W ramach transformacji do zwinnej organizacji pojawiaj si czsto niezaadresowane pytania. Jak managerowie powinni pracowa z Zespoami Scrum. Czy w Scrum nie ma zarzdzania? Co zrobi z managerami? Samo-organizacja jest postrzegana jako kompletny chaos. Pojawia si haso, 甜e potrzebujemy mie procesy zarzdcze, wic potrzebujemy mie manager坦w. Wiele os坦b nie rozumie czym r坦甜ni sie lider od managera. Jak managerowie powinni pracowa z Zespoami Scrum? Czy w Scrum w og坦le nie ma zarzdzania? Czy w Zespole Scrum s liderzy? W swoim wystpieniu odpowiem na te pytania. Opowiem czym jest servant-leadership. Jak przej z hierachicznej organizacji z kultur zarzdzania lud添mi na organizacj zwinn. Opowiem czym mog a nawet powinni zajmowa si managerowie w organizacji.
Scrum (Polish version) - wprowadzenie do frameworkaalbrzykowski
油
Prezentacja zawiera podstawowe informacje na temat Agile i g坦wnie frameworka Scrum. Znajdziecie w niej wiadomoci dotyczce wartoci Scruma, Zespou Scrumowego, Zdarze w Scrumie oraz Artefakt坦w Scruma. Ponadto dodaem te甜 dodatkowe informacje zwizane z kilkoma praktykami Agile.
Prezentacja jest okrojon wersj u甜ywanej przeze mnie podczas szkole warsztatowych std znajdziecie w niej informacje w wikszoci teoretyczne.
Scrum - iteracyjna metodyka prowadzenia projekt坦w, zaliczana do metodyk zwinnych, zgodnych z manifestem Agile.
Prezentacja znaleziona w mieciach na dysku :) Wykonana w 2004 roku
Prezentacja z konferencji Agile by Example 2013 Light na temat Agile Project Managera. Jego mo甜liwej roli, kiedy kompetencje APM s przydatne. Prezentacja o tym, 甜e czowiek w projektach jest najwa甜niejszy.
Pasja, cierpliwo i zaufanie. Agile@GetResponse historia zmianySawek ukjanow
油
Podobno na miecie kr甜 informacje o udanych zmianach w GetResponse IT. Nadszed zatem najwy甜szy czas, aby o nich opowiedzie!
W czerwcu 2015 roku w GetResponse pojawio si dwoje zaprawionych w bojach Scrum Master坦w. Misja: wsparcie wdro甜enia Scruma na poziomie caego IT.
Po 1.5 roku jest ju甜 nas picioro i uwa甜amy, 甜e wsp坦lnie udao nam si sporo osign. Opowiem o tym jak podeszlimy do procesu zmiany, co zrealizowalimy, na jakie problemy natrafilimy i jak je rozwizalimy, co nas zaskoczyo, jakie popenialimy bdy i czego nas to nauczyo. I jak wersj wzorowy Scrum zmienilimy na pod甜anie za zasadami kultury agile.
To bdzie te甜 historia o tym jak istotna w pracy Scrum Mastera jest pasja i wewntrzny ogie, poczony z anielsk cierpliwoci. I jak bardzo pomaga zaufanie. Zar坦wno to otrzymane, jak i dawane.
Prezentowa: Maciej Wilmiski
Scrum Master w GetResponse, majcy niemae dowiadczenie we wprowadzaniu kultury i pracy agile, zar坦wno na poziomie zespo坦w deweloperskich, dzia坦w IT jak i caych organizacji.
Jego du甜ym atutem jest praktyka zdobyta w sporej iloci projekt坦w, w kt坦rych peni r坦甜ne role: programisty, architekta oprogramowania czy lidera zespou. W efekcie niewiele w IT jest go w stanie zaskoczy lub przestraszy.
Wierzy w moc pracy zespoowej, a jako wielki fan sportu, dostrzega sporo podobiestw pomidzy prac zespou programistycznego, a budowaniu dobrej dru甜yny sportowej. Rol Scrum Mastera postrzega jako kombinacj kapitana, trenera, a czasem i zawodnika.
O Scrumie i agileu pisze na blogu mlynarze.com, jest te甜 zao甜ycielem Encyklopedii Rocka rockers.com.pl.
