ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
29-06-13
1
Therapie ontwikkeling voor zeldzame ziekten:
Onderzoek en zo nog wat
Orphan Cafe Utrecht 27 Juni 2013
Prof dr Gertjan van Ommen
Centre for Medical Systems Biology
Leiden University Medical Centre
Human and Clinical Genetics
DUCHENNE MUSCULAR DYSTROPHY
Most frequent lethal childhood disease
• X-chromosomal, 1:5000 male newborns
• Defects in dystrophin gene (del/dup/mut)
• Largest gene in genome: 2.5 Mb, 79 exons
-  Out-of-frame deletions, duplications
-  Stop and splice mutations.
Leiden University Medical Center - Human and Clinical Genetics - J. van Deutekom, A. Aartsma-Rus
L U
M C Leiden University Medical Center - Human and Clinical Genetics - J. van Deutekom, A. Aartsma-Rus
L U
M C
29-06-13
2
F-actin dystrophin
membrane
•  in-frame transcript
•  Partially to largely
functional dystrophin
Becker
●  out-of-frame transcript
●  Dysfunctional and
unstable dystrophin
Duchenne
Leiden University Medical Center - Human and Clinical Genetics - J. van Deutekom, A. Aartsma-Rus
L U
M C
29-06-13
3
intronexon 49 exon 51 exon 52intron = pre-
mRNA
Transcription
Splicing
exon 49 = mRNA
reading frame OK
= protein
Translation
antisense
oligo
DMD = DNAintronexon 49 exon 51 exon 52intron
Deletion
exon 50
exon 52
Leiden University Medical Center - Human and Clinical Genetics - J. van Deutekom, A. Aartsma-Rus
L U
M C
DL 50685.1: deletion exon 48-50 (51 skip)
5247
525147
-- 51-1 -RT
52
51
47
Mandys (ex 31-32) Dys2 (ex 77-79)
HCDL 50685.1
- +
Leiden University Medical Center – Afd Humane Genetica
L U
MC
Size
marker
2000
29-06-13
4
DL 50685.1: deletion exon 48-50 (51 skip)
5247
525147
-- 51-1 -RT
52
51
47
Mandys (ex 31-32) Dys2 (ex 77-79)
HCDL 50685.1
- +
Leiden University Medical Center – Afd Humane Genetica
GJB van Ommen, JCT van Deutekom, A.Artsma-Rus
L U
MC
Size
marker
Annemieke Aartsma-RusDepartment of Human Genetics 14
The mdx mouse (0% dystrophin)
• Less severe than DMD
• Muscle is dystrophic, CK elevated
• Very efficient regeneration
• Muscle function impaired
L U
M C
Department of Neurology - Jan Verschuuren, Chiara Straathof
Depts of Human and Clinical Genetics – Judith van Deutekom et al.
Prosensa BV – Gerard Platenburg et al
Development clinical protocol
Human and Clinical Genetics
AON injection
29-06-13
5
DMD
First result …L U
M C
27 December, 2007
Ref 1 	
 
[..] appear to have no controls for this. The best control would
be a pre-injection biopsy, with quantitation of dystrophin protein
and skipped RT-PCR products relative to the AON-injected muscle.	
 
	
 
Ref 2	
 
major problem [..] the omission of controls (untreated muscle,
irrelevant AON or vehicle alone [..] 	
 
	
 
Ref 3	
 
The authors can not use the word ‘novel’ if there is no pre-
treatment biopsy to show that it is indeed novel	
 
Methods
Design
•  12 patients / 4 sequential groups (3
patients each);
•  5 weekly s.c. injections, escalating dose
(0.5-2.0-4.0-6.0 mg/kg).
Analyses
•  Plasma and tissue pharmacokinetic
profile;
•  Safety parameters;
•  Muscle biopsies at two time-points: RNA
and protein effects;
•  CK levels;
•  Muscle strength/performance.
•  Extension study at 6 mg/kg s.c.
weekly, initiated in all 12 patients
and safety data up to 6 months is
being collected.
•  Followed by Phase III 12 months
study (2010).
29-06-13
6
L U
M C
Department of Neurology - Jan Verschuuren, Chiara Straathof
Depts of Human and Clinical Genetics – Judith van Deutekom et al.
Prosensa BV – Gerard Platenburg et al
Development clinical protocol
EU guidelines:
Non-therapeutic clinical research with minors:
“the burden must be minimalized”	
 
	
 
The Netherlands Law:
“the risk must be negligible and the burden must be minimal“	
 
DosePre-Treatment
*Revertant Fiber
*
Stable Dystrophin was detected in All Treated
Samples and Dose Response Observed
.. 2003
.. 2009
29-06-13
7
G.McDonald
Poster TREAT NMD
Brussels Nov 2009
	
 
PRO-051 subjects + controls
March 23, 2011
29-06-13
8
29	
  Weeks in extension study
Percentageofbaseline
11.9	
 
