�ݺ�ߣ

DLit2.0
Summer School
e-inclusie in de bib
Steven Laporte
Educatief medewerker
steven.laporte@bibnet.be
Bibnet vzw
www.bibnet.be
Priemstraat 51
B-1000 Brussel
info@bibnet.be

09:00 Onthaal
09:30 Self-assessment
09:45 Introductie
10:30 Digitale inclusie en de bib
11:30 Pauze
11:45 Drie voorstellen
12:30 Lunch
Dagindeling

13:15 Het DLit2.0 programma
> e-Burgerschap
> Samenwerking
> Sociaal netwerken
> Communicatie
> Basisvaardigheden (hardware)
> Basisvaardigheden (Internetvaardigheden)
15:30 Workshop
16:30 Einde

□ Navigeer vlot op het web □
□ Kan e-mail verzenden en ontvangen □
□ Kan een bestand van het web halen
en in een nieuwe map stoppen □
□ Kan mij browser-geschiedenis
raadplegen □
□ Weet hoe ik mijn zoekresultaten kan
verfijnen □
□ Weet hoe ik de privacy-instellingen
van sociale media kan aanpassen □
□ Beheers een paar van de 23 dingen □
□ Weet wat een CMS is □
□ Kan een CMS beheren □
□ Schrijf vlot een script in php of java □
InleidingSelf-assessmentIk… … / 20

InleidingSelf assessment
Score
› 1-5 Sporadische gebruiker
› 6-10 Alledaagse gebruiker
› 11-15 Ervaren gebruiker
› 16-20 Geavanceerde gebruiker

Hier staat de titel
Wat is DLit2.0?
› Europese samenwerking
› Partners uit 7 Europese landen
- Stiftung Digitale Chancen (D)
- Stadtbibliothek Köln (D)
- NIACE (VK)
- Aga Khan Foundation (P)
- Władysław Jan Grabski Public Library (Pl)
- Pencho Slaveykov Public Library (Bg)
- La Bibliothèque Publique d’Information Paris (F)
- Bibnet (B)
InleidingInleiding

Bouwstenen
› e-Citizenship
› Samenwerking
› Sociale Netwerken
› Communicatie
› Basisvaardigheden
InleidingInleiding

Waarom werken
met bouwstenen?
› Klassieke IT-training weinig succes bij de doelgroep
› Richten op populaire aanknopingspunten
– Communiceren  Skype
– Foto‟s delen  Flickr
– Etc.
› Inpassen in activiteiten ≠ training
› Zowel professionele als niet-professionele trainers
kunnen worden ingezet.
› Informele leeromgeving
InleidingInleiding

Waarom web 2.0?
› Web 2.0 toepassingen motiverend voor doelgroep
› Effecten op korte tijd
› Nuttige toepassingen voor levenskwaliteit
› Beschikbaarheid online hulp
› Bruikbaar in een informele leeromgeving
InleidingInleiding

Voor wie?
InleidingInleiding
Internet
gebruikers Niet-gebruikers
Toegang tot
vormingen
Geen
toegang tot
vormingen

Hoe?
InleidingInleiding
Samenwerking
Training
Hands-on

Inleiding
verbetering van de digitale geletterdheid, de digitale vaardigheden en de
digitale inclusie
Zelfverwezenlijking en emancipatie moeten centraal staan in het digitale tijdperk.
Iemands achtergrond of vaardigheidsniveau mag er niet de oorzaak van zijn dat de toegang tot het digitale
potentieel voor hem gesloten blijft.
Naarmate meer dagelijkse taken online worden verricht - van het
zoeken van een baan tot het betalen van belastingen of boeken van tickets - is het internet voor veel
Europeanen een integraal onderdeel van het dagelijkse leven geworden.
Bron EuroLex
een laagdrempelige bibliotheek, aangepast aan de hedendaagse behoeften.
De gemeente beschikt over een openbare bibliotheek die:
- de cultuureducatie en de leesmotivatie stimuleert;
- inzet op de bevordering van e-inclusie bij moeilijk
bereikbare doelgroepen en op de verhoging van
informatiegeletterdheid en mediawijsheid
Het is mee een opdracht voor bibliotheken om iedereen, ondanks
eventuele individuele of sociale achterstand, de gelegenheid te geven om aan de
informatiemaatschappij deel te nemen en om e-inclusie te
bevorderen.
Digitale inclusie en de bibDigitale inclusie is overal

