ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

сэдэв

•Download as PPS, PDF•
•
F
fruit_2011
1 of 22
Downloaded 76 times
Сэдэв “ Хэлц ба хэлц бус өгүүлбэрийн утгын харьцаа”
Зорилт Хэлц ба хэлц бус өгүүлбэрийн утгын харьцаа,онцлог,ангиллаар мэдлэг бүтээх. Хэлц ба хэлц бус өгүүлбэр дээр ажиллаж утгын харьцааг олох.
Хэлц өгүүлбэрийн онцлог. Дүрслэх ур маягаар бүтнэ. Далд утгатай. Өвөрмөц хэлц.дилтгасанХэвшмэл хэлцс адилтгасанХэвшиж тогтсон.
Хэлц бус өгүүлбэрийн онцлог Дүрслэх ур маягийг чөлөөтэй зохионо. Шууд утгатай Утга нь ил тодорхой Чөлөөтэй сонгож бүтээх
Хэлц өгүүлбэр нь Оньсого: Аяган дотор амьд чөтгөрндөг
Далд утга санаа бүхий дүрслэг өгүүлбэр Мөнгөн аяга барьж будаа гуйх.
Зүйр цэцэн үг “ Дуутай тэнгэр хургүй Цуутай хүүхэнхуримгүй”.
Хэлц өгүүлбэр нь Бэлгэ дэмбэрлийн үг. “ Аавдаа ачлалтай Ээждээ энэрэлтэй”
Оновчтой мэргэн үг хэллэг Эрүүл мэнд аз жаргалын эх мөн.
Зүйр цэцэн үг “ Муу нуухаар Сайн илчил ”
1 р хэсэг “ Хүн гэмээ мэдэхгүй Тэмээ гэдгэрээ мэдэхгүй” “ Төмрийн сайн нь зэвэрдэггүй Төрлийн сайн нь мартагддаггүй”гэсэн 2 өгүүлбэрийн гол санааг гаргаарай. Дээрх 2 өгүүлбэрийн илрэх хэлбэр нь ямар байна вэ? Утгын хувьд ямар өгүүлбэрүүд болох вэ?
2 р хэсэг “ Цувж явсан барсаас Цуглаж суусан шаазгай дээр” “ Дагдангийн эхнэрийн таргалсан Цэрмаагийн турсан хоёр яг тэнцэнэ” гэсэн 2 өгүүлбэрийн гол санааг гаргаарай. Дээрх 2 өгүүлбэрийн илрэх хэлбэр нь ямар байна вэ? Утгын хувьд ямар өгүүлбэрүүд болох вэ?
3 р хэсэг “ Залуу хүний замын хүзүү урт Залхуу хүний үгийн хүзүү урт” “ Ариун үнэн сэтгэлийг алттай л адилтгая Амраг янаг сэтгэлийг зүрхтэй л адилтгая” гэсэн 2 өгүүлбэрийн гол санааг гаргаарай. Дээрх 2 өгүүлбэрийн илрэх хэлбэр нь ямар байна вэ? Утгын хувьд ямар өгүүлбэрүүд болох вэ? Дээрх өгүүлбэрийн цөм бүтцийг олоорой.
4 р хэсэг “ Жавартай тэнгэрийн хаяа улаан Жаргалтай хатны хацар улаан Жалганд ургасан сухай улаан” “ Чулуун хормойтой Шилэн нүдтэй Ширмэн хоолойтой Төмөр дээвэртэй” гэсэн 2 өгүүлбэрийн гол санааг гаргаарай. Дээрх 2 өгүүлбэрийн аль нь хэлц аль нь хэлц бус өгүүлбэр болох вэ? Утгын хувьд ямар өгүүлбэрүүд болох вэ?
Дараах дүрслэг хэлц өгүүлбэртэй утга санаагаараа ойролцоо хэлц, хэллэг аль болох олныг олж бичээрэй. “ Өөрийн хүрзийг хайрлаад, хүний шанагаар шавар хутгах”
Дараах хэлцүүдийг утга санааны ойролцоо байдлаар нь бүлэглэж бичээрэй. Шуудайд хийсэн үхрийн эвэр шиг. Нар баруун хойноос гарах. Гэдсэндээ хөлөө хийлцэх. Хорголоо тоолох. Эр үхрийн сүүгээр элгэн тараг бүрэх. Гар татах.
Эерэг ба сөрөг үнэлэмж бүхий өвөрмөц хэлц дээр нэмж, аль болох олон жишээ олж бичээд, утга санааг нь тайлбарлаарай. Эерэг үнэлэмж: Нүд дүүрэн Нүдэнд дулаан. Нүд алдам. Сөрөг үнэлэмж Нүд үзүүрлэх. Нүдээ чичлүүлэх. Усан нүдэн.
Дараах шууд нэрлэлтийн чөлөөт нэгжүүдийн утга санааг зөвхөн “ НҮД ” гэдэг үг орсон өвөрмөц хэлцээр илэрхийлээрэй. 1.Нэн ховордох = 2Аашилж загнах, гадуурхах = 3.Аливааг шохоорхох, хорхойтон шимтэн харах = 4.Ихэд айх, балмагдан сандрах = 5.Үзэн ядах = 6.Ядарч доройтсоноос царай зүс муудах =
Дараах хоёр эхийг харьцуулан уншаад, хэлц ба хэлц бус нэгжүүдийн утга,дүрслэлийн онцлогийг жишиж ялгааг тодорхойлоорой.
А. БИ БАГАДАА Сумынхаа бага сургуульд ороод аав, ээжийнхээ чихийг мөн ч их халууцуулсан даа. Хичээл завсарлангуут гараад, дээд ангийхантайгаа нударга зөрүүлнэ шүү дээ . Оройхон тийшээ айлын хүн хүүхдээ дагуулчихсан манайхыг сураглаад ороод ирэх. Хэрэг бишдэж байгаа нь тэр . Дараа нь аавдаа “тоосоо сайхан гөвүүлнэ дээ ”. Бага ангидаа би сайн л сурч байсан.
Б. БИ БАГАДАА Сумынхаа бага сургуульд ороод аав, ээждээ мөн ч их муу юм дуулгасан даа. Хичээл завсарлангуут гараад, дээд ангийхантайгаа зодолдоно шүү дээ. Оройхон тийшээ айлын хүн хүүхдээ дагуулчихсан манайхыг сураглаад ороод ирэх. Муу юм болох гэж байгаа нь тэр. Дараа нь аавдаа сайн шийтгүүлнэ дээ. Бага ангидаа би сайн л сур ч байсан.
Анхаарал тавьсанд баярлалаа.