13.6	
 
10.7	
 
10.2	
 
13.0	
 
14.7	
 
12.6	
 
Numbers	
 on	
 lines	
 are	
 
ages	
 of	
 boys	
 	
 in	
 years	
 at	
 
Week	
 141	
 
intermittent
treatment
8w on 4 w off
PRO051-02 / DMD114673
Efficacy
A Phase II, Double-Blind, Exploratory, Parallel Group, Placebo-
Controlled Clinical Study to Assess Two Dosing Regimens of
GSK2402968 for Efficacy, Safety, Tolerability and
Pharmacokinetics in Ambulant Subjects with Duchenne
Muscular Dystrophy (DMD114117 – GSK/Prosensa)
11 april 2013 - Cold Spring Harbor Meeting on RNA and
Oligonucleotide therapeutics
John E Kraus, Claire Wardell, Katie Rolfe, Joanna Nakielny,
Naashika Quarcoo, Lia Liefaard, Steve Hood, Allison Morgan,
Afrodite Lourbakos, Sjef de Kimpe, Rosamund Wilson, Giles
Campion
GlaxoSmithKline, R&D, Research Triangle Park, NC, 27709,
Prosensa, R&D, Leiden, 2333 CH, Netherlands
Primary Endpoint: Change from Baseline (95% CI) in
6MWD (m), ITT Population
Visit Comparison Treatment Difference P-value
Week 25 (Primary) Weekly vs Placebo 35.09 0.014
Intermittent vs Placebo 3.51 0.801
Week 49 (Secondary) Weekly vs Placebo 35.84 0.051
Intermittent vs Placebo 27.08 0.147
29-06-13
9
Besides DMD…
• Move proteins around (skip localization signals)
• RESEARCH TOOL
• Reduce proteins (skip frameshifting exons)
• Target trinucleotide repeat diseases (HD, SCA)
• Reconstructing proteins
Bridging common and rare disease
Common to rare
Splitting up of fields in rarer subclasses
More homogeneous subgroups:
•  Smaller, cheaper, shorter trials
•  Longer cost recovery period under patent
è Large biobanks needed for recruitment of small subgroups
Rare to common
Excellent human models for therapy development:
- one knows what one should see when it works !
- extended use later
Therapy business models more viable than thought
Next gen sequencing causes rapid advances, new therapies
è Large, well-informed and organized patient constituency
35	
 
•  Ar$kel	
 4	
 
–  Het	
 is	
 verboden	
 wetenschappelijk	
 onderzoek	
 te	
 
verrichten	
 met	
 proefpersonen	
 die	
 de	
 leeGijd	
 van	
 
achHen	
 jaar	
 nog	
 niet	
 hebben	
 bereikt	
 of	
 die	
 niet	
 in	
 staat	
 
zijn	
 tot	
 een	
 redelijke	
 waardering	
 van	
 hun	
 belangen	
 ter	
 
zake.	
 Dit	
 verbod	
 is	
 niet	
 van	
 toepassing	
 op	
 
wetenschappelijk	
 onderzoek	
 dat	
 mede	
 aan	
 de	
 
betrokken	
 proefpersonen	
 zelf	
 ten	
 goede	
 kan	
 komen	
 en	
 
op	
 wetenschappelijk	
 onderzoek	
 dat	
 niet	
 dan	
 met	
 
medewerking	
 van	
 proefpersonen	
 uit	
 de	
 categorie	
 
waartoe	
 de	
 proefpersoon	
 behoort,	
 kan	
 worden	
 verricht	
 
en	
 waarvan	
 voor	
 hen	
 de	
 risico's	
 verwaarloosbaar	
 en	
 de	
 
bezwaren	
 minimaal	
 zijn.	
 	
 
WMO 1998
36	
 
•  Ar$kel	
 4	
 
–  Het	
 is	
 verboden	
 wetenschappelijk	
 onderzoek	
 te	
 
verrichten	
 met	
 proefpersonen	
 die	
 de	
 leeGijd	
 van	
 
achHen	
 jaar	
 nog	
 niet	
 hebben	
 bereikt	
 of	
 die	
 niet	
 in	
 staat	
 
zijn	
 tot	
 een	
 redelijke	
 waardering	
 van	
 hun	
 belangen	
 ter	
 
zake.	
 Dit	
 verbod	
 is	
 niet	
 van	
 toepassing	
 op	
 
wetenschappelijk	
 onderzoek	
 dat	
 mede	
 aan	
 de	
 
betrokken	
 proefpersonen	
 zelf	
 ten	
 goede	
 kan	
 komen	
 en	
 
op	
 wetenschappelijk	
 onderzoek	
 dat	
 niet	
 dan	
 met	
 
medewerking	
 van	
 proefpersonen	
 uit	
 de	
 categorie	
 
waartoe	
 de	
 proefpersoon	
 behoort,	
 kan	
 worden	
 verricht	
 
en	
 waarvan	
 voor	
 hen	
 de	
 risico's	
 verwaarloosbaar	
 en	
 de	
 
bezwaren	
 minimaal	
 zijn.	
 	
 
MinVWS: Wijziging WMO
Concept maart 2012
(Standpuntsbrief maart 2011)
29-06-13
10
37	
 
•  Ar$kel	
 3	
 
•  De	
 ingevolge	
 arKkel	
 2	
 bevoegde	
 commissie	
 kan	
 
slechts	
 een	
 posiKef	
 oordeel	
 over	
 een	
 
onderzoeksprotocol	
 geven,	
 indien:	
 
–  	
 (..)	
 
–  de	
 bezwaren	
 of	
 de	
 risico’s	
 voor	
 de	
 proefpersoon	
 ten	
 
hoogste	
 in	
 geringe	
 mate	
 meer	
 dan	
 minimaal	
 zijn,	
 in	
 
het	
 geval	
 van	
 wetenschappelijk	
 onderzoek	
 dat	
 niet	
 aan	
 
de	
 betrokken	
 proefpersoon	
 zelf	
 ten	
 goede	
 kan	
 komen,	
 
met	
 proefpersonen	
 die	
 de	
 leeGijd	
 van	
 achHen	
 jaar	
 nog	
 
niet	
 hebben	
 bereikt	
 of	
 die	
 niet	
 in	
 staat	
 zijn	
 tot	
 een	
 
redelijke	
 waardering	
 van	
 hun	
 belangen	
 terzake;	
 
MinVWS: Wijziging WMO,
def. voorstel dec 2012
38	
 
39	
 
Bedenkelijk is ook dat in de huidige MvT ten onrechte de indruk wordt
gewekt dat patiëntenverenigingen, behandelaars en ontwikkelaars zich
achter de huidige wetswijziging
hebben gesteld. Dat is allerminst het geval, integendeel, er is alom
teleurstelling en onbegrip over deze ontwikkeling – en verontwaardiging
over deze misleidende voorstelling van zaken: de instemming betrof het
eerdere wetsvoorstel dd 7 maart 2012, waar nu bijna niets van over is.
Het is mij bekend dat meerdere betrokken partijen de Tweede Kamer
hier ook zelf over benaderen en ik sluit mij hierbij volmondig aan bij dit
protest.
Het aannemen van het huidige concept wetswijziging zou het isolement
continueren van Nederland in Europa op het gebied van ontwikkeling van
nieuwe therapieën voor kinderziekten – economisch een sterk
groeigebied in de LifeSciences. Dit isolement zal nog verergeren in het
licht van op handen zijnde verdere verruiming van de Europese
regelgeving, zie (1).
40	
 
•  45	
 CFR	
 46.406	
 -­‐	
 Research	
 involving	
 greater	
 than	
 minimal	
 risk	
 and	
 no	
 
prospect	
 of	
 direct	
 benefit	
 to	
 the	
 individual	
 child	
 subjects	
 involved	
 in	
 the	
 
research,	
 but	
 likely	
 to	
 yield	
 generalizable	
 knowledge	
 about	
 the	
 subject's	
 
disorder	
 or	
 condi$on.	
 	