Digitale inclusie en de bib
47%
50%
57%
50%
54%
57%
62%
56%
66%
71%
69%
76%
81%
94%
27%
37%
37%
37%
39%
45%
51%
52%
56%
57%
57%
67%
70%
91%
Informatie voor bedrijven
Toegang tot informatie over overheidsdiensten
Diensten voor werkzoekenden
Een ruimte waar de lokale gemeenschap kan bijeenkomen
Opleiding over computers en internet
Informatie over / voor de lokale gemeenschap
Fotokopieermachines / printers
Cd's/Dvd's om te ontlenen
Kranten / tijdschriften om te lezen
Gratis internettoegang
Gratis computergebruik
Schoolboeken en leesboeken voor kinderen
Studiemateriaal en leesboeken voor volwassenen
Boeken om te lezen / te ontlenen
Respons BE Respons EU
Belang van diensten
aangeboden door
openbare bibliotheken

Ken je (niet-)gebruiker
Klassieke indeling
› Leeftijd
› Opleidingsniveau
› Geslacht
› Etc.
Typologieën

Klassieke indeling
› Leeftijd
5%
7%
25%
22%
41%
15-24 25-39 40-54 55-64 +65
Gebruikers publieks-pc’s
volgens leeftijd
2%
7%
14%
26%
51%
16-24 25-44 45-54 55-64 65-74
Niet-gebruikers van het
internet volgens leeftijd

Klassieke indeling
› Opleidingsniveau
4
3.7
3.5 3.5
3
2.8
2.6
4.1
3.7 3.8
3.5
2.8 2.7 2.7
4.2
3.8 3.8
3.6
2.7 2.7 2.8
Informatie Interactie Transactie Ontwikkeling Ontspanning Community Carrière
Verschillen in opleiding en motivatie
laag middel hoog

Klassieke indeling
› Geslacht
3.2
3.7
3.5
2.5
3.13
3.5
3.2
2.5
2.8
Knoppenkennis Menu's en
navigatie
Selecteren en
verwerken
Communiceren Doelgericht
werken
♂ ♀

Tweede indeling
Werken met typologieën
› Opdeling naar gelang het antwoord op de
volgende vragen:
1. Hoe staat iemand tegenover ICT?
2. Welk nut denkt men dat ICT heeft voor zichzelf?
3. Welke vaardigheden heeft iemand?
4. Heeft men hier de tijd en het geld voor over?

Typologieën
Onbekwame weigeraars
Voor deze groep zijn de kostprijs en tarieven voor
een internetverbinding niet het grootste obstakel
voor aanvaarding, maar zij missen de
vaardigheden om met ICT te kunnen werken, en
zij hebben negatieve attitudes tegenover ICT.
Deze beide elementen versterken elkaar
waardoor deze groep moeilijk te bereiken is.
I.

Typologieën
II.
Zelfbewuste onverschilligen
Het niet-gebruik door individuen van deze groep
kan voornamelijk uitgelegd worden door hun
negatieve attitudes. Toegang is geen probleem en
zij zijn voldoende bekwaam om met ICT om te
gaan.

Typologieën
III.
Onbekwame gewilligen
Leden van deze groep zijn gemotiveerd om thuis
met een computer om te gaan maar zij missen de
noodzakelijke vaardigheden en hebben moeite
om toegang te krijgen tot het internet.

Typologieën
IV.
Vaardige ICT-liefhebbers met beperkte
toegang
Deze mensen hebben een positieve houding ten
opzichte van ICT en zijn ICT-geletterd, zij hebben
echter problemen om thuis toegang te krijgen.

Typologieën
V.
Prijsgevoelige pragmatisten
Individuen van deze groep hebben gemiddelde
ICT-vaardigheden en zijn matig gemotiveerd. De
hoge inschatting van de prijs van de infrastructuur
en de verbinding met het internet lijkt de
voornaamste barrière.

Oorzaken van ongelijke toegang:
› Motivatie
› Fysieke toegang
› Gebrek aan vaardigheden
› Gebruik
Ken je (niet-)gebruiker

Redenen van niet-gebruik?
21%
Het materiaal
is te duur
44%
Ontbreken
van
vaardigheden
48%
Geen
interesse

Evolutie
internettoegang
België:

Innovatietheorie
van Rogers

Collectie boeken
Tijdschriften
AVM
Boekenclub
Boekbaby‟s
Schooluitleen
Daisyboeken Voorleessessies
Aankoopsuggesties
Publieks-pc‟s
Auteurslezingen
Facebookpagina
IBL
Digitale
inclusie
Drie voorstellen

Publieks-pc‟s
Drie voorstellen

Drie voorstellen
Eerste voorstel
› Beperkte tijd?
› Beperkte middelen?
Wees een wegwijzer!

