More Related Content
Recently uploaded (20)
Featured (20)
VE (WEEK 3).pptxMga Paraan ng Paggamit ng Pagpapahalaga at Virtue
- 2. Panuto: Isulat sa patlang ang TUMPAK kung nagpapakita ng mabuting pag-uugali at MALI kung hindi. ________1. Naghanda ng sorpresa para sa amang may kaarawan. ________2. Pagkuha ng kaklase mo ng sampung pisong nakapatong sa mesa ng silid. ________3. Pagbibigay ng inumin sa babaeng estrangherong nauuhaw. ________4. Hindi na nagpaalam sa magulang na aalis dahil emergency ito para hindi na mag-alala. ________5. Pakikipaglaban ng suntukan sa kalaban ng kapatid mong nagkapasa.
- 3. Pagpapahalaga- (values) ay nagmula sa salitang Latin na valore na nangangahulugang pagiging malakas o matatag at pagiging makabuluhan o pagkakaroon ng saysay o kabuluhan. Virtue -ay galing sa salitang Latin na virtus (vir) na nangangahulugang pagiging tao, pagiging matatag, at pagiging malakas. Pagpapasya -ito rin ay bunga ng malalim, malikhain, at kritikal na pag-iisip ng isang tao patungkol sa mga bagay na nararapat na makahantong sa paggawa ng ikabubuti at tama para sa lahat.
- 4. Pagkilos-nagpapahiwatig ng aktibidad, gawa, o aksiyon na naglalayong magdulot ng pagbabago, pag- unlad, o pag-abot sa mga layunin. Pakikipagkapuwa-Naipakikita ito sa pamamagitan ng pagmamalasakit sa kapuwa, kakayahang umunawa sa damdamin ng iba (empathy), pagtulong at pakikiramay, bayanihan, at sa pagiging mapagpatuloy (hospitable).
- 5. Paksa 1: Mga Paraan ng Paggamit ng Pagpapahalaga at Virtue
- 6. PAGPAPAHALAGA Ang pagpapahalaga o (values) ay nagmula sa salitang Latin na valore na nangangahulugang pagiging malakas o matatag at pagiging makabuluhan o pagkakaroon ng saysay o kabuluhan. Mula sa ugat ng salitang ito, mahihinuha natin na ang isang tao ay kailangang maging malakas o matatag sa pagbibigay halaga sa anumang bagay na tunay na may saysay o kabuluhan.
- 7. Sumulat si Max Scheler ng Limang Katangian ng Mataas na Pagpapahalaga (mula sa tesis ni Tong-Keun Min na A Study on the Hierarchy of Values). Una, mas tumatagal ang mas mataas na pagpapahalaga kung ihahambing sa mababang mga pagpapahalaga. Ang pagpapahalaga ay nasa mataas na antas kung hindi ito kailanman mababago ng panahon (timelessness or ability to endure).
- 8. Ikalawa, mas mahirap mabawasan ang kalidad ng pagpapahalaga. Kahit pa dumarami ang nagtataglay nito, mas mataas ang antas nito. Ang pagpapahalaga ay nasa mataas na antas kung sa kabila ng pagpasalin-salin nito sa napakaraming henerasyon, napananatili ang kalidad nito (indivisibility).
- 9. Ikatlo, mataas ang antas ng pagpapahalaga kung ito ay lumilikha ng iba pang mga pagpapahalaga. Ikaapat, may likas na kaugnayan ang antas ng pagpapahalaga at ang lalim ng kasiyahang nadarama sa pagkamit nito. Ikalima, ang isang pagpapahalaga ay nasa mataas na antas kung hindi ito nakabatay sa organismong nakararamdam nito.
- 10. Ang Hirarkiya ng Pagpapahalaga ayon kay Max Scheler (Dy, 1994)
- 11. 1. Pandamdam na mga Pagpapahalaga (Sensory Values) Itinuturing na nasa pinakamababang antas ng pagpapahalaga, tumutukoy ito sa mga pagpapahalagang nagdudulot ng kasiyahan sa pandamdam ng tao. 2. Pambuhay na Pagpapahalaga (Vital Values) Ito ay mga pagpapahalagang may kinalaman sa mabuting kalagayan ng buhay (well-being).
- 12. 3. Mga Ispirituwal na Pagpapahalaga (Spiritual Values) Maituturing na mas mataas ang pagpapahalaga nito kaysa sa dalawang unang nabanggit. Ang pagpapahalagang ito ay tumutukoy sa mga pagpapahalagang para sa kabutihan, hindi ng sarili kundi ng mas nakararami. May tatlong uri ang pagpapahalagang ito ayon sa aklat na Problems of a Sociology of Knowledge na isinulat ni Max Scheler: a) Mga pagpapahalagang pangkagandahan (aesthetic values) b) Pagpapahalaga sa katarungan (value of justice) c) Pagpapahalaga sa ganap na pagkilala sa katotohanan (value of full cognition of truth)
- 13. 4. Banal na Pagpapahalaga (Holy Values) Ito ang pinakamataas sa lahat ng antas ng mga pagpapahalaga. Tumutukoy ito sa mga pagpapahalagang kailangan sa pagkamit ng tao ng kaniyang kaganapan upang maging handa sa pagharap sa Diyos.
