![Azkoitia[1][1]](https://cdn.slidesharecdn.com/ss_thumbnails/azkoitia11-1203874418381683-4-thumbnail.jpg?width=560&fit=bounds)
More Related Content
Viewers also liked (11)
Similar to Uxue (20)
Uxue
- 1. Uju辿 UXUE
- 2. Uxue Nafarroako hegoaldean dagoen herria da. 2012ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera, herriak 202 biztanle zituen. 2006ko irailaren 29an Patxi Salaberri uxuetarra bilakatu zen herriko eta merindade osoko lehen euskaltzain izan zen.
- 3. Uxuek honako auzoak ditu: Lupera, La Pe単a, Eskolak, Arriba, Abajo, Pilarra単a, El Morape, Andrebutxo, Buzakau. Horrez gain, 1534. urtean Uxuek honako herri hustuak zituen: Herri Zaharra, Sandima , Andiaga, Artezabal, Zabartzu , Lerbez, Lerbeztxipia, Gaztelu, Itorrondoa, Munos, Santa Mar鱈a Zuria, Santa Koranburu, Mostracas, Urteaga Goitia, Urteaga Beitia...
- 4. Herriaren sortze data zehatza ez da ezagutzen baina Erromatar Inperioaren aurreko garaietatik ere baziren herrixka txikiak, aurkitutako arrasto arkeologikoek erakutsi dutenez. Erromatar Inperioaren garaiko aztarnak ere aurkitu dira Santa Maria Zuriaren baselizatik hurbil.
- 5. Agi denez, gaur egungo herria, VIII. mendearen amaiera edo IX. mendearen hasieran sortu zen, Eneko Aritzak jatorrizko gaztelu-gotorlekua altxatu zuenean. Gotorlekua, Nafarroako erreinuaren hegoalderako konkistaren aurrerapena zen, Erriberan bizi ziren islamiarrak konkistatzeko asmoarekin ezarria. Uxueri buruzko lehen kontakizunetako bat Al-Himyari izeneko egile batetik dator, "Beste herri bat, Andre Maria izenekoa, gotorlekuen artean lehena da, eta Iru単eko defentsa sistemaren barnean dago. Sendotasun handienarekin eta kokaleku garaienean eraikitako gotorlekua da." 1076. urtean, gotorlekua eta honen inguruan sorturiko herrixka hiribildu bihurtu ziren. XII. mendearen amaieran Daniel Ramirez Nafarroako erregeak Andre Maria eliza sortu zuen, aurkitutako 1089ko dokumentu baten arabera. Horrez gain, erregeak foruak eman zizkion hiribilduari. Alfontso Borrokazaleak, Tutera eta Zaragozako erreinuak konkistatu zituen eta musulmanak menderatzearekin batera, Uxueren gainbehera hasi zen, jada defentsarako gotorlekurik behar ez zelako. Horrela, biztanle askok eremu laura emigratu zuten. HISTORIOA
- 6. Gaur egun bihotza elizan gordetzen da. Uxuera erromesaldiak XIV. mendean hasi ziren eta Nafarroako erregeen ekimenen araberakoak izan ziren. XV. mendean Blankaren ahizpa zen Leonorrek antolaturiko erromesaldiak esaterako. 1482. urtean herriaren berpizkundea hasi zen, batetik zergak ordaintzeko beharrezkotasuna kendu zelako, eta bestetik, Pitillas udalerritik banatu egin zelako. Gaztelako Nafarroa indarrez konkistatzean Cisneros kardinalak gotorlekua behera botatzeko agindua eman zuen. Zutik geratutako egitura bakarrak, eliza, parrokia-etxea eta Carlos II.aren jauregia izan ziren.
- 7. Herriaren gorengo gunean, botatako eraikinen harriak pilatu ziren "Gaztelutzar" izenaz ezagutzen zen tokian. XVI. Mendetik aurrera, harri horiek elizaren inguruko eraikuntza anitz eta herriko hainbat etxe egiteko erabili ziren. 1711. urtean herriak Leonorren garaietatik zergarik ez ordaintzeko zeukan pribilejioa bertan behera geratu zen Errege Ogasunaren egoera ekonomikoak bultzaturik. 1818an Nafarroako gorteek eginiko erroldaren arabera, Uxue, hiribildu aberatsenen artean kokatzen zen. 1929. urtean herriak 1.500 biztanle zituen.
- 8. Uxueko Txutxu izeneko gunean, Nafarroako gobernuak eraikitako "Txutxu (Uxue)" izeneko parke eolikoa dago. Instalaturiko potentzia 17,40 megawatteko da eta parkearen jabea Acciona Energia da gaur egun.
- 9. Santa Maria eliza, XI. mendeko gotorleku-eliza erromanikoa. XIV. mendean birmoldatu egin zen. Elizaren inguruko horma, Nafarroako estilo gotikoan dago eraikia. Eliza, herria kokatzen den muinoaren gorengo tokian dago. Eliza barruan, XII. mendean egin eta XIV. mendean zilarreztaturiko ko Ama Birjinaren egurrezko irudia gordetzen da. Ama Birjinaren ondoan, Carlos II.a Nafarroako erregearen bihotza dago. Errege honek altxatu zuen nabe gotikoa, eta elizaren inguruak erronda pasealekuz eta alemandun dorrez inguratu zuen. Gaur egun, dorreetako bi baino ez dira kontserbatzen, Lau Haizeetakoa ('Cuatro Vientos') eta Muturrena ('Picos'). Erdi Aroko eraikin bikain honen inguruan eraiki zen Uxueko udalerria, Nafarroako Erdi Aroko udalerriaren adibiderik garbiena.
- 10. San Miguel eliza, herriaren beheko partean kokatzen da, eta gaur egun, eraikinaren hondarrak baino ez dira geratzen. Fatxada estilo erromanikokoa da eta XIII. mendekoa da. Andre Maria Zuriaren baseliza, herritik bederatzi kilometrora kokatzen da Murillo el Fruto eta Uxue elkartzen dituen errepidean. Jatorriz XIII. mendekoa den arren, gaur egungo egitura ondorengo mendeetan berreraiki zen. Agurraren gurutzea, Uxueko udalerriaren sarreran dago, eta XIV. mendean eraiki zen. Udaletxea, harlanduzko eraikin sendoa.