
πορτοκαλιού και ψωμί.
Αλλά και η βιταμίνη D, έχει σημαντικό ρόλο για την υγεία των οστών διότι βοηθά
τον οργανισμό να απορροφά το ασβέστιο
Η σωματική εξάσκηση τονώνει τα οστά.
παρουσιαση σκελετικου συστηματος (εργασία μαθητή Α2)

More Related Content

What's hot (20)

μικρή και μεγάλη κυκλοφορία
μικρή και μεγάλη κυκλοφορίαμικρή και μεγάλη κυκλοφορία
μικρή και μεγάλη κυκλοφορία
Iordanis Garipidis
Biology a lyk-kef9
Biology a lyk-kef9Biology a lyk-kef9
Biology a lyk-kef9
ht101
Σκελετός και οστά
Σκελετός και οστάΣκελετός και οστά
Σκελετός και οστά
Gepsi Mos
Τα χαρακτηριστικά των οργανισμών
Τα χαρακτηριστικά των οργανισμώνΤα χαρακτηριστικά των οργανισμών
Τα χαρακτηριστικά των οργανισμών
Fotis Fotiades
Tροφικές σχέσεις και ροή ενέργειας
Tροφικές σχέσεις και ροή ενέργειαςTροφικές σχέσεις και ροή ενέργειας
Tροφικές σχέσεις και ροή ενέργειας
Despina Setaki
νευρικό σύστημα
νευρικό σύστημανευρικό σύστημα
νευρικό σύστημα
Iordanis Garipidis
Μάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 9ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίου
Μάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 9ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίουΜάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 9ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίου
Μάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 9ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίου
De La Salle College - Thessaloniki
Οξέα Βάσεις κλίμακα pH
Οξέα Βάσεις κλίμακα pHΟξέα Βάσεις κλίμακα pH
Οξέα Βάσεις κλίμακα pH
athinaeconomou1
Κινηση-στηριξη μονοκύτταροι και φυτά
Κινηση-στηριξη μονοκύτταροι και φυτάΚινηση-στηριξη μονοκύτταροι και φυτά
Κινηση-στηριξη μονοκύτταροι και φυτά
Despina Setaki
Biology a lyk-kef12
Biology a lyk-kef12Biology a lyk-kef12
Biology a lyk-kef12
ht101
Οδυσσέας Ελύτης - Πίνοντας ήλιο κορινθιακό
Οδυσσέας Ελύτης - Πίνοντας ήλιο κορινθιακόΟδυσσέας Ελύτης - Πίνοντας ήλιο κορινθιακό
Οδυσσέας Ελύτης - Πίνοντας ήλιο κορινθιακό
vserdaki
Ωριαίο διαγώνισμα Κεφ.1_ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ
Ωριαίο διαγώνισμα Κεφ.1_ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥΩριαίο διαγώνισμα Κεφ.1_ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ
Ωριαίο διαγώνισμα Κεφ.1_ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ
Natassa Pechtelidou
ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ
ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ
ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ
DJ Dragon King
ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΦΥΣΙΟΟΓΙΑ
ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΦΥΣΙΟΟΓΙΑΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΦΥΣΙΟΟΓΙΑ
ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΦΥΣΙΟΟΓΙΑ
dimxanthop
κινηση στηριξη Sta zwa
κινηση   στηριξη Sta zwaκινηση   στηριξη Sta zwa
κινηση στηριξη Sta zwa
Despina Setaki
1.προσληψη ουσιων και πεψη
1.προσληψη ουσιων και πεψη1.προσληψη ουσιων και πεψη
1.προσληψη ουσιων και πεψη
Dina Sotira
1Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
1Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ1Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
1Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
Dimitra Mylonaki
ιστορια α λυκειου
ιστορια α λυκειουιστορια α λυκειου
ιστορια α λυκειου
depav
Κεφαλαιο3 - Κυκλοφορικό σύστημα
Κεφαλαιο3 - Κυκλοφορικό σύστημαΚεφαλαιο3 - Κυκλοφορικό σύστημα