 
•  In	
 order	
 to	
 approve	
 research	
 in	
 this	
 category,	
 the	
 IRB	
 must	
 make	
 the	
 
following	
 determina$ons:	
 	
 
•  (...)	
 
•  the	
 risk	
 of	
 the	
 research	
 represents	
 a	
 minor	
 increase	
 over	
 minimal	
 risk;	
 
	
 
1.`“ten	
 hoogste	
 in	
 geringe	
 mate	
 meer	
 dan	
 minimaal”	
 	
 
	
 =X=	
 	
 “a	
 minor	
 increase	
 over	
 minimal”	
 	
 
2.	
 BOVENDIEN:	
 
Volgens	
 de	
 VWS	
 ambtenaar	
 die	
 dit	
 in	
 portefeuille	
 hee;,	
 Jim	
 Terwiel,	
 zou	
 dit	
 
overeenstemmen	
 (mi.	
 niet)	
 met	
 de	
 regulaBe	
 in	
 de	
 VS:	
 
	
 
US Legislation – ‘Art 406’
29-06-13
11
41	
 
•  45	
 CFR	
 46.407	
 B	
 Research	
 that	
 the	
 IRB	
 believes	
 does	
 not	
 meet	
 the	
 
condi$ons	
 of	
 45	
 CFR	
 46.404,	
 46.405,	
 or	
 46.406,	
 but	
 finds	
 that	
 the	
 research	
 
presents	
 a	
 reasonable	
 opportunity	
 to	
 further	
 the	
 understanding,	
 
preven$on,	
 or	
 allevia$on	
 of	
 a	
 serious	
 problem	
 affec$ng	
 the	
 health	
 or	
 
welfare	
 of	
 children...	
 
•  kan	
 nog	
 steeds	
 van	
 de	
 HHS	
 toestemming	
 krijgen	
 als	
 	
 
•  the	
 research	
 presents	
 a	
 reasonable	
 opportunity	
 to	
 further	
 the	
 
understanding,	
 prevenKon,	
 or	
 alleviaBon	
 of	
 a	
 serious	
 problem	
 affecKng	
 the	
 
health	
 or	
 welfare	
 of	
 children;	
 
dat	
 is	
 ook	
 niet	
 het	
 laatste	
 woord:	
 
	
 
US Legislation – ‘Art 407’:
42	
 
Amendement Tellegen-Dijkstra
30-5-2013
43	
 
•  Met	
 dit	
 amendement	
 vervalt	
 de	
 in	
 het	
 voorstel	
 van	
 wet	
 opgenomen	
 bovengrens	
 
(die	
 ertoe	
 strekt	
 dat	
 de	
 bezwaren	
 en	
 de	
 risico’s	
 voor	
 de	
 minderjarige	
 of	
 
anderszins	
 wilsonbekwame	
 proefpersoon	
 die	
 wordt	
 betrokken	
 bij	
 niet-­‐
therapeuKsch	
 medisch-­‐wetenschappelijk	
 onderzoek	
 ten	
 hoogste	
 in	
 geringe	
 
mate	
 meer	
 dan	
 minimaal	
 mag	
 zijn).	
 	
 
•  Daarnaast	
 voorziet	
 dit	
 amendement	
 erin	
 dat	
 aan	
 arKkel	
 3	
 een	
 nieuw	
 tweede	
 lid	
 
wordt	
 toegevoegd	
 dat	
 een	
 basis	
 bevat	
 om	
 bij	
 algemene	
 maatregel	
 van	
 bestuur	
 
nadere	
 regels	
 te	
 stellen	
 ten	
 aanzien	
 van	
 de	
 afweging,	
 bedoeld	
 in	
 arKkel	
 3,	
 eerste	
 
lid,	
 onder	
 c.	
 Met	
 de	
 toevoeging	
 van	
 een	
 nieuw	
 derde	
 lid	
 wordt	
 geregeld	
 dat	
 een	
 
dergelijke	
 AMvB	
 voorgehangen	
 wordt	
 bij	
 het	
 parlement.	
 
•  Indiener	
 wil	
 hiermee	
 zeker	
 stellen	
 dat	
 de	
 wet	
 aansluit	
 bij	
 de	
 noodzaak	
 tot	
 
verruiming	
 voor	
 (geneesmiddelen)	
 onderzoek	
 bij	
 de	
 doelgroep,	
 zoals	
 bepleit	
 
door	
 de	
 pa$ënten-­‐	
 en	
 beroepsorganisa$es,	
 en	
 aansluit	
 bij	
 de	
 conclusies	
 van	
 
de	
 op	
 dit	
 onderwerp	
 ingestelde	
 Commissie	
 Doek.	
 
