ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
Сэдэв“Хэлц ба хэлц бус өгүүлбэрийн утгын харьцаа”
ЗорилтХэлц ба хэлц бус өгүүлбэрийн утгын харьцаа,онцлог,ангиллаар мэдлэг бүтээх.
 Хэлц ба хэлц бус өгүүлбэр дээр ажиллаж утгын харьцааг олох.Хэлц өгүүлбэрийн онцлог.Дүрслэх ур маягаар бүтнэ.Далд утгатай.Өвөрмөц хэлц.\адилтгасан\Хэвшмэл хэлц\эс адилтгасан\Хэвшиж тогтсон.
Хэлц бус өгүүлбэрийн онцлогДүрслэх ур маягийг чөлөөтэй зохионо.
Шууд утгатай
Утга нь ил тодорхой
Чөлөөтэй  сонгож бүтээхХэлц өгүүлбэр нь        Оньсого:Аяган дотор амьд        чөтгөр\өндөг\.
 Далд утга санаа бүхий дүрслэг өгүүлбэрМөнгөн аяга барьж будаа гуйх.
Зүйр цэцэн үг“Дуутай тэнгэр хургүйЦуутай хүүхэнхуримгүй”.
Хэлц өгүүлбэр ньБэлгэ дэмбэрлийн үг.“Аавдаа ачлалтай    Ээждээ энэрэлтэй”
Оновчтой мэргэн үг хэллэгЭрүүл мэнд аз      жаргалын эх мөн.
Зүйр цэцэн үг “Муу нуухаар    Сайн илчил”
1 р хэсэг “Хүн гэмээ мэдэхгүй  Тэмээ гэдрэгээ мэдэхгүй”“Төмрийн сайн нь зэвэрдэггүйТөрлийн сайн нь мартагддаггүй”гэсэн 2 өгүүлбэрийн гол санааг гаргаарай.Дээрх 2 өгүүлбэрийн илрэх хэлбэр нь ямар байна вэ? Утгын хувьд ямар өгүүлбэрүүд  болох вэ?
2 р хэсэг“Цувж явсан барсаас  Цуглаж суусан шаазгай дээр” “Дагдангийн эхнэрийн таргалсан  Цэрмаагийн турсан  хоёр яг тэнцэнэ” гэсэн 2 өгүүлбэрийн гол санааг гаргаарай.  Дээрх 2 өгүүлбэрийн илрэх хэлбэр нь ямар байна вэ? Утгын хувьд ямар өгүүлбэрүүд  болох вэ?
3 р хэсэг“Залуу хүний замын хүзүү уртЗалхуу хүний үгийн хүзүү урт”“Ариун үнэн сэтгэлийг алттай л адилтгаяАмраг янаг сэтгэлийг зүрхтэй л адилтгая” гэсэн 2 өгүүлбэрийн гол санааг гаргаарай.Дээрх 2 өгүүлбэрийн илрэх хэлбэр нь ямар байна вэ? Утгын хувьд ямар өгүүлбэрүүд  болох вэ?Дээрх өгүүлбэрийн цөм бүтцийг олоорой.
4 р хэсэг  “Жавартай тэнгэрийн хаяа улаан   Жаргалтай хатны хацар улаан   Жалганд ургасан сухай улаан”  “Чулуун хормойтой   Шилэн нүдтэй   Ширмэн хоолойтой   Төмөр дээвэртэй” гэсэн 2 өгүүлбэрийн гол санааг гаргаарай.Дээрх 2 өгүүлбэрийн аль нь хэлц  аль нь хэлц бус  өгүүлбэр болох вэ? Утгын хувьд ямар өгүүлбэрүүд  болох вэ?
Дараах дүрслэг хэлц өгүүлбэртэй утга санаагаараа ойролцоо хэлц, хэллэг аль болох олныг олж бичээрэй.   “Өөрийн хүрзийг    хайрлаад, хүний шанагаар       шавар хутгах”
Дараах хэлцүүдийг утга санааны ойролцоо байдлаар нь бүлэглэж бичээрэй.Шуудайд хийсэн үхрийн эвэр шиг.Нар баруун хойноос гарах.Гэдсэндээ хөлөө хийлцэх.Хорголоо тоолох.Эр үхрийн сүүгээр элгэн тараг бүрэх.Гар татах.
Эерэг ба сөрөг үнэлэмж бүхий өвөрмөц хэлц дээр нэмж, аль болох олон жишээ олж бичээд, утга санааг нь тайлбарлаарай.Эерэг үнэлэмж:Нүд дүүрэн Нүдэнд дулаан.Нүд алдам.Сөрөг үнэлэмжНүд үзүүрлэх.Нүдээ чичлүүлэх.Усан нүдэн.
   Дараах шууд нэрлэлтийн чөлөөт нэгжүүдийн    утга санааг зөвхөн “НҮД” гэдэг үг орсон    өвөрмөц хэлцээр илэрхийлээрэй.1.Нэн ховордох				=2Аашилж загнах,  гадуурхах	=3.Аливааг шохоорхох, хорхойтон шимтэн харах =4.Ихэд айх, балмагдан сандрах 	 = 5.Үзэн ядах =6.Ядарч доройтсоноос царай зүс муудах =
Дараах хоёр эхийг харьцуулан уншаад, хэлц ба хэлц бус нэгжүүдийн утга,дүрслэлийн онцлогийг жишиж ялгааг тодорхойлоорой.
А. БИ БАГАДААСумынхаа бага сургуульд ороод аав, ээжийнхээ чихийг мөн ч их халууцуулсан даа. Хичээл завсарлангуут гараад, дээд ангийхантайгаа нударга зөрүүлнэ шүү дээ. Оройхон тийшээ айлын хүн хүүхдээ дагуулчихсан манайхыг сураглаад ороод ирэх. Хэрэг бишдэж байгаа нь тэр. Дараа нь аавдаа “тоосоо сайхан гөвүүлнэ дээ”. Бага ангидаа би сайн л сурч байсан.

More Related Content

What's hot (18)

монгол хэлний шалгалт
монгол хэлний шалгалтмонгол хэлний шалгалт
монгол хэлний шалгалт
Oyuhai1127
хүн байгаа газар харилцаа байдаг
хүн байгаа газар харилцаа байдагхүн байгаа газар харилцаа байдаг
хүн байгаа газар харилцаа байдаг
Humen Resource
үзүүлэх хичээл
үзүүлэх хичээлүзүүлэх хичээл
үзүүлэх хичээл
doljio
монгол хэлний тест 11 анги
монгол хэлний тест 11 ангимонгол хэлний тест 11 анги
монгол хэлний тест 11 анги
Oyuhai1127
эхийн хувиргал.
эхийн хувиргал.эхийн хувиргал.
эхийн хувиргал.
Tserensonom Nyamsvren
гарчиггүй 1
гарчиггүй 1гарчиггүй 1
гарчиггүй 1
nayna-1
эхийн тухай
эхийн тухайэхийн тухай
эхийн тухай
National University Of Mongolia
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалдМонгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
National University Of Mongolia
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
telmenten
өгүүлбэрийн гол гишүүд
өгүүлбэрийн гол гишүүдөгүүлбэрийн гол гишүүд
өгүүлбэрийн гол гишүүд
Baterdene Solongo
монгол хэл 7-р анги
монгол хэл 7-р ангимонгол хэл 7-р анги
монгол хэл 7-р анги
altantuya2012
Mongol helnii tosoo uge sudlal
Mongol helnii tosoo uge sudlalMongol helnii tosoo uge sudlal
Mongol helnii tosoo uge sudlal
National University Of Mongolia
монгол хэлний шалгалт
монгол хэлний шалгалтмонгол хэлний шалгалт
монгол хэлний шалгалт
Oyuhai1127
хүн байгаа газар харилцаа байдаг
хүн байгаа газар харилцаа байдагхүн байгаа газар харилцаа байдаг
хүн байгаа газар харилцаа байдаг
Humen Resource
үзүүлэх хичээл
үзүүлэх хичээлүзүүлэх хичээл
үзүүлэх хичээл
doljio
монгол хэлний тест 11 анги
монгол хэлний тест 11 ангимонгол хэлний тест 11 анги
монгол хэлний тест 11 анги
Oyuhai1127
гарчиггүй 1
гарчиггүй 1гарчиггүй 1
гарчиггүй 1
nayna-1
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалдМонгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
National University Of Mongolia
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
telmenten
өгүүлбэрийн гол гишүүд
өгүүлбэрийн гол гишүүдөгүүлбэрийн гол гишүүд
өгүүлбэрийн гол гишүүд
Baterdene Solongo
монгол хэл 7-р анги
монгол хэл 7-р ангимонгол хэл 7-р анги
монгол хэл 7-р анги
altantuya2012

Similar to сэдэв (20)

11 р анги монгол хэл
11 р анги монгол хэл11 р анги монгол хэл
11 р анги монгол хэл
badmaaa
Mongol hel 5
Mongol hel 5Mongol hel 5
Mongol hel 5
Shagaishuu Xoo
Eh deer ajillah test
Eh deer ajillah testEh deer ajillah test
Eh deer ajillah test
urangua85
Buteelch setgelgee
Buteelch setgelgeeButeelch setgelgee
Buteelch setgelgee
Eb Ganaa
Buteelch setgelgee
Buteelch setgelgeeButeelch setgelgee
Buteelch setgelgee
Eb Ganaa
хичээл 21
хичээл 21хичээл 21
хичээл 21
nayna-1
хувилбарт дасгал
хувилбарт дасгалхувилбарт дасгал
хувилбарт дасгал
jobshig
б.лагвасүрэнгийн буруу энгэртэй дээл
б.лагвасүрэнгийн  буруу энгэртэй дээлб.лагвасүрэнгийн  буруу энгэртэй дээл
б.лагвасүрэнгийн буруу энгэртэй дээл
shand1_Bondok
тайлбарламж
тайлбарламжтайлбарламж
тайлбарламж
jorjoo34

More from bolortuul (11)

сэдэв

  • 1. Сэдэв“Хэлц ба хэлц бус өгүүлбэрийн утгын харьцаа”
  • 2. ЗорилтХэлц ба хэлц бус өгүүлбэрийн утгын харьцаа,онцлог,ангиллаар мэдлэг бүтээх.
  • 3. Хэлц ба хэлц бус өгүүлбэр дээр ажиллаж утгын харьцааг олох.Хэлц өгүүлбэрийн онцлог.Дүрслэх ур маягаар бүтнэ.Далд утгатай.Өвөрмөц хэлц.\адилтгасан\Хэвшмэл хэлц\эс адилтгасан\Хэвшиж тогтсон.
  • 4. Хэлц бус өгүүлбэрийн онцлогДүрслэх ур маягийг чөлөөтэй зохионо.
  • 6. Утга нь ил тодорхой
  • 7. Чөлөөтэй сонгож бүтээхХэлц өгүүлбэр нь Оньсого:Аяган дотор амьд чөтгөр\өндөг\.
  • 8. Далд утга санаа бүхий дүрслэг өгүүлбэрМөнгөн аяга барьж будаа гуйх.
  • 9. Зүйр цэцэн үг“Дуутай тэнгэр хургүйЦуутай хүүхэнхуримгүй”.
  • 10. Хэлц өгүүлбэр ньБэлгэ дэмбэрлийн үг.“Аавдаа ачлалтай Ээждээ энэрэлтэй”
  • 11. Оновчтой мэргэн үг хэллэгЭрүүл мэнд аз жаргалын эх мөн.
  • 12. Зүйр цэцэн үг “Муу нуухаар Сайн илчил”
  • 13. 1 р хэсэг “Хүн гэмээ мэдэхгүй Тэмээ гэдрэгээ мэдэхгүй”“Төмрийн сайн нь зэвэрдэггүйТөрлийн сайн нь мартагддаггүй”гэсэн 2 өгүүлбэрийн гол санааг гаргаарай.Дээрх 2 өгүүлбэрийн илрэх хэлбэр нь ямар байна вэ? Утгын хувьд ямар өгүүлбэрүүд болох вэ?
  • 14. 2 р хэсэг“Цувж явсан барсаас Цуглаж суусан шаазгай дээр” “Дагдангийн эхнэрийн таргалсан Цэрмаагийн турсан хоёр яг тэнцэнэ” гэсэн 2 өгүүлбэрийн гол санааг гаргаарай. Дээрх 2 өгүүлбэрийн илрэх хэлбэр нь ямар байна вэ? Утгын хувьд ямар өгүүлбэрүүд болох вэ?
  • 15. 3 р хэсэг“Залуу хүний замын хүзүү уртЗалхуу хүний үгийн хүзүү урт”“Ариун үнэн сэтгэлийг алттай л адилтгаяАмраг янаг сэтгэлийг зүрхтэй л адилтгая” гэсэн 2 өгүүлбэрийн гол санааг гаргаарай.Дээрх 2 өгүүлбэрийн илрэх хэлбэр нь ямар байна вэ? Утгын хувьд ямар өгүүлбэрүүд болох вэ?Дээрх өгүүлбэрийн цөм бүтцийг олоорой.
  • 16. 4 р хэсэг “Жавартай тэнгэрийн хаяа улаан Жаргалтай хатны хацар улаан Жалганд ургасан сухай улаан” “Чулуун хормойтой Шилэн нүдтэй Ширмэн хоолойтой Төмөр дээвэртэй” гэсэн 2 өгүүлбэрийн гол санааг гаргаарай.Дээрх 2 өгүүлбэрийн аль нь хэлц аль нь хэлц бус өгүүлбэр болох вэ? Утгын хувьд ямар өгүүлбэрүүд болох вэ?
  • 17. Дараах дүрслэг хэлц өгүүлбэртэй утга санаагаараа ойролцоо хэлц, хэллэг аль болох олныг олж бичээрэй. “Өөрийн хүрзийг хайрлаад, хүний шанагаар шавар хутгах”
  • 18. Дараах хэлцүүдийг утга санааны ойролцоо байдлаар нь бүлэглэж бичээрэй.Шуудайд хийсэн үхрийн эвэр шиг.Нар баруун хойноос гарах.Гэдсэндээ хөлөө хийлцэх.Хорголоо тоолох.Эр үхрийн сүүгээр элгэн тараг бүрэх.Гар татах.
  • 19. Эерэг ба сөрөг үнэлэмж бүхий өвөрмөц хэлц дээр нэмж, аль болох олон жишээ олж бичээд, утга санааг нь тайлбарлаарай.Эерэг үнэлэмж:Нүд дүүрэн Нүдэнд дулаан.Нүд алдам.Сөрөг үнэлэмжНүд үзүүрлэх.Нүдээ чичлүүлэх.Усан нүдэн.
  • 20. Дараах шууд нэрлэлтийн чөлөөт нэгжүүдийн утга санааг зөвхөн “НҮД” гэдэг үг орсон өвөрмөц хэлцээр илэрхийлээрэй.1.Нэн ховордох =2Аашилж загнах, гадуурхах =3.Аливааг шохоорхох, хорхойтон шимтэн харах =4.Ихэд айх, балмагдан сандрах = 5.Үзэн ядах =6.Ядарч доройтсоноос царай зүс муудах =
  • 21. Дараах хоёр эхийг харьцуулан уншаад, хэлц ба хэлц бус нэгжүүдийн утга,дүрслэлийн онцлогийг жишиж ялгааг тодорхойлоорой.
  • 22. А. БИ БАГАДААСумынхаа бага сургуульд ороод аав, ээжийнхээ чихийг мөн ч их халууцуулсан даа. Хичээл завсарлангуут гараад, дээд ангийхантайгаа нударга зөрүүлнэ шүү дээ. Оройхон тийшээ айлын хүн хүүхдээ дагуулчихсан манайхыг сураглаад ороод ирэх. Хэрэг бишдэж байгаа нь тэр. Дараа нь аавдаа “тоосоо сайхан гөвүүлнэ дээ”. Бага ангидаа би сайн л сурч байсан.
  • 23. Б. БИ БАГАДААСумынхаа бага сургуульд ороод аав, ээждээ мөн ч их муу юм дуулгасан даа. Хичээл завсарлангуут гараад, дээд ангийхантайгаа зодолдоно шүү дээ. Оройхон тийшээ айлын хүн хүүхдээ дагуулчихсан манайхыг сураглаад ороод ирэх. Муу юм болох гэж байгаа нь тэр. Дараа нь аавдаа сайн шийтгүүлнэ дээ. Бага ангидаа би сайн л сур ч байсан.