Drie voorstellen
Eerste voorstel
› Veldtekening opleidingsaanbod
› Warme oproep tot samenwerking

Drie voorstellen
Tweede voorstel
›EHBerror
› Begeleiding tijdens het gebruik

Drie voorstellen
Tweede voorstel
›Oplijsten veelvoorkomende
vragen
– Vinden van informatie
– Aanmaken e-mailaccount
– Opmaak CV
– Registratie overheidsdiensten
– Uitvoeren huiswerktaken
– …

Drie voorstellen
Tweede voorstel
›Opstellen steekkaarten
– Steekkaart per probleem
– Wat te doen?
– Praktische tips
– Nuttige links
– Beschikbaar aan de balie of digitaal

Drie voorstellen
Derde voorstel
› Actief vangnet
› Projecten
› Trainingen door personeel
› Trainingen met vrijwilligers
› Opzetten peer-to-peer groepen

Drie voorstellen
Drie vuistregels
1. Analyseer je mogelijkheden
2. Ga op zoek naar partners
3. Mik op duurzame activiteiten
Wegwijzer EHBerror Actief vangnet

Doelstellingen
Europese trainingscampagne
I. Programma Een leven lang leren (EU)
II. Gericht op kwetsbare groepen
III. Sociale participatie door Web 2.0-toepassingen
IV. Personeel van bibliotheken kwalificeren tot ICT-
trainers voor de doelgroep
InleidingHet programma

Niet-gebruikers
Bij de deelnemende landen
› Hoogst in Bulgarije (59%)
› Laagste in VK (13%)
› België (22%)
› Vooral maatschappelijk kwetsbare groepen
› Slechts 13% van de bestaande cursussen richt zich
op deze doelgroep

Campagne:
1. “Train-the-trainer”
– Personeel voorbereiden om te werken met niet-
formele setting
2. “Qualify-the-user”
– Het echte werk

Leermethoden

Leermethoden
I. Naturalistische benadering
De cursisten gaan onmiddellijk aan de slag met de
toepassing of met een soort interface of simulatie
ingegeven door de toepassing.
Georges Charpak
La main à la pâte – hands-on

Leermethoden
I. Naturalistische benadering
– Experimenteren met de toepassing
– “Trial and error”
– Begeleider helpt enkel bij problemen

Leermethoden
II. Positivistische benadering
De interactie tussen de trainer en de cursisten is
gebaseerd op kennisoverdracht van boven af, voor een
schoolser model van de training.

Leermethoden
II. Positivistische benadering
– Interactie tussen begeleider en de lerende
– Klassieke training
– Nadruk op kennisoverdracht

Leermethoden
III. constructivistische benadering
… ofwel „leren via samenwerking‟ is mogelijk in een
privésessie (één trainer met één lerende), maar is
voornamelijk geschikt voor groepswerk.

Leermethoden
III. constructivistische benadering
– Zelfstudie
– Mogelijkheid tot interactie tussen de lerende
– Mogelijkheid tot tussenkomst van de trainer

Materiaal voor
cursisten
› Website Bibnet
Het programma
Achtergrond
Introductie
Overzicht bouwstenen
Materiaal voor cursisten
Materiaal voor
begeleiders
Methodologische noten
Overzicht en bibliografie

Materiaal voor
cursisten
› Taken per onderdeel:
Het programma

Overzicht
Bouwstenen
› Bouwsteen 1: e-Burgerschap
› 1a. e-Democratie
› Burgerparticipatie
› Melden van problemen
› 1b. e-Commerce
› Online shoppen
› Thuisbankieren
› Commerciële fraude
› Budgetbeheer
› 1c. e-Overheid
› Belastingaangifte
› Digitale diensten van de overheid
› Communicatie met leveranciers van nutsvoorzieningen
Het programma
Bv. Invullen klachtenformulier
Bv. Thuisbankieren
Bv. Belastingsaangifte /
Opgave meterstand

Overzicht
Bouwstenen
› Bouwsteen 2: Samenwerken
› 2a) Samen schrijven
› Samen documenten ontwikkelen
› 2b) Delen
› Bestanden delen
› Spreken en schrijven
Het programma
Bv. Google Docs
Bv. Werken met Dropbox