Wielu Scrum Master坦w nie ma pomysu lub ma trudnoci z prowadzeniem wartociowych Retrospekcji Sprintu. Modzi, niedowiadczeni adepci tej sztuki czsto ograniczaj si do jednej dobrze przewiczonej metody. Najgorzej, kiedy jest to wariacja oparta na plusach i minusach lub wiczeniu rozgwiazda. Ka甜dy zesp坦l to widzia i szybko si znudzi. Z tego powodu, retrospekcja staje si "koniecznym zem dla zespou, nudnym spotkaniem, kt坦re nie przynosi 甜adnej wartoci. Zesp坦 przestaje si anga甜owa. Dlatego warto poszerza warsztat i sprawdza inne metody. Dzisiaj chciaabym Ci przedstawi Retrospekcj z wykorzystaniem niedawnej zmiany w Scrum Guide - dodanych Wartoci Scrum.
Scrum, cho jest wci甜 popularny i lubiany, to zwykle nie jest ju甜 zwinny (Agile). Co robi r坦甜nic? Jak bycie zwinnym zmienia mylenie o zadaniach ludzi w IT? Czym w praktyce r坦甜ni si praca w zespole tradycyjnym i zwinnym? Wreszcie jak rozpozna u potencjalnego pracodawcy prawdziwy Agile? Przy okazji odpowiedzi na te pytania sprostujemy wsp坦lnie najczciej pojawiajce si przekamania na temat Scruma i Agile.
Prezentacja z wykadu na temat roli analityka IT w zespole stosujcym metodyki Agile takich jak SCRUM, XP czy Kanban. Prezentacja pokazuje tak甜e jak budowa kompetencje zwinnego analityka. Wykad zosta wygoszony podczas konferencji beIT 2015 na Politechnice Gdaskiej, a tak甜e na spotkaniu gdaskiej grupy SPIN.
Scrum Studio - Lukasz Filut@Scrum Experience Day 2020ukasz Filut
油
Scrum Studio i wyzwania, kt坦re napotyka w czerwonych i pomaraczowych organizacjach. Dziel si swoimi dowiadczeniami i receptami, kt坦re w tym przypadku uruchomiy Scruma w nieatwym rodowisku.
Prezentacja z gocinnego wystpienia na spotkaniu Project Management Institute (PMI) w Krakowie. Prezentacje punktuje najczstsze problemy wystpujce podczas wdro甜e metodyki Scrum w rodowisku redniej i du甜ej organizacji, powod坦w tych problem坦w upatrujc w przyzwyczajeniach, kulturze organizacyjnej i obawie przed zmian.
Ponad 80% organizacji twierdzi, 甜e korzysta z metod Agile, a 80% z nich ma Scrum. Pomimo 21 lat od powstania Scrum i 15 lat od spisania Agile Manifesto nadal pojawiaj si nieprawdziwe opinie, a nawet powstaj cae metody rozwizujce nieistniejce problemy. Im wy甜ej w strukturze organizacji tym gorzej z wiedz i tym wicej nieprawdziwych zao甜e. Od czasu do czasu nadal usyszymy, 甜e nie ma architektury, 甜e Scrum nadaje si tylko do maych projekt坦w, 甜e Scrum to metoda zarzdzania projektami, 甜e nie trzeba pisa dokumentacji, tester坦w nie ma, bo nie ma takiej roli, a Sprint to taki may waterfall i tym podobne gupoty. Skd to si bierze? Najczciej z braku zrozumienia podstaw lub ze sabej jakoci 添r坦de pozyskanej wiedzy. W praktyce jeli nie wie si co jest prawd, a co jest zmylone bardzo trudno zrozumie co si na prawd dzieje i jak powinny wyglda procesy wytw坦rcze.
Mo甜na da komu ryb, ale du甜o lepiej jest da wdk i nauczy owi ryby. Dlatego podczas mojego wystpienia om坦wi podstawy zagadnie i zbuduj solidne fundamenty do podejmowania decyzji na co dzie.
Project Management Quarterly issued by PMI Poland Chapter.
Kwartalnik o zarzdzaniu projektami, wydawany przez PMI Poland Chapter.