- 14. BIRTUD (Virtue) Ang birtud (virtue) ay galing sa salitang Latin na virtus (vir) na nangangahulugang pagiging tao, pagiging matatag at pagiging malakas. Ito ay nararapat lamang para sa tao. Kung kaya, hindi natin maaaring sabihin ang virtue ng anumang hayop dahil ang isang hayop ay walang kakayahan na magkaroon ng anomang virtue. Ito ay dahil tanging tao lamang ang biniyayaan ng Diyos ng isip at kilos-loob. Ang tao ay may magkakatulad na isip ngunit hindi tayo magkakatulad ng kaalaman. Mayroon tayong magkakatulad na kilos-loob ngunit magkakaiba ng taglay na virtue. Mahalagang maunawaan na ang virtue ay laging nakaugnay sa pag-iisip at pagkilos ng tao.
- 15. DALAWANG URI NG BIRTUD 1. INTELEKTUWAL NA BIRTUD
- 16. DALAWANG URI NG BIRTUD 1. INTELEKTUWAL NA BIRTUD Ang mga intelektwal na birtud ay may kinalaman sa isip ng tao. Ito ay tinatawag na gawi ng kaalaman (habit of knowledge). Sa buhay ng tao, naglalaan tayo ng mahabang panahon sa pagpapayaman ng ating isip. Kung kaya, mahalagang malaman natin ang wastong pamamaraan sa pagsasagawa nito upang hindi tayo magsayang ng pagod, salapi, at panahon. Maaari mong gamiting gabay ang sumusunod na pamamaraan:
- 17. a) Paghahanap ng kaalaman upang makaalam tungo sa paggawa nang may kasanayan na magagawang perpekto lamang sa tulong ng pag-unawa (understanding), agham (science), karunungan (wisdom) b) Paggamit ng kaalamang nakalap sa mga pagpapasya at kilos na maaaring mapagyaman sa tulong ng sining (art) at maingat na paghusga (prudence)
- 18. Mga Uri ng Intelektuwal na Birtud A. Pag-unawa (Understanding) Ang pag-unawa ang pinakapangunahin sa lahat ng birtud na nakapagpapaunlad ng isip. Ito ay nasa buod (essence) ng lahat ng ating pag-iisip. Kung hindi ginagabayan ng pag-unawa ang ating pagsisikap na matuto, walang saysay ang ating isip. Ito ang dahilan kung bakit ibinigay ito sa atin bilang biyaya na taglay natin habang tayo ay unti-unting nagkakaisip. Ang pag- unawa ay kasingkahulugan ng isip. Tinatawag ito ni Santo Tomas de Aquino na Gawi ng Unang Prinsipyo (Habit of First Principles).
- 19. B. Agham (Science) Ito ay sistematikong kalipunan ng mga tiyak at tunay na kaalaman na bunga ng pagsasaliksik at pagpapatunay. Matatamo natin ito sa pamamagitan ng dalawang pamamaraan: a. Pilosopikong Pananaw. Kaalaman sa mga bagay sa kaniyang huling layunin (last cause) o sa kaniyang kabuoan. Isang halimbawa ay ang pag aaral ukol sa tao, sa kaniyang kalikasang pinagmulan at patutunguhan. b. Siyentipikong Pananaw. Kaalaman sa mga bagay sa kaniyang malapit na layunin (proximate cause) o sa isang bahagi nito. Halimbawa, pag- aaral bayolohikal na bahagi ng tao; o sa kaniyang kilos, kakayahan, kapangyarihan at iba pa.
- 20. C. Karunungan (Wisdom) Masasabi lamang na naaabot na ng kaisipan ng tao ang kaniyang kaganapan kung ito ay nagamit sa paggabay ng birtud ng karunungan. Ito ang pinakawagas na uri ng kaalaman. Ito ang pinakahuling layunin ng lahat ng kaalaman ng tao. Ito rin ang itinuturing na agham ng mga agham. Ang karunungan ang nagtuturo sa tao upang humusga ng tama at gawin ang mga bagay na mabuti ayon sa kaniyang kaalaman at pag-unawa. Ito ang nagtutulak sa tao upang maunawaan ang bunga o kalalabasan (consequence) ng lahat ng pananalita at kilos bago ito sabihin at isagawa.
- 21. D. Maingat na Paghuhusga (Prudence) Ang mga birtud na natalakay ay may natatanging layunin na pagyamanin ang isip sa pamamagitan ng impormasyon na kinalap upang makaalam. Ang maingat na paghuhusga ay isang uri ng kaalaman na ang layunin ay labas sa isip lamang ng tao. Taglay natin ito hindi lamang upang tayo ay makaalam, kundi upang mailapat ang anumang nakalap na karunungan sa kilos. Ito ay may layuning sabihin sa ating sarili kung paano kumilos nang tama o wasto.
- 22. E. Sining (Art) Kung ang maingat na paghusga ay wastong paghusga tungkol sa mga bagay na dapat isagawa, ang sining ay tamang kaalaman tungkol sa mga bagay na dapat gawin. Kung ang maingat na paghuhusga ay nagtuturo sa atin ng tamang asal, ang sining ang nagtuturo sa atin upang lumikha sa tamang pamamaraan.
- 23. 2. MORAL NA BIRTUD
- 24. APAT NA URI NG MORAL BIRTUD
- 25. A. Katarungan (Justice) Upang magkaroon ng tunay na kabuluhan ang isang kilos, ito ay nararapat na nagmula sa kilos-loob o may pahintulot nito. Ang isang kilos ay maaari lamang purihin o sisihin kung ito ay naisagawa nang malaya.
- 26. B. Pagtitimpi (Temperance or Moderation) Nabubuhay ang tao sa isang mapanuksong mundo. Maraming inihahain ang mundo sa ating harapan na maaaring maging dahilan upang magtalo ang ating pagnanasa at katuwiran. C. Katatagan (Fortitude) Ang buhay sa mundo ay puno ng mga suliranin at pagsubok. Kung minsan, sa tindi ng ating mga pinagdaraanan, nanghihina na ang ating loob at nawawalan tayo ng pag-asa. Kung kaya, mahalagang taglay natin ang birtud na maglalayo sa atin sa ganitong damdamin: ang birtud ng katatagan.
- 27. D. Maingat na Paghuhusga (Prudence) Ito ang tinuturing na ina ng mga birtud sapagkat ang pagsasabuhay ng ibang mga birtud ay dumadaan sa maingat na paghuhusga. Ang birtud na ito ay parehong intelektuwal at moral na birtud. Nagbibigay-liwanag at gumagabay sa lahat ng ating mabuting asal o ugali.
- 28. GAWAIN 2: Pamprosesong Tanong: 1. Ano ang pinahahalagahan ni Joven sa buhay na nais niyang abutin? 2. Ano-ano ang kaniyang mga pinagdaanan sa buhay na maaaring naging hadlang sa kaniya sa pag-abot ng kaniyang layunin? 3. Ano-ano ang ginawa niya upang malampasan ito? 4. Anong birtud ang kaniyang isinabuhay upang malampasan ang mga hadlang? 5. Ano ang nalinang sa kaniyang pagkatao dahil dito? 6. Paano nagkakaugnay ang pagpapahalaga at birtud ng tao sa kilos o gawain niya?
- 29. Pangkatang Gawain: Solusyon sa Situwasyon Hahatiin ang klase sa pangkat at bawat pangkat ay susulat ng sariling situwasyon na pagninilayan gamit ang pagpapahalaga at virtue sa pinagpasyahang kilos. Bawat pangkat ay ibabahagi ang kanilang ginawa.
- 30. Gawain 3: Muling balikan ang nakaraan. Sumulat ng isang (1) karanasan sa buhay na may aplikasyon ng iyong pagpapahalaga at virtue kung saan ginamit mo ang mga ito na gabay sa paggawa ng tamang pagpapasya. Pagkatapos ay punan ang mga hinihinging impormasyon sa tsart. Karanasan at Pagpapasyang Ginawa Pagpapahalaga at Birtud na Isinaalang-alang sa Paggawa ng Tamang Pagpapasya Epekto ng Pagpapasyang Ginawa
- 31. Tanong para sa paglalahat: Paano naiimpluwensiyahan ng pagpapahalaga at birtud ang iyong a. sariling pagpapasya? b. pagkilos? c. pakikipagkapuwa?
- 32. Pagninilay sa Pagkatuto Sagutin ang mga tanong. 1. Paano nakatulong ang taglay mo na mga pagpapahalaga at birtud sa iyong pag unlad at kabutihan? 2. Paano mo mapapanatili ang taglay mong pagpapahalaga at virtue? 3. Anong mga pagpapahalaga at birtud pa ang iyong kailangang linangin? Bakit? 4. Paano mo ito malilinang sa iyong sarili?
- 33. Pagsusulit
- 35. B. Basahin at unawaing mabuti ang situwasyon at sagutin ang mga tanong. Si Alpa na nasa ikapitong taon sa hayskul ay palaging niyayaya ng mga kaibigan na lumiban sa klase subalit hindi siya sumasama. Pagkalipas ng ilang linggo ay niyaya na naman siya at kung hindi sasama ay pinagbantaang hindi na siya parte ng grupo. Pero matatag pa rin ang paninindigan ni Alpa na huwag sumama sa mga kaibigan nito.
- 36. Tanong: 1. Ano ang pagpapahalaga at virtue ang ginamit ni Alpa? 2. Paano niya ginamit ang mga pagpapahalaga at virtue sa kaniyang pagpapasya? 3. Ano kaya ang kabutihang naidulot ng pagpapasyang ginawa ni Alpa?
- 37. Takdang-Aralin Sumulat ng tatlong (3) kahalagahan ng pagpapahalaga at virtue sa sariling pagpapasya, pagkilos, a pakikipagkapuwa. Isulat sa kuwaderno ang sagot.