EXPOSICIN REDEMUSEISTICA olladas de reinterpretaci坦n da obra de Julia Minguill坦n. As artistas e os artistas seleccionados son: David Cata, Veronica Vicente, Edu Albo, Alberto Pena, Marian Losada, Martin Lestao, Patricia Arellano, Paulova, Jose Caama単o, Paz Vicente,Laura Pi単eiro, Iria Cortizo, Roi Dominguez ,Maria Xose Dominguez, Paco Pestana, Juan Jos辿 Lomarti, Yolanda Dorda, Fernando Y叩単ez, Benjamin Santin Ben, Maria Nogueira, Germ叩n Limeres, Iago Eireos , Luz Darriba, Miguel Anxo Macia,Jos辿 Reigosa,Mauro Leivas, Paula Noya Renata Otero Ramallal, Pilar BoullosaFelix Carpio
Acci坦ns que se desenvolver叩n a partir do d鱈a 6 de marzo de 2018 e que dan resposta 叩 crecente demanda cidad叩 de informaci坦n e debate sobre temas relacionados cos feminismos, as violencias machistas e as diversidades afectivo sexuais, todos eles tratados dende m炭ltiples enfoques: econ坦mico, pol鱈tico, hist坦rico, sociol坦xico... Proxecto que, ademais, este ano 2018 se concreta na constituci坦n dunha colecci坦n especializada, en forma de centro de interese na Biblioteca gora, con m叩is de 500 documentos relacionados cos temas mencionados e a programaci坦n de d炭as actividades ao largo do ano: exposici坦n sobre mulleres cient鱈ficas chamada "Muller ti単a que ser" e ciclo de cine de x辿nero "Purplewatching".http://www.coruna.gal/bibliotecas/gl/actividades/actividades-destacadas-2018/xenero-e-feminismos-nas-bibliotecas
IV Congreso Xeneros, Museos Arte Educaci坦n Rede Muse鱈sticaEncarna Lago
油
Programa IV Congreso Xeneros Museos Arte e Educaci坦n: Como Xerente Da RMP Gracias por tanto traballo especialmente no d鱈a de hoxe as secretarias t辿cnicas do Congreso Pilar Sanchez, Noelia G坦mez e Ver坦nica Fernandez a tdxs xs compa単eirxs que tedes algo que ver na organizaci坦n grazas.
PROGRAMA.I.XORNADASDAS.LUGO.DEFINITIVO.pdfEncarna Lago
油
O grupo de traballo e investigaci坦n impulsan estas xornadas organizadas por Vicepresidencia da Deputaci坦n Provincial de Lugo a trav辿s da Rede Muse鱈stica. fo
Ollos de aula. N尊 22. versi坦n para imprimir en a4 a dobre cara (xu単o de 2015)Coordinadora Galega ENDL
油
N尊 22 (xu単o de 2015) de "Ollos de Aula" a "revista para as familias do alumnado". Edita: CGENDL. Maio de 2015. Descarga directa en http://www.coordinadoraendl.org/limiar.php?pax=ollosdeaula/ollosdeaula.html
V4 Presentacion Recetas (no para todos) Encarna.pdfEncarna Lago
油
Recetas(No para todos) sobre accesibilidad, inclusi坦n, igualdade y sostenibilidad para una (di)gestion patrimonial.
Este documento presenta una propuesta de taller sobre c坦mo los museos pueden construir redes comunitarias y de derechos. Propone seis acciones breves como "Poema de tijeras" y "Nuevos vocabularios" que involucren la reflexi坦n, el di叩logo y el intercambio de experiencias. El objetivo es explorar c坦mo los museos pueden ser espacios para la construcci坦n de comunidad y el reconocimiento de diferentes perspectivas.
EXPOSICIN REDEMUSEISTICA olladas de reinterpretaci坦n da obra de Julia Minguill坦n. As artistas e os artistas seleccionados son: David Cata, Veronica Vicente, Edu Albo, Alberto Pena, Marian Losada, Martin Lestao, Patricia Arellano, Paulova, Jose Caama単o, Paz Vicente,Laura Pi単eiro, Iria Cortizo, Roi Dominguez ,Maria Xose Dominguez, Paco Pestana, Juan Jos辿 Lomarti, Yolanda Dorda, Fernando Y叩単ez, Benjamin Santin Ben, Maria Nogueira, Germ叩n Limeres, Iago Eireos , Luz Darriba, Miguel Anxo Macia,Jos辿 Reigosa,Mauro Leivas, Paula Noya Renata Otero Ramallal, Pilar BoullosaFelix Carpio
Acci坦ns que se desenvolver叩n a partir do d鱈a 6 de marzo de 2018 e que dan resposta 叩 crecente demanda cidad叩 de informaci坦n e debate sobre temas relacionados cos feminismos, as violencias machistas e as diversidades afectivo sexuais, todos eles tratados dende m炭ltiples enfoques: econ坦mico, pol鱈tico, hist坦rico, sociol坦xico... Proxecto que, ademais, este ano 2018 se concreta na constituci坦n dunha colecci坦n especializada, en forma de centro de interese na Biblioteca gora, con m叩is de 500 documentos relacionados cos temas mencionados e a programaci坦n de d炭as actividades ao largo do ano: exposici坦n sobre mulleres cient鱈ficas chamada "Muller ti単a que ser" e ciclo de cine de x辿nero "Purplewatching".http://www.coruna.gal/bibliotecas/gl/actividades/actividades-destacadas-2018/xenero-e-feminismos-nas-bibliotecas
IV Congreso Xeneros, Museos Arte Educaci坦n Rede Muse鱈sticaEncarna Lago
油
Programa IV Congreso Xeneros Museos Arte e Educaci坦n: Como Xerente Da RMP Gracias por tanto traballo especialmente no d鱈a de hoxe as secretarias t辿cnicas do Congreso Pilar Sanchez, Noelia G坦mez e Ver坦nica Fernandez a tdxs xs compa単eirxs que tedes algo que ver na organizaci坦n grazas.