W numerze:
Agile czy nie Agile oto jest pytanie Krzysztof Maus
Transformacja agile w firmie Mariusz Chrapko
Efektywny czy zajty? Pawe Brodziski
Facylitacja w projektach Tomasz Ndzi
Trzecia Edycja wydarzenia. New Trends in Project Management
How to Create a World-Class PMO? wywiad z Jane Holden i Rose Ann Radosevic
Co nas krci, co nas... motywuje? Katarzyna Janas
Kanban: stop starting, start finishing dr Jerzy Stawicki
Wolontariusz roku Wywiad z Aleksandr Skowron
Prezentacja ze spotkania poznaskiej grupy agile'owej. Do wysoki poziom abstrakcji (idea) - cel: zainicjowa dyskusj o konkretnych problemach i praktykach. Wicej informacji: http://www.poddrzewem.pl.
PMI Agile Community of Practice.
Wicej informacji : http://pmi.org.pl/wiedza/agile-cop/
From Agile in Business Conference / Konferencja Agile w Biznesie (Warsaw)
Scrum, cho jest wci甜 popularny i lubiany, to zwykle nie jest ju甜 zwinny (Agile). Co robi r坦甜nic? Jak bycie zwinnym zmienia mylenie o zadaniach ludzi w IT? Czym w praktyce r坦甜ni si praca w zespole tradycyjnym i zwinnym? Wreszcie jak rozpozna u potencjalnego pracodawcy prawdziwy Agile? Przy okazji odpowiedzi na te pytania sprostujemy wsp坦lnie najczciej pojawiajce si przekamania na temat Scruma i Agile.
Prezentacja z wykadu na temat roli analityka IT w zespole stosujcym metodyki Agile takich jak SCRUM, XP czy Kanban. Prezentacja pokazuje tak甜e jak budowa kompetencje zwinnego analityka. Wykad zosta wygoszony podczas konferencji beIT 2015 na Politechnice Gdaskiej, a tak甜e na spotkaniu gdaskiej grupy SPIN.
Scrum Studio - Lukasz Filut@Scrum Experience Day 2020ukasz Filut
油
Scrum Studio i wyzwania, kt坦re napotyka w czerwonych i pomaraczowych organizacjach. Dziel si swoimi dowiadczeniami i receptami, kt坦re w tym przypadku uruchomiy Scruma w nieatwym rodowisku.
Prezentacja z gocinnego wystpienia na spotkaniu Project Management Institute (PMI) w Krakowie. Prezentacje punktuje najczstsze problemy wystpujce podczas wdro甜e metodyki Scrum w rodowisku redniej i du甜ej organizacji, powod坦w tych problem坦w upatrujc w przyzwyczajeniach, kulturze organizacyjnej i obawie przed zmian.
Ponad 80% organizacji twierdzi, 甜e korzysta z metod Agile, a 80% z nich ma Scrum. Pomimo 21 lat od powstania Scrum i 15 lat od spisania Agile Manifesto nadal pojawiaj si nieprawdziwe opinie, a nawet powstaj cae metody rozwizujce nieistniejce problemy. Im wy甜ej w strukturze organizacji tym gorzej z wiedz i tym wicej nieprawdziwych zao甜e. Od czasu do czasu nadal usyszymy, 甜e nie ma architektury, 甜e Scrum nadaje si tylko do maych projekt坦w, 甜e Scrum to metoda zarzdzania projektami, 甜e nie trzeba pisa dokumentacji, tester坦w nie ma, bo nie ma takiej roli, a Sprint to taki may waterfall i tym podobne gupoty. Skd to si bierze? Najczciej z braku zrozumienia podstaw lub ze sabej jakoci 添r坦de pozyskanej wiedzy. W praktyce jeli nie wie si co jest prawd, a co jest zmylone bardzo trudno zrozumie co si na prawd dzieje i jak powinny wyglda procesy wytw坦rcze.
Mo甜na da komu ryb, ale du甜o lepiej jest da wdk i nauczy owi ryby. Dlatego podczas mojego wystpienia om坦wi podstawy zagadnie i zbuduj solidne fundamenty do podejmowania decyzji na co dzie.
Project Management Quarterly issued by PMI Poland Chapter.
Kwartalnik o zarzdzaniu projektami, wydawany przez PMI Poland Chapter.