O.C. Tellegen, P. Dijkstra
Amendement Tellegen-Dijkstra
30-5-2013
44
29-06-13
12
LEIDEN Human Genetics
Johan den Dunnen
Annemieke Aartsma
Hans Heemskerk
Christa Tanganyika-de Winter
Laura van Vliet
Maaike van Putten
Margriet Hulsker
Ingrid Verhaart
Marcel Veltrop
Isabella Gazzoli
Pietro Spitali
Peter-Bram ‘t Hoen
Willem Hoogaars
Sharm Alagaratnam
Dwi Kemaladewi
Nisha Verwey
Sjef Verbeek
Seda Yilmaz
Willeke van Roon
Melvin Evers
Prosensa
Judith van Deutekom
Anneke Janson
Roelck Couperus
Sjef de Kimpe
Giles Campion
Hans Schikan
/ Gerard Platenburg
UZ Leuven
Nathalie Goemans
University Gothenburg
Mar Tulinius
LUMC Neurology
Jan Verschuuren
Janneke van Bergen
LUMC Clinical Genetics
Saskia Lesnik
Ieke Ginjaar
Bert Bakker
Martijn Breuning
LUMC Mol Cell Biology
Peter ten Dijke

More Related Content

Similar to Therapie ontwikkeling voor zeldzame ziekten: Onderzoek en zo nog wat (20)

Health Valley Event 2014: Jan Raaijmakers, Universiteit Utrecht
Health Valley Event 2014: Jan Raaijmakers, Universiteit UtrechtHealth Valley Event 2014: Jan Raaijmakers, Universiteit Utrecht
Health Valley Event 2014: Jan Raaijmakers, Universiteit Utrecht
Health Valley
2016-07 Interview Medisch Contact
2016-07 Interview Medisch Contact 2016-07 Interview Medisch Contact
2016-07 Interview Medisch Contact
Alain van Gool
ICC - internationale consensus criteria
ICC - internationale consensus criteriaICC - internationale consensus criteria
ICC - internationale consensus criteria
Nancy Van Hoylandt
KIZ20120506 JP Thomassen en N.v.Weert
KIZ20120506 JP Thomassen en N.v.WeertKIZ20120506 JP Thomassen en N.v.Weert
KIZ20120506 JP Thomassen en N.v.Weert
Nico Van Weert
LAparoscopy and/or FAst track multimodal management versus standard care (LAF...
LAparoscopy and/or FAst track multimodal management versus standard care (LAF...LAparoscopy and/or FAst track multimodal management versus standard care (LAF...
LAparoscopy and/or FAst track multimodal management versus standard care (LAF...
fast.track
Domeinpresentatie Natuur & Gezondheid (WO)
Domeinpresentatie Natuur & Gezondheid (WO)Domeinpresentatie Natuur & Gezondheid (WO)
Domeinpresentatie Natuur & Gezondheid (WO)
Onderwijsbeurzen
Masterthesis Strategic Communication
Masterthesis Strategic CommunicationMasterthesis Strategic Communication
Masterthesis Strategic Communication
Katelijne Bijnens
Het gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten in de huisartsenpraktijk voo...
Het gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten in de huisartsenpraktijk voo...Het gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten in de huisartsenpraktijk voo...
Het gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten in de huisartsenpraktijk voo...
Stefanie_VM
IWO bijeenkomst - 22 april Dr. H.G. Raterman
IWO bijeenkomst - 22 april Dr. H.G. RatermanIWO bijeenkomst - 22 april Dr. H.G. Raterman
IWO bijeenkomst - 22 april Dr. H.G. Raterman
Stichting Interdisciplinaire Werkgroep Osteoporose
IWO Meeting 19 April 2023 - Romosozumab anno 2023 door Prof. Dr. W.F. Lems
IWO Meeting 19 April 2023 -  Romosozumab anno 2023 door Prof. Dr. W.F. LemsIWO Meeting 19 April 2023 -  Romosozumab anno 2023 door Prof. Dr. W.F. Lems
IWO Meeting 19 April 2023 - Romosozumab anno 2023 door Prof. Dr. W.F. Lems
Stichting Interdisciplinaire Werkgroep Osteoporose
Pre exposure profylaxis
Pre exposure profylaxisPre exposure profylaxis
Pre exposure profylaxis
Tieneke Kodan
Steunpunt mensgebonden onderzoek (smo)
Steunpunt mensgebonden onderzoek (smo)Steunpunt mensgebonden onderzoek (smo)
Steunpunt mensgebonden onderzoek (smo)
LICAvansHogeschool