PROGRAMA.I.XORNADASDAS.LUGO.DEFINITIVO.pdfEncarna Lago
油
O grupo de traballo e investigaci坦n impulsan estas xornadas organizadas por Vicepresidencia da Deputaci坦n Provincial de Lugo a trav辿s da Rede Muse鱈stica. fo
Ollos de aula. N尊 22. versi坦n para imprimir en a4 a dobre cara (xu単o de 2015)Coordinadora Galega ENDL
油
N尊 22 (xu単o de 2015) de "Ollos de Aula" a "revista para as familias do alumnado". Edita: CGENDL. Maio de 2015. Descarga directa en http://www.coordinadoraendl.org/limiar.php?pax=ollosdeaula/ollosdeaula.html
Este documento presenta una propuesta de taller sobre c坦mo los museos pueden construir redes comunitarias y de derechos. Propone seis acciones breves como "Poema de tijeras" y "Nuevos vocabularios" que involucren la reflexi坦n, el di叩logo y el intercambio de experiencias. El objetivo es explorar c坦mo los museos pueden ser espacios para la construcci坦n de comunidad y el reconocimiento de diferentes perspectivas.
Este documento discute la importancia de los museos socialmente sostenibles que promueven la inclusi坦n social, la ciudadan鱈a y la democracia. Argumenta que la acci坦n educativa de los museos puede generar un cambio social positivo al fomentar valores sociales como la igualdad, la integraci坦n y la participaci坦n de la comunidad. Tambi辿n enfatiza el papel fundamental de los derechos culturales y el acceso al patrimonio como derechos humanos.
PROGRAMA COMPLETO XVI Congreso ASAEE (1).pdfEncarna Lago
油
El documento presenta el programa general del XVI Congreso de Antropolog鱈a, que se celebrar叩 del 5 al 8 de septiembre. Cada d鱈a del congreso tendr叩 simposios, sesiones paseadas, mesas redondas y reuniones de redes sobre diversos temas de antropolog鱈a en un formato presencial. El mi辿rcoles se inaugurar叩 con una conferencia y habr叩 mesas plenarias y simposios sobre temas como cuidados, patrimonios y fronteras.
20230503_INTERCOM_DOHA_PROGRAMME_FINAL_DEF_ONLY_WORD.pdfEncarna Lago
油
Governance and Leadership Models in the Provincial Museum Network of Lugo
Modelos de gobernanza y liderazgo en la Red Provincial de Museos de Lugo
https://intercom.mini.icom.museum/
El modelo de gesti坦n y el liderazgo inspirador de la Red Muse鱈stica ser叩 presentado en DOHA en DUBAI .
VIII Congreso de Educaci坦n, Museos y Patrimonio: Compartir, incluir e integr...Encarna Lago
油
o VIII Congreso de Educaci坦n, Museos y
Patrimonio: Compartir, incluir e integrar para el futuro, organizado cada a単o por varias
organizaciones y liderado por CECA Chile, el que se realizar鱈a el 25 y 26 de noviembre del
2019, en la ciudad de Valpara鱈so.Conferencia inaugural
La educaci坦n en la Red Muse鱈stica
Provincial de Lugo: una apuesta para la
gesti坦n humanizada del patrimonio por Encarna Lago Gonz叩lez
Dice en su presentaci坦n Esteb叩n Torres Hormazabal :
Presidente CECA CHILE :Consensuamos que Encarna Lago Gonz叩lez, Gerenta de la Red de Museos de Lugo,
en Espa単a, era la adecuada para compartir su experiencia, conocimiento y afecto en
la charla magistral inaugural, dado su enfoque que pone en el centro de las pr叩cticas
museol坦gicas a las personas, en consecuencia, a las preocupaciones e intereses de
nuestra convocatoria.
Programa da RMPL no 2023: desigualdades ciclos de vida, xs maiores Encarna Lago
油
Xs nosxs maiores, cantas veces escoitamos estas palabras nos 炭ltimos 3 anos?
Trala crise, a xente da terceira idade viuse afectada non s坦 fisicamente polo agravamento das s炭as
doenzas e as novas enfermidades, sen坦n que sentiron como algo moito m叩is importante se po単鱈a
en perigo, a sa炭de mental.
O illamento deste grupo social, quen non mant辿n contacto social a trav辿s do gran fen坦meno de
masas actual, as redes, agudizouse nestes tempos.
D辿bense revisar os coidados 叩s persoas maiores, non soamente a trav辿s do 叩mbito sanitario sen坦n
colaborando toda unha sociedade non profesional do sector para mellorar o estado emocional e
psicol坦xico deste colectivo.
Escoitar e sobre todo ser escoitados, verse valiosos, mestrxs do pasado, transportadorxs de
lembranzas, instigadorxs de proxectos, valedores de maxia, as鱈 deben sentirse os nosos maiores,
e por iso, dende a Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo, presentamos un programa de
acompa単amento para contribu鱈r na recuperaci坦n deste colectivo tan afectado trala pandemia.
Os museos acent炭an o seu traballo social e traspasan os muros internos para achegarse a s炭a
comunidade.
Algunos momentos nas Redes Sociais da Rmpl en 2022Encarna Lago
油
Este documento lista las redes sociales y a単os de varios museos provinciales en Lugo, como el Museo Provincial de Lugo, Museo Provincial do Mar, y Museo Pazo de Tor, asi como las cuentas de Instagram, TikTok, y Twitter de la Red de Museos Provinciales de Lugo (RMPL) para 2022.
Traballos de conservacion 2022 Pazo de TorEncarna Lago
油
El documento describe la restauraci坦n de un escudo de m叩rmore situado en el muro perimetral del Pazo de Tor en Lugo, Galicia. El escudo se encontraba en mal estado debido a la colonizaci坦n biol坦gica y a la intemperie. La restauraci坦n consisti坦 en limpiar la superficie para eliminar la p叩tina y residuos, permitiendo leer nuevamente las armas representadas en el escudo de la familia Varela.
ESTATISTICA DO ANO 2022 DA REDE MUSEISTICA PROVINCIAL DE LUGOEncarna Lago
油
O documento fornece estat鱈sticas anuais sobre o n炭mero de visitantes da rede muse鱈stica provincial de Lugo em 2021 e 2022, mostrando um aumento significativo no ano de 2022. Os dados s達o categorizados por m棚s, dia da semana, faixa et叩ria, local de origem e hor叩rio de visita.
ACCINS DA REDE MUSEISTICA PROVINCIAL PARA INCORPORAR A INTERSECCIONANIDADE ...Encarna Lago
油
Este documento describe el desarrollo de 23 a単os de la Red Muse鱈stica Provincial de Lugo (RMPL) en Galicia, Espa単a, desde su creaci坦n en 1999 hasta la actualidad. Resume las 9 partes clave de su evoluci坦n, incluyendo abrir el museo a nuevos enfoques, crear equipos, escuchar a la comunidad, establecer redes, planificar estrat辿gicamente, ejecutar proyectos inclusivos, innovar, y mejorar continuamente basado en los datos obtenidos. El objetivo final ha sido establecer museos
Este identificador para citar o enlazar este 鱈tem:
http://hdl.handle.net/10347/8743
Artigo sobre Julia Minguill坦n p叩xina 396 叩 402
20garciasoria.pdf Julia Minguill坦n.pdfEncarna Lago
油
El documento discute el tratamiento de las artistas pl叩sticas en la historiograf鱈a del arte espa単ol de posguerra. Argumenta que las mujeres artistas a menudo fueron marginadas y sus obras caracterizadas en t辿rminos de una supuesta "esencia femenina", lo que las exclu鱈a de los principales movimientos art鱈sticos. A pesar de esto, algunas mujeres como Julia Minguill坦n tuvieron 辿xito, aunque rara vez recibieron el mismo reconocimiento que sus hom坦logos masculinos. El documento tambi辿n examina las perspectivas de
3439_L. Y叩単ez_ Julia habilidosa y creativa (El Progreso 13.06.2020).pdfEncarna Lago
油
Julia Minguill坦n era una artista muy creativa y habilidosa que destacaba en m炭ltiples manualidades como la cocina, costura, dise単o de moda y accesorios, y escultura. Aunque inicialmente estudi坦 escultura, decidi坦 continuar con la pintura. Para preparar sus cuadros, constru鱈a detaladas maquetas de cart坦n de las escenas que luego pintaba, lo que le permit鱈a componer y modificar los elementos. Adem叩s de su talento art鱈stico, Julia dise単aba su propia ropa y accesorios de forma original.
3521_Firmado 1.pdf Julia Minguillon.pdfEncarna Lago
油
Francisco Leal Insua, viudo de la pintora Julia Minguill坦n, intervino en sus obras con la intenci坦n de autentificarlas y protegerlas de falsificaciones, pero termin坦 alterando muchas de ellas al firmar y escribir sobre los originales. Aunque tuvo buenas intenciones, su m辿todo perjudic坦 el estudio y valoraci坦n de la obra de Minguill坦n al causar confusi坦n sobre cu叩les firmas eran originales. Se necesita examinar las firmas en detalle para distinguir las hechas por la pintora de las a単adidas
Dorsales para traballar os ODS con obras da RMPLEncarna Lago
油
A trav辿s das obras dos museos impresos e tintas ecoloxicas sobre sabanas de lenzo fixemos estos dorsais para po単er o foco nos ODS.
O grupo convertiuse na UNESCo bus
1. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 1
REDE MUSESTICA
PROVINCIAL DE LUGO
Ronsel de futuro. Rumbo 2030
Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo
IgualdadedeX辿nero
Programaescolarsobre
Multicanle
Online
Presencial
Online-Presencial
CADERNO DO
ALUMNADO DE
BACHERELATO
2. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 2
Este caderno 辿 de ...........................................................
3. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 3
Actividades
Agora estamos nun museo, e os museos son relatores
de historias. Non soamente de historias do pasado,
se non de cousas que est叩n a pasar no presente.
E o presente estamos a constru鱈lo n坦s.
A trav辿s destas actividades ofrec辿mosvos a posibilidade de
re-escribir o discurso, crear un museo aberto e diverso que
dea visibilidade a todes por igual, re-elaborar a nosa historia
da Arte, reivindicar os nosos referentes e darlle a volta aos
estereotipos para acadar unha sociedade igualitaria.
1 Hackeando a desigualdade
2 Mulleres artistas... que xenias!
3 Mulleres artistas na Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo
4 Amar a mar. Mari単as, marosas e maruxainas
5 Podcast pola igualdade de x辿nero
6 Diversigualdade en rede: un orgullo de museo
7 Quen 辿 quen no rueiro. R炭as con nome de muller
8 Mulleres benfeitoras, ronsel de futuro
Ronsel de futuro. Rumbo 2030
Tes diante un caderno para xogar. A que? A romper
os estereotipos de x辿nero, a divertinos cambiando
os papeis que a sociedade nos d叩 por ser homes
ou mulleres e a hackear a desigualdade.
A t炭a ollada imp坦rtanos, porque pensamos que a t炭a
participaci坦n 辿 indispensable, para que desde a aula
e o museo, con creatividade, poidamos constru鱈r a
sociedade na que realmente queremos vivir en paz.
4. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 4
Alg炭ns conceptos antes de comezar
I. CONCEPTOS SOBRE
IGUALDADE DE XNERO
1. Que queremos dicir cando falamos de
Igualdade e de Diversidade?
Igualdade 辿 querer que todas as persoas, homes e
mulleres, te単an as mesmas oportunidades. Isto 辿: que
estuden, xoguen ou que traballen onde queiran sen
importar se son do sexo masculino ou feminino.
Cando falamos de diversidade queremos dicir que a鱈nda
que loitamos pola igualdade de oportunidades todes
somos diferentes: o noso cabelo ou os nosos ollos son
de cores distintas, as nosas familias poden ser dunha
maneira ou de outra, g炭stanos facer cousas cada quen ao
seu xeito. Algunhas somos m叩is altas, outros falamos con
diferente acento. Pero iso non quere dicir que te単amos
que tratarnos peor ou mellor porque todes temos os
mesmos dereitos e debemos vivir en IGUALDADE.
2. Por que falamos de X辿nero?
Porque x辿nero ref鱈rese ao conxunto de caracter鱈sticas,
comportamentos, actividades, etc.. que unha sociedade
considera adecuados para as persoas en funci坦n do seu sexo
biol坦xico. As diferentes atribuci坦ns poden xerar desigualdade
cando se favorece por sistema a un dos grupos.
3. E cando non hai Igualdade?
Seguro que escoitastes algunha vez que os rapaces son de
ciencias e as rapazas son de letras, ou que as mulleres sempre
est叩n competindo entre elas ou que os homes que fan ballet
son raros. Todo isto son ESTEREOTIPOS DE XNERO, ideas
preconcibidas que nos marcan desde a infancia como somos
e que seremos no futuro en funci坦n do noso sexo biol坦xico.
E cando estes estereotipos discriminan 叩s
mulleres cham叩moslles MACHISTAS, e se
discriminan a homes e mulleres, SEXISTAS.
4. Orgullo LGTBIQA+
Incluso, estes estereotipos de x辿nero chegan a ditar
con quen debemos formar parella, por exemplo,
se es muller deber叩s namorar dun home e se es
un home a t炭a parella ser叩 unha muller.
Nas aulas, nas r炭as, nas redes sociais, mozos e mozas comezan a
aprender a relacionarse e por tanto a constru鱈r a s炭a identidade
e a explorar a s炭a sexualidade. Tratar estes temas desde as
aulas e o museo sup坦n un reto que debe responderse desde a
visibilidade como parte dunha formaci坦n integral en valores.
Polo tanto n坦s, que cremos na IGUALDADE e na
TOLERANCIA, entendemos o respecto 叩 DIVERSIDADE
afectivo-sexual e de x辿nero como a liberdade de ser, vivir e
amar como o coraz坦n cho pida. E o museo debe garantir
a igualdade de trato e loitar contra a discriminaci坦n.
Outros conceptos
Identidade de X辿nero: identificaci坦n de cada persoa
independentemente do seu sexo biol坦xico.
Orientaci坦n sexual: atracci坦n emocional, rom叩ntica
sexual ou afectiva cara a outras persoas.
D鱈a do Orgullo: 28 de xu単o, d鱈a reivindicativo
de visibilidade das persoas LGTBIQA+
LGTBIQA+: colectivo de persoas lesbianas, gays,
trans, intersexuais, queers (non binarias),
asexuais e outras identidades.
II. A IGUALDADE NO MUNDO DA ARTE
A pesar dos avances, os n炭meros falan dunha diferenza
importante. As mulleres son maior鱈a nas Escolas de Arte (70%),
por辿n cando saen ao mundo laboral e tratan de vender as
s炭as obras, participar en exposici坦ns e feiras, a s炭a presenza
baixa. Por exemplo, segundo a Asociaci坦n Mulleres nas Artes
Visuais (MAV), na feira ARCO, a m叩is importante de Espa単a
neste 叩mbito, de cada 100 artistas soamente 26 eran mulleres.
Por que? Moitas persoas falan de que 辿 cousa de xenialidade
ou de talento, pero a historia da Arte e a realidade inducen
a pensar que a multiplicidade de tarefas, os prexu鱈zos e a
desigualdade de oportunidades est叩n detr叩s desta diferenza.
O que nos leva a preguntarnos, de ser Picasso unha
muller, ser鱈a considerado un xenio da pintura?
5. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 5
Presencial + contidos na versi坦n online
Material: Imaxes das obras dos museos,
imaxes de prensa, emojis.
As obras, por estar nos museos, outorgan un
car叩cter de veracidade ao que exp坦n, separando
o que 辿 normal do que 辿 extraordinario.
1
HackeandoaDesigualdade
Con este xogo queremos buscarlle as
voltas 叩s obras expostas, abrir as costuras
do sexismo e ofrecer outras lecturas.
Utilizaremos as imaxes como base para pensar e
facernos preguntas: 辿 hoxe as鱈? Identif鱈come con esta
situaci坦n? Co単ezo algunha parecida? Como poder鱈a
mellorala, darlle valor ou amosar algo diferente?
Podemos hackealas, con recortes, con emojis ou
pintando e escribindo por riba delas, cambiando
elementos tradicionalmente atribu鱈dos a un ou
a outro x辿nero para transformar os estereotipos
e crear as nosas propias identidades.
Veremos estas diferenzas nos seguintes aspectos
A. Que 辿 ser muller e que 辿 ser home?
B. Isto 辿 cousa de ... Roles de x辿nero
C.
Cubrir ou descubrir os corpos
tam辿n 辿 cuesti坦n de x辿nero
D. As emoci坦ns, os afectos e os coidados
E. Estudar xuntxs para vivir xuntxs
F. Espazos da casa divididos
6. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 6
Retrato de se単ora (Elsie Woodbury Brown) de Madrazo e Retrato
de cabaleiro de Esquivel. Museo Provincial de Lugo
Mar鱈a de Andr辿s y Garc鱈a por Enrique Navarro e Miguel
ngel Quesada de Amparo Abella. Pazo de Tor
A. Que 辿 ser muller e que 辿 ser home?
Reflexionamos e debatemos sobre as desigualdes de x辿nero nestas imaxes
1. Hackeando a desigualdade
7. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 7
Traballar na casa, traballar f坦ra da casa
Interior de Villamil G de Paredes e Retrato de Antonio Ron
Pardo de Corredoira Museo Provincial de Lugo
Coser e loitar
As costureiras de lvarez de Sotomayor e O cazador de
Bail辿n de Rom叩n Navarro. Museo Provincial de Lugo
As tecedoras. O traballo do
li単o en San Paio de Narla
B. Isto 辿 cousa de... Roles de x辿nero
Reflexionamos e debatemos sobre as desigualdes de x辿nero nestas imaxes
1. Hackeando a desigualdade
8. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 8
Levar e traer auga na sella
Como xogamos
Soldadi単os
de chumbo
e bonecas.
Pazo de Tor
A forza 辿 cousa de homes? Mulleres con forza
As pescantinas. Museo Provincial do Mar
B. Isto 辿 cousa de... Roles de x辿nero
Reflexionamos e debatemos sobre as desigualdes de x辿nero nestas imaxes
1. Hackeando a desigualdade
9. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 9
As redeiras. Museo Provincial do Mar
As mariscadoras
Mulleres patroas de barco. V鱈deo:
https://www.youtube.com/watch?v=Cb7JrXT_h7It=77s
B. Isto 辿 cousa de... Roles de x辿nero
Reflexionamos e debatemos sobre as desigualdes de x辿nero nestas imaxes
1. Hackeando a desigualdade
10. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 10
Torso de Otero Camps no Museo Provincial de Lugo. Cartel das Guerrilla Girls de 1989 Deben estar as mulleres espidas para entrar no Museo
Met. (Metropolitan)? Menos do 5% dos artistas nas secci坦ns de Arte Moderna son mulleres, pero un 85% dos espidos son femininos.
C. Cubrir ou descubrir os corpos tam辿n 辿 cuesti坦n de x辿nero
Reflexionamos e debatemos sobre as desigualdes de x辿nero nestas imaxes
1. Hackeando a desigualdade
11. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 11
As vestimentas
Foto de Se単ora no Pazo de Tor, vestimenta de cabaleiro do Pazo de Tor, Retrato de alde叩 de Villamil Garc鱈a de Paredes no Museo Provincial de Lugo
C. Cubrir ou descubrir os corpos tam辿n 辿 cuesti坦n de x辿nero
Reflexionamos e debatemos sobre as desigualdes de x辿nero nestas imaxes
1. Hackeando a desigualdade
12. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 12
C. Cubrir ou descubrir os corpos tam辿n 辿 cuesti坦n de x辿nero
Reflexionamos e debatemos sobre as desigualdes de x辿nero nestas imaxes
As xoias
Pendentes tradicionais de San Paio de Narla e
torque de Burela do Museo Provincial de Lugo
As armas
Armadura e armas do Pazo de Tor (masculinas) e
dagas de San Paio de Narla (femininas)
1. Hackeando a desigualdade
13. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 13
Sombreiros. De quen 辿 este sombreiro? Pazo de Tor
Abanos de muller e de home. Pazo de Tor e Museo Provincial de Lugo
C. Cubrir ou descubrir os corpos tam辿n 辿 cuesti坦n de x辿nero
Reflexionamos e debatemos sobre as desigualdes de x辿nero nestas imaxes
1. Hackeando a desigualdade
14. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 14
As cadeiras de montar a cabalo, masculinas, femininas e a xamuga do Pazo de Tor e de San Paio de Narla
C. Cubrir ou descubrir os corpos tam辿n 辿 cuesti坦n de x辿nero
Reflexionamos e debatemos sobre as desigualdes de x辿nero nestas imaxes
1. Hackeando a desigualdade
15. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 15
A galerna de Soria Gonz叩lez,
a escultura da Maternidade africana. Museo Provincial de Lugo
Pezoeira de San Paio de Narla
e a nodriza do Pazo de Tor
D. As emoci坦ns, os coidados e os afectos
Reflexionamos e debatemos sobre as desigualdes de x辿nero nestas imaxes
1. Hackeando a desigualdade
16. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 16
Pedindo mozo a san Ant坦n de Acu単a e as m叩scaras africanas. Museo Provincial de Lugo No mercado de Cruz Herrera
Museo Provincial de Lugo
D. As emoci坦ns, os coidados e os afectos
Reflexionamos e debatemos sobre as desigualdes de x辿nero nestas imaxes
1. Hackeando a desigualdade
17. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 17
Aula de nenas e aula de nenos no Museo Provincial do Mar
A Escola de Dolori単as de Julia Minguill坦n.
Museo Provincial de Lugo
E. Estudar xuntxs para vivir xuntxs
Reflexionamos e debatemos sobre as desigualdes de x辿nero nestas imaxes
1. Hackeando a desigualdade
18. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 18
No Pazo de Tor, o Sal坦n de Xogos era de uso exclusivo para os homes.
Por tanto, nas reuni坦ns sociais, as mulleres utilizaban o Sal坦n do Mediod鱈a.
F. Espazos da casa divididos
Reflexionamos e debatemos sobre as desigualdes de x辿nero nestas imaxes
1. Hackeando a desigualdade
19. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 19
2
Mulleresartistas...quexenias!
Presencial: A completar en online coa actividade Mulleres
artistas na Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo
1. Nomear a artistas de todos os tempos.
2. Cantas artistas mulleres co単eces?
3. Investigar sobre:
Maruja Mallo 揃 Artemisia Gentileschi
Frida Kahlo 揃 Lita Cabellut
E que pasa coas obras an坦nimas?
Non sabemos quen fixo esa obra, por iso po単emos
ANNIMO, que significa sen nome. Son obras
sen firma e non co単ecemos quen as realizou.
Puideron ser acaso obra de artistas mulleres?
A Sagrada Familia (S. XVII)
An坦nimo flamenco
leo sobre t叩boa
Museo Provincial de Lugo
Sab鱈as que...?
Xa desde a Antig端idade, as mulleres tiveron moi dif鱈cil aprender,
traballar e ser reco単ecidas como artistas. Por exemplo, non lles
permit鱈an asistir 叩s sesi坦ns das escolas de Arte con modelos
espidos para poder retratalos, e moi poucas veces pod鱈an firmar
as s炭as propias obras. Estaban tam辿n exclu鱈das do mercado da
Arte, o que quere dicir que non era moi probable que algu辿n
comprase os seus traballos ou lles encargasen outros.
De a鱈 que co単ezamos m叩is homes que mulleres artistas.
Ent坦n, esta obra.... quen a fixo?
Busca outras obras an坦nimas no museo nas Salas
4, 5, 6 e 7 do Museo Provincial de Lugo.
Ollo! Todas as respostas son correctas, pero tratamos de pensar
e debater sobre o traballo silenciado das mulleres artistas.
20. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 20
Presencial e online: A completar coa
actividade Mulleres artistas... que xenias!
Percorremos os museos da Rede destacando as obras
das artistas mulleres. Nos comentarios das obras hai
preguntas para reflexionar e traballar cada tema.
3
MulleresartistasnaRede
Muse鱈sticaProvincialdeLugo
21. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 21
Buscamos estas obras de artistas mulleres
nos museos da Rede Muse鱈stica
3. Mulleres artistas na Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo
Venecia, de M捉 Luisa P辿rez Herrero
M捉 Luisa P辿rez Herrero (1898 1934).
Pintora madrile単a especializada en
paisaxes. Foi unha das primeiras
artistas que puido formarse na
Academia de de Belas Artes
de San Fernando. Pertenceu
ao grupo das Sensombreiro
como Maruja Mallo e viaxou por
Europa recollendo as variaci坦ns
de luz con gran sensibilidade.
Nesta obra, a artista
retrata un dos seus
temas favoritos: as r炭as anegadas de Venecia.
F鱈xate nos reflexos da auga, as sombras e a variedade
de cores nos muros, o estreito do canal e a diagonal
que forma no cadro. Imos xogar cos sentidos: que
sons, recendos, sensaci坦ns, lle por鱈as ao cadro?
Pensas que 辿 f叩cil ou dif鱈cil vivir a鱈? Por que?
Grupo alde叩n, de Carmen
lvarez de Sotomayor
Carmen lvarez de Sotomayor
(1910 - 1993) naceu nunha familia
de artistas. Expuxo en Madrid,
Lisboa e Bos Aires. Foi eloxiada
polo seu bo oficio e rigorosidade.
A forma de mirar de cada
persoa que comp坦n o grupo
transm鱈tenos unha sensaci坦n
diferente. Tam辿n suxire a
idea de familia, pola diferenza
de idades e a disposici坦n no
cadro, case formando un tri叩ngulo.
Poder鱈as falar por cada unha dxs personaxes
e contarnos o que pensan?
Escola de Dolori単as,
de Julia Minguill坦n
Julia Minguill坦n (1906-1965)
era una pintora luguesa
que destacaba polo seu
dominio t辿cnico. Foi a
primeira muller galardoada
cunha Medalla de Primeira
Clase nunha Exposici坦n
Nacional de Belas Artes.
Isto ocorr鱈a en 1941 coa
Escola de Dolori単as. A s炭a
obra pode verse tam辿n no
Museo Nacional Centro
de Arte Ra鱈単a Sof鱈a. No Museo Provincial de Lugo temos unha
sala dedicada a ela, a 16, con 13 obras entre as que contamos
retratos, escenas de x辿nero, pintura relixiosa e un autorretrato.
Julia Minguill坦n pintou esta escola rural nun tempo de
descanso en Lourenz叩, val que se ve pola fiestra do fondo. A
composici坦n sit炭a ao alumnado dividido en grupos, algunhxs
nenxs miran directamente para n坦s, outrxs aos libros.
Onde mira a mestra Dolori単as? Ves onde est叩 escribindo o
rapaz que est叩 de p辿? Utilizas algo parecido na actualidade?
No Museo Provincial de Lugo
22. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 22
Buscamos estas obras de artistas mulleres
nos museos da Rede Muse鱈stica
No Museo Provincial de Lugo
3. Mulleres artistas na Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo
Gu鱈a Postal
de Lugo, de
Maruja Mallo
Maruja Mallo
(1902-1995). Nada
en Viveiro, est叩
considerada
como a artista
da Xeraci坦n do
27. Vangardista,
en辿rxica, estudou
na Academia de Belas Artes de San Fernando e formou parte
das Sensombreiro. A s炭a obra 辿 unha aventura por diversos
movementos art鱈sticos como Surrealismo ou o Realismo
M叩xico. Atopar辿mola exposta en fundaci坦ns e museos de todo
o mundo. D辿cadas despois da s炭a volta do exilio, nos anos 80,
converterase en 鱈dolo da Movida madrile単a. No Museo Provincial
de Lugo contamos con seis obras expostas desta artista.
Unha collaxe, un folleto tur鱈stico, unha fantas鱈a. A Gu鱈a Postal
de Lugo an鱈manos a descubrir os recunchos de Lugo, o seu
patrimonio, desde o pasado e o presente da pintora e chisc叩ndolle
o ollo ao futuro (coches, ra単aceos, avi坦ns, autoestradas). Ela
repetir鱈a esta estrutura de imaxes superpostas na s炭a serie
de Verbenas e nas Estampa. Poder鱈as compo単er a collaxe
do lugar onde vives? Que cousas da imaxe seguen e cales
desapareceron? Reco単eces todo o que describe Maruja?
Adosados 3, de M坦nica Alonso
M坦nica Alonso (1970). Esta artista
e comisaria lucense, cun extenso
curr鱈culo de exposici坦ns, traballa
as posibilidades que presentan
as cores, a luz e o espazo no
benestar humano. Un proxecto moi
destacable foi o que desenvolveu
no Hospital Cl鱈nico de Santiago
con maquetas de habitaci坦ns
seguindo as indicaci坦ns dos e das
pacientes da planta de pediatr鱈a.
Adosados 3 辿 una estrutura en
madeira de m叩is de tres metros de altura que reproduce
o esqueleto dun bloque de vivendas, habitual nas nosas
cidades. Sabendo que os planos entre as diferentes alturas
son os mesmos, M坦nica Alonso reflexiona sobre o feito de
que todas as nosas habitaci坦ns coinciden, unhas enriba das
outras e, por tanto, cando durmimos fac辿molo a un tempo.
A autora inter辿sase polos beneficios que as cores e a arte te単en
na calidade de vida, e pinta cada habitaci坦n dunha cor diferente.
E ti? Cales cores danche calma/arrep鱈o/enerx鱈a/tristeza?
Poder鱈as pintar o plano da t炭a casa e dividilo por cores?
A espera, de Violeta Bernardo
Violeta Bernardo (1953). Esta
artista, escultora de vocaci坦n,
辿 profesora de ensinanza
Primaria e graduada en Artes
Aplicadas na especialidade de
cer叩mica. Ten obra nas r炭as
de Sarria e no concello de
Burela. Fundamentalmente,
o seu traballo 辿 coherente co
seu compromiso feminista.
Desde a figuraci坦n ao
conceptual, Violeta visibiliza
idades, tarefas e emoci坦ns das mulleres, 叩s
veces cunha necesaria pinga de iron鱈a.
Podes ver esta obra, doaz坦n da artista, no xard鱈n do
Museo Provincial de Lugo. Unha muller embarazada
espera tranquila. A pesar de non ter rostro, podemos
sentir o seu cari単o e a s炭a tranquilidade pero tam辿n
a incerteza ante o que vai vir e non co単ecemos.
Co単eces m叩is obras que falen da maternidade? E
da paternidade? Sempre foi moi complicado para as
mulleres que eran nais solteiras sa鱈r adiante. N坦s
entendemos que debemos respectar a todo tipo de
familias, porque todas son diferentes. Como 辿 a t炭a?
23. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 23
No Pazo de Tor No Museo Provincial do Mar
Buscamos estas obras de artistas mulleres
nos museos da Rede Muse鱈stica
3. Mulleres artistas na Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo
A voz da silenciadas, de Violeta Bernardo
Co descubrimento desta placa de Violeta Bernardo
celebramos o 50 aniversario do Museo Provincial do
Mar. Representa tam辿n unha homenaxe 叩 voz das
silenciadas e reivindica o papel das mulleres na historia.
Que muller da t炭a contorna che
gustar鱈a destacar e por que?
Retrato de Pedro de Z炭単iga
y Cornejo, de Celia Cort辿s
co単ecido o labor da artista
monfortina Celia Cort辿s nas
pinturas murais do Mosteiro de
Samos en 1957, como parte da s炭a
reconstruci坦n tras o incendio. Tam辿n
foi a encargada de ilustrar o libro
Historia de Monforte e a s炭a terra
de Lemos de Germ叩n V叩zquez.
Tr叩tase do retrato do bisav坦
da 炭ltima propietaria do Pazo
de Tor, Pedro de Z炭単iga y
Cornejo coa vestimenta de cabaleiro da Orde de Santiago.
Fix叩devos na expresi坦n, na forma de mirarnos.
Que expresa? Por que? Leva s鱈mbolos como a cruz, o colar
e o bonete. Todo forma parte do seu uniforme de cabaleiro.
Como ves, a roupa tam辿n pode ser un estereotipo. Pod鱈as
pensar noutros exemplos de forma de vestir ou peitearse
que sexan un estereotipo de mulleres e homes?
Retrato do Miguel ngel
Quesada, de Amparo Abella
Amparo Abella retrata ao
marido da 炭ltima propietaria
do Pazo de Tor, vestido co
uniforme militar e as insignias
que o identifican como
coronel do Ex辿rcito de Terra. As
mulleres puideron incorporarse
叩s Forzas Armadas en 1988.
En 2019, de cada 100 militares
soamente 12 son mulleres.
A鱈nda as鱈, supo単en o dobre
das que estaban en 2000.
Adivi単as en que ano foi nomeada coronel a primeira muller?
En 2015. Foi Patricia Ortega quen en 2019 chegou ao rango
de xenerala, a 炭nica muller neste posto na actualidade.
24. Presencial e online
Mari単as, Marosas e Maruxainas 辿 un espazo de
visibilidade e reco単ecemento 叩s mulleres da Mari単a.
Po単辿moslle cara e d叩moslles voz 叩s invis鱈beis e 叩s historias
non contadas daquelas que sostiveron as nosas vidas.
Vista inmersiva:
https://my.matterport.com/show/?m=NybLhDkFY78play=1
No centro da exposici坦n est叩n as caixas da lonxa do
peixe. Atopar叩s fotos cos oficios das mulleres na mar.
E quen preside? Nada menos que a Maruxaina, serea
que vive nunha cova do illote da Sombriza, nos Farall坦ns.
Ela f鱈a nunha roca e cando fai mal tempo, berrando
ou tocando o corno indica que non se saia 叩 mar.
F鱈xate no panel da dereita. Cada muller representa a
un concello da comarca. Podemos co単ecelas polo seu
retrato da faciana e das mans, mans de traballar duro.
Le os textos. Amosan o papel das mulleres en cada
concello baixo unha gran diversidade de olladas.
Propo単辿mosche realizar un retrato semellante
aos nosos pero dunha muller do teu coti叩, con
foto e un relato que a describa e por que che
parece importante que a co単ezamos.
Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 24
4
Amaramar.Mari単as,
marosasemaruxainas
25. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 25
Vista inmersiva: https://my.matterport.com/show/?m=NybLhDkFY78play=1
4. Amar a mar. Mari単as, marosas e maruxainas.
Visitamos a exposici坦n Amar a Mar e rendemos
homenaxe 叩s mulleres da nosa vida
26. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 26
Online
Realiza e env鱈a un audio de curta duraci坦n (de 2, 5 ou 10
min m叩ximo se 辿 en grupo) sobre unha muller artista
que co単ezas ou dalgunha obra que te chame a atenci坦n.
C坦ntanos, por exemplo, cando e onde a viches por
primeira vez, que sabes da s炭a obra ou f叩lanos da s炭a
vida. No caso de ser unha obra, como a describir鱈as,
por que che gusta e onde podemos vela.
Unha vez recibidos todos os audios, xuntaranse
nun podcast que ser叩 difundido nas canles sociais
da Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo.
5
Podcastpolaigualdadedex辿nero
27. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 27
Online
A actividade desenv坦lvese en varias partes:
Parte 1: Primeiro, b坦talle un ollo 叩 nosa exposici坦n no
xard鱈n do Pazo de Tor sobre Diversidade de X辿nero
https://my.matterport.com/show/?m=w4LGS96pqerbrand=0
Parte 2: Teremos despois un encontro virtual
6
Diversigualdadeenrede:
unorgullodemuseo
con mozas e mozos sobre a actualidade e
futuro do movemento LGTBIQ+ en Lugo para
co単ecer m叩is a fondo a este colectivo.
Tras a charla, elixiredes unha palabra relacionada
co respecto 叩 Diversidade de X辿nero para
realizar o voso panel informativo, con dese単os,
frases, fotos ou v鱈deos, para que todo o voso
instituto poida co単ecer mellor esa palabra.
Parte 3: Por 炭ltimo, difundiremos estes
paneis no museo e nas redes sociais.
28. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 28
Presencial e online
Os nomes das r炭as son importantes para lembrarnos
dos persoeiros do pasado. Temos r炭as en Lugo co nome
de Julia Minguill坦n, Concepci坦n Arenal ou de gremios
de traballadoras como Leiteiras ou Costureiras. En
Monforte, M捉 Paz de Tor, doadora do Pazo, ten a s炭a
r炭a, igual ca poetisa Sara Cao Varela ou a catedr叩tica
Emilia Casas Baamonde. E se imos a Viveiro, veremos
que Maruja Mallo ten tam辿n unha r炭a dedicada.
A鱈nda as鱈, a diferenza 辿 destacable: soamente un
5% dos nosos rueiros levan nomes de mulleres.
O que propo単emos 辿, en primeiro lugar
mapear, 辿 dicir, investigar no mapa de onde
vivimos, os nomes de r炭as. Despois buscaremos
informaci坦n sobre quen eran estas mulleres.
Finalmente, proporemos nomes de mulleres
artistas e da historia que queiramos visibilizar.
Con todo este material, realizaremos
un blog, no que amosaremos os nosos
descubrimentos e as nosas propostas.
7
Quen辿quennorueiro.
R炭asconnomedemuller
29. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 29
8
Mulleresbenfeitoras,
ronseldefuturo
Manuela Go単i Mar鱈a Paz de Taboada de Andr辿s e Z炭単iga
Emigrante na Arxentina xunto co seu marido, foi
a doadora das 60 000 pesetas (uns 360 ) que o
matrimonio legou para constru鱈r en 1931 a Escola
Unitaria de San Cibrao, hoxe Museo Provincial do
Mar. Mellorar a educaci坦n como forma de progresar
tam辿n nas condici坦ns de vida das xentes da s炭a
Terra Nai foi un obxectivo principal daquelas persoas
emigrantes. Esta solidariedade materializouse
nos centos de Escolas da emigraci坦n que podes
ver nesta web do Consello da Cultura Galega.
http://mapas.consellodacultura.gal/escolas/index.php
Visita o Museo Provincial do Mar neste enlace
https://my.matterport.com/show/?m=vYvPNxrXBDqamp;brand=0
A 炭ltima Se単ora de Tor doou o Pazo 叩 Deputaci坦n de Lugo. Muller
de tradici坦n conservadora pero adiantada ao seu tempo, mantivo
no Pazo un ambiente af鱈n 叩s artes, relacion叩ndose con escritores
como Manuel Mar鱈a ou Ux鱈o Novoneira ou con pintores como Enrique
Navarro. Ela sempre presentou a s炭a casa como un museo e por fin,
este abriuse como tal en 2006. Desde ent坦n, multitude de proxectos
relacionados coa visibilidade das mulleres artistas, a diversidade de
x辿nero, os valores para a paz e a natureza tiveron lugar no Museo-Pazo.
Visita o Pazo de Tor neste enlace
https://my.matterport.com/show/?m=w4LGS96pqeramp;brand=0
A conservaci坦n do propio relato do Pazo e das colecci坦ns e, en definitiva,
dos 400 anos de historia familiar, non ser鱈a posible sen a permanencia
de ngeles Rivada como primeira gu鱈a. ngeles, serviu na casa desde
os 9 anos e en deferencia a unha vida entregada aos coidados, dona
Mar鱈a Paz quixo mantela ligada ao lugar. Ningu辿n coma ela pod鱈a
interpretar e transmitirnos mellor o que o Pazo de Tor quere contarnos.
Online
Co単ecemos as mulleres que
legaron o seu patrimonio para
a mellora cultural do pa鱈s.
30. Programa escolar sobre Igualdade de X辿nero - Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo 30
Datos de contacto:
Rede Muse鱈stica Provincial de Lugo
https://comunidadermpl.es/
Correo electr坦nico:
comunidadermpl@gmail.com
REDE MUSESTICA
PROVINCIAL DE LUGO