Overzicht
Bouwstenen
› Bouwsteen 3: Sociaal netwerken
› 3a. Tewerkstelbaarheid
› Verhoog je tewerkstelbaarheid
› 3b. Verbinden met anderen
› Verbinden met vrienden en de gemeenschap
› Digitale identiteit
› Online bevragingen
› Online besprekingen
Het programma
Bv. CV aanmaken en publiceren
Bv. Facebook account

Overzicht
Bouwstenen
› Bouwsteen 4: Communicatie
› Gratis chatten met vrienden en familie over de hele wereld
› Podcasting: Audacity
› Publiceer je eigen teksten: Wiki, Blog, Scribd
› Publiceer je eigen video‟s: Youtube
Het programma

Overzicht
Bouwstenen
› Bouwsteen 5a: Basisvaardigheden (Hardware)
› 5a. Hardware en systemen
› Muis / Touchpad
› Toetsenbord
› Tablet / Smartphone
› Het besturingssysteem gebruiken
Het programma

Overzicht
Bouwstenen
› Bouwsteen 5b: Basisvaardigheden (Internet)
› 5b. Internetvaardigheden
› Registreren
› Aanmelden
› Informatie zoeken
› Een e-mailadres aanmaken
› Actieve veiligheid
› Bescherming tegen virussen
› Privacy, diefstal van identiteit
Het programma

Planning
Voor de training
› Bepaal wat de cursist wil bereiken
› Stel een curriculum op
› Bouwstenen
› Categorieën
› Taken
› Deze kunnen verschillen voor iedere training
Het programma

Planning
Tijdens de training
› Geen hiërarchische leraar-leerling aanpak
› Cursisten kunnen aan verschillende taken werken
› Doorloop de verschillende fasen
› De cursist heeft de controle over zijn/haar
leerproces
Het programma

Planning
Evaluatie
› De cursist stelt zelf vast of de vooropgestelde
doelen werden gehaald
› Indien een doel niet werd gehaald:
› Stel vast waar het misloopt
› Grijp terug naar de bouwsteen die het probleem
aanpakt
Het programma

Case
Fred en Facebook
› Situatie
› Fred tracht tevergeefs een Facebook-account aan
te maken op de publieks-pc‟s van je bib
› Hij is bezorgd om het Facebook-gebruik van zijn
dochter
Het programma

Case
Fred en Facebook
› Hoe kan je hiermee omgaan volgens
de drie voorstellen?
› Minimale aanpak
› EHBerror
› Actief vangnet
Het programma

Case
Fred en Facebook
› Hoe kan je hiermee omgaan met de
drie methodieken?
› Naturalistisch
› Positivistisch
› Constructivistisch
Het programma

Case
Facebook praktisch
› Taken:
› Zoek je dochter op facebook
› Sluit je aan bij een groep
› Werk je status bij
› Deel informatie
› Privacy-instellingen
Het programma

Case
Facebook
› Naturalistische benadering
1. Trainer voorziet Fred van een pc/internetaansluiting en zet de
Facebook login pagina open
2. Fred probeert zelf (trial & error)
3. Fred geeft aan wat niet lukt
4. Trainer helpt bij problemen
Het programma

Case
Facebook
› Positivistische benadering
1. Trainer toont Fred het aanmaken van een profiel
2. Maakt gebruik van een projector of …
3. Toont één-op-één de werking
Het programma

Case:
Facebook
› Constructivistische benadering
1. Fred sluit zich aan bij een groep mensen die allemaal
dezelfde taak krijgen en elkaar helpen, al dan niet met de
hulp van de trainer of …
2. De groep werkt aan verschillende deelproblemen en helpt
elkaar, al dan niet met hulp van de trainer
Het programma

Opdracht 1:
› Maak een lijst van alle mogelijke
problemen/vragen rond internet door
kansengroepen, die binnen je eigen context
voorkomen.
– Ca. 15 minuten
Het programma

Opdracht 2:
› Werk een traject uit dat haalbaar is binnen
je eigen bibliotheek
› Kies een toepassing
› Kies je doelgroep
› Bedenk een setting
› Kies je doelstellingen
› Kies een aanpak en een methode
› Bedenk een evaluatiemethode
Het programma

Huiswerk!
› Veldtekening:
– Formulier via mail
› Website DLit2.0:
– www.digital-literacy2020.eu
› Online vragenlijst:
– www.quiz.digital-literacy2020.eu
InleidingInleiding