Beslishulp menopauze
Beslishulp menopauzeBeslishulp menopauze
Beslishulp menopauze
Beslishulp Menopauze
Symposium 'de-kracht-van-schakels'
Symposium 'de-kracht-van-schakels'Symposium 'de-kracht-van-schakels'
Symposium 'de-kracht-van-schakels'
Radboudumc
Seminariewerk palliatieve sedatie
Seminariewerk palliatieve sedatieSeminariewerk palliatieve sedatie
Seminariewerk palliatieve sedatie
Ling Chow
Over de (on)zin van prostaatkankerscreening: een houvast voor huisarts en pat...
Over de (on)zin van prostaatkankerscreening: een houvast voor huisarts en pat...Over de (on)zin van prostaatkankerscreening: een houvast voor huisarts en pat...
Over de (on)zin van prostaatkankerscreening: een houvast voor huisarts en pat...
AlyssaKellens
Therapietrouw Ine Somers
Therapietrouw Ine SomersTherapietrouw Ine Somers
Therapietrouw Ine Somers
Ria Binst
Health Valley Event 2014: Jan Raaijmakers, Universiteit Utrecht
Health Valley Event 2014: Jan Raaijmakers, Universiteit UtrechtHealth Valley Event 2014: Jan Raaijmakers, Universiteit Utrecht
Health Valley Event 2014: Jan Raaijmakers, Universiteit Utrecht
Health Valley
2016-07 Interview Medisch Contact
2016-07 Interview Medisch Contact 2016-07 Interview Medisch Contact
2016-07 Interview Medisch Contact
Alain van Gool
ICC - internationale consensus criteria
ICC - internationale consensus criteriaICC - internationale consensus criteria
ICC - internationale consensus criteria
Nancy Van Hoylandt
KIZ20120506 JP Thomassen en N.v.Weert
KIZ20120506 JP Thomassen en N.v.WeertKIZ20120506 JP Thomassen en N.v.Weert
KIZ20120506 JP Thomassen en N.v.Weert
Nico Van Weert
LAparoscopy and/or FAst track multimodal management versus standard care (LAF...
LAparoscopy and/or FAst track multimodal management versus standard care (LAF...LAparoscopy and/or FAst track multimodal management versus standard care (LAF...
LAparoscopy and/or FAst track multimodal management versus standard care (LAF...
fast.track
Domeinpresentatie Natuur & Gezondheid (WO)
Domeinpresentatie Natuur & Gezondheid (WO)Domeinpresentatie Natuur & Gezondheid (WO)
Domeinpresentatie Natuur & Gezondheid (WO)
Onderwijsbeurzen
Masterthesis Strategic Communication
Masterthesis Strategic CommunicationMasterthesis Strategic Communication
Masterthesis Strategic Communication
Katelijne Bijnens
Het gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten in de huisartsenpraktijk voo...
Het gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten in de huisartsenpraktijk voo...Het gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten in de huisartsenpraktijk voo...
Het gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten in de huisartsenpraktijk voo...
Stefanie_VM
Steunpunt mensgebonden onderzoek (smo)
Steunpunt mensgebonden onderzoek (smo)Steunpunt mensgebonden onderzoek (smo)
Steunpunt mensgebonden onderzoek (smo)
LICAvansHogeschool
Symposium 'de-kracht-van-schakels'
Symposium 'de-kracht-van-schakels'Symposium 'de-kracht-van-schakels'
Symposium 'de-kracht-van-schakels'
Radboudumc
Seminariewerk palliatieve sedatie
Seminariewerk palliatieve sedatieSeminariewerk palliatieve sedatie
Seminariewerk palliatieve sedatie
Ling Chow
Over de (on)zin van prostaatkankerscreening: een houvast voor huisarts en pat...
Over de (on)zin van prostaatkankerscreening: een houvast voor huisarts en pat...Over de (on)zin van prostaatkankerscreening: een houvast voor huisarts en pat...
Over de (on)zin van prostaatkankerscreening: een houvast voor huisarts en pat...
AlyssaKellens
Therapietrouw Ine Somers
Therapietrouw Ine SomersTherapietrouw Ine Somers
Therapietrouw Ine Somers
Ria Binst