More Related Content

сэдэв

  • 1. Сэдэв “ Хэлц ба хэлц бус өгүүлбэрийн утгын харьцаа”
  • 2. Зорилт Хэлц ба хэлц бус өгүүлбэрийн утгын харьцаа,онцлог,ангиллаар мэдлэг бүтээх. Хэлц ба хэлц бус өгүүлбэр дээр ажиллаж утгын харьцааг олох.
  • 3. Хэлц өгүүлбэрийн онцлог. Дүрслэх ур маягаар бүтнэ. Далд утгатай. Өвөрмөц хэлц.дилтгасанХэвшмэл хэлцс адилтгасанХэвшиж тогтсон.
  • 4. Хэлц бус өгүүлбэрийн онцлог Дүрслэх ур маягийг чөлөөтэй зохионо. Шууд утгатай Утга нь ил тодорхой Чөлөөтэй сонгож бүтээх
  • 5. Хэлц өгүүлбэр нь Оньсого: Аяган дотор амьд чөтгөрндөг
  • 6. Далд утга санаа бүхий дүрслэг өгүүлбэр Мөнгөн аяга барьж будаа гуйх.
  • 7. Зүйр цэцэн үг “ Дуутай тэнгэр хургүй Цуутай хүүхэнхуримгүй”.
  • 8. Хэлц өгүүлбэр нь Бэлгэ дэмбэрлийн үг. “ Аавдаа ачлалтай Ээждээ энэрэлтэй”
  • 9. Оновчтой мэргэн үг хэллэг Эрүүл мэнд аз жаргалын эх мөн.
  • 10. Зүйр цэцэн үг “ Муу нуухаар Сайн илчил ”
  • 11. 1 р хэсэг “ Хүн гэмээ мэдэхгүй Тэмээ гэдгэрээ мэдэхгүй” “ Төмрийн сайн нь зэвэрдэггүй Төрлийн сайн нь мартагддаггүй”гэсэн 2 өгүүлбэрийн гол санааг гаргаарай. Дээрх 2 өгүүлбэрийн илрэх хэлбэр нь ямар байна вэ? Утгын хувьд ямар өгүүлбэрүүд болох вэ?
  • 12. 2 р хэсэг “ Цувж явсан барсаас Цуглаж суусан шаазгай дээр” “ Дагдангийн эхнэрийн таргалсан Цэрмаагийн турсан хоёр яг тэнцэнэ” гэсэн 2 өгүүлбэрийн гол санааг гаргаарай. Дээрх 2 өгүүлбэрийн илрэх хэлбэр нь ямар байна вэ? Утгын хувьд ямар өгүүлбэрүүд болох вэ?
  • 13. 3 р хэсэг “ Залуу хүний замын хүзүү урт Залхуу хүний үгийн хүзүү урт” “ Ариун үнэн сэтгэлийг алттай л адилтгая Амраг янаг сэтгэлийг зүрхтэй л адилтгая” гэсэн 2 өгүүлбэрийн гол санааг гаргаарай. Дээрх 2 өгүүлбэрийн илрэх хэлбэр нь ямар байна вэ? Утгын хувьд ямар өгүүлбэрүүд болох вэ? Дээрх өгүүлбэрийн цөм бүтцийг олоорой.
  • 14. 4 р хэсэг “ Жавартай тэнгэрийн хаяа улаан Жаргалтай хатны хацар улаан Жалганд ургасан сухай улаан” “ Чулуун хормойтой Шилэн нүдтэй Ширмэн хоолойтой Төмөр дээвэртэй” гэсэн 2 өгүүлбэрийн гол санааг гаргаарай. Дээрх 2 өгүүлбэрийн аль нь хэлц аль нь хэлц бус өгүүлбэр болох вэ? Утгын хувьд ямар өгүүлбэрүүд болох вэ?
  • 15. Дараах дүрслэг хэлц өгүүлбэртэй утга санаагаараа ойролцоо хэлц, хэллэг аль болох олныг олж бичээрэй. “ Өөрийн хүрзийг хайрлаад, хүний шанагаар шавар хутгах”
  • 16. Дараах хэлцүүдийг утга санааны ойролцоо байдлаар нь бүлэглэж бичээрэй. Шуудайд хийсэн үхрийн эвэр шиг. Нар баруун хойноос гарах. Гэдсэндээ хөлөө хийлцэх. Хорголоо тоолох. Эр үхрийн сүүгээр элгэн тараг бүрэх. Гар татах.
  • 17. Эерэг ба сөрөг үнэлэмж бүхий өвөрмөц хэлц дээр нэмж, аль болох олон жишээ олж бичээд, утга санааг нь тайлбарлаарай. Эерэг үнэлэмж: Нүд дүүрэн Нүдэнд дулаан. Нүд алдам. Сөрөг үнэлэмж Нүд үзүүрлэх. Нүдээ чичлүүлэх. Усан нүдэн.
  • 18. Дараах шууд нэрлэлтийн чөлөөт нэгжүүдийн утга санааг зөвхөн “ НҮД ” гэдэг үг орсон өвөрмөц хэлцээр илэрхийлээрэй. 1.Нэн ховордох = 2Аашилж загнах, гадуурхах = 3.Аливааг шохоорхох, хорхойтон шимтэн харах = 4.Ихэд айх, балмагдан сандрах = 5.Үзэн ядах = 6.Ядарч доройтсоноос царай зүс муудах =
  • 19. Дараах хоёр эхийг харьцуулан уншаад, хэлц ба хэлц бус нэгжүүдийн утга,дүрслэлийн онцлогийг жишиж ялгааг тодорхойлоорой.
  • 20. А. БИ БАГАДАА Сумынхаа бага сургуульд ороод аав, ээжийнхээ чихийг мөн ч их халууцуулсан даа. Хичээл завсарлангуут гараад, дээд ангийхантайгаа нударга зөрүүлнэ шүү дээ . Оройхон тийшээ айлын хүн хүүхдээ дагуулчихсан манайхыг сураглаад ороод ирэх. Хэрэг бишдэж байгаа нь тэр . Дараа нь аавдаа “тоосоо сайхан гөвүүлнэ дээ ”. Бага ангидаа би сайн л сурч байсан.
  • 21. Б. БИ БАГАДАА Сумынхаа бага сургуульд ороод аав, ээждээ мөн ч их муу юм дуулгасан даа. Хичээл завсарлангуут гараад, дээд ангийхантайгаа зодолдоно шүү дээ. Оройхон тийшээ айлын хүн хүүхдээ дагуулчихсан манайхыг сураглаад ороод ирэх. Муу юм болох гэж байгаа нь тэр. Дараа нь аавдаа сайн шийтгүүлнэ дээ. Бага ангидаа би сайн л сур ч байсан.