Κεφαλαιο3 - Κυκλοφορικό σύστημα
Παναγιώτα Γκογκόση
μικρή και μεγάλη κυκλοφορία
μικρή και μεγάλη κυκλοφορίαμικρή και μεγάλη κυκλοφορία
μικρή και μεγάλη κυκλοφορία
Iordanis Garipidis
Biology a lyk-kef9
Biology a lyk-kef9Biology a lyk-kef9
Biology a lyk-kef9
ht101
Σκελετός και οστά
Σκελετός και οστάΣκελετός και οστά
Σκελετός και οστά
Gepsi Mos
Τα χαρακτηριστικά των οργανισμών
Τα χαρακτηριστικά των οργανισμώνΤα χαρακτηριστικά των οργανισμών
Τα χαρακτηριστικά των οργανισμών
Fotis Fotiades
Tροφικές σχέσεις και ροή ενέργειας
Tροφικές σχέσεις και ροή ενέργειαςTροφικές σχέσεις και ροή ενέργειας
Tροφικές σχέσεις και ροή ενέργειας
Despina Setaki
Μάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 9ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίου
Μάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 9ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίουΜάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 9ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίου
Μάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 9ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίου
De La Salle College - Thessaloniki
Οξέα Βάσεις κλίμακα pH
Οξέα Βάσεις κλίμακα pHΟξέα Βάσεις κλίμακα pH
Οξέα Βάσεις κλίμακα pH
athinaeconomou1
Κινηση-στηριξη μονοκύτταροι και φυτά
Κινηση-στηριξη μονοκύτταροι και φυτάΚινηση-στηριξη μονοκύτταροι και φυτά
Κινηση-στηριξη μονοκύτταροι και φυτά
Despina Setaki
Biology a lyk-kef12
Biology a lyk-kef12Biology a lyk-kef12
Biology a lyk-kef12
ht101
Οδυσσέας Ελύτης - Πίνοντας ήλιο κορινθιακό
Οδυσσέας Ελύτης - Πίνοντας ήλιο κορινθιακόΟδυσσέας Ελύτης - Πίνοντας ήλιο κορινθιακό
Οδυσσέας Ελύτης - Πίνοντας ήλιο κορινθιακό
vserdaki
Ωριαίο διαγώνισμα Κεφ.1_ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ
Ωριαίο διαγώνισμα Κεφ.1_ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥΩριαίο διαγώνισμα Κεφ.1_ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ
Ωριαίο διαγώνισμα Κεφ.1_ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ
Natassa Pechtelidou
ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΦΥΣΙΟΟΓΙΑ
ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΦΥΣΙΟΟΓΙΑΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΦΥΣΙΟΟΓΙΑ
ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΦΥΣΙΟΟΓΙΑ
dimxanthop
κινηση στηριξη Sta zwa
κινηση   στηριξη Sta zwaκινηση   στηριξη Sta zwa
κινηση στηριξη Sta zwa
Despina Setaki
1.προσληψη ουσιων και πεψη
1.προσληψη ουσιων και πεψη1.προσληψη ουσιων και πεψη
1.προσληψη ουσιων και πεψη
Dina Sotira
1Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
1Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ1Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
1Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
Dimitra Mylonaki
ιστορια α λυκειου
ιστορια α λυκειουιστορια α λυκειου
ιστορια α λυκειου
depav

Viewers also liked (10)

Τα οστά και ο σκελετός μας 1
Τα  οστά και  ο σκελετός  μας 1Τα  οστά και  ο σκελετός  μας 1
Τα οστά και ο σκελετός μας 1
xristoi
Α γυμνασίου :Στήριξη και κίνηση
Α γυμνασίου :Στήριξη και κίνησηΑ γυμνασίου :Στήριξη και κίνηση
Α γυμνασίου :Στήριξη και κίνηση
Παναγιώτα Γκογκόση
Ανατομικά προβλήματα της Σπονδυλικής Στήλης κατά την εφηβεία
Ανατομικά προβλήματα της Σπονδυλικής Στήλης κατά την εφηβείαΑνατομικά προβλήματα της Σπονδυλικής Στήλης κατά την εφηβεία
Ανατομικά προβλήματα της Σπονδυλικής Στήλης κατά την εφηβεία
Stavros Mangavelas
ελληνικος ορυκτος πλουτος
ελληνικος ορυκτος πλουτοςελληνικος ορυκτος πλουτος
ελληνικος ορυκτος πλουτος
Kalantzis Thanassis
01 orthopaidikh tarumatology 2009
01 orthopaidikh  tarumatology 200901 orthopaidikh  tarumatology 2009
01 orthopaidikh tarumatology 2009
Zoi Tsapou
Physics and Sports
Physics and SportsPhysics and Sports
Physics and Sports
HIOTELIS IOANNIS
το ανθρώπινο σώμα
το ανθρώπινο σώματο ανθρώπινο σώμα
το ανθρώπινο σώμα
liakova
Μάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 7ο & 8ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίου
Μάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 7ο & 8ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίουΜάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 7ο & 8ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίου
Μάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 7ο & 8ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίου
De La Salle College - Thessaloniki
Διδακτικά σενάρια
Διδακτικά σενάριαΔιδακτικά σενάρια
Διδακτικά σενάρια
Stergios
Τα οστά και ο σκελετός μας 1
Τα  οστά και  ο σκελετός  μας 1Τα  οστά και  ο σκελετός  μας 1
Τα οστά και ο σκελετός μας 1
xristoi
Ανατομικά προβλήματα της Σπονδυλικής Στήλης κατά την εφηβεία
Ανατομικά προβλήματα της Σπονδυλικής Στήλης κατά την εφηβείαΑνατομικά προβλήματα της Σπονδυλικής Στήλης κατά την εφηβεία
Ανατομικά προβλήματα της Σπονδυλικής Στήλης κατά την εφηβεία
Stavros Mangavelas
ελληνικος ορυκτος πλουτος
ελληνικος ορυκτος πλουτοςελληνικος ορυκτος πλουτος
ελληνικος ορυκτος πλουτος
Kalantzis Thanassis
01 orthopaidikh tarumatology 2009
01 orthopaidikh  tarumatology 200901 orthopaidikh  tarumatology 2009
01 orthopaidikh tarumatology 2009
Zoi Tsapou
το ανθρώπινο σώμα
το ανθρώπινο σώματο ανθρώπινο σώμα
το ανθρώπινο σώμα
liakova
Μάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 7ο & 8ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίου
Μάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 7ο & 8ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίουΜάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 7ο & 8ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίου
Μάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 7ο & 8ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίου
De La Salle College - Thessaloniki
Διδακτικά σενάρια
Διδακτικά σενάριαΔιδακτικά σενάρια
Διδακτικά σενάρια
Stergios

Similar to παρουσιαση σκελετικου συστηματος (εργασία μαθητή Α2) (20)

Τα οστά και ο σκελετός μας 2
Τα οστά και ο σκελετός μας  2Τα οστά και ο σκελετός μας  2
Τα οστά και ο σκελετός μας 2
xristoi
THR Ολικη Αρθροπλαστικη Ισχιου
THR  Ολικη Αρθροπλαστικη ΙσχιουTHR  Ολικη Αρθροπλαστικη Ισχιου
THR Ολικη Αρθροπλαστικη Ισχιου
Stelios Hadjichristofis
Σκελετός - Οστά - Υγεία
Σκελετός - Οστά - ΥγείαΣκελετός - Οστά - Υγεία
Σκελετός - Οστά - Υγεία
George Arlapanos
ΑΣΒΕΣΤΙΟ
ΑΣΒΕΣΤΙΟΑΣΒΕΣΤΙΟ
ΑΣΒΕΣΤΙΟ
xrysa123
ΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΓΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ, ...
ΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΓΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ, ...ΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΓΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ, ...
ΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΓΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ, ...