Hier staat de titelHier staat de titel
Bronmateriaal
(Chronologisch)
• Jan A.G.M van Dijk, “Digitale vaardigheden : sleutel tot de toekomst,” 2013.
• I. Mariën, “Naar duurzame digitale participatie: Toekomstperspectieven voor een
succesvol digitaal inclusiebeleid,” 2013.
• J. A. G. M. van Dijk and A. J. A. M. van Deursen, “A social revolution online ? The
digital divide shifts to gaps of usage.”
• I. Mariën and L. Van Audenhove, “Midis: Meetinstrument voor Digitale Inclusie in
Steden,” pp. 1–65.
• A. Baes and R. Soenen, “De leefwereld van maatschappelijk kwetsbare jongeren in
het kader van informatiebehoeften en informatietechnieken.”
• R. Van Gompel, J. S. Indigov, and H. K. Indigov, “E – Democratie in Vlaanderen
Stakeholdersanalyse.”
• J. Schauvliege and L, “Inspiratie bij de implementatie van de vlaamse
beleidsprioriteiten lokaal cultuurbeleid.”
• H. Cannie, “Het vernieuwd decreet Lokaal Cultuurbeleid van 6 juli 2012 en
uitvoeringsbesluit van 26 oktober 2012 in vraag en antwoord,” 2014.
• S. Quick, G. Prior, B. Toombs, L. Taylor, and R. Currenti, “Gebruikerspercepties van de
voordelen van ICT in openbare bibliotheken in België,” 2013.

Bronmateriaal
• S. Quick, G. Prior, B. Toombs, L. Taylor, and R. Currenti, “Cross-European survey to
measure users ’ perceptions of the benefits of ICT in public libraries,” 2013.
• I. Mariën, “Naar duurzame digitale participatie: Toekomstperspectieven voor een
succesvol digitaal inclusiebeleid,” 2013.
• G. Cortebeeck, “Is digitaal het nieuwe normaal? Een onderzoek bij kansengroepen
naar hun gebruik van internet en sociale media voor arbeidsbemiddeling,” 2013.
• F.O.D. Economie, “Barometer van de informatiemaatschappij (2013),” 2013.
• P. Sheldon, “Profiling the non-users: Examination of life-position indicators, sensation
seeking, shyness, and loneliness among users and non-users of social network sites,”
Computers in Human Behavior, vol. 28, no. 5, pp. 1960–1965, Sep. 2012.
• I. Mariën, “The digital divide revisited : Towards a multifaceted measurement
instrument for digital inequality,” 2012, no. October.
• Vlaamse Regering, Decreet lokaal cultuurbeleid 2012. 2012, pp. 1–21.
• S. De Moor, D. Schuurman, L. De Marez, B. Baccarne, K. Vervoort, and L. Van
Hamme, “Digimeter Rapport 5,” 2012.
• I. Mariën and C. Vleugels, “Van digitale kloof naar digitale inclusie : Naar een
duurzame ondersteuning van e-inclusie initiatieven in Vlaanderen Inleiding,” vol.
39, no. 4, 2011.

Bronmateriaal
• A. J. a. M. van Deursen and J. a. G. M. van Dijk, “Trendrapport Computer en
Internetgebruik 2011. Een Nederlands en Europees perspectief,” 2011.
• A. J. a. M. Van Deursen and J. a. G. M. van Dijk, “Measuring Internet Skills,”
International Journal of Human-Computer Interaction, vol. 26, no. 10, pp. 891–
916, Sep. 2010.
• J. Evers, “Digitale inclusie in Vlaanderen: Aanbevelingen,” 2010.
• V. Audenhove and V. U. Brussel, “e-Learning and undereducated learners: barriers
and opportunities,” pp. 1–15, 2009.
• P. Verdegem, “De digitale kloof en/in e-government: Uitdagingen voor de overheid in
de informatiemaatschappij,” 2009.
• P. Verdegem and P. Verhoest, “Profiling the non-user: Rethinking policy initiatives
stimulating ICT acceptance,” Telecommunications Policy, vol. 33, no. 10–11, pp. 642–
652, Nov. 2009.
• V. Audenhove and V. U. Brussel, “Embedding e-inclusion initiatives in people’s daily
reality: The role of social networks in tackling the digital divide.,” pp. 1–14, 2009.
Licentie afbeeldingen

�ݺ�ߣ

Summer schoold Dlit2.0

Recommended

More Related Content

What's hot (17)

Viewers also liked (19)

Similar to Summer schoold Dlit2.0 (20)

Summer schoold Dlit2.0