W numerze:
Agile czy nie Agile oto jest pytanie Krzysztof Maus
Transformacja agile w firmie Mariusz Chrapko
Efektywny czy zajty? Pawe Brodziski
Facylitacja w projektach Tomasz Ndzi
Trzecia Edycja wydarzenia. New Trends in Project Management
How to Create a World-Class PMO? wywiad z Jane Holden i Rose Ann Radosevic
Co nas krci, co nas... motywuje? Katarzyna Janas
Kanban: stop starting, start finishing dr Jerzy Stawicki
Wolontariusz roku Wywiad z Aleksandr Skowron
Prezentacja ze spotkania poznaskiej grupy agile'owej. Do wysoki poziom abstrakcji (idea) - cel: zainicjowa dyskusj o konkretnych problemach i praktykach. Wicej informacji: http://www.poddrzewem.pl.
PMI Agile Community of Practice.
Wicej informacji : http://pmi.org.pl/wiedza/agile-cop/
From Agile in Business Conference / Konferencja Agile w Biznesie (Warsaw)
W trakcie transformacji do Agile jeden z problem坦w do rozwizania to umiejscowienie roli analityka w nowej rzeczywistoci. Pula rozwiza wydaje si tutaj mocno ograniczona standardami. Scrum Guide nie wyznacza takiej roli i nie wskazuje co zrobi z analitykiem. A mo甜e analityk nie jest w og坦le potrzebny w Agile? Nawet jeli znajdziemy dla niego miejsce to trudno jest pracowa w iteracjach tak, 甜eby byo to wartociowe i efektywne. W swojej pracy widziaem ju甜 kilka konfiguracji w mniejszych i wikszych przedsiwziciach. Ka甜dy wyb坦r oczywicie ma swoje plusy dodatnie i plusy ujemne. Opowiem zatem jak funckjonowaa w moim dowiadczeniu analiza biznesowa w rodowiskach Agile, w szczeg坦lnoci z zespoami Scrumowymi oraz jakie s opcje rozwizania sytuacji Analityka.
Prezentacja powstaa na potrzeby webinara pt. Praca testera w Scrumie.
Podczas webinara Ola Woszczyk- testerka z testuj.pl, opowiedziaa, o tym czym jest SCRUM i jak wyglda praca w zespole Scrumowym. Ponadto wyjania, jak rol w Scrumie peni tester i jakie najczstsze bdy popeniaj czonkowie zespou.
Prezentacja dostpna jest jako kolejny slajd po wywietlonym filmie.
Prezentacja z meetupu Women in Technology Warszawa
Get Inspired: Po co nam UX? O edukacji i nie tylko
27.06
Prelekcja: Karolina Plaskowicka, UX Magazyn
ARKit is a new framework introduced in iOS 11 for augmented reality applications. It allows developers to place virtual objects in 3D space that interact with the real world. The document provides code snippets and explanations of key ARKit classes like ARCamera for camera tracking state, SCNNode for creating and transforming 3D nodes, ARPlaneAnchor for detecting horizontal surfaces, SCNPhysicsBody for adding physics, and SCNAnimationProtocol for animating nodes. Supported devices include recent iPhones and iPads as well as some Android devices.
The document introduces Android Architecture Components and Room, which is a persistence library for Android. It provides an overview of Room concepts like entities, data access objects (DAOs), and databases. It also covers more advanced Room features such as relationships between entities, custom types, and database migrations.
Prezentacja poprowadzona przez Tomasza Kurowskiego, Tomasza Korwin-Gajkowskiego oraz Jacka Sieradzkiego na 43 spotkaniu Women in Technology w Krakowie.
Agnieszka Pocha - Od surowych danych do gotowego modelu - uczenie maszynowe w...Women in Technology Poland
油
Czym zajmuje si uczenie maszynowe? Wczytywanie danych? Zbalansowanie klas (klasyfikacja)? Metody histogramowe? Skalowanie, centrowanie, wybielanie? Kltwa wymiarowoci?
This document discusses best practices for organizing code and setting up architecture for larger frontend projects with multiple developers. It covers choosing technology stacks, code organization, coding guidelines, responsive design approaches, performance optimization, and workflows.
W prezentacji znajdziesz om坦wienie:
-organizacj kodu i pracy w troch wikszych projektach
-wykorzystanie narzdzi takich jak npm, gulp, sass, bower do automatyzacji zada
-efektywn prac w zespole z wykorzystaniem gita
-zasady tworzenia zwartego, atwego w utrzymaniu kodu w oparciu o podejcie SMACSS i BEM
-wzorce i podejcie do tworzenia modularnego javascriptu
-przydatne narzdzia i biblioteki wraz z ich praktycznym zastosowaniem
-testowanie stron i aplikacji
-przyjrzymy si te甜 nowej wersji Javascript: ES6/ES2015
2. 25.04.2019 2
Kim jestemy Ula Cholewa
Trener, manager, developer, a tak甜e Scrum Master.
W swojej kilkunastoletniej karierze w IT miaa do
czynienia z wieloma stanowiskami, tak甜e
zarzdzaniem projektami.
Zmaganie si z przeciwnociami losu w IT,
trudnociami i wyzwaniami w projektach
Waterfall zaowocoway poszukiwaniem
usprawnie i innych opcji, a w tym mioci do
Agile i Scruma, kt坦ra wci甜 trwa i nie sabnie ;)
Obecnie pracuje w projektach zwinnych opartych
o Power BI i szerzy swoj wiedz zar坦wno
techniczn jak i projektow prowadzc szkolenia,
warsztaty oraz ewangelizujc (praktycznie
wszystkich, kt坦rych napotka na swojej drodze
3. 25.04.2019 3
Kim jestemy Piotr Guz
Scrum Master z kilkuletnim dowiadczeniem.
Specjalizuje si w obszarze IT,Telco, BI.
Pracowaem z wieloma zespoami, r坦wnie甜 w
projektach skalowanych. Zajmuj si wspieraniem
organizacji w ich zmaganiach z przeciwnociami
losu, ewangelizacj Agileow, warsztatami,
szkoleniami i wsparciem ad hoc.
Pracowaem z zespoami o r坦甜nym poziomie
adopcji Agile: od zerowej do zaawansowanej.
Przeszed trudy zmian transformacyjnych w du甜ej
organizacji, prze甜y chyba wszystkie mo甜liwe
patologie i wci甜 jestem wielkim fanem Agile i
jego framework坦w, a zdobyte przez niego
dowiadczenie procentuje i hartuje ducha.
4. 25.04.2019 4
PODOBNO KOBIETY S Z WENUS ALE ULA
AKURAT JEST Z MARSA* ;)
A PIOTREKTOTYPOWY MARSJANIN ;)
Specjalizujemy si w rozwizaniach analizy biznesowej,
zaawansowanej wizualizacji danych oraz jestemy liderem
we wdra甜aniu rozwiza Power BI i Azure w Polsce.
Realizujemy projekty dla firm z Polski, UE, USA,Australii i
Kanady.
Koncentrujemy si w 100% na rozwizaniach Microsoft BI
oraz Microsoft Data Platform co potwierdzaj zote
partnerstwa Microsoft w obszarach Data Analytics i Data
Platform
*A DOKADNIEJ Z CLOUDS ON MARS
6. 25.04.2019 6
AGILE MANIFESTO
The story behind
W dniach 11-13 lutego 2001 r. w orodku narciarskimThe Lodge at
Snowbird w g坦rach Wasatch w stanie Utah siedemnacie os坦b spotkao
si, aby porozmawia, je添dzi na nartach, odpocz i spr坦bowa znale添
wsp坦ln paszczyzn - i oczywicie je. Pojawi si Manifest Agile
Development Software. Przedstawiciele Extreme Programming, SCRUM,
DSDM,Adaptive Software Development, Crystal, Feature-Driven
Development, Pragmatic Programming i inni sympatyzujcy z potrzeb
stworzenia alternatywy dla napdzanych dokumentacji, ci甜kich
proces坦w tworzenia oprogramowania.
Trudno byoby znale添 wiksze zgromadzenie anarchist坦w
organizacyjnych, wic to, co wyonio si z tego spotkania, byo
symboliczne Agile Manifesto - podpisane przez wszystkich uczestnik坦w.
Nazywajc siebie The Agile Alliance, ta grupa niezale甜nych mylicieli na
temat rozwoju oprogramowania, a czasami konkurent坦w dla siebie,
zgodzia si na Manifest dla Agile Software Development, kt坦ry znamy w
formie obecnej.
7. 25.04.2019 7
AGILE MANIFESTO
Wytwarzajc oprogramowanie i pomagajc innym w tym zakresie, odkrywa si
lepsze sposoby wykonywania tej pracy.W wyniku tych dowiadcze przedkada
si:
ludzie i interakcje ponad procesy i narzdzia
dziaajce oprogramowanie ponad obszern dokumentacj
wsp坦prac z klientem ponad formalne ustalenia
reagowanie na zmiany ponad pod甜anie za planem
Agile docenia si to, co wymieniono po prawej stronie, jednak bardziej ceni si to,
co po lewej
12 pryncypi坦w
https://agilemanifesto.org/
11. 25.04.2019 11
Dlaczego Agile? Co wybra?
1.Tolerancja na zmiany w zakresie
Waterfall sztywny zakres;Agile elastyczny
2. Stabilno wymaga
Waterfall stabilne wymagania;Agile zmienne
3. Dostpno klienta
Waterfall maa/ograniczona;Agile du甜a dostpno
4.Tolerancja na zmiany w bud甜ecie
Waterfall elastyczny bud甜et;Agile sztywny
5. Czas dostarczenia wartoci biznesowej
Waterfall dugo, korzyci odo甜one w czasie;Agile szybko, wersje testowe
6. Gotowo/elastyczno organizacji klienta
Waterfall starsza metodyka, klienci znaj podejcie;Agile nowa metodyka, klienci nie maj wiedzy, konieczno szkole
17. 25.04.2019 17
Agile jak to dziaa w Scrumie?
3 ROLE
P r o d u c t O w n e r
Z e s p 坦 d e v e l o p e r s k i
S c r u m M a s t e r
5 ZDARZE
P l a n o w a n i e
D a i l y
S p r i n t
R e v i e w
R e t r o s p e k c j a
3 ARTEFAKTY
B a c k l o g P r o d u k t u
B a c k l o g S p r i n t u
P r z y r o s t
18. 25.04.2019 18
Role w Scrumie
Upewnia si, 甜e wymagania s rozumiane
Odpowiada za uporzdkowanie Backlogu
Optymalizuje warto z pracy wykonywanej przez Zesp坦 Deweloperski
To pojedyncza osoba
Organizacja respektuje jego decyzje
M坦wi CO jest do zrobienia
Product Owner
Kross funkcjonalny
Stabilny
3-9 os坦b
Kolokowany
Samoorganizujcy si (decyduj JAK realizowa wymagania)
Nie wyr坦甜nia si okrelonych r坦l
Zesp坦 deweloperski
Odpowiada za przestrzeganie zasad Scruma
Upewnia, si 甜e wymagania sa zrozumiae
Wspiera Zesp坦 w planowaniu pracy
Wspiera Product Ownera
Wspiera Organizacj i otoczenie
Scrum Master
20. 25.04.2019 21
Co mo甜e p坦j nie tak?
Planowanie pracy
Cel
Zakres
MVP
Priorytety
Management
Praca
Zarzdzanie Backlogiem
Organizacja zespo坦w
Role i ich skuteczno
Estymacja
Ceremonie i ich skuteczno
Feedback
Konflikty
Efekt
Brak dziaajcych przyrost坦w
Brak weryfikacji hipotez
Brak weryfikacji narzdzia
Koszty i frustracja
21. 25.04.2019 22
Backlog- model DEEP
D e t a i l e d - E s t i m a t e d - E m e rg e n t - P r i o r i t i ze d
priorytet
Dni (np. taski, mae historyjki)
Tygodnie (np. wiksze
historyjki, funkcjonalnoci
Miesice (du甜e historyjki, epiki)
23. 25.04.2019 24
KANBAN vs SCRUM
Skupia si na procesie
Brak narzuconych r坦l i spotka
Skupia si na produkcie
Ma ustalone role, spotkania i ramy
czasowe
Zakada cige doskonalenie
Zmiana nastpuje w maych krokach
Bazuje na przejrzystoci zachowa i procesu
Kanban
Scrum
24. 25.04.2019 25
5 PRAKTYK KANBANA
1
Wizualizuj
przepyw
pracy
2
Ograniczaj
prac w
toku
3
Mierz i
zarzdzaj
przepywem
pracy
4
Uczy sw坦j
proces
jawnym
5
Wyapuj
mo甜liwoci
poprawy
przepywu
pracy
5a
Pozyskuj
informacj
zwrotn
5b
Rozwijaj si
ewolucyjnie