More Related Content
More from Emma Isakhanyan (20)
Անահիտ Տիգրանյան
- 1. Գյումրի
- 2. ԳՅՈՒՄՐԻ ◦ Գյումրի (ի սկզբանե կոչվել է Կումայրի, հետագայում մինչև 1840թվականը՝ Գյումրի, ◦ 1840ից 1924 թվականներին կոչվել է՝ Ալեքսանդրապոլ, ◦ 1924ից-1990 թվականներին կոչվել է ՝ Լենինական, ◦ 1990ից-1992 թվականներին կոչվել է ՝Կումայրի),
- 3. Կումայրի պատմություն ◦ Արձանագրության մեջ հիշատակված «Իրդանիունի» տեղանունը Հ.Կարագյոզյանը և Ս. Պետրոսյանը նույնացնում են «Կումայրի» տեղանվան հետ: ◦ Մ.թ.ա.XIII դարում կառուցված Իրդանիո քաղաքը գտնվել է Էրիախի երկրի կենտրոնում՝ Կումայրիի տեղում կամ նրա մոտակայքում: Հետագայում Իրդանիու քաղաքի անունը մոռացվում է: Այն հիշատակվում է արդեն քաղաքի արվարձաններից մեկի՝ Կումայրու անունով, որը տարածվում է ամբողջ Իրդանիու բնակավայրի վրա: Կումայրին Իրդանիոյի արվարձան լինելու մասին իր կարծիքը Հ.Կարագյոզյանը հիմնավորում է Կումայրի տեղանվան ստուգաբանությամբ, որի Կում և այրի բաղադրիչները ունեն գրեթե միատեսակ իմաստներ՝ «գյուղ» կամ «բնակավայր»:
- 4. Գյումրի պատմությունը ◦ Հայկական աղբյուրներում Գյումրին հիշատակվում է Գիւմրի, իսկ ռուսական աղբյուրներում Գումրի ձևերով: Գյուղի նոր՝ Գյումրի անվան առաջացումն ու նշանակությունը մի շարք հակասական, երբեմն նաև անհավանական դատողությունների առիթ է տվել: Հովհաննես Խոջայանցի կարծիքով. «Գիւմրի բառը կրճատված է: Իրականում այն նշանակում է «Գումարի», որովհետև սա եղել է զօրաց գումարման տեղը Գագիկ արքայի ժամանակներում, որը նստում էր Անիում»: Գյումրի տեղանունը յուրովի է բացատրել Կ. Գանը: «Առաջ այստեղ եղել է ոչ մեծ թուրքական ամրություն,-գրում է Կ. Գանը,-կամ ինչ-որ մաքսային ուղեկալ, որը ազատ անցնելու թույլտվության համար մաքս՝ «gumruk» էր գանձում: Այստեղից էլ գյուղը ստացել էր իր անունը՝ Գյումրի»:
- 5. Ալեքսանդրապոլ ◦ 1837 թվականին Գյումրի այցելած Նիկոլայ Ա կայսրը դիտում է բերդը, հիմնադրում է բերդում կառուցվելիք Ս. Ալեքսանդրայի անունը կրող ռուսական եկեղեցին և Գյումրին վերանվանում Ալեքսանդրապոլ: Ռուսաց կայսեր կողմից քաղաքի անվանափոխությունը ժամանակակիցների կողմից տեղի է տվել մի շարք հակասական, հաճախ ոչ ստույգ դատողությունների:
- 6. Լենինական ◦ Քաղաքի նոր վերածնունդը կապվեց խորհրդային իշխանության հաստատման հետ: 1924 թ. Հայկոմկուսի Կենտկոմի միջնորդությամբ ԽՍՀՄ Կենտգործկոմն Ալեքսանդրապոլը վերանվանեց Լենինական: