More Related Content
What's hot (20)
Viewers also liked (20)
Similar to διδακτικό σενάριο για τη νεοελληνική λογοτεχνία διονύσιος σολωμός (20)
More from atzikakou (6)
διδακτικό σενάριο για τη νεοελληνική λογοτεχνία διονύσιος σολωμός
- 1. Διονύσιος Σολωμός: «Ελεύθεροι πολιορκημένοι» Τάξη: Γ γυμνασίου ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Στη διδακτική πρόταση που ακολουθεί οι μαθητές προσεγγίζουν το συγκεκριμένο ποίημα, τον δημιουργό αλλά και την ποίηση του Διονυσίου Σολωμού γενικότερα, μέσα από μια διερευνητική μαθησιακή διαδικασία στο υλικό των πηγών. Η χρήση πολλαπλών αναπαραστατικών μορφών, η αισθητοποίηση, η αναζήτηση και αξιοποίηση γνωστικού τύπου πληροφοριών, η απόδοση και η αξιολόγηση της πληροφορίας μέσα από την παραγωγή καθοδηγημένου και αυθόρμητου λόγου, η ανατροφοδότηση στην ομάδα κατά τη διάρκεια της ενδιάμεσης αξιολόγησης μέσα από μία διαδραστική επικοινωνία, αποτελούν βασικούς άξονες της διδασκαλίας που υλοποιούνται μέσα από τη χρήση γενικών εργαλείων των Τ.Π.Ε. και του διαδικτύου. Παιδαγωγικά, έμφαση δίνεται στην εργασία σε ομάδες, στην ανατροφοδότηση των μαθητών με πληροφορίες και αξιολογικές κρίσεις που προέρχονται από την ίδια την ομάδα και προκύπτουν ως αποτέλεσμα μιας διδακτικής πράξης εστιασμένης στην ενεργητική συμμετοχή των μαθητών σε μια ανακαλυπτική πορεία μάθησης. Το σενάριο αυτό ακολουθεί το «Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών για τη Λογοτεχνία» και επιδιώκει να υπηρετήσει τους παρακάτω στόχους: ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Η Γνωριμία με τον ποιητή και το έργο του. Η αξιοποίηση συγκεκριμένων εξωκειμενικών στοιχείων, στην κατεύθυνση της απόκτησης μιας καλύτερης επαφής με τον ποιητή και το έργο του. Η αισθητική απόλαυση και η προσωπική προσέγγιση του ποιήματος. Η κινητοποίηση της δημιουργικής φαντασίας των μαθητών. Η δημιουργία κινήτρων για λογοτεχνική έκφραση του μαθητή. Να συνθέσουν ένα γραπτό κείμενο το οποίο θα εντάξουν σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο ( blog) .
- 2. Μέσα από τη συγκριτική αντιμετώπιση ποιημάτων να επιτευχθεί η αναγωγή στο «όλον». ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Να χρησιμοποιήσουν οι μαθητές την ομαδική συνεργασία για την προσέγγιση του ποιήματος. Να εξοικειωθούν με την διερευνητική – βιωματική μάθηση και να δραστηριοποιηθούν σε αυτή. Να εξοικειωθούν με τη διερεύνηση και επιλογή πληροφοριών μέσα από το υλικό που προσφέρει το διαδίκτυο. Να καλλιεργήσουν την ικανότητα αξιολόγησης των προσφερόμενων πληροφοριών όσον αφορά τη χρησιμότητά τους. Να ενεργοποιήσουν με την επεξεργασία του ποιήματος τις υπάρχουσες γνώσεις τους, να αυτενεργήσουν και εν τέλει να οικοδομούν νέα γνώση. Να καλλιεργήσουν, μέσα από προσωπικές τους εμπειρίες, ατομικές και κοινωνικές αξίες. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ Να εξοικειωθούν με τη χρήση του διαδικτύου, ως περιβάλλοντος μάθησης. Να αναπτύξουν δεξιότητες αναζήτησης και επιλογής πληροφοριών στο διαδίκτυο. Να ασκηθούν στη χρήση του επεξεργαστή κειμένου για τη συνεργατική παραγωγή λόγου. Να εξοικειωθούν με την αξιοποίηση των πολυμέσων για την προσέγγιση και αισθητική απόλαυση του ποιήματος. ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ Η χρήση των προϊόντων και εργαλείων των Τ.Π.Ε., στη συγκεκριμένη διδακτική πρόταση, υποστηρίζει τόσο την αυτόνομη πορεία του μαθητή προς τη γνώση, όσο και τη διερευνητική, βιωματική και συνεργατική μάθηση. Ταυτόχρονα προάγει τον ρόλο του δασκάλου από αυτόν του απλού καθοδηγητή, σε εκείνον του συντονιστή ενεργειών και
- 3. του διευκολυντή για την απόκτηση γνώσης. Η προσέγγιση του ποιήματος, με τη χρήση ΤΠΕ αφίσταται της παραδοσιακής διδακτικής πράξης, διότι: Παρέχει τη δυνατότητα άμεσης και εύκολης πρόσβασης σε πλήθος πληροφοριών, γεγονός που λειτουργεί παρωθητικά για το μαθητή και διευκολύνει την προσέγγιση του λογοτεχνικού κειμένου. Αξιοποιεί εμπειρίες και βιώματα του μαθητή από άλλα γνωστικά αντικείμενα. Δίνει τη δυνατότητα στο μαθητή να πορευθεί στο δικό του δρόμο προς τη μάθηση, μέσα από μια ποικιλία εναλλακτικών επιλογών. Διευκολύνει τη συνάντηση του μαθητή με το κείμενο. Ενισχύει τη δυνατότητα αξιοποίησης της συλλογικής εμπειρίας μέσα από συνεργατικά περιβάλλοντα. Βελτιώνει τη δυνατότητα παραγωγής λόγου μέσα από περιβάλλοντα που επιτρέπουν τον πειραματισμό, τη δοκιμή, τον έλεγχο. Υποστηρίζει τη δημιουργική έκφραση του μαθητή, καθώς ενσωματώνει ποικίλες μορφές έκφρασης και επικοινωνίας. ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΑΘΗΣΗΣ - ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Η ενεργητική εμπλοκή των μαθητών σε μια διερευνητική μαθησιακή διαδικασία, η σχετική ελευθερία στην επιλογή της μαθησιακής διαδρομής και η διαμόρφωση ευνοϊκών μαθησιακών συνθηκών και συνεργατικού περιβάλλοντος ανατρέπει τις παραδοσιακές σχέσεις και μετασχηματίζει το ρόλο του δασκάλου από κύριο καθοδηγητή σε συντονιστή και διεκπεραιωτή της σχολικής εργασίας. Οι μαθητές εκμεταλλευόμενοι τις δυνατότητες των Τ.Π.Ε., συνεργάζονται, επικοινωνούν και ανταλλάσσουν σκέψεις, Η συνεργατική – βιωματική προσέγγιση υλοποιείται μέσα από την εργασία σε ομάδες και την ανάληψη ρόλων από τους μαθητές, που δίνει προσωπικό νόημα στην αναζήτηση της γνώσης. 5. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ Θεματική ενότητα: επτανησιακή σχολή
- 4. Δ. Σολωμού «ελεύθεροι πολιορκημένοι» Απαιτούμενες διδακτικές ώρες: 3 Σχέση με το αναλυτικό πρόγραμμα: Οι στόχοι της διδακτικής πρότασης ανταποκρίνονται στο ισχύον Πρόγραμμα της διδασκαλίας της Λογοτεχνίας για το Γυμνάσιο Η διδασκαλία αυτή, με τροποποιήσεις μπορεί να ενταχθεί και σε άλλες τάξεις του Λυκείόυ Διδακτικό υλικό – Τεχνολογικά εργαλεία Σχολικό εγχειρίδιο: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Γ΄ Γυμνασίου Ms Internet Explorer: http://www.youtube.com/watch?v=HzMY0U2gJiU http://www.snhell.gr/lections/content.asp?id=6&author_id=47&page=anthology http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%BF%CE%BD%CF%8D %CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%A3%CE%BF%CE%BB%CF %89%CE%BC%CF%8C%CF%82 http://www.netschoolbook.gr/messologhi1826.html http://www.ert-archives.gr/V3/public/pop-view.aspx? tid=7359&tsz=0&act=mMainView http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%BF%CE%BD%CF%8D %CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%A3%CE%BF%CE%BB%CF %89%CE%BC%CF%8C%CF%82 http://www.snhell.gr/anthology/writer.asp?id=47 Κόμβου της Νεοελληνικής Γλώσσας http://www.snhell.gr/lections/content.asp?id=6&author_id=47&page=anthology http://neoellines.wordpress.com/2007/10/01/287/ http://www.youtube.com/watch?v=HzMY0U2gJiU
- 5. http://www.youtube.com/watch? v=axS5WSw4_a8&feature=PlayList&p=AF471647C7494056&index=0&playnext=1 http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%AD %CE%B1%CF%82_%CE%9A%CE%AC%CE%BB%CE%B2%CE%BF%CF %82 Επεξεργαστής Κειμένου Λογισμικό παρουσίασης Φωτοτυπίες των φύλλων εργασίας και των ποιημάτων. Προαπαιτούμενα: Να έχει προηγηθεί διδασκαλία μιας ώρας σε σχέση με τα γενικά χαρακτηριστικά της επτανησιακής σχολής και της ποίησης του Διονυσίου Σολωμού. Να υπάρχει εξοικείωση δασκάλου – μαθητών στη χρήση γενικών εργαλείων των Τ.Π.Ε. και ειδικότερα του Φυλλομετρητή. Ευελιξία στο ωρολόγιο πρόγραμμα. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Η διδασκαλία χωρίζεται σε 3 φάσεις: Α΄ ΦΑΣΗ (1 ώρα στην τάξη) Η φάση αυτή της διδασκαλίας, περιλαμβάνει: 1. Εξηγήσεις προς τους μαθητές, ιδιαίτερα των σημείων εκείνων της διδασκαλίας που είναι απαραίτητα προκειμένου να κατανοήσουν το σκοπό και τους στόχους της και να συμβάλουν στη διαμόρφωση ενός «συμβολαίου», που θα τηρηθεί από το διδάσκοντα και τους μαθητές στη διάρκειά της. Στο μέρος αυτό εξηγείται η διαδικασία, οι ρόλοι που θα κληθούν να αναλάβουν και το πόσο σημαντική είναι η δική τους συμμετοχή στη βελτίωση της διδασκαλίας του μαθήματος.
- 6. 2. Τη δημιουργία κινήτρων και ευνοϊκών μαθησιακών συνθηκών. Εντάσσουμε τη συγκεκριμένη διδασκαλία σε ένα γενικότερο project, τη δημοσίευση όσων παραχθούν σε ένα blog. Στη φάση αυτή δεν είναι αναγκαία η διεξαγωγή του μαθήματος στο εργαστήριο, ούτε κάποια συγκεκριμένη οργάνωση της τάξης. Β΄ ΦΑΣΗ (1 ώρα- εργαστήριο) Εφόρμηση – ανάγνωση– εξομάλυνση - πρώτες προσεγγίσεις. Στη φάση αυτή οι μαθητές έρχονται στο εργαστήριο και χωρίζονται σε ομάδες των τεσσάρων ανάλογα με τις τεχνολογικές δεξιότητες τους. Σε κάθε ομάδα υπάρχει ένας τουλάχιστον μαθητής με επαρκείς δεξιότητες στη χρήση επεξεργαστή κειμένου και φυλλομετρητή. Θα μπορούσαμε να κατηγοριοποιήσουμε τους ρόλους που αναλαμβάνουν οι μαθητές στα πλαίσια της μικρής ομάδας, στο στάδιο της διερευνητικής διαδικασίας ως εξής: Σε εκείνον του χειριστή του ηλ. υπολογιστή . Σε εκείνον του αναγνώστη - συντονιστή της διαδικασίας. Σε εκείνον του γραμματέα της ομάδας που κρατά τις σημειώσεις. Για την ανάθεση των ρόλων σε κάθε μαθητή, δεν παρεμβαίνει ο δάσκαλος. Οι μαθητές αναλαμβάνουν το ρόλο εκείνο που οι ίδιοι θεωρούν ότι τους ανήκει και που η ομάδα συνήθως χωρίς αντιρρήσεις τους αναγνωρίζει. Στο στάδιο αυτό ο διδάσκων με βάση την παιδαγωγική αρχή της εφόρμησης παρουσιάζει σε μια ολιγόλεπτη εισήγηση, με τη χρήση λογισμικού παρουσίασης και βιντεοπροβολέα, συνοπτικά στοιχεία από τη ζωή και το έργο του ποιητή, τις ιστορικές αναφορές στο έργο του Σολωμού, μελέτες και αναφορές στον ποιητή και το έργο του. Οι αφαιρετικές αυτές αναφορές, στοχεύουν στη διέγερση του ενδιαφέροντος των μαθητών, αλλά και στη συμπλήρωση γνώσεων που είναι απαραίτητες για την ενασχόλησή τους –στο επόμενο στάδιο- με τα συγκεκριμένα ερωτήματα των φύλλων εργασίας.
- 7. Το αρχείο της παρουσίασης, βρίσκεται και σε κάθε σταθμό εργασίας, ώστε να μπορεί να γίνει χρήση του από κάθε ομάδα, όταν αυτό κριθεί απαραίτητο από τους μαθητές. Η παρουσίαση είναι σύντομη (5-10 λεπτά) ώστε να μην κουράζει και όπως αναφέρθηκε αρκετά αφαιρετική για να μην στρέφει τουλάχιστον σε αυτή τη φάση τους μαθητές σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Σίγουρα πάντως δεν περιλαμβάνει «έτοιμες» απαντήσεις Στη συνέχεια ο διδάσκων δίνει σύντομες πληροφορίες για τον τίτλο του ποιήματος και την αφόρμηση του ποιητή. Ο καθηγητής παρουσιάζει σύντομα στους μαθητές τα ζητούμενα των φύλλων εργασίας και δίνει τις απαραίτητες διευκρινήσεις. Ακολουθεί η ανάγνωση του ποιήματος. Γ΄ ΦΑΣΗ (1 ώρα- εργαστήριο) Στο στάδιο αυτό οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες, επιχειρούν την ερμηνευτική προσέγγιση μέσα από τις οδηγίες που υπάρχουν στα ηλεκτρονικά φύλλα εργασίας, που βρίσκονται σε κάθε σταθμό και σε έντυπη μορφή. Κατά τη διάρκεια της έρευνας, ο καθηγητής , ενεργεί διευκολυντικά, ελέγχει και αξιολογεί στο βαθμό που είναι δυνατόν, όχι μόνον τις επιλεγμένες από τους μαθητές πληροφορίες αλλά και τον τρόπο και την ίδια τη διαδικασία αναζήτησης – οικοδόμησης της γνώσης. Οι μαθητές ανακοινώνουν τα κείμενα που συνέθεσαν στην τάξη και τα παραδίδουν στο καθηγητή σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή. ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ – ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ Η διδακτική πρόταση, μπορεί να χωριστεί σε δραστηριότητες πάνω στις οποίες το σύνολο της τάξης θα εργαστεί σε ένα κοινό φύλλο εργασίας, κάθε φορά. Το σενάριο μπορεί να επεκταθεί σε διαθεματική, συνθετική εργασία και να πάρει τη μορφή project. Σε αυτήν την περίπτωση θα συνεργαστούν, οι καθηγητές της Ιστορίας, Πληροφορικής και της μουσικής .
- 8. Το σενάριο μπορεί με μικρές τροποποιήσεις, να εφαρμοστεί σε όλες τις τάξεις του γυμνασίου.
- 9. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ Γενικά ερμηνευτικά ερωτήματα προς όλους τους μαθητές: Ακούστε την απαγγελία του ποιήματος. http://www.youtube.com/watch? v=HzMY0U2gJiU Στη συνέχεια ακούστε από έναν υπολογιστή απαγγελία άλλων αποσπασμάτων του ποιήματος. http://www.snhell.gr/lections/content.asp? id=6&author_id=47&page=anthology Προσπαθήστε να προσεγγίσετε ερμηνευτικά το ποίημα. Τι πιστεύετε ότι σημαίνουν οι στίχοι: - «ελεύθεροι πολιορκημένοι» - Τα μάτια η πείνα εμαύρισε. στα μάτια η μάνα μνέει - Όποιος πεθάνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει Καταγράψτε τις απόψεις σας και παρουσιάστε τις στην τάξη.
- 10. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΜΑΔΑ 1 (ομάδα διερεύνησης και αξιοποίησης βιογραφικών στοιχείων) Η προσωπική και οικογενειακή ζωή του ποιητή, οι επιδράσεις που δέχεται από το περιβάλλον, οι ιστορικές συνθήκες διαμορφώνουν σε ένα βαθμό και την ποίησή του. Επιβεβαιώνεται η παραπάνω άποψη μέσα στο συγκεκριμένο ποίημα; Συνθέστε ένα κείμενο όπου θα καταγράφετε την άποψη σας. Στην προσπάθεια αυτή θα σας βοηθήσουν τα βιογραφικά που θα βρείτε στο διαδίκτυο http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%BF%CE%BD%CF%8D %CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%A3%CE%BF%CE%BB%CF %89%CE%BC%CF%8C%CF%82 http://www.netschoolbook.gr/messologhi1826.html http://www.ert-archives.gr/V3/public/pop-view.aspx? tid=7359&tsz=0&act=mMainView
- 11. ΟΜΑΔΑ 2 (Ομάδα διερεύνησης και αξιοποίησης του ιστορικού - ιδεολογικού πλαισίου) Περιηγηθείτε στο διαδίκτυο και αναζητήστε άλλα ποιήματα του Σολωμού με ιστορικό περιεχόμενο. Σε ένα κείμενο τεκμηριώστε την άποψη: Διονύσιος Σολωμός, « ο εθνικός ποιητής». http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%8E%CE%BC%CE%BD%CE%BF%CF%82_%CE %B5%CE%B9%CF%82_%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%95%CE%BB%CE %B5%CF%85%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%B1%CE%BD http://www.snhell.gr/anthology/writer.asp?id=47
- 12. ΟΜΑΔΑ 3 (ομάδα γλωσσοτεχνικής προσέγγισης) Επισκεφθείτε τη σελίδα του http://www.komvos.edu.gr και χρησιμοποιείστε το λεξικό για να βρείτε τις ερμηνείες των λέξεων του ποιήματος που σας δίνονται παρακάτω. Από τις ερμηνείες που θα βρείτε, σημειώστε δίπλα στις λέξεις εκείνη που ταιριάζει στη λέξη όπως είναι μέσα στο ποίημα. μνέει: Αγαρηνός: εσύσμιξε: ασπούδα: κρένει: Το ποίημα είναι γραμμένο σε τρία σχεδιάσματα χωρίς ωστόσο να είναι ολοκληρωμένο. Γιατί συνέβη αυτό: Αναζητήστε τα σχεδιάσματα στον κόμβο http://www.snhell.gr/lections/content.asp?id=6&author_id=47&page=anthology. Συμβουλευτείτε τα βιογραφικά του ποιητή σχετικά με τις σπουδές του, την αποσπασματικότητα του έργου του καθώς επίσης και το άρθρο του καθηγητή Νάσου Βαγενά στην ιστοσελίδα http://neoellines.wordpress.com/2007/10/01/287/ Να συντάξετε στη συνέχεια ένα κείμενο για το πώς αντιμετώπιζε το θέμα της γλώσσας ο ποιητής.
- 13. ΟΜΑΔΑ 4 (ομάδα αισθητικής προσέγγισης) 1. Συντάξτε ένα κατάλογο με τις μελοποιήσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα σε ποιήματα του Διονυσίου Σολωμού.. Ηχογραφήστε μια δική σας απαγγελία και βάλτε την να ακουστεί στην τάξη. Αιτιολογήστε την ένταση, το χρωματισμό της φωνής σας σε συγκεκριμένα σημεία. 2. Να παρουσιάσετε σε διαφάνειες χρησιμοποιώντας το power point την εικόνα της Άνοιξης και να εξηγήσετε σε ένα κείμενο (word) πώς τη βιώνουν οι πολιορκημένοι Μεσολογγίτες. http://www.youtube.com/watch? v=axS5WSw4_a8&feature=PlayList&p=AF471647C7494056&index=0&playnext=1 http://www.youtube.com/watch?v=upvM8petqdM http://www.youtube.com/watch?v=oSaNM_frbhc
- 14. ΟΜΑΔΑ 5 (ομάδα συσχέτισης – σύγκρισης με παράλληλα κείμενα) Ποιους άλλους λογοτέχνες περιλαμβάνει η Επτανησιακή σχολή; http://el.wikipedia.org/ wiki/%CE%95%CF%80%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE %B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE_%CF%83%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE %AE_%28%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE %BD%CE%AF%CE%B1%29 Διαβάστε τη βιογραφία του Ανδρέα Κάλβου http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE %BD%CE%B4%CF%81%CE%AD%CE%B1%CF%82_%CE%9A%CE%AC%CE%BB %CE%B2%CE%BF%CF%82 και το ποίημά του « ο φιλόπατρις». http://el.wikisource.org/wiki/%CE%97_%CE%9B %CF%8D%CF%81%CE%B1. Συγκρίνετε την ποίηση του με εκείνη του Σολωμού από άποψη περιεχομένου και γλωσσικού ιδιώματος και παρουσιάστε σε ένα κείμενο word τα συμπεράσματά σας.