TheodoraZirdeli
η ζωή είναι σαν να κάνεις ποδήλατο
η ζωή είναι σαν να κάνεις ποδήλατο η ζωή είναι σαν να κάνεις ποδήλατο
η ζωή είναι σαν να κάνεις ποδήλατο
Vasiliki Davanou
Το Μυϊκό Σύστημα_Βιολογία Α΄ Λυκείου.ppt
Το Μυϊκό Σύστημα_Βιολογία Α΄ Λυκείου.pptΤο Μυϊκό Σύστημα_Βιολογία Α΄ Λυκείου.ppt
Το Μυϊκό Σύστημα_Βιολογία Α΄ Λυκείου.ppt
OlgaMitsopoulou1
βιολογια α λυκειου
βιολογια α λυκειουβιολογια α λυκειου
βιολογια α λυκειου
HIOTELIS IOANNIS
ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΓΟΝΑΤΟΥ Α5 FIN Τελικο
ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ  ΓΟΝΑΤΟΥ Α5  FIN ΤελικοΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ  ΓΟΝΑΤΟΥ Α5  FIN Τελικο
ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΓΟΝΑΤΟΥ Α5 FIN Τελικο
Stelios Hadjichristofis
Οστά, Στέλιος Μπέσης
Οστά, Στέλιος ΜπέσηςΟστά, Στέλιος Μπέσης
Οστά, Στέλιος Μπέσης
Kitsorfan
Αναγγενητική Ιατρική
Αναγγενητική ΙατρικήΑναγγενητική Ιατρική
Αναγγενητική Ιατρική
George Sapkas
Μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα για την αντιμετώπιση χρόνιου πόνου
Μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα για την αντιμετώπιση χρόνιου πόνουΜεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα για την αντιμετώπιση χρόνιου πόνου
Μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα για την αντιμετώπιση χρόνιου πόνου
George Sapkas
the org in the light of the moon and the cycle
the org in the light of the moon and the cyclethe org in the light of the moon and the cycle
the org in the light of the moon and the cycle
MenosMeninos
συνήθεις αθλητικοί τραυματισμοί
συνήθεις αθλητικοί τραυματισμοίσυνήθεις αθλητικοί τραυματισμοί
συνήθεις αθλητικοί τραυματισμοί
Kyriakos Stefanidis
ΚΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ-ΑΝΑΤΟΜΙΑ,
ΚΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ-ΑΝΑΤΟΜΙΑ,ΚΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ-ΑΝΑΤΟΜΙΑ,
ΚΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ-ΑΝΑΤΟΜΙΑ,
etsiakos
Οι παθήσεις των οστών
Οι παθήσεις των οστώνΟι παθήσεις των οστών
Οι παθήσεις των οστών
stelios99
Οστεοαθίτιδα
ΟστεοαθίτιδαΟστεοαθίτιδα
Οστεοαθίτιδα
parhalts
συστημα ισορροπιας
συστημα ισορροπιαςσυστημα ισορροπιας
συστημα ισορροπιας
olga plevri
Ψυχή και σώμα, ερευνητική εργασία 2012-13
Ψυχή και σώμα, ερευνητική εργασία 2012-13Ψυχή και σώμα, ερευνητική εργασία 2012-13
Ψυχή και σώμα, ερευνητική εργασία 2012-13
1ο Γενικό Λύκειο Σπάτων
Τα οστά και ο σκελετός μας 2
Τα οστά και ο σκελετός μας  2Τα οστά και ο σκελετός μας  2
Τα οστά και ο σκελετός μας 2
xristoi
THR Ολικη Αρθροπλαστικη Ισχιου
THR  Ολικη Αρθροπλαστικη ΙσχιουTHR  Ολικη Αρθροπλαστικη Ισχιου
THR Ολικη Αρθροπλαστικη Ισχιου
Stelios Hadjichristofis
Σκελετός - Οστά - Υγεία
Σκελετός - Οστά - ΥγείαΣκελετός - Οστά - Υγεία
Σκελετός - Οστά - Υγεία
George Arlapanos
ΑΣΒΕΣΤΙΟ
ΑΣΒΕΣΤΙΟΑΣΒΕΣΤΙΟ
ΑΣΒΕΣΤΙΟ
xrysa123
ΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΓΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ, ...
ΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΓΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ, ...ΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΓΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ, ...
ΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΓΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ, ...
TheodoraZirdeli
η ζωή είναι σαν να κάνεις ποδήλατο
η ζωή είναι σαν να κάνεις ποδήλατο η ζωή είναι σαν να κάνεις ποδήλατο
η ζωή είναι σαν να κάνεις ποδήλατο
Vasiliki Davanou
Το Μυϊκό Σύστημα_Βιολογία Α΄ Λυκείου.ppt
Το Μυϊκό Σύστημα_Βιολογία Α΄ Λυκείου.pptΤο Μυϊκό Σύστημα_Βιολογία Α΄ Λυκείου.ppt
Το Μυϊκό Σύστημα_Βιολογία Α΄ Λυκείου.ppt
OlgaMitsopoulou1
βιολογια α λυκειου
βιολογια α λυκειουβιολογια α λυκειου
βιολογια α λυκειου
HIOTELIS IOANNIS
ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΓΟΝΑΤΟΥ Α5 FIN Τελικο
ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ  ΓΟΝΑΤΟΥ Α5  FIN ΤελικοΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ  ΓΟΝΑΤΟΥ Α5  FIN Τελικο
ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΓΟΝΑΤΟΥ Α5 FIN Τελικο
Stelios Hadjichristofis
Οστά, Στέλιος Μπέσης
Οστά, Στέλιος ΜπέσηςΟστά, Στέλιος Μπέσης
Οστά, Στέλιος Μπέσης
Kitsorfan
Αναγγενητική Ιατρική
Αναγγενητική ΙατρικήΑναγγενητική Ιατρική
Αναγγενητική Ιατρική
George Sapkas
Μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα για την αντιμετώπιση χρόνιου πόνου
Μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα για την αντιμετώπιση χρόνιου πόνουΜεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα για την αντιμετώπιση χρόνιου πόνου
Μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα για την αντιμετώπιση χρόνιου πόνου
George Sapkas
the org in the light of the moon and the cycle
the org in the light of the moon and the cyclethe org in the light of the moon and the cycle
the org in the light of the moon and the cycle
MenosMeninos
συνήθεις αθλητικοί τραυματισμοί
συνήθεις αθλητικοί τραυματισμοίσυνήθεις αθλητικοί τραυματισμοί
συνήθεις αθλητικοί τραυματισμοί
Kyriakos Stefanidis
ΚΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ-ΑΝΑΤΟΜΙΑ,
ΚΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ-ΑΝΑΤΟΜΙΑ,ΚΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ-ΑΝΑΤΟΜΙΑ,
ΚΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ-ΑΝΑΤΟΜΙΑ,
etsiakos
Οι παθήσεις των οστών
Οι παθήσεις των οστώνΟι παθήσεις των οστών
Οι παθήσεις των οστών
stelios99
Οστεοαθίτιδα
ΟστεοαθίτιδαΟστεοαθίτιδα
Οστεοαθίτιδα
parhalts
συστημα ισορροπιας
συστημα ισορροπιαςσυστημα ισορροπιας
συστημα ισορροπιας
olga plevri

More from Despina Setaki (20)

Periodic table -enriched
Periodic table -enrichedPeriodic table -enriched
Periodic table -enriched
Despina Setaki
Chromosomes-Χρωμοσώματα Γ Γυμνασίου
Chromosomes-Χρωμοσώματα Γ ΓυμνασίουChromosomes-Χρωμοσώματα Γ Γυμνασίου
Chromosomes-Χρωμοσώματα Γ Γυμνασίου
Despina Setaki
Ecology
EcologyEcology
Ecology
Despina Setaki
Πολύδυμη κύηση και μέθοδοι αντισύλληψης
Πολύδυμη κύηση και μέθοδοι αντισύλληψηςΠολύδυμη κύηση και μέθοδοι αντισύλληψης
Πολύδυμη κύηση και μέθοδοι αντισύλληψης
Despina Setaki
σθένειες
σθένειεςσθένειες
σθένειες
Despina Setaki
Η οργάνωση της ζωής (Γ' Γυμνασίου)
Η οργάνωση της ζωής (Γ' Γυμνασίου)Η οργάνωση της ζωής (Γ' Γυμνασίου)
Η οργάνωση της ζωής (Γ' Γυμνασίου)
Despina Setaki
Χημεία Β΄γυμνασίου - Εισαγωγή
Χημεία Β΄γυμνασίου - ΕισαγωγήΧημεία Β΄γυμνασίου - Εισαγωγή
Χημεία Β΄γυμνασίου - Εισαγωγή
Despina Setaki
Αιθανόλη
ΑιθανόληΑιθανόλη
Αιθανόλη
Despina Setaki
Τα μέταλλα (Γ' Γυμνασίου)
Τα μέταλλα (Γ' Γυμνασίου)Τα μέταλλα (Γ' Γυμνασίου)
Τα μέταλλα (Γ' Γυμνασίου)
Despina Setaki
Αλκάλια Γ' Γυμνασίου
Αλκάλια Γ' ΓυμνασίουΑλκάλια Γ' Γυμνασίου
Αλκάλια Γ' Γυμνασίου
Despina Setaki
Αναπαραγωγή στα φυτά (παρουσίαση στα πλαίσια της επιμόρφωσης β επιπεδου στις ...
Αναπαραγωγή στα φυτά (παρουσίαση στα πλαίσια της επιμόρφωσης β επιπεδου στις ...Αναπαραγωγή στα φυτά (παρουσίαση στα πλαίσια της επιμόρφωσης β επιπεδου στις ...
Αναπαραγωγή στα φυτά (παρουσίαση στα πλαίσια της επιμόρφωσης β επιπεδου στις ...
Despina Setaki
οξέα βάσεις-κλίμακα pH-εξουδετέρωση
οξέα βάσεις-κλίμακα pH-εξουδετέρωσηοξέα βάσεις-κλίμακα pH-εξουδετέρωση
οξέα βάσεις-κλίμακα pH-εξουδετέρωση
Despina Setaki
Φυσική της Α΄ Γυμνασίου
Φυσική της Α΄ ΓυμνασίουΦυσική της Α΄ Γυμνασίου
Φυσική της Α΄ Γυμνασίου
Despina Setaki
Περιοδικός Πίνακας Γ' Γυμνασίου
Περιοδικός Πίνακας Γ' ΓυμνασίουΠεριοδικός Πίνακας Γ' Γυμνασίου
Περιοδικός Πίνακας Γ' Γυμνασίου
Despina Setaki
το άγαλμα της ελευθερίας τεχνολογια (εργασία μαθήτριας Α5).
το άγαλμα της ελευθερίας τεχνολογια (εργασία μαθήτριας Α5).το άγαλμα της ελευθερίας τεχνολογια (εργασία μαθήτριας Α5).
το άγαλμα της ελευθερίας τεχνολογια (εργασία μαθήτριας Α5).
Despina Setaki
H ρύπανση στον ποταμό νέστο (εργασία μαθητών Β2)
H ρύπανση στον ποταμό νέστο (εργασία μαθητών Β2)H ρύπανση στον ποταμό νέστο (εργασία μαθητών Β2)
H ρύπανση στον ποταμό νέστο (εργασία μαθητών Β2)
Despina Setaki
H ρυπανση στον αμβρακικο κολπο (εργασία μαθητών Β2)
H ρυπανση στον αμβρακικο κολπο (εργασία μαθητών Β2)H ρυπανση στον αμβρακικο κολπο (εργασία μαθητών Β2)
H ρυπανση στον αμβρακικο κολπο (εργασία μαθητών Β2)
Despina Setaki
Aναναπνευστικό σύστημα (εργασία μαθητών Α1)
Aναναπνευστικό σύστημα (εργασία μαθητών Α1)Aναναπνευστικό σύστημα (εργασία μαθητών Α1)
Aναναπνευστικό σύστημα (εργασία μαθητών Α1)
Despina Setaki
αναπαραγωγικό σύστημα (εργασία μαθητών Α1)
αναπαραγωγικό σύστημα (εργασία μαθητών Α1)αναπαραγωγικό σύστημα (εργασία μαθητών Α1)
αναπαραγωγικό σύστημα (εργασία μαθητών Α1)
Despina Setaki
Chromosomes-Χρωμοσώματα Γ Γυμνασίου
Chromosomes-Χρωμοσώματα Γ ΓυμνασίουChromosomes-Χρωμοσώματα Γ Γυμνασίου
Chromosomes-Χρωμοσώματα Γ Γυμνασίου
Despina Setaki
Πολύδυμη κύηση και μέθοδοι αντισύλληψης
Πολύδυμη κύηση και μέθοδοι αντισύλληψηςΠολύδυμη κύηση και μέθοδοι αντισύλληψης
Πολύδυμη κύηση και μέθοδοι αντισύλληψης
Despina Setaki
Η οργάνωση της ζωής (Γ' Γυμνασίου)
Η οργάνωση της ζωής (Γ' Γυμνασίου)Η οργάνωση της ζωής (Γ' Γυμνασίου)
Η οργάνωση της ζωής (Γ' Γυμνασίου)
Despina Setaki
Χημεία Β΄γυμνασίου - Εισαγωγή
Χημεία Β΄γυμνασίου - ΕισαγωγήΧημεία Β΄γυμνασίου - Εισαγωγή
Χημεία Β΄γυμνασίου - Εισαγωγή
Despina Setaki
Τα μέταλλα (Γ' Γυμνασίου)
Τα μέταλλα (Γ' Γυμνασίου)Τα μέταλλα (Γ' Γυμνασίου)
Τα μέταλλα (Γ' Γυμνασίου)
Despina Setaki
Αλκάλια Γ' Γυμνασίου
Αλκάλια Γ' ΓυμνασίουΑλκάλια Γ' Γυμνασίου
Αλκάλια Γ' Γυμνασίου
Despina Setaki
Αναπαραγωγή στα φυτά (παρουσίαση στα πλαίσια της επιμόρφωσης β επιπεδου στις ...
Αναπαραγωγή στα φυτά (παρουσίαση στα πλαίσια της επιμόρφωσης β επιπεδου στις ...Αναπαραγωγή στα φυτά (παρουσίαση στα πλαίσια της επιμόρφωσης β επιπεδου στις ...
Αναπαραγωγή στα φυτά (παρουσίαση στα πλαίσια της επιμόρφωσης β επιπεδου στις ...
Despina Setaki
οξέα βάσεις-κλίμακα pH-εξουδετέρωση
οξέα βάσεις-κλίμακα pH-εξουδετέρωσηοξέα βάσεις-κλίμακα pH-εξουδετέρωση
οξέα βάσεις-κλίμακα pH-εξουδετέρωση
Despina Setaki
Φυσική της Α΄ Γυμνασίου
Φυσική της Α΄ ΓυμνασίουΦυσική της Α΄ Γυμνασίου
Φυσική της Α΄ Γυμνασίου
Despina Setaki
Περιοδικός Πίνακας Γ' Γυμνασίου
Περιοδικός Πίνακας Γ' ΓυμνασίουΠεριοδικός Πίνακας Γ' Γυμνασίου
Περιοδικός Πίνακας Γ' Γυμνασίου
Despina Setaki
το άγαλμα της ελευθερίας τεχνολογια (εργασία μαθήτριας Α5).
το άγαλμα της ελευθερίας τεχνολογια (εργασία μαθήτριας Α5).το άγαλμα της ελευθερίας τεχνολογια (εργασία μαθήτριας Α5).
το άγαλμα της ελευθερίας τεχνολογια (εργασία μαθήτριας Α5).
Despina Setaki
H ρύπανση στον ποταμό νέστο (εργασία μαθητών Β2)
H ρύπανση στον ποταμό νέστο (εργασία μαθητών Β2)H ρύπανση στον ποταμό νέστο (εργασία μαθητών Β2)
H ρύπανση στον ποταμό νέστο (εργασία μαθητών Β2)
Despina Setaki
H ρυπανση στον αμβρακικο κολπο (εργασία μαθητών Β2)
H ρυπανση στον αμβρακικο κολπο (εργασία μαθητών Β2)H ρυπανση στον αμβρακικο κολπο (εργασία μαθητών Β2)
H ρυπανση στον αμβρακικο κολπο (εργασία μαθητών Β2)
Despina Setaki
Aναναπνευστικό σύστημα (εργασία μαθητών Α1)
Aναναπνευστικό σύστημα (εργασία μαθητών Α1)Aναναπνευστικό σύστημα (εργασία μαθητών Α1)
Aναναπνευστικό σύστημα (εργασία μαθητών Α1)
Despina Setaki
αναπαραγωγικό σύστημα (εργασία μαθητών Α1)
αναπαραγωγικό σύστημα (εργασία μαθητών Α1)αναπαραγωγικό σύστημα (εργασία μαθητών Α1)
αναπαραγωγικό σύστημα (εργασία μαθητών Α1)
Despina Setaki

παρουσιαση σκελετικου συστηματος (εργασία μαθητή Α2)

  • 2. Το ερειστικό σύστημα περιλαμβάνει τα οστά, τα οποία συνδεόμενα στις αρθρώσεις σχηματίζουν το σκελετό
  • 3. Ο σκελετός μας είναι ένας ζωντανός ιστός και έχει πολλές και σημαντικές λειτουργίες:  Στηρίζει το σώμα και καθορίζει τη μορφή του.  Σχηματίζει κοιλότητες, μέσα στις οποίες προστατεύονται πολύτιμα όργανα όπως ο εγκέφαλος, οι πνεύμονες κτλ.  Συμβάλλει στην κίνηση του οργανισμού με τη συνεργασία των σκελετικών μυών.  Έχει ρόλο αιμοποιητικό, γιατί στον ερυθρό μυελό του παράγονται τα κύτταρα του αίματος.  Αποτελεί αποθήκη αλάτων, κυρίως ασβεστίου και φωσφόρου.
  • 4. Ο σκελετός του ανθρώπου περιλαμβάνει: 1. Tο σκελετό του κορμού. O οποίος αποτελείται από το σκελετό της κεφαλής της σπονδυλικής στήλης και του θώρακα. 2. Tο σκελετό των άκρων.
  • 5. Ο σκελετός της κεφαλής περιλαμβάνει τα οστά του εγκεφαλικού και του προσωπικού κρανίου.
  • 6. Η σπονδυλική στήλη είναι η «κεντρική κολόνα» του σκελετού πάνω στην οποία στηρίζονται όλα τα υπόλοιπα τμήματά του. Αποτελείται από πολλά βραχέα οστά, τους σπονδύλους, τοποθετημένα το ένα πάνω στο άλλο με την παρεμβολή ενός χόνδρινου δίσκου, του μεσοσπονδύλιου δίσκου.
  • 7. Στη θωρακική κοιλότητα προστατεύονται: • οι πνεύμονες, • η καρδιά, • τα μεγάλα αγγεία κ.ά.
  • 8. Ο σκελετός των άκρων αποτελείται από το σκελετό των ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ ΑΝΩ ΑΚΡΩΝ
  • 9. ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ Τα οστά αποτελούνται από: • Κύτταρα που ονομάζονται οστεοκύτταρα. • Άλατα φωσφόρου και ασβεστίου που τα κάνουν σκληρά. • Άλλες ουσίες που τους δίνουν ελαστικότητα.
  • 10. ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΟΣΤΩΝ Ανάλογα με τη μορφή τους διακρίνονται σε: • Μακρά • Βραχέα • Πλατιά
  • 11. ΟΙ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ Τα οστά συνδέονται μεταξύ τους με τις αρθρώσεις οι οποίες διακρίνονται σε: • Διαρθρώσεις • Συναρθρώσεις Στη διάρθρωση τα οστά συγκρατιούνται με τη βοήθεια των συνδέσμων και περιβάλλονται από τον αρθρικό θύλακα.
  • 12. ΒΛΑΒΕΣ ΤΟΥ ΣΚΕΛΕΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑΓΜΑ. Είναι το σπάσιμο των οστών ΔΙΑΣΤΡΕΜΜΑ. Είναι η κάκωση των οστών μιας άρθρωσης χωρίς την απομάκρυνση των αρθρούμενων οστών ΕΞΑΡΘΡΩΣΗ. Είναι η πιο σοβαρή βλάβη μιας άρθρωσης κατά την οποία έχουμε και απομάκρυνση των αρθρούμενων οστών.
  • 13. ΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ Το μεγαλύτερο πρόβλημα του σκελετικού συστήματος είναι η οστεοπόρωση Η οστεοπόρωση κάνει τα οστά να είναι λεπτά και αδύνατα. Ο σκελετός χάνει ασβέστιο, η οστική πυκνότητα μειώνεται και τα οστά γίνονται εύθραυστα. Ο κίνδυνος για κατάγματα αυξάνεται σημαντικά. Η σπονδυλική στήλη, οι καρποί και οι αρθρώσεις των μηρών με τη λεκάνη είναι τα μέρη του σκελετού που παρουσιάζουν τα περισσότερα κατάγματα όταν υπάρχει οστεοπόρωση.
  • 14. Οι ειδικοί επιμένουν ότι η πρόληψη της οστεοπόρωσης αρχίζει από την παιδική ηλικία. Η καλή διατροφή και η σωματική εξάσκηση, είναι οι βασικοί πυλώνες που στηρίζουν την πρόληψη εναντίον της οστεοπόρωσης. Το κάπνισμα, το οποίο δυστυχώς έχει γίνει συχνότερο σε παιδιά και σε έφηβους, εμποδίζει την ανάπτυξη της οστικής μάζας. ΠΡΟΛΗΨΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ
  • 15. Το ασβέστιο είναι ένα καθοριστικό στοιχείο για την ανάπτυξη και διατήρηση της οστικής μάζας. Επίσης έχει ουσιαστικό ρόλο στην πρόληψη και θεραπεία της οστεοπόρωσης Οι κυριότερες πηγές πλούσιες σε ασβέστιο είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος (γάλα, γιαούρτι, τυρί, παγωτό), τα φυλλώδη λαχανικά με χρώμα πράσινο σκούρο (σπανάκι, μπρόκολο), οι σαρδέλες και σολομός με κόκαλα, τα αμύγδαλα και εμπλουτισμένα με ασβέστιο δημητριακά, χυμός πορτοκαλιού και ψωμί. Αλλά και η βιταμίνη D, έχει σημαντικό ρόλο για την υγεία των οστών διότι βοηθά τον οργανισμό να απορροφά το ασβέστιο
  • 16. Η σωματική εξάσκηση τονώνει τα οστά.