More from Dutch Orphan Drug Network (20)

Expertisecentra voor zeldzame aandoeningen: de patient als partner
Expertisecentra voor zeldzame aandoeningen: de patient als partnerExpertisecentra voor zeldzame aandoeningen: de patient als partner
Expertisecentra voor zeldzame aandoeningen: de patient als partner
Dutch Orphan Drug Network
Het belang van expertisecentra voor patiënten
Het belang van expertisecentra voor patiëntenHet belang van expertisecentra voor patiënten
Het belang van expertisecentra voor patiënten
Dutch Orphan Drug Network
Introduction: Dutch Orphan Drug Network
Introduction: Dutch Orphan Drug NetworkIntroduction: Dutch Orphan Drug Network
Introduction: Dutch Orphan Drug Network
Dutch Orphan Drug Network
Expertise Centra Zeldzame Ziekten
Expertise Centra Zeldzame ZiektenExpertise Centra Zeldzame Ziekten
Expertise Centra Zeldzame Ziekten
Dutch Orphan Drug Network
Informatiepunt Weesgeneesmiddelen - Update oktober 2013
Informatiepunt Weesgeneesmiddelen - Update oktober 2013Informatiepunt Weesgeneesmiddelen - Update oktober 2013
Informatiepunt Weesgeneesmiddelen - Update oktober 2013
Dutch Orphan Drug Network
Waarde van een geneesmiddel bij zeldzame ziekte
 Waarde van een geneesmiddel bij zeldzame ziekte Waarde van een geneesmiddel bij zeldzame ziekte
Waarde van een geneesmiddel bij zeldzame ziekte
Dutch Orphan Drug Network
Zin en onzin van een economische waardebepaling van een weesgeneesmiddel
Zin en onzin van een economische waardebepaling van een weesgeneesmiddelZin en onzin van een economische waardebepaling van een weesgeneesmiddel
Zin en onzin van een economische waardebepaling van een weesgeneesmiddel
Dutch Orphan Drug Network
Patient Groups as Research Partners: a changing perspective
 Patient Groups as Research Partners: a changing perspective Patient Groups as Research Partners: a changing perspective
Patient Groups as Research Partners: a changing perspective
Dutch Orphan Drug Network
Update Adviespunt Weesgeneesmiddelen
Update Adviespunt WeesgeneesmiddelenUpdate Adviespunt Weesgeneesmiddelen
Update Adviespunt Weesgeneesmiddelen
Dutch Orphan Drug Network
Weesgeneesmiddelen beleid van VWS: balanceren
Weesgeneesmiddelen beleid van VWS: balancerenWeesgeneesmiddelen beleid van VWS: balanceren
Weesgeneesmiddelen beleid van VWS: balanceren
Dutch Orphan Drug Network
Update Adviespunt Weesgeneesmiddelen & Zeldzame ziekten
Update Adviespunt Weesgeneesmiddelen & Zeldzame ziektenUpdate Adviespunt Weesgeneesmiddelen & Zeldzame ziekten
Update Adviespunt Weesgeneesmiddelen & Zeldzame ziekten
Dutch Orphan Drug Network
Weesgeneesmiddelen en transparantie
Weesgeneesmiddelen en transparantieWeesgeneesmiddelen en transparantie
Weesgeneesmiddelen en transparantie
Dutch Orphan Drug Network
Inleiding en programma Orphan Café
Inleiding en programma Orphan Café Inleiding en programma Orphan Café
Inleiding en programma Orphan Café
Dutch Orphan Drug Network
Advice Center: OD & Business
Advice Center: OD & BusinessAdvice Center: OD & Business
Advice Center: OD & Business
Dutch Orphan Drug Network
Joint Rare Diseases / Orphan Medicinal Products Task Force
Joint Rare Diseases / Orphan Medicinal Products Task ForceJoint Rare Diseases / Orphan Medicinal Products Task Force
Joint Rare Diseases / Orphan Medicinal Products Task Force
Dutch Orphan Drug Network
Nationale strategie zeldzame ziekten
Nationale strategie zeldzame ziektenNationale strategie zeldzame ziekten
Nationale strategie zeldzame ziekten
Dutch Orphan Drug Network
Update Adviespunt Zeldzame Ziekten
Update Adviespunt Zeldzame ZiektenUpdate Adviespunt Zeldzame Ziekten
Update Adviespunt Zeldzame Ziekten
Dutch Orphan Drug Network
Nationaal Plan Zeldzame Ziekten, NPZZ: een eerste ontwerp
Nationaal Plan Zeldzame Ziekten, NPZZ: een eerste ontwerpNationaal Plan Zeldzame Ziekten, NPZZ: een eerste ontwerp
Nationaal Plan Zeldzame Ziekten, NPZZ: een eerste ontwerp
Dutch Orphan Drug Network
Rechten van, vergoedingen voor, trends en casuïstiek bij patiënten met zeldza...
Rechten van, vergoedingen voor, trends en casuïstiek bij patiënten met zeldza...Rechten van, vergoedingen voor, trends en casuïstiek bij patiënten met zeldza...
Rechten van, vergoedingen voor, trends en casuïstiek bij patiënten met zeldza...
Dutch Orphan Drug Network
Creating collaborative systems to address orphan drugs in a sustainable way –...
Creating collaborative systems to address orphan drugs in a sustainable way –...Creating collaborative systems to address orphan drugs in a sustainable way –...
Creating collaborative systems to address orphan drugs in a sustainable way –...
Dutch Orphan Drug Network
Expertisecentra voor zeldzame aandoeningen: de patient als partner
Expertisecentra voor zeldzame aandoeningen: de patient als partnerExpertisecentra voor zeldzame aandoeningen: de patient als partner
Expertisecentra voor zeldzame aandoeningen: de patient als partner
Dutch Orphan Drug Network
Informatiepunt Weesgeneesmiddelen - Update oktober 2013
Informatiepunt Weesgeneesmiddelen - Update oktober 2013Informatiepunt Weesgeneesmiddelen - Update oktober 2013
Informatiepunt Weesgeneesmiddelen - Update oktober 2013
Dutch Orphan Drug Network
Zin en onzin van een economische waardebepaling van een weesgeneesmiddel
Zin en onzin van een economische waardebepaling van een weesgeneesmiddelZin en onzin van een economische waardebepaling van een weesgeneesmiddel
Zin en onzin van een economische waardebepaling van een weesgeneesmiddel
Dutch Orphan Drug Network
Patient Groups as Research Partners: a changing perspective
 Patient Groups as Research Partners: a changing perspective Patient Groups as Research Partners: a changing perspective
Patient Groups as Research Partners: a changing perspective
Dutch Orphan Drug Network
Update Adviespunt Weesgeneesmiddelen & Zeldzame ziekten
Update Adviespunt Weesgeneesmiddelen & Zeldzame ziektenUpdate Adviespunt Weesgeneesmiddelen & Zeldzame ziekten
Update Adviespunt Weesgeneesmiddelen & Zeldzame ziekten
Dutch Orphan Drug Network
Joint Rare Diseases / Orphan Medicinal Products Task Force
Joint Rare Diseases / Orphan Medicinal Products Task ForceJoint Rare Diseases / Orphan Medicinal Products Task Force
Joint Rare Diseases / Orphan Medicinal Products Task Force
Dutch Orphan Drug Network
Nationaal Plan Zeldzame Ziekten, NPZZ: een eerste ontwerp
Nationaal Plan Zeldzame Ziekten, NPZZ: een eerste ontwerpNationaal Plan Zeldzame Ziekten, NPZZ: een eerste ontwerp
Nationaal Plan Zeldzame Ziekten, NPZZ: een eerste ontwerp
Dutch Orphan Drug Network
Rechten van, vergoedingen voor, trends en casuïstiek bij patiënten met zeldza...
Rechten van, vergoedingen voor, trends en casuïstiek bij patiënten met zeldza...Rechten van, vergoedingen voor, trends en casuïstiek bij patiënten met zeldza...
Rechten van, vergoedingen voor, trends en casuïstiek bij patiënten met zeldza...
Dutch Orphan Drug Network
Creating collaborative systems to address orphan drugs in a sustainable way –...
Creating collaborative systems to address orphan drugs in a sustainable way –...Creating collaborative systems to address orphan drugs in a sustainable way –...
Creating collaborative systems to address orphan drugs in a sustainable way –...
Dutch Orphan Drug Network

Therapie ontwikkeling voor zeldzame ziekten: Onderzoek en zo nog wat

  • 1. 29-06-13 1 Therapie ontwikkeling voor zeldzame ziekten: Onderzoek en zo nog wat Orphan Cafe Utrecht 27 Juni 2013 Prof dr Gertjan van Ommen Centre for Medical Systems Biology Leiden University Medical Centre Human and Clinical Genetics DUCHENNE MUSCULAR DYSTROPHY Most frequent lethal childhood disease • X-chromosomal, 1:5000 male newborns • Defects in dystrophin gene (del/dup/mut) • Largest gene in genome: 2.5 Mb, 79 exons -  Out-of-frame deletions, duplications -  Stop and splice mutations. Leiden University Medical Center - Human and Clinical Genetics - J. van Deutekom, A. Aartsma-Rus L U M C Leiden University Medical Center - Human and Clinical Genetics - J. van Deutekom, A. Aartsma-Rus L U M C
  • 2. 29-06-13 2 F-actin dystrophin membrane •  in-frame transcript •  Partially to largely functional dystrophin Becker ●  out-of-frame transcript ●  Dysfunctional and unstable dystrophin Duchenne Leiden University Medical Center - Human and Clinical Genetics - J. van Deutekom, A. Aartsma-Rus L U M C
  • 3. 29-06-13 3 intronexon 49 exon 51 exon 52intron = pre- mRNA Transcription Splicing exon 49 = mRNA reading frame OK = protein Translation antisense oligo DMD = DNAintronexon 49 exon 51 exon 52intron Deletion exon 50 exon 52 Leiden University Medical Center - Human and Clinical Genetics - J. van Deutekom, A. Aartsma-Rus L U M C DL 50685.1: deletion exon 48-50 (51 skip) 5247 525147 -- 51-1 -RT 52 51 47 Mandys (ex 31-32) Dys2 (ex 77-79) HCDL 50685.1 - + Leiden University Medical Center – Afd Humane Genetica L U MC Size marker 2000
  • 4. 29-06-13 4 DL 50685.1: deletion exon 48-50 (51 skip) 5247 525147 -- 51-1 -RT 52 51 47 Mandys (ex 31-32) Dys2 (ex 77-79) HCDL 50685.1 - + Leiden University Medical Center – Afd Humane Genetica GJB van Ommen, JCT van Deutekom, A.Artsma-Rus L U MC Size marker Annemieke Aartsma-RusDepartment of Human Genetics 14 The mdx mouse (0% dystrophin) • Less severe than DMD • Muscle is dystrophic, CK elevated • Very efficient regeneration • Muscle function impaired L U M C Department of Neurology - Jan Verschuuren, Chiara Straathof Depts of Human and Clinical Genetics – Judith van Deutekom et al. Prosensa BV – Gerard Platenburg et al Development clinical protocol Human and Clinical Genetics AON injection
  • 5. 29-06-13 5 DMD First result …L U M C 27 December, 2007 Ref 1 [..] appear to have no controls for this. The best control would be a pre-injection biopsy, with quantitation of dystrophin protein and skipped RT-PCR products relative to the AON-injected muscle. Ref 2 major problem [..] the omission of controls (untreated muscle, irrelevant AON or vehicle alone [..] Ref 3 The authors can not use the word ‘novel’ if there is no pre- treatment biopsy to show that it is indeed novel Methods Design •  12 patients / 4 sequential groups (3 patients each); •  5 weekly s.c. injections, escalating dose (0.5-2.0-4.0-6.0 mg/kg). Analyses •  Plasma and tissue pharmacokinetic profile; •  Safety parameters; •  Muscle biopsies at two time-points: RNA and protein effects; •  CK levels; •  Muscle strength/performance. •  Extension study at 6 mg/kg s.c. weekly, initiated in all 12 patients and safety data up to 6 months is being collected. •  Followed by Phase III 12 months study (2010).
  • 6. 29-06-13 6 L U M C Department of Neurology - Jan Verschuuren, Chiara Straathof Depts of Human and Clinical Genetics – Judith van Deutekom et al. Prosensa BV – Gerard Platenburg et al Development clinical protocol EU guidelines: Non-therapeutic clinical research with minors: “the burden must be minimalized” The Netherlands Law: “the risk must be negligible and the burden must be minimal“ DosePre-Treatment *Revertant Fiber * Stable Dystrophin was detected in All Treated Samples and Dose Response Observed .. 2003 .. 2009
  • 7. 29-06-13 7 G.McDonald Poster TREAT NMD Brussels Nov 2009 PRO-051 subjects + controls March 23, 2011
  • 8. 29-06-13 8 29 Weeks in extension study Percentageofbaseline 11.9 13.6 10.7 10.2 13.0 14.7 12.6 Numbers on lines are ages of boys in years at Week 141 intermittent treatment 8w on 4 w off PRO051-02 / DMD114673 Efficacy A Phase II, Double-Blind, Exploratory, Parallel Group, Placebo- Controlled Clinical Study to Assess Two Dosing Regimens of GSK2402968 for Efficacy, Safety, Tolerability and Pharmacokinetics in Ambulant Subjects with Duchenne Muscular Dystrophy (DMD114117 – GSK/Prosensa) 11 april 2013 - Cold Spring Harbor Meeting on RNA and Oligonucleotide therapeutics John E Kraus, Claire Wardell, Katie Rolfe, Joanna Nakielny, Naashika Quarcoo, Lia Liefaard, Steve Hood, Allison Morgan, Afrodite Lourbakos, Sjef de Kimpe, Rosamund Wilson, Giles Campion GlaxoSmithKline, R&D, Research Triangle Park, NC, 27709, Prosensa, R&D, Leiden, 2333 CH, Netherlands Primary Endpoint: Change from Baseline (95% CI) in 6MWD (m), ITT Population Visit Comparison Treatment Difference P-value Week 25 (Primary) Weekly vs Placebo 35.09 0.014 Intermittent vs Placebo 3.51 0.801 Week 49 (Secondary) Weekly vs Placebo 35.84 0.051 Intermittent vs Placebo 27.08 0.147
  • 9. 29-06-13 9 Besides DMD… • Move proteins around (skip localization signals) • RESEARCH TOOL • Reduce proteins (skip frameshifting exons) • Target trinucleotide repeat diseases (HD, SCA) • Reconstructing proteins Bridging common and rare disease Common to rare Splitting up of fields in rarer subclasses More homogeneous subgroups: •  Smaller, cheaper, shorter trials •  Longer cost recovery period under patent è Large biobanks needed for recruitment of small subgroups Rare to common Excellent human models for therapy development: - one knows what one should see when it works ! - extended use later Therapy business models more viable than thought Next gen sequencing causes rapid advances, new therapies è Large, well-informed and organized patient constituency 35 •  Ar$kel 4 –  Het is verboden wetenschappelijk onderzoek te verrichten met proefpersonen die de leeGijd van achHen jaar nog niet hebben bereikt of die niet in staat zijn tot een redelijke waardering van hun belangen ter zake. Dit verbod is niet van toepassing op wetenschappelijk onderzoek dat mede aan de betrokken proefpersonen zelf ten goede kan komen en op wetenschappelijk onderzoek dat niet dan met medewerking van proefpersonen uit de categorie waartoe de proefpersoon behoort, kan worden verricht en waarvan voor hen de risico's verwaarloosbaar en de bezwaren minimaal zijn. WMO 1998 36 •  Ar$kel 4 –  Het is verboden wetenschappelijk onderzoek te verrichten met proefpersonen die de leeGijd van achHen jaar nog niet hebben bereikt of die niet in staat zijn tot een redelijke waardering van hun belangen ter zake. Dit verbod is niet van toepassing op wetenschappelijk onderzoek dat mede aan de betrokken proefpersonen zelf ten goede kan komen en op wetenschappelijk onderzoek dat niet dan met medewerking van proefpersonen uit de categorie waartoe de proefpersoon behoort, kan worden verricht en waarvan voor hen de risico's verwaarloosbaar en de bezwaren minimaal zijn. MinVWS: Wijziging WMO Concept maart 2012 (Standpuntsbrief maart 2011)
  • 10. 29-06-13 10 37 •  Ar$kel 3 •  De ingevolge arKkel 2 bevoegde commissie kan slechts een posiKef oordeel over een onderzoeksprotocol geven, indien: –  (..) –  de bezwaren of de risico’s voor de proefpersoon ten hoogste in geringe mate meer dan minimaal zijn, in het geval van wetenschappelijk onderzoek dat niet aan de betrokken proefpersoon zelf ten goede kan komen, met proefpersonen die de leeGijd van achHen jaar nog niet hebben bereikt of die niet in staat zijn tot een redelijke waardering van hun belangen terzake; MinVWS: Wijziging WMO, def. voorstel dec 2012 38 39 Bedenkelijk is ook dat in de huidige MvT ten onrechte de indruk wordt gewekt dat patiëntenverenigingen, behandelaars en ontwikkelaars zich achter de huidige wetswijziging hebben gesteld. Dat is allerminst het geval, integendeel, er is alom teleurstelling en onbegrip over deze ontwikkeling – en verontwaardiging over deze misleidende voorstelling van zaken: de instemming betrof het eerdere wetsvoorstel dd 7 maart 2012, waar nu bijna niets van over is. Het is mij bekend dat meerdere betrokken partijen de Tweede Kamer hier ook zelf over benaderen en ik sluit mij hierbij volmondig aan bij dit protest. Het aannemen van het huidige concept wetswijziging zou het isolement continueren van Nederland in Europa op het gebied van ontwikkeling van nieuwe therapieën voor kinderziekten – economisch een sterk groeigebied in de LifeSciences. Dit isolement zal nog verergeren in het licht van op handen zijnde verdere verruiming van de Europese regelgeving, zie (1). 40 •  45 CFR 46.406 -­‐ Research involving greater than minimal risk and no prospect of direct benefit to the individual child subjects involved in the research, but likely to yield generalizable knowledge about the subject's disorder or condi$on. •  In order to approve research in this category, the IRB must make the following determina$ons: •  (...) •  the risk of the research represents a minor increase over minimal risk; 1.`“ten hoogste in geringe mate meer dan minimaal” =X= “a minor increase over minimal” 2. BOVENDIEN: Volgens de VWS ambtenaar die dit in portefeuille hee;, Jim Terwiel, zou dit overeenstemmen (mi. niet) met de regulaBe in de VS: US Legislation – ‘Art 406’
  • 11. 29-06-13 11 41 •  45 CFR 46.407 B Research that the IRB believes does not meet the condi$ons of 45 CFR 46.404, 46.405, or 46.406, but finds that the research presents a reasonable opportunity to further the understanding, preven$on, or allevia$on of a serious problem affec$ng the health or welfare of children... •  kan nog steeds van de HHS toestemming krijgen als •  the research presents a reasonable opportunity to further the understanding, prevenKon, or alleviaBon of a serious problem affecKng the health or welfare of children; dat is ook niet het laatste woord: US Legislation – ‘Art 407’: 42 Amendement Tellegen-Dijkstra 30-5-2013 43 •  Met dit amendement vervalt de in het voorstel van wet opgenomen bovengrens (die ertoe strekt dat de bezwaren en de risico’s voor de minderjarige of anderszins wilsonbekwame proefpersoon die wordt betrokken bij niet-­‐ therapeuKsch medisch-­‐wetenschappelijk onderzoek ten hoogste in geringe mate meer dan minimaal mag zijn). •  Daarnaast voorziet dit amendement erin dat aan arKkel 3 een nieuw tweede lid wordt toegevoegd dat een basis bevat om bij algemene maatregel van bestuur nadere regels te stellen ten aanzien van de afweging, bedoeld in arKkel 3, eerste lid, onder c. Met de toevoeging van een nieuw derde lid wordt geregeld dat een dergelijke AMvB voorgehangen wordt bij het parlement. •  Indiener wil hiermee zeker stellen dat de wet aansluit bij de noodzaak tot verruiming voor (geneesmiddelen) onderzoek bij de doelgroep, zoals bepleit door de pa$ënten-­‐ en beroepsorganisa$es, en aansluit bij de conclusies van de op dit onderwerp ingestelde Commissie Doek. O.C. Tellegen, P. Dijkstra Amendement Tellegen-Dijkstra 30-5-2013 44
  • 12. 29-06-13 12 LEIDEN Human Genetics Johan den Dunnen Annemieke Aartsma Hans Heemskerk Christa Tanganyika-de Winter Laura van Vliet Maaike van Putten Margriet Hulsker Ingrid Verhaart Marcel Veltrop Isabella Gazzoli Pietro Spitali Peter-Bram ‘t Hoen Willem Hoogaars Sharm Alagaratnam Dwi Kemaladewi Nisha Verwey Sjef Verbeek Seda Yilmaz Willeke van Roon Melvin Evers Prosensa Judith van Deutekom Anneke Janson Roelck Couperus Sjef de Kimpe Giles Campion Hans Schikan / Gerard Platenburg UZ Leuven Nathalie Goemans University Gothenburg Mar Tulinius LUMC Neurology Jan Verschuuren Janneke van Bergen LUMC Clinical Genetics Saskia Lesnik Ieke Ginjaar Bert Bakker Martijn Breuning LUMC Mol Cell Biology Peter